Przekładaniec ananasowo-cyrtrynowy, przepisy


  1. Co to jest prawo karne? Jakie cechy wyróżniają je spośród gałęzi systemu prawa?

Prawo karne - jest jedną z gałęzi systemu prawa obowiązującego w państwie. Chroni państwo oraz stosunki społeczne i ekonomiczne przed czynami o dużej szkodliwości społecznej.

Normy prawa karnego rozciągają się nad wszystkimi dziedzinami prawa.

Struktura prawa karnego:

  1. Co to jest prawo karne materialne, procesowe i wykonawcze? Wzajemny stosunek tych gałęzi prawa.

Prawo karne materialne - zespół norm prawnych zawartych w przepisach, które określają czyny społecznie szkodliwe zwane przestępstwami, zasady odpowiedzialności społecznej za te czyny, oraz kary, środki karne i środki zabezpieczające stosowane wobec ich sprawców.

Normy:

Przepis - jednostka redakcyjna tekstu prawnego. W przepisie zawarte są normy. Każda z norm ma innego adresata. Naruszenie normy pociąga za sobą ostre środki.

Prawo karne materialne ma charakter subsydiarny. Wchodzi ono ze swymi sankcjami wtedy, gdy sankcje innych dziedzin prawa nie są wystarczające.

Prawo karne procesowe - zbiór norm prawnych regulujących proces karny * zespół prawem uregulowanych czynności , których celem jest wykrycie przestępstwa i jego sprawcy, osądzenie go i ewentualne wykonanie kary, środków karnych i środków zabezpieczających.

Prawo karne materialne i procesowe są ze sobą ściśle powiązane.

Prawo karne wykonawcze - ogół norm prawnych, które regulują wykonanie kar i innych środków penalnych przewidzianych w prawie karnym, prawie skarbowym i w prawie wykroczeń. Prawo karne wykonawcze nie obejmuje norm prawnych regulujących wykonanie środków poprawczych, wychowawczych i innych przewidzianych w prawie nieletnich.

Kodeks Karny Wykonawczy (KKW) jest w wielu przypadkach uzależniony od KK. W postępowaniu wykonawczym w kwestiach nieuregulowanych w kodeksie stosuje się przepisy KK, ale tylko wtedy, gdy na gruncie KKW nie jesteśmy w stanie rozwikłać sprawy.

  1. Wskaż na funkcje jakie w świetle współczesnej nauki powinno spełniać prawo karne materialne i prawo karne procesowe.

Funkcje prawa karnego materialnego:

Funkcje prawa procesowego:

  1. Określ źródła prawa karnego. Wskaż na rolę ustawy, zwyczaju i orzecznictwa sądowego.

Źródłem prawa karnego w Polsce może być tylko ustawa (zarówno ustawa karna uchwalona przez Sejm (ustawy senso stricto ), jak i inne akty prawne zrównane z mocą ustawy). Jeżeli chodzi o akty prawne niższego rzędu (rozporządzenia, zarządzenia itp.), to nie stanowią one źródła prawa karnego w sensie stanowienia zakazów i nakazów oraz kar grożących za ich przełamanie. Akty takie mogą dopełniać dyspozycję przepisów ustawy karnej np. art. 246 KK. Jeżeli chodzi o konwencje międzynarodowe to zgodnie z art. 87 ust.1 Konstytucji z 02.04.97 r. ratyfikowane normy traktatowe są częścią składową prawa polskiego. Niektóre z norm traktatowych nadają się do bezpośredniego stosowania, a inne zobowiązują jedynie władze państwowe do wydania odpowiednich ustaw.

Istotną rolę w zakresie ustalania obowiązujących źródeł prawa pełni Trybunał Konstytucyjny upoważniony do orzekania w kwestii zgodności aktów prawnych z Konstytucją, która jest nadrzędnym źródłem prawa. TK może pozbawić mocy prawnej określone przepisy ustawy z powodu niezgodności z Konstytucją, ale nie może określać zakazów i nakazów oraz kar grożących za ich przełamanie, to nie stanowi źródła prawa karnego.

Źródłem polskiego prawa karnego nie jest orzecznictwo sądowe, zwyczaj i poglądy nauki prawa.

W przypadku zwyczaju, to ma on znaczenie normatywne wówczas, gdy przepisu ustawy karnej zawierają znamiona oceny, których wykładnia opiera się na istniejących w społeczeństwie obyczajach i poglądach (znieważenie, lżenie, czy rozpowszechnianie wydawnictw pornograficznych). Zwyczaj może ponadto korygować zakres odpowiedzialności za czyny formalnie wypełniające znamiona przestępstwa np. przyjmowanie przez funkcjonariusza publicznego zwyczajowych gratyfikacji wręczonych w dowód wdzięczności.

Orzecznictwo sądowe. Rola sądu polega na stosowaniu obowiązującego prawa, a nie na jego tworzeniu.

  1. Scharakteryzuj budowę Kodeksu Karnego i strukturę jego przepisów.

Kodeks Karny składa się z 3 części:

(Określa typy przestępstw przez podanie zespołów ich znamion i kar.)

(Odmienności w zasadach odpowiedzialności i karach dla żołnierzy i typy przestępstw wojskowych.)

Inna jest budowa przepisów ogólnej, a inna szczególnej części KK.

Przepisy części ogólnej zawierają definicje podstawowych pojęć i instytucji prawa karnego.

Przepisy części szczególnej mają budowę dwuczłonową. Składają się z dyspozycji (określenia zespołu znamion danego typu czynu zabronionego) oraz z sankcji (wskazania na karę grożącą w wypadku gdy czyn wyczerpuje znamiona dyspozycji).

  1. Czym jest dyspozycja przepisu karnego? Wskaż na znane ci podziały dyspozycji.

Dyspozycja - określenie zespołu znamion danego typu czynu zabronionego.

Podział dyspozycji ze wzgl. na sposób określenia zabronionego zachowania się:

Dyspozycje opisowe mają charakter:

Podział dyspozycji ze wzgl. na kompletność opisu znamion zabronionego zachowania się:

Rodzaje dyspozycji niezupełnych:

  1. Co to jest sankcja? Jakie znasz rodzaje sankcji?

Sankcja - kara grożąca za bezprawny i zawiniony czyn wypełniający znamiona określone w dyspozycji prawa karnego.

Podział sankcji:

Dopełnieniem sankcji są przepisy określające ustawowy wymiar danego rodzaju kary. Są one zawarte w części ogólnej KK.

Sąd wymierza karę według swojego uznania - względna ocena sądu.

Sąd musi stosować przepisy i orzeka zgodnie z przepisami - kara bezwzględnie oznaczona.

Sankcje proste - operują jednym wymiarem kary.

Sankcje złożone - operują kilkoma wymiarami kary.

  1. Omów występującą w prawie karnym wykładnię autentyczną, sądową i naukową.

Podział wykładni ze względu na podmiot dokonujący wykładni:

  1. Wskaż na znane ci sposoby wykładni prawa karnego i ich znaczenie.

Metody wykładni prawa karnego:

  1. Przedstaw problem analogii w prawie karnym.

Problem analogii w prawie karnym pojawia się gdy mamy do czynienia z brakiem normy prawnej regulującej rozstrzyganą kwestię. Ta analogia polega na wypełnieniu luki prawnej przez stosowanie przepisu najbardziej zbliżonego do danej sytuacji. Analogii nie można stosować na niekorzyść sprawcy.

  1. Wyjaśnij pojęcie i znaczenie zasady "lex criminalio retro non agit".

Zasada "lex criminalis retro non agit" - ustawa karna nie działa wstecz.

Nikt nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za czyn, w trakcie którego popełnienia nie był on zabroniony przez ustawę. Jest to jedna z zasad konstytucyjnych. Zasadę tę wyrażają akty prawa międzynarodowego. Art.15 paktów praw politycznych i obywatelskich ONZ i art.7 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka.

  1. Wyjaśnij sposób wejścia w życie i utratę mocy przez ustawę karną.

Sposób wejścia w życie ustawy karnej.

Ustawa karna sama określa datę wejścia w życie. Data ta nie może być wcześniejsza od daty ogłoszenia ustawy.

Koniec mocy obowiązującej ustawy karnej.

Ustawa karna traci moc w wyniku derogacji (uchylenia) przez późniejszą ustawę. To dzieje się na mocy zasady "lex posterior derogat legi priori" - ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą (gdy oczywiście reguluje te same kwestie). Istnieją także ustawy epizodyczne, czyli takie, które w chwili ich uchwalenia mają uchwalone daty od kiedy do kiedy obowiązują.

  1. Jak ustala się czas popełnienia przestępstwa i jakie to ma znaczenie?

Ustalenie czasu popełnienia przestępstwa w prawie karnym ma istotne znaczenie. Chodzi tu o to czy w czasie popełnienia przestępstwa, czyn ten był już zabroniony i jaka kara powinna być nadana. Duże znaczenie ma rozstrzygnięcie czy sprawca czynu jest odpowiedzialny karnie (17 lat), oraz to czy sprawca w chwili czynu był poczytalny czy też nie.

Art. 6 § 1 KK "Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany."

Przestępstwo rozciągnięte w czasie - za czas popełnienia przestępstwa wypada tu przyjąć ostatni moment działania.

Przestępstwo ciągłe - powtarzające się zamachy na to samo dobro. Czasem popełnienia przestępstwa jest tu ostatni moment działania.

Przestępstwa trwałe - wywołanie i utrzymanie przez pewien czas stanu bezprawia. Za czas popełnienia przestępstwa uznany jest tu ostatni moment działania.

  1. Jak kształtuje się sytuacja w wypadku zmiany ustaw przewidujących odpowiedzialność karną?

Kwestie zmiany ustawodawstwa normują reguły tzw. prawa międzyczasowego (intertemporalne). Jeżeli czyn nie był zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, to nowa ustawa nie może objąć karalnością tego czynu i jego sprawcy. Ustawa nie działa wstecz. Gdy w chwili popełnienia czynu zabronionego był on zabroniony pod groźbą kary, ale przed prawomocnym osądzeniem sprawcy, nastąpiła pełna depenalizacja tego czynu. W zależności od etapu postępowania karnego, jeżeli zostało wszczęte należy je umorzyć lub wydać wyrok uniewinniający.

W przypadku depenalizacji częściowej - polegającej na przekształceniu w wykroczenie czynu, który wcześniej był przestępstwem. W takim przypadku jeżeli postępowanie karne zostanie wszczęte, umarza się je i przekazuje sprawę właściwemu kolegium do spraw wykroczeń. Jeżeli postępowanie osiągnęła etap rozprawy głównej, albo od czasu popełnienie czynu upłynęło 3 miesiące sąd rozpozna sprawę, orzekając na podstawie przepisów prawa o wykroczeniach.

Zmiana ustawy karnej, penalizującej dany czyn, tj. jeżeli w czasie popełnienia czynu obowiązywała inna ustawa, niż w czasie orzekania. Należy zastosować ustawę nową, ale jeżeli poprzednia ustawa była względniejsza dla sprawcy, należy ją zastosować. Jeżeli poprzednia była surowsza lub nie nastąpiły żadne zmiany należy stosować ustawę obowiązującą w chwili obecnej.

Jeżeli nastąpiła zmiana ustawy po prawomocnym osądzeniu sprawcy, to zasadniczo nie powoduje ona rewizji wyroku - w myśl zasady powagi rzeczy osądzonej. Są wyjątki. Jeżeli za przestępstwo orzeczono karę wyższą, niż jest to przewidziane w NKK, następuje złagodzenie kary do wysokości górnej granicy zagrożenia.

Depenalizacja prawomocnie osądzonego czynu - jeżeli prawomocnie osądzony czyn przestaje być zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa, tzn. niezwłocznie przerywa się wykonanie kary i usuwa się karty karne z rejestru skazanych.

  1. Jak określa się miejsce popełnienia przestępstwa? Jakie to ma znaczenie w prawie karnym?

Miejsce popełnienia przestępstwa, to miejsce, gdzie:

W przypadku kolizji sądów właściwy będzie ten, w którym rozpoczęto postępowanie.

Miejsce popełnienia przestępstwa jest punktem wyjścia dla zasad międzynarodowego prawa karnego materialnego.

Zasady międzynarodowego prawa karnego materialnego:

Prawo międzynarodowe procesowe to zbiór norm prawnych określających:

  1. Przedstaw istotę zasady terytorialności. Czy istnieją ograniczenia w stosowaniu tej zasady?

Zasada terytorialności ma największe znaczenie w razie popełnienia przestępstwa na terenie RP. Prawo karne tak określa tę zasadę: "Ustawę polską stosuje się do sprawcy, który popełnił przestępstwo na terytorium RP, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym."

Wyjątki:

Te immunitety wyłączają możliwość pociągnięcia danych osób do odpowiedzialności.

Terytorium RP - obszar objęty granicami państwowymi, oddzielającymi terytorium RP od terytorium innych państw i morza pełnego. Obszar ten obejmuje także wody wewnętrzne i pas morskich wód terytorialnych oraz przestrzeń powietrzną nad danym obszarem i wnętrze ziemi pod nim.

Morze terytorialne - obszar wód morskich o szerokości 12 mil morskich.

Górna granica przestrzeni powietrznej - początek przestrzeni kosmicznej nie należącej do żadnego państwa, a przestrzeń kosmiczna zaczyna się tam gdzie przebiegają najniższe orbity sztucznych satelitów Ziemi (90km.).

Statek wodny - każde urządzenie pływające, które jest używane do żeglugi śródlądowej lub morskiej.

Statek powietrzny - urządzenie zdatne do latania, które jest przeznaczone do przenoszenia osób lub ładunków w przestrzeni powietrznej.

  1. Czy obywatel Polski ponosi odpowiedzialność według polskiego prawa za czyny popełnione zagranicą? Jeżeli tak to pod jakimi warunkami?

Zgodnie z zasadą personalną (narodowości podmiotowej) obywatel polski powinien stosować się do prawa swojego kraju, również gdy przebywa za granicą. Obywatel polski odpowiada za wszelkie czyny popełnione za granicą, które są przestępstwami według prawa polskiego oraz według prawa obowiązującego w miejscu popełnienia.

Kiedy człowiek ten powróci do kraju zostanie pociągnięty do odpowiedzialności przed sądem. Jeśli obywatel polski został skazany za granicą i powróci do Polski to będzie ukarany w Polsce, ale sąd będzie brał pod uwagę karę jaka odbył za granicą. Prawo karne reguluje przejęcie wyroku karnego zapadłego za granicą i przejęcie ścigania obywatela.

Warunkiem odpowiedzialności przed sądem polskim jest podwójna karalność - uznanie czynu za przestępstwo w Polsce jak i w miejscu jego popełnienia.

Dwa wyjątki:

  1. Czy jurysdykcja polska rozciąga się także na przestępstwa popełnione zagranicą przez cudzoziemców? Jeżeli tak to jakie obowiązują to zasady?

Mamy tu do czynienia z dwiema odmianami zasady ochronnej:

Zasada ochronna zwykła

Ustawę karną polską stosuje się również do cudzoziemców, którzy popełnili przestępstwo za granicą, o ile czyn jest uznany za przestępstwo również w miejscy jego popełnienia (warunek podwójnej przestępności)

KK ogranicza zakres zainteresowania polskiej jurysdykcji dwoma dodatkowymi warunkami:

Zasada ochronna obostrzona

Czyny przestępne skierowane przeciwko szczególnym interesom polskim. W tych przypadkach, gdy przestępstwo popełnione zostanie za granicą, zastosowanie ustawy polskiej nie jest uzależnione od tego czy w miejscu przestępstwa czyn ten był zagrożony karą. Zasada ta obejmuje zarówno cudzoziemców jak i obywateli Polski.

Działanie tej zasady odnosi się do przestępstw przeciwko:

  1. Co to jest zasada represji wszechświatowej (konwencyjnej)? Jakich przestępstw ona dotyczy?

Zasada represji konwencyjnej ma związek ze ściganiem przestępstw objętych międzynarodowymi konwencjami. Ściganie jest niezależne od miejsca popełnienia przestępstwa i obywatelstwa sprawcy. Warunkiem jest ratyfikowanie przez państwo odpowiednich konwencji międzynarodowych.

Najważniejsze konwencje międzynarodowe dotyczą:

  1. Przedstaw zakres immunitetu dyplomatycznego i konsularnego.

Immunitet dyplomatyczny.

Orzecznictwu polskich sądów karnych nie podlegają:

Immunitetu tego nie posiadają obywatele RP i osoby mające stałe miejsce zamieszkania w RP. Immunitet ten zwalnia osoby nim objęte od odpowiedzialności karnej. Państwo może się zrzec wobec tej osoby immunitetu dyplomatycznego. Immunitet dyplomatyczny jest immunitetem formalnym. Oznacza to, że nie można prowadzić postępowania karnego wobec osoby objętej tym immunitetem, a która popełniła przestępstwo.

Immunitet konsularny.

Immunitet ten obejmuje:

Immunitet konsularny jest przedmiotowo węższy. Orzecznictwu polskich sądów karnych nie podlegają sprawcy czynów popełnionych w toku i w wykonaniu ich funkcji urzędowych. Kierownik urzędu konsularnego i urzędnicy podlegają orzecznictwu polskich sądów. Może być w stosunku do takich osób zastosowane aresztowanie tymczasowe jeżeli popełnili zbrodnię. Wówczas musi być powiadomiony Minister Spraw Zagranicznych.

  1. Co to jest ekstradycja? Omów rodzaje ekstradycji.

Ekstradycja - <łac. ex = z, od + traditio = wydanie> wydanie innemu państwu osoby, która naruszyła jego prawa. (Wydanie osoby przeciwko której prowadzone jest postępowanie lub celem wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności).

Dwa rodzaje ekstradycji:

Postępowanie w sprawie ekstradycji czynnej.

To postępowanie rozpoczyna się zawsze na wniosek prokuratora lub Sądu o wydanie osoby zgłoszone do Ministra Sprawiedliwości. Do wniosku dołącza się odpis postanowienia i tymczasowym aresztowaniu lub odpis prawomocnego wyroku skazującego osobę (jeżeli był on wydany). Państwo nie koniecznie musi osobę wydać. Jeżeli osobę wydaje, może wydać zastrzeżenie o odpowiedzialności.

Postępowanie w sprawie ekstradycji biernej.

Toczy się ono najpierw przed prokuratorem, który przesłuchuje osobę, zabezpiecza dowody, przeprowadza ekspertyzę. Potem toczy się postępowanie przed Sądem Okręgowym, który wydaje pozwolenie zezwalające na ekstradycję lub go nie wydaje - wtedy ekstradycja nie może nastąpić. Gdy jest zgoda to Minister Sprawiedliwości ostatecznie decyduje o tym czy ekstradycja nastąpi czy nie.

  1. Scharakteryzuj instytucję przejęcia i przekazania ścigania.

Przejęcie ścigania - polega na złożeniu wniosków do właściwego organu państwa obcego o przekazanie do Polski ścigania karnego obywatela Polskiego, który w tym państwie popełnił przestępstwo. Z tym wnioskiem występuje minister Spraw Zagranicznych. Państwo obce nie będące zainteresowanym taką sprawą, może z własnej inicjatywy przejąć ściganie.

Przekazanie ścigania - polega na zrezygnowaniu z postępowania karnego przeciwko cudzoziemcowi, który popełnił przestępstwo w Polsce i wystąpienie z wnioskiem do właściwego organu obcego o przeprowadzenie w tym państwie postępowania karnego.

  1. Przedstaw najważniejsze poglądy czołowych przedstawicieli kierunku postępowo-humanitarnego epoki oświecenia na prawo karne.

Przedstawicielem kierunku postępowo - humanitarnego epoki oświecenia był CESARE BECCARIA. W 1772r. wydał on dzieło „O przestępstwach i karach”.

Rozwinął on i szeroko uzasadnił następujące poglądy:

  1. Wyznawał zasadę równości wszystkich obywateli wobec prawa

  2. Przeciwstawiał się okrucieństwu i bezmyślności kar w szczególności ostro zwalczał kary cielesne i był przeciwnikiem kary śmierci

  3. Wysuwał tezę, że kara powinna być wprost proporcjonalna do ciężkości przestępstwa gdyż tylko wtedy będzie sprawiedliwa

  4. Kara nie powinna stanowić ślepego odwetu, lecz być celowa, dostosowana do potrzeb zwłaszcza przestępczości

  5. Niedopuszczalne jest karanie za samą myśl jak było w prawie feudalnym, lecz tylko za czyn polegający na zewnętrznym zachowaniu się człowieka

  6. Miara ciężkości przestępstwa jest szkoda przestępstwa a nie sam zamiar sprawcy

  7. Ustawa powinna ściśle określać przestępstwa i grożące za nie kary, aby zapobiec samowoli sądów

Poglądy czołowych myślicieli oświecenia znalazły wyraz w:

Pod wpływem tych filozofów powstał nowy model prawa i procesu karnego, sprecyzowany w Kodeksach Napoleońskich (1810 - Kodeks karny).Był to wzór dla ustawodawstwa karnego wszystkich krajów (oprócz ANGLI).

  1. Czym była Szkoła Klasyczna Prawa Karnego? Wskaż na jej główne tezy.

Szkoła Klasyczna Prawa Karnego powstała w pierwszej połowie XIXw. Charakteryzowała się ona formalno-dogmatycznym podejściem. Działaczami tej szkoły byli: Feuerbach, Beutham, Rossi, Krzymuski, Carrara.

Założenia Szkoły Klasycznej Prawa Karnego:

  1. Przedstaw główne tezy szkoły pozytywnej.

Twórca tej szkoły - włoski lekarz i psychiatra LOMBROSO - doszedł do wniosku, że istnieją "przestępcy urodzeni". Teorię swoją oparł na badaniach antropometrycznych przestępców (badał głównie czaszki). Twierdził, ze człowiek zbrodniarz to jednostka, która zachowała cechy człowieka pierwotnego i posiada wrodzone cechy do popełniania przestępstw. Szkoła ta wypowiedziała się przeciwko klasycznym zasadom odpowiedzialności opartych na winie i karze. Ich miejsce powinno zająć niebezpieczeństwo społeczne sprawcy. Przestępców należy izolować od społeczeństwa i stosować środki zabezpieczające. Teorie te wykorzystano do środków zabezpieczających dla przestępców niebezpiecznych.

  1. Przedstaw założenia szkoły socjologicznej prawa karnego. Co to są kodeksy dwutorowe?

Twórcą tej szkoły był Liszt. Wysunął on koncepcję kodeksów dwutorowych - operowały one karami i środkami zabezpieczającymi. Twierdził on, że przestępczość obok przyczyn związanych z osobowością jednostki, ma swoje przyczyny tkwiące w warunkach społecznych. Przesłanką odpowiedzialności karnej miał w tej teorii być nadal czyn zabroniony przez ustawę, ale przestał on być głównym elementem decydującym o rozmiarach tej odpowiedzialności. Czyn nie jest podstawą ukarania lecz sprawca podlega ukaraniu. Znana maksyma Liszta brzmiała: "Nie czyn, lecz sprawca zostaje ukarany". Dlatego też środki karne należy dostosować do sprawcy. Liszt akceptował też potrzebę istnienia gwarancyjnych zasad prawa karnego. Podkreślił, że jest konieczna sprawiedliwa kara zorientowana na oddziaływanie prewencyjne.

  1. Co to jest ruch obrony społecznej? Jakie wysuwał tezy?

Ten nurt powstał po II wojnie światowej. Reprezentował go MARK ANCEL.

Hasło podstawowe brzmiało: "Przestępstwo jest projekcją osobowości oskarżonego." Niezbędne jest, więc skrupulatne badanie osobowości oskarżonego w toku procesu karnego, aby można wybrać odpowiednia metodę traktowania prowadzącą do resocjalizacji (każdego przestępcy nie można wychować). Nie wszystko sprawdziło się w praktyce. Reakcja na nieskuteczność tej koncepcji pojawiła się w USA i państwach skandynawskich.

  1. Definicja przestępstwa i jej podstawowe elementy.

Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony pod groźba kary przez obowiązującą ustawę, określającą jego znamiona, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

Przestępstwo:

"Nullum crimen periculo sociali" - nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa.

Struktura pojęcia przestępstwa:

  1. Wyjaśnij pojęcie czynu w prawie karnym.

Czyn jest to zewnętrzne, świadome zachowanie człowieka, które zachodzi w warunkach wolnego wyboru i jest rezultatem decyzji woli. Czynami nie są więc nie uzewnętrznione zjawiska psychiczne takie jak myśl, zamiar czy pogląd. Pojęcie czynu obejmuje zarówno czynne zachowanie człowieka, zwane działaniem, jak i zachowanie bierne, zwane zaniechaniem. Czynem w rozumieniu prawa karnego będzie zarówno złożenie fałszywych zeznań (działanie), jak i zatajenie, przemilczenie prawdy przy składaniu zeznań (zaniechanie). Zgodnie z powyższą definicją, nie stanowią czynu takie zachowania, które odbywają się w warunkach uniemożliwiających człowiekowi wolny wybór. Są to zachowania tzw. odruchowe lub działania pod wpływem przymusu bezwzględnego.

Działania odruchowe nie mogą być czynami, ponieważ przebiegają one automatycznie: osoba poddana takim działaniom nie może nim kierować. (Np. człowiek idąc potknął się i upadając wybił szybę w wystawie sklepowej. Jego zachowanie nie jest czynem, ponieważ kierował on swoim postępowaniem, jego działanie było nieplanowane, niecelowe.) Działanie pod wpływem przymusu bezwzględnego również nie może być traktowane jako czyn w rozumieniu prawa karnego, gdyż człowiek działając pod wpływem takiego przymusu na skutek sił zewnętrznych pozbawiony jest wolnego wyboru.

Struktura pojęcia przestępstwa:

  1. Jakie znaczenie ma przymus dla kwalifikacji zachowania się jako czynu zabronionego?

Czyn nie zachodzi jeśli na człowieka został wywarty:

Nie zachodzi czyn jeżeli na człowieka został wywary tzw. przymus absolutny wyłączający decyzję woli. Istnieje jeszcze przymus względny (kompulsywny). Ma on miejsce w wypadku oddziaływania środkami fizycznymi np. bicie lub psychicznymi np. groźba zastrzelenia na decyzję woli człowieka np. strażnika. O ile w wypadku przymusu absolutnego wyłączone jest zachowanie zgodne z decyzją woli, to przy przymusie kompulsywnym osoba na którą przymus wywarto, podejmuje i realizuje określoną decyzję woli. Inną kwestią jest odpowiedzialność która może zostać wyłączona w ramach kontratypu stanu wyższej konieczności, bądź w ramach okoliczności uchylających winę.

  1. Jakie znaczenie ma kryterium społecznej szkodliwości czynu?

Nie jest przestępstwem czyn, którego społeczne niebezpieczeństwo jest znikome. Każdy czyn, realizujący znamiona czynu zagrożonego, jest czynem karygodnym.

Stopień społecznej szkodliwości określają:

  1. Kiedy mamy do czynienia z bezprawnością karną?

Przestępstwo to czyn zabroniony pod groźbą kary.

Czyn zabroniony to zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej.

Przestępstwo to nie to samo co czyn zabroniony.

Zakazu określonego zachowania dokonuje się tylko przez określenie znamion czynu zabronionego. Mamy tutaj do czynienia z bezprawnością karną. Warunkiem do uznania bezprawności czynu jest uznanie jego zgodności z normą sankcjonowaną, która może zakazywać określonego zachowania się lub nakazywać określone zachowanie w pewnych warunkach.

  1. Wyjaśnij pojęcie zbrodni, występku i wykroczenia.

Zbrodnia - czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż od 3 lat albo karą surowszą.

Występek - czyn zabroniony, zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

Wykroczenie - czyn wypełniający znamiona zachowania zabronionego przez obowiązująca ustawę pod groźbą przynajmniej jednej z kar wymienionych w artykule 1§1 Kodeksu Wykroczeń, przy czym czyn ten wykazuje społeczną szkodliwość, a jego sprawcy można przypisać winę.

  1. Jakie znaczenie ma wina w prawie karnym?

Odpowiedzialność karna związana jest z winą. Zasada "nullum crimen sine culpa" należy do podstawowych standardów współczesnego prawa karnego. Kodeksy odrzucają odpowiedzialność obiektywną za zachowanie od którego zależy karalność. Karze się za to co sprawca zrobił. Wina stanowi legitymację do stosowania kary wobec sprawcy przestępstwa. Przestępstwem jest tylko czyn zawiniony. KK nie daje definicji winy.

Wina zachodzi wtedy, gdy możemy sprawcy postawić zarzut popełnienia danego czynu zabronionego.

Dwie koncepcje winy:

Według koncepcji normatywnej przypisanie sprawcy winy wymaga określenia katalogu przesłanek tego przypisania. Te przesłanki ustala ustawodawca. Na podstawie regulacji zawartych w KK można sformułować przesłanki przypisania winy.

Przesłanki przypisania winy:

Winę według KK relatywizujemy do czynu zabronionego. Wiąże się to z zasadami polskiego prawa karnego, które operują winą czynu (odpowiedzialność za czyn zabroniony), nie operują winą osobowości sprawcy (odpowiedzialność za ujemne cechy charakteru, trybu życia itd.)

  1. Omów przesłanki przypisania winy.

Przesłanki przypisania winy:

  1. Co to są ustawowe znamiona przestępstwa i jakich cech one dotyczą?

Ustawowe znamiona przestępstwa wyznaczają zespół charakterystycznych cech tworzących zarys danego typu przestępstwa. Przez wydobycie istotnych cech, powtarzających się, następuje typizacja czynu. W ten sposób poszczególne zespoły znamion tworzą typy przestępstw, którym nadaje się różne nazwy (kradzież, gwałt, przestępstwo).

Znamiona typu przestępstwa zawarte są w dyspozycji części szczególnej prawa karnego. Jeśli któreś ze znamion nie jest ustalone, to nie ma przestępstwa.

Ustawowe znamiona przestępstwa dotyczą:

  1. Kto może być podmiotem przestępstwa?

Podmiotem przestępstwa (sprawcą) może być tylko osoba fizyczna, która w chwili popełnienia czynu osiągnęła już wiek odpowiedzialności (17 lat) i jest poczytalna. To znaczy, że znajduje się w takim stanie psychicznym, w którym jest zdolna do rozumienia przedsiębranego czynu i kierowania swym postępowaniem.

Do ukończenia 17lat sprawca czynu zabronionego jest osobą nieletnią i nie ponosi w zasadzie odpowiedzialności karnej za przestępstwo.. Oznacza to, że osoba nieletnia w pewnych wypadkach może być podmiotem przestępstwa. Jest ustawa regulująca kwestie odpowiedzialności nieletnich.

Przesłanki odpowiedzialności karnej nieletnich:

Ograniczono surowość kar w stosunku do nieletnich do wysokości 2/3 górnej granicy zagrożenia przypisanego nieletnim za przestępstwo. Istnieje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Istotna jest dyrektywa w myśl której sąd orzekając karę nieletnim powinien kierować się celem wychowawczym. W stosunku do osoby, która w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyła 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności. Osiągnięcie dojrzałości do ponoszenia odpowiedzialności nie wyklucza stosowania innych zasad wymiaru kary w stosunku do tych osób.

Potraktowanie dorosłego sprawcy w wieku od 17 do 18 lat jak nieletniego. Odnosi się to tylko do sprawcy występku, wobec którego można zastosować zamiast kary środki poprawcze lub wychowawcze, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy, a także stopień rozwoju oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy.

Podmiotem przestępstwa mogą być także młodociani (39). Są także przestępstwa indywidualne w kręgu których najważniejsze są przestępstwa funkcjonariuszy publicznych (40).

Według obowiązującego Kodeksu karnego podmiotem przestępstwa, czyli jego sprawcą, może być tylko człowiek, czyli osoba fizyczna. Sprawca musi spełniać podstawowe warunki czyli ukończone 17 lat, musi być świadom czynu (osiągnąć określony etapu rozwoju umysłowego i moralne­go tzw. wiek odpowiedzialności karnej) i a także znajdowania się w takim stanie psychicznym, w którym człowiek jest zdolny do rozumienia znacze­nia przedsiębranego czynu i kierowania swym postępowaniem (niepo­czytalność sprawcy pozbawia czyn cechy przestępstwa).

W prawie polskim nie może być podmiotem przestępstwa osoba prawna lub inny podmiot zbiorowy. Od­powiedzialność karna jest bowiem odpowiedzialnością osobistą, której przesłanką jest wina indywidualna, a takiej nie można przypisać przed­siębiorstwu lub innemu podmiotowi zbiorowemu.

  1. Jak kształtują się warunki odpowiedzialności nieletnich i młodocianych?

Nieletni:

Przesłanki odpowiedzialności karnej nieletnich:

Ograniczono surowość kar w stosunku do nieletnich do wysokości 2/3 górnej granicy zagrożenia przypisanego nieletnim za przestępstwo. Istnieje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Istotna jest dyrektywa w myśl której sąd orzekając karę nieletnim powinien kierować się celem wychowawczym. W stosunku do osoby, która w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyła 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności. Osiągnięcie dojrzałości do ponoszenia odpowiedzialności nie wyklucza stosowania innych zasad wymiaru kary w stosunku do tych osób. (Nieletniość i niepoczytalność wyłączają winę.)

Młodociany - sprawca, który w czasie popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat, a w czasie orzekania nie ukończył 24 lat. W stosunku do tych osób stosuje się normalne środki karne, ale sąd też powinien brać tu pod uwagę cele wychowawcze. W stosunku do młodocianego sprawcy szersze są możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary.

"Kto..." - przestępstwo ogólnosprawcze

"Matka...", "Żołnierz..." - przestępstwo indywidualne.

W prawie polskim nieletni, tj. osoby, które nie ukończyły 17 lat w chwili popełnienia czynu zabronionego, w zasadzie nie ponoszą od­powiedzialności karnej (art. 10 p 1 KK). Jednak za niektóre szczególnie niebezpieczne przestępstwa (morderstwa, zgwałcenie kwalifikowane) ustawa przewiduje odpowie­dzialność po ukończeniu lat 1s, gdy przemawiają za tym właściwości i warunki osobiste sprawcy, a zwłaszcza gdy poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Ograniczona jed­nak zostaje surowość kar do 2/3 normalnej kary grożącej za ten czyn oraz istnieje możliwość złagodzenia nadzwyczajnego. Przy orzekaniu kary nielet­niemu sąd powinien kierować się celem wychowawczym (art. 54 KK).

Na zasadach określonych w Kodeksie odpowiadają również młodociani. Młodocianym jest osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego ukończyła 17 lat, ale nie ukończyła 21 lat, a w chwili wydania wyroku w pierwszej instancji - 24 lat.

  1. Jak kształtuje się odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych?

W kręgu przestępstw indywidualnych największe znaczenie mają przestępstwa funkcjonariuszy publicznych.

Trzy grupy funkcjonariuszy publicznych:

I grupa:

II grupa:

III grupa:

Funkcjonariusze publiczni korzystają ze szczególnej ochrony prawnej. Naruszenie jego nietykalności stanowi przestępstwo zagrożone karą nawet do 3 lat. Szczególna ochrona pociąga za sobą wzmożoną odpowiedzialność karną za niektóre przestępstwa. Odpowiadają w sposób szczególny i bardzo rygorystyczny.

  1. Co to jest przedmiot ochrony (zamachu) i jakie występują w związku z tym podziały?

Przestępstwo jako czyn społecznie szkodliwy godzi w istotne dla społeczeństwa, chronione prawem karnym dobra. Dobra te to np.: zdrowie, życie, własność, wolność, bezpieczeństwo na drogach itd. Te wartości stanowią przedmiot przestępstwa.

Dwie strony pojęcia przedmiotu przestępstwa:

W prawie karnym wyróżnia się:

  1. Co charakteryzują znamiona strony przedmiotowej przestępstwa?

Przestępstwo z zaniechania będące nieposłuszeństwem wobec normy nakazującej określone działanie występuje gdy sprawca powstrzymuje się od dokonania czynności lub spełnienia ciążącego na nim obowiązku.

Przestępstwa mogą być zarówno skutkowe jak i nie skutkowe (popełnienie przestępstwa następuje bez względu na zmiany w świecie zewnętrznym.

Odpowiedzialność za skutek wiąże się z zagadnieniem związku przyczynowego.

  1. Jakie są warunki odpowiedzialności przy zaniechaniu?

Zaniechanie - przestępstwo polegające na niepodjęciu przez sprawcę działania, do którego był zobowiązany lub na spowodowaniu określonego skutku przez niepodjęcie takiego działania.

Podmiotem przestępstwa zaniechania może być tylko ten, na którym ciążył prawny obowiązek działania, które zostało zaniechane. Źródła ciążącego na sprawcy obowiązku mogą wynikać z ustawy karnej, innych aktów normatywnych, orzeczenia sądu, faktu zajmowania określonego stanowiska itp. Ustawodawca w art. 2 KK wyraźnie podkreśla, że odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe z zaniechaniem podlega tylko ten, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi. Niektóre przestępstwa, jak wynika z treści znamion czasownikowych w dyspozycji przestępstwa, mogą być popełnione jedynie w formie zaniechania.

Do takich przestępstw należą:

  1. Przedstaw najważniejsze teorie związku przyczynowego w prawie karnym?

Związek przyczynowy jest takim związkiem, w którym jedno zjawisko - przyczyna, jest warunkiem powstania drugiego - skutku. Pojęcie związku przyczynowego wiąże się nierozerwalnie z pojęciem skutku w ten sposób, że jednym z warunków odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe jest istnienie związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem sprawcy i skutkiem, który w wyniku tego zachowania nastąpił. Kodeks karny nie definiuje pojęcia związku przyczynowego najbardziej znane to: teoria adekwatnego, zw.przycz., teoria ekwiwalencji i teoria relewancji.

Teorie związku przyczynowego:

Dla zbadania, czy pomiędzy danym czynem i skutkiem, który nastąpił, istnieje związek przyczynowy posługujemy się teorią "tesem sine qua non", która polega na eliminowaniu poszczególnych warunków. Hipotetycznie usuwamy czyn sprawcy i oceniamy, czy gdyby on nie wystąpił, to dany skutek miałby miejsce, czy też nie. (Np. Mąż namawia żonę, by poleciała samolotem. Żona się zgadza i ponosi śmierć w wyniku katastrofy samolotowej.) Jeżeli dany skutek bez czynu sprawcy by nie wystąpił, oznacza to, że czyn sprawcy jest warunkiem koniecznym dla zaistnienia skutku, a co za tym idzie - pomiędzy czynem a skutkiem zachodzi związek przyczynowy. Wadą tej teorii jest zbyt szerokie ujęcie związku przyczynowego. Rozważając powyżej omawiany przypadek pomiędzy czynem męża (namawianie żony do podróży samolotem) i skutkiem (śmierć żony w katastrofie lotniczej) zachodzi związek przyczynowy, gdyż namawianie żony przez męża jest warunkiem koniecznym do tego, aby żona poleciała samolotem, a co za tym idzie, - aby ewentualnie zginęła w wyniku katastrofy.

Przyczyna - taki warunek, który jest przeciętnym lub normalnym następstwem danego zachowania się.

Teoria ta zakłada, że pomiędzy zachowaniem sprawcy a skutkiem przestępstwa wystąpił związek przyczynowy tylko wówczas, gdy dany skutek jest typowym następstwem określonego czynu. Wadą tej teorii jest nieostrość pojęciowa kryterium „typowego następstwa” i konieczność decydowania o tym przez organ stosujący prawo. Np. mąż chciałby, aby żona poniosła śmierć, wobec powyższego namawia ją, by poleciała samolotem, licząc na to, że wydarzy się katastrofa i żona zginie. Tak się rzeczywiście dzieje i żona ponosi śmierć w wyniku katastrofy samolotowej. Posługując się teorią adekwatnego związku przyczynowego przy rozważaniu, czy pomiędzy czynem (namawianie żony do podróży samolotem) i skutkiem (śmierć żony) zachodzi związek przyczynowy musimy dać odpowiedź negatywną, gdyż śmierć nie jest normalnym, typowym zjawiskiem latania samolotami.

Opiera się częściowo na teorii ekwiwalencji, gdyż podobnie jak ona posługuje się metodą warunku sine quo non. Z tą różnicą, że dla ustalenia istnienia związku przyczynowego teoria relewancji nie poprzestaje jedynie na ustaleniu, iż dany czyn był warunkiem koniecznym do zaistnienia określonego skutku, ale bada również, czy ów związek przyczynowy jest istotny z punktu widzenia karnego. Oceniając podany wyżej przykład z punktu widzenia teorii relewancji należy stwierdzić, że pomiędzy czynem męża i śmiercią żony zachodzi związek przyczynowy, jednakże jest to związek nieistotny z punktu widzenia prawa karnego.

  1. Omów znamiona podmiotowe czynu zabronionego.

KK dzieli przestępstwa na:

Umyślność - sprowadza się do zamiaru popełnienia czynu zabronionego.

Pojęcie zamiaru obejmuje:

Nieumyślność - brak znamion popełnienia czynu zabronionego. Charakterystyczne jest popełnienie czynu zabronionego na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach

Postacie nieumyślności:

  1. Czym charakteryzuje się umyślność, a czym nieumyślność czynu zabronionego?

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

Umyślność - sprowadza się do zamiaru popełnienia czynu zabronionego.

Pojęcie zamiaru obejmuje:

Nieumyślność - brak znamion popełnienia czynu zabronionego. Charakterystyczne jest popełnienie czynu zabronionego na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach

Postacie nieumyślności:

  1. Co rozumiemy przez formę popełnienia przestępstwa?

Dwie podstawowe formy popełnienia przestępstwa:

Formy stadialne - stanowią rozszerzenie przedmiotowe karalności w stosunku do czynu opisanego w części szczególnej ustawy karnej. W każdym stadium formy stadialnej jest powiązanie z czynem zabronionym. Nie można oskarżyć za usiłowanie.

Formy zjawiskowe - podmiotowe rozszerzenie karalności w stosunku do osoby, która swoim zachowaniem w pełni wyczerpała znamiona czynu zabronionego. Nie każda z osób współdziałająca w przestępstwie musi oddzielnie zrealizować wszystkie znamiona przestępstwa.

  1. Co to jest usiłowanie?

Usiłowanie - odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Karane jest w każdym przypadku.

Znamiona usiłowania:

  1. zamiar popełnienia czynu zabronionego (pozytywne)

  2. zachowanie będące bezpośrednim zmierzaniem ku dokonaniu czynu zabronionego (pozytywne)

  3. brak dokonania zamierzonego przez sprawcę czynu (negatywne)

Ad. a)

Ten zamiar musi się odnosić do czynu określonego w przepisie części szczególnej ustawy karnej. Konieczne jest stwierdzenie zamiaru popełnienia konkretnego czynu zabronionego. Zamiar ten może być zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. Zamiar ewentualny usiłowania dotyczyć może tylko czynów, które mogą być popełnione tylko z zamiarem bezpośrednim.

Ad. b)

Użycie określenia "swoim zachowaniem" w Art.13§1. oznacza ustawową dopuszczalność usiłowania nie tylko w formie działania ale i zaniechania.

Cecha bezpośredniości zachowania - tylko takie zachowanie może być uznane za usiłowanie, które bezpośrednio zmierza do dokonania.

Przygotowanie zmierza pośrednio do dokonania czynu zabronionego.

Usiłowanie zmierza bezpośrednio do dokonania czynu zabronionego. Bezpośredniość tę należy wiązać ze znamieniem czasownikowym.

Ad. c)

Jest to znamię negatywne. Granica między usiłowaniem, a dokonaniem przebiega w zakresie wypełnienia lub niewypełnienia wszystkich znamion przestępstwa.

W przypadku dokonania sprawca wypełnił wszystkie znamiona przestępstwa.

W przypadku usiłowania sprawca wypełnił nie wszystkie znamiona przestępstwa.

Usiłowanie nieukończone - sprawca zatrzymał się w momencie realizacji ostatniego ze znamion przestępstwa.

Usiłowanie ukończone - sprawca zrealizował wszystkie znamiona czynu zabronionego, a nie osiągnął zamierzonego skutku.

  1. Wyjaśnij pojęcie usiłowania nieudolnego.

Usiłowanie nieudolne - odmiana usiłowania, dlatego musi wyczerpywać wszystkie znamiona usiłowania z modyfikacja wynikającą jedynie z istoty nieudolnego charakteru zachowania się sprawcy.

Aby była mowa o usiłowaniu nieudolnym musi być:

Brak dokonania czynu zabronionego w przypadku usiłowania nieudolnego jest wynikiem niemożności popełnienia tego czynu w zaistniałych warunkach.

Ta niemożność może wynikać z :

Usiłowanie nieudolne jest konsekwencją błędu. Błąd ten może polegać na:

Błąd uzasadnia odpowiedzialność za usiłowanie.

  1. Jak kształtuje się karalność usiłowania i kiedy zachodzi uchylenie karalności?

Usiłowanie udolne - zagrożone jest taką sama kara jaka grozi za dokonanie czynu zabronionego.

Usiłowanie nieudolne - sąd może wymierzyć karę:

Czynny żal i odstąpienie:

Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Dobro chronione prawem - musi być brane pod uwagę przy odstąpieniu od odpowiedzialności.

  1. Wyjaśnij pojęcie przygotowania przestępstwa z uwzględnieniem jego formy rzeczowej i osobowej.

Przygotowanie może być dokonane tylko umyślnie i to z zamiarem bezpośrednim.

Dwa znamiona przygotowania przestępstwa:

Te znamiona pozwalają na wyróżnienie strony podmiotowej i przedmiotowej przygotowania.

Postacie przygotowania realizujące znamiona strony przedmiotowej to:

Postać przygotowania realizująca znamiona strony podmiotowej charakteryzuje się celem popełnienia czynu zabronionego.

  1. Kiedy przygotowanie przestępstwa jest karalne?

Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Kodeks przewiduje karalność przygotowania do:

Decyzja o karalności przygotowa­nia wiąże się ze szczególną wagą dóbr chronionych przez prawo, a także z cha­rakterem przestępstwa, do którego realizacji niezbędne są określone czynno­ści przygotowawcze w formie rzeczowej czy też w porozumieniu z innymi oso­bami. Nie decyduje tu, więc jedynie sama waga chronionego dobra, nie jest, bowiem karalne przygotowanie do zbrodni zabójstwa, gdyż zabójstwa przeważ­nie dokonywane są bez czynności przygotowawczych stwarzających zagrożenie (narzędzia zabójstwa to często przedmioty codziennego użytku).

Przy karalnym przygotowaniu ustawodawca wprowadził instytucję czynnego żalu. Warunkiem zastosowania czynnego żalu w stosunku do sprawcy karalnego przygotowania jest dobrowolne odstąpienie przez niego od czynu zabronionego polegające w szczególności na zniszczeniu przygotowanych środków lub udaremnił wykorzystania ich w przyszłości. W wypadku przygotowania w formie porozumienia, warunkiem bezkarności jest ponadto podjęcie istotnych starań zmierzających do zapobieżenia w dokonaniu czynu zabronionego (art. 17 § 2). Musi to być podjęcie działań świad­czących nie tylko o odstąpieniu od zamiaru popełnienia czynu zabronio­nego, lecz także o zamiarze, aby czyn ten nie został popełniony przez pozostałych uczestników porozumienia.

  1. Wyjaśnij pojęcie podżegania i pomocnictwa.

Podżeganie - odpowiada za podżeganie, kto chcąc aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego. Istota podżegania polega na oddziaływaniu na psychikę drugiej osoby, w celu wzbudzenia w niej zamiaru dokonania czynu zabronionego. Podżegać można tylko konkretną osobę.

Formy nakłaniania:

Podżegacz popełnił przestępstwo w momencie zakończenia nakłaniania. Podżeganie musi być dokonane umyślnie i tylko z zamiarem bezpośrednim.

Pomocnictwo - za pomocnictwo odpowiada kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji.

Istota strony przedmiotowej sprowadza się do ułatwienia popełnienia przez inną osobę czynu zabronionego.

Pomocnictwo o charakterze:

Pomocnictwo może też być popełnione przez zaniechanie - pomoc bez wykonania czynności np. jeżeli dokonuje się włamania do obiektu u strażnik pilnujący udaje, że niczego nie widzi.

Pomocnictwo musi być popełnione przed lub w trakcie przestępstwa, jeżeli istnieje pomoc po dokonaniu przestępstwa to mamy do czynienia z innymi przestępstwami np. paserstwem.

  1. Jak kształtuje się karalność podżegacza i pomocnika?

Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Czynny żal. KK przewiduje bezkarność każdego współdziałającego, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego. Odnosi się to między innymi do pomocnika i podżegacza, mimo tego, że oni podlegają karze za wykonanie znamion swojej formy zjawiskowej (pomocnictwa, podżegania).

Prowokator (osoba namawiająca do popełnienia czynu zabronionego, a później donosząca na policję) nie korzysta z przepisu o czynnym żalu i odpowiada jak za podżeganie.

  1. Jakie formy sprawstwa przewiduje KK

Formy sprawstwa przewidywane przez KK:

Sprawstwo pojedyncze - najprostsza postać sprawstwa i najczęściej występująca. Jest określone w każdym przepisie. Sprawcą pojedynczym jest ten, kto sam wykonuje czyn zabroniony - zachowanie tej osoby odpowiada znamionom charakteryzującym czyn zabroniony.

Współsprawstwo - ktoś wykonuje czyn zabroniony wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. Interpretacja wyrażenia "wykonuje czyn zabroniony z inną osobą" ma tu decydujące znaczenie. Dopiero te osoby wspólnie realizują wszystkie znamiona sprawstwa. Każdy z biorących udział odpowiada za sprawstwo, za to samo przestępstwo. Współdziałający odpowiada także za to co popełnił drugi - ponosi odpowiedzialność. Granicą jest tu podział ról. Współdziałający nie odpowiadają za eksces drugiej osoby. Wtedy odpowiedzialność będzie różna. Za współsprawstwo można odpowiadać tak samo jak za sprawstwo. Żaden ze współdziałających nie wypełnia wszystkich znamion przestępstwa. Dopiero razem wzięte wypełniają wszystkie znamiona.

Sprawstwo kierownicze - KK daje podstawę do odpowiedzialności za sprawstwo osoby, która nie realizuje w ogóle znamion czynu zabronionego, lecz kieruje wykonywaniem tego czynu przez inną osobę. Istota postaci sprawczego współdziałania sprowadza się do kierowania wykonania czynu zabronionego przez inną osobę. Kierowanie to polega na faktycznym panowaniu nad realizacją czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego czyn. Ma to zastosowanie w przypadkach przestępczości zorganizowanej i w ogóle kiedy drugą osobę wykorzystuje się jako narzędzie do wykonania czynu zabronionego.

Sprawstwo polecające - polega na wykorzystaniu uzależnienia innej osoby od siebie i polecenie jej wykonania czynu zabronionego. Elementem konstytutywnym sprawstwa polecającego jest stosunek zależności pomiędzy osobą wydającą polecenie wykonania czynu zabronionego, a osobą wykonującą to polecenie. Stosunek zależności nie musi, ale może mieć charakter formalny. Może wystąpić zależność formalna - jedna z osób zdaje sobie sprawę z tego, że jest zmuszona do wykonania czynu zabronionego. Osoba polecająca wykonanie czynu zabronionego musi być świadoma, że osoba, której wydaje polecenie, czuje się zobowiązana do posłuszeństwa.

Polecenie wykonania czynu może być wydane w różnej formie. Czyn ten czerpie swoje bezprawie z dokonania czynu zabronionego.

  1. Jakie są warunki działania w obronie koniecznej?

Obrona konieczna - nie popełnia przestępstwa kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni bezprawny zamach n a jakiekolwiek dobro chronione prawem. Obrona konieczna wyłącza bezprawność czynu zabronionego.

Uzasadnienie przytaczane instytucji obrony koniecznej - "vim vi repllere licet" - siłą można odeprzeć.

Jest to okoliczność wyłączająca bezprawność (kontatyp). Czyn popełniony w obronie koniecznej jest czynem legalnym. Wynika to z kolizji dóbr chronionych prawem. Poświęca się dobro napastnika dla ratowania dobra, które napastnik atakował. Poświęcenie dobra napastnika uzasadnione jest potrzebą:

Znamiona charakteryzujące kontratyp (obrona konieczna):

ZAMACH - zachowanie człowieka godzące w prawem chronione dobro. Może być zamachem tylko rzeczywiste godzenie w dobro chronione prawem (nie urojone). Niebezpieczeństwa grożące ze strony sił przyrody i zwierząt nie są zamachem.

Zamach przez zaniechanie może nastąpić w wyjątkowych sytuacjach. Zamach polega z reguły na działaniu ale może także wystąpić w wypadkach sporadycznych z zaniechania.

Zamach może być dokonany z winy umyślnej lub nieumyślnej. Dla przyjęcia zamachy nie jest potrzebne ustalenie winy. Może być zamach bez winy (zamach niepoczytalnego nieletniego). Bez zamachu nie ma obrony koniecznej.

BEZPOŚREDNIOŚĆ ZAMACHU - warunkiem legalności działań obronnych jest to aby te działania były podjęte w czasie w którym zachowanie napastnika zagraża dobru prawnie chronionemu.

Zamach jest bezpośredni gdy z zachowania napastnika można jednoznacznie wywnioskować że przystępuje on do ataku na dobro prawnie chronione.

Przy ocenie czy zamach posiadał cechę bezpośredniości przydatny jest test usiłowania. Kiedy mamy do czynienia z usiłowaniem to mamy do czynienia z bezpośredniością zamachu.

Można zainstalować urządzenia chroniące dobro przed zamachem (prąd, samostrzałowce) ale konieczny jest przy tym wymóg ostrzeżenia o takim urządzeniu.

Zamach jest bezpośredni tak długo jak długo trwa stan niebezpieczeństwa dla dobra prawnego utrzymywany przez zachowanie napastnika. Znamię bezpośredniości jest znamieniem obiektywnym. Oceniać czy istnieje bezprawność czy nie należy biorąc pod uwagę wszystkie istniejące okoliczności towarzyszące temu.

BEZPRAWNOŚĆ ZAMACHU - czyn napastnika musi być sprzeczny z porządkiem prawnym, ale nie musi być sprzeczny z KK (np. naruszenie konstytucyjnego prawa prywatności).

Funkcjonariusze - ich działania nie mają cech bezprawności jeśli działania te dokonywane są w ramach ich uprawnień i dokonywane są zgodnie z przepisami. Przekroczenie uprawnień będzie zachowaniem bezprawnym. Można zastosować obronę konieczną.

Możliwość stosowania obrony koniecznej w przypadku bójki i pobicia:

SKIEROWANIE ZAMACHU NA JAKIEKOLWIEK DOBRO CHRONIONE PRAWEM - (art.25KK) Zamach może być skierowany na jakiekolwiek dobro chronione prawem (życie, zdrowie, wolność, mienie itd.). Nie ma znaczenia czy zamach skierowany jest na dobro broniącego się czy dobro innej osoby.

ODPIERANIE ZAMACHU - ma być realizacją znamion typu czynu zabronionego, bo jest atakiem na prawem chronione dobro. Odpieranie zamachu musi być działaniem skierowanym wyłącznie przeciwko dobru napastnika.

DZIAŁANIE MUSI BYĆ MOTYWOWANE ODPARCIEM ZAMACHU - Nie można potraktować jako obronę konieczną przypadkowego odparcia zamachu.

KONIECZNOŚĆ OBRONY

Mamy tu do czynienia z 2 zasadami:

3 wnioski wynikające z konieczności obrony:

Przekroczenie granic obrony koniecznej

Obrona konieczna jest prawem obywatela - może, ale nie musi się bronić. Odparcie zamachu kosztem dobra napastnika jest zachowaniem legalnym pod warunkiem, że spełnione zostaną wszystkie znamiona obrony koniecznej. Niejednokrotnie granice obrony koniecznej zostają przekroczone. Nie wszystkie znamiona obrony koniecznej wyznaczają granice obrony, a więc niektóre nie mogą być przekroczone.

Znamiona, które mogą być przekroczone:

Przekroczenie obrony koniecznej następuje w 2 wypadkach:

Eksces intensywny może być wynikiem:

Konsekwencje prawne przekroczenia granic obrony koniecznej

W przypadku przekroczenia tych granic czyn jest bezprawny i zawiniony. Stosuje się kary. Każdy przypadek przekroczenia granic obrony koniecznej obniża winę ze względu na anormalną sytuację motywacyjną. Sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę lub od niej odstąpić. Ustawodawca przewidział obligatoryjne odstąpienie od wymierzenia kary wtedy, gdy przekroczenie granic było wynikiem strachu lub wzburzenia okolicznościami zamachu.

  1. Na czym polega stan wyższej konieczności?

Stan wyższej konieczności - sytuacja, w której jakiemuś dobru prawnemu grozi niebezpieczeństwo, które od­wrócić można jedynie poprzez poświęcenie innego dobra korzysta­jącego również z ochrony prawnej. Źródło niebezpieczeń­stwa może być różne; może ono pochodzić od człowieka lub być od niego niezależne, np. klęska żywiołowa. Niebezpieczeństwo musi być bezpośrednie.

Działanie w stanie wyższej konieczności polega na poświę­ceniu dobra korzystającego z ochrony prawnej, aby w ten sposób uchronić przed niebezpieczeństwem inne dobro korzystające rów­nież z ochrony prawnej. Poświęcone dobro musi być mniejszej wartości niż dobro ratowane.

Warunki te ujmowane są w postaci zasad: subsydiarności, proporcjonalności i wyłączenia.

Zasada subsydiarności polega na tym, że powołać się na stan wyższej konieczności można wyłącznie wówczas, gdy niebezpie­czeństwa nie można inaczej uniknąć. Poświęcenie do­bra prawnego osoby trzeciej musi więc być jedynym sposobem ura­towania zagrożonego dobra, a ponieważ dobro tej osoby również korzysta z ochrony prawnej, działać należy z jak największą jego oszczędnością.

Zgodnie z § 1 art. 26 k.k. „nie popełnia przestępstwa, kto dzia­ła w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru społecznemu lub jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświę­cone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego". W wypadku, gdy dobro poświęcone ma wartość równą lub większą od dobra ratowa­nego, w grę wchodzi jedynie uchylenie winy, a to z uwagi na anor­malną sytuację motywacyjną, w jakiej znalazł się sprawca. Dobro poświęcone nie może przedstawiać wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

Na stan wyższej konieczności uchylający jedynie winę nie mogą powoływać się osoby, które mają szczególny obo­wiązek ochrony dobra, nawet z narażeniem się na niebezpieczeń­stwo osobiste (np. funkcjonariusze policji, straży pożarnej, lekarz wezwany do pomocy zakaźnie choremu).

Znamiona stanu wyższej konieczności:

  1. Co to jest dopuszczalne ryzyko?

Art. 27 KK. Nie popełnia przestępstwa kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu (poznawczego, medycznego, technicznego, ekonomicznego) jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy. (artykuł ten nie obejmuje ryzyka w sporcie)

Dozwolone ryzyko - (Jest to kontratyp - okoliczność uchylająca odpowiedzialność, która wyłącza bezprawność czynu zabronionego.) jest okolicznością wyłączającą odpowiedzialność prawną. Zachowanie podjęte w celu przeprowadzenia eksperymentu musi realizować znamiona typu czynu zabronionego. Dobro musi być przynajmniej narażone na niebezpieczeństwo.

Ryzyko jest dozwolone, a więc nie jest bezprawne. Dozwolone ryzyko wyłącza bezprawność czynu zabronionego.

W przypadku dozwolonego ryzyka w momencie podejmowania decyzji o działaniu dobru prawnemu nie zagraża żadne niebezpieczeństwo.

Kolizja zachodzi między dobrem prawnie chronionym, któremu zagraża działanie eksperymentatorskie, a potrzebą uzyskania korzyści spodziewanych w wypadku powodzenia eksperymentu.

Znamiona kontratypu dozwolonego ryzyka:

  1. określenie samego ryzyka

  2. nowatorski charakter eksperymentu

  3. zakres przedmiotowy eksperymentu

  1. zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy spodziewanie się osiągnięcia istotnej korzyści

  2. zasadna w świetle aktualnego stanu wiedzy celowość eksperymentu

  3. sposób przeprowadzenia eksperymentu

  4. działanie w celu przeprowadzenia eksperymentu

  5. zgoda uczestnika eksperymentu

  1. Pojęcie ryzyka - pewna sytuacja obiektywna. Jest ono rezultatem działania człowieka. Ryzyko charakteryzuje się niepewnością co do dalszego rozwoju w tym sensie, że przekształcić się może w skutek zamierzony przez działającego i dla niego korzystny, lub niezamierzony i niekorzystny.

Ryzyko jest zawsze strukturą złożoną , a niebezpieczeństwo jest jednym z elementów tej struktury. drugim elementem jest spodziewana korzyść.

Ryzyko jako znamię kontratypu dozwolonego ryzyka charakteryzuje się tym, że zawarte w nim niebezpieczeństwo samo realizuje znamiona typu czynu zabronionego albo skutek powstały w wyniku tego niebezpieczeństwa jest znamieniem typu czynu zabronionego.

  1. Nowatorski charakter eksperymentu - występuje gdy sprawca nie postępuje z dotychczas przyjętymi regułami postępowania lecz oddziałuje na dobro w sytuacji w której bądź takich reguł jeszcze nie opracowano i eksperyment ma się przyczynić do opracowania tych reguł, bądź gdy dotychczasowe reguły sprawca uważa za niedostateczne do osiągnięcia zamierzonych wyników. eksperymentowi zawsze towarzyszy niepewność.

  2. Zakres przedmiotowy eksperymentu - kontratyp dozwolonego ryzyka może mieć zastosowanie do wszystkich dziedzin życia w których pracuje się na postępie.

  3. Spodziewana korzyść - Dozwolone ryzyko jako kontratyp oparte musi być na kolizji dóbr. Osiągnięcie spodziewanej korzyści jest motywem działania sprawcy i jednocześnie usprawiedliwieniem dla narażenia dobra chronionego prawem. Spodziewana korzyść może mieć różny charakter (poznawczy, uzyskanie leku, materialny). spodziewana korzyść powinna mieć istotne znaczenie. Tą korzyść kuszą ocenić specjaliści z danej dziedziny wiedzy. Oczekiwanie osiągnięcia oczekiwanej korzyści musi być zasadne z punktu widzenia aktualnej wiedzy.

  4. Celowość eksperymentu - Celowość przeprowadzenia eksperymentu musi być zasadna. Prawdopodobieństwo wystąpienia szkody musi być minimalne. Wynalazki powinny służyć postępowi. Konieczny jest zakaz eksperymentowania w określonych dziedzinach (inżynieria genetyczna),

  5. Sposób przeprowadzenia eksperymentu - powinien być zasadny w świetle aktualnego stanu wiedzy. Czyli tworzone na potrzeby eksperymentu reguły postępowania muszą się liczyć z aktualnym stanem wiedzy.

Reguły postępowania dotyczyć mogą:

  1. Działanie w celu przeprowadzenia eksperymentu - Znamię podmiotowe. Sprawca musi działać w celu przeprowadzenia eksperymentu. Sprawca swoim zamiarem musi obejmować cele, które chce osiągnąć.

  2. Zgoda uczestnika eksperymentu - Stanowi warunek legalności eksperymentu wynikający z Konstytucji (art.39). Zgoda musi być wyrażona przez osobę pełnoletnią i poczytalną. Zgoda powinna być dobrowolna, oparta na należytej informacji, która powinna zawierać informację o korzyściach i o możliwości i prawdopodobieństwie powstania ujemnych skutków. Dana osoba ma prawo w każdym momencie odstąpić od eksperymentu.

Są dwa rodzaje eksperymentów:

Wprowadzenie przez lekarza nowych lub częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Ten eksperyment może być przeprowadzony jeżeli dotychczas stosowane metody medyczne nie są skuteczne lub są niewystarczająco skuteczne. Eksperyment ten może być przeprowadzony jeśli spodziewana korzyść lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie a przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej. Osoba, która ma być poddana temu eksperymentowi jest uprzednio informowana o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach, ryzyku oraz możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie. Udzielenie zgody na przeprowadzenie eksperymentu wymaga zgody pisemnej. Dopuszczalna jest także forma ustna (wymagana jest obecność 2 świadków). W eksperymencie dopuszczalny jest udział małoletnich ale musi się na to pisemnie zgodzić przedstawiciel ustawowy. Taki sam wymóg odnosi się do osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej. Ustawa wyjątkowo dopuszcza przeprowadzenie tego eksperymentu bez uzyskania zgody. Dotyczy to sytuacji gdzie występuje bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Ma ten eksperyment na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może on być przeprowadzany na osobach chorych i zdrowych. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko to jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego eksperymentu. Ten eksperyment w zasadzie w ogóle nie kwalifikuje się jako dozwolone ryzyko ponieważ brak jest zagrożenia dla dobra chronionego prawem lub, jeżeli istnieje, jest niewielkie.

  1. Czym jest błąd co do faktu? Kiedy błąd taki uchyla odpowiedzialność, a kiedy ją umniejsza?

Błąd - niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości człowieka. Ta niezgodność może polegać na tym, że jakieś elementy tej rzeczywistości nie zostały uświadomione (błąd polegający na nieświadomości) lub na tym, że sprawca przyjął istnienie elementów, które faktycznie w rzeczywistości nie zachodzą (błąd polegający na urojeniu). Błąd wyłącza winę.

Rodzaje błędu zawarte w KK:

  1. Błąd co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego (okoliczności stanowiące znamię kontratypu). Ten błąd to "error facti" - błąd co do okoliczności faktycznej.

  2. Błąd co do okoliczności wyłączających bezprawność czynu i okoliczności wyłączającej winę.

  3. Błąd co do oceny prawnej czynu.

Ad. 1)

Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię. Ten błąd dekompletuje stronę podmiotową czynu zabronionego, która charakteryzuje się umyślnością. Czyn taki popełniony pod wpływem błędu nie wypełnia znamion strony podmiotowej i dlatego nie jest czynem karalnym. (Wyłączenie winy umyślnej.)

"error in personam" - błąd co do osoby (osoba jest obiektem czynności wykonawczej)

  1. Jakie znaczenie ma błąd polegający na nieświadomości bezprawności czynu?

Ad. 3)

Tradycyjna zasada, iż nieświadomość prawa zawsze szkodzi "ignoran-tia iuris semper nocet" musi oczywiście być odrzucona, gdyż prowadzi do obcej współczesnemu prawu obiektywizacji odpowiedzialności.

Art.30 KK Nie ppopełnia przestepstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności. Jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Błąd usprawiedliwiony stanowi podstawę braku przestepstwa z uwagi na brak winy.

Nieusprawiedliwiony błąd stanowi podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary.

  1. Co to jest niepoczytalność, a co poczytalność ograniczona? Jakie skutki prawne powoduje ustalenie takich stanów?

Art. 31§l KK Niepoczytalność - „Nie popełnia przestępstwa, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czyn­ności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem". Niepoczytalność jest okolicznością wy­łączającą winę, a jej ustalenie oparte musi być każdorazowo na opiniach biegłych psychiatrów.

Niepoczytalność w ustawie karnej może być określona za pomocą metody psychicznej - podającej przyczyny tego stanu, metody psycholo­gicznej - wskazującej na jego skutki w psychice sprawcy czynu zabronione­go, wreszcie metody mieszanej - biologiczno-psychologicznej, wskazującej na jedno i na drugie.

Tę ostatnią metodę obrał polski ustawodawca okre­ślając niepoczytalność, umozliwia to większą trafność w podejmowaniu oceny.

Źródła niepoczytalności:

Po­dział upośledzenia umysłowego na cztery stopnie:

Psychopaci mają mozliwość rozpoznawania znaczenia czynu, ale stopień zakłócenia sfery może być tak znaczny, że mozliwość kierowania zachowaniem może być ograniczona lub wyłączona (zatrucia, hipnoza, choroby starcze etc.)

Następstwem jednego ze źródeł niepoczytalności ma być brak mozliwości w czasie czynu rozpoznania jego znaczenia lub brak mozliwości pokierowania swym postepowaniem.

Czyn niepoczytalnego sprzeczny z normą postępowania będzie czynem bezprawnym. Mogą być wobec osoby niepoczytalnej stosowane środki zabezpieczające. Jeżeli osoba niepoczytalna stanowi duże zagrożenie i jej niebez pieczne zachowanie może się powtórzyć to sobę taką umieszcza się w zakładzie psychiatrycznym bezterminowo.

Art. 31§2 KK - Poczytalność ograniczona - "Zachodzi gdy w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona."

Ustawodawca odstąpił od metody mieszanej. i oparł się tylko na metodzie psychologicznej. Nie można pominąć źródeł poczytalności ograniczonej. Należy oprzeć się na wykładni systematycznej i przyjąć, że chodzi tu o te same źródła co w niepoczytalności.

Poczytalność ograniczona nie uchyla ale jedynie ogranicza winę. Stan poczytalności ograniczonej wpływa na ograniczenie winy. Próg ograniczenia stanu poczytalności daje sądowi podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary. Próg - ograniczenie w stopniu znacznym zdolności rozpoznawania znaczenia czynu lub możliwości kierowania postępowaniem. Taki sprawca może zostać skazany na karę pozbawienia wolności i niezależnie os kary sąd może zastosować środek zabezpieczający. Taki stan nie wyłącza winy ani przestepności czynu.

  1. Omów problem odpowiedzialności za popełnienie czynu zabronionego w stanie niepoczytalności lub ograniczenia poczytalności spowodowane upojeniem alkoholowym lub innym odurzeniem.

Niepoczytalność wyłącza winę. Niepoczytalność może być spowodowana nietrzeźwością lub odurzeniem.

Mamy tu do czynienia z konfliktem dwóch podstawowych zasad prawa karnego. [Zasada winy - jeśli brak winy to jest brak odpowiedzialności; Zasada ochrony społecznej (dóbr prawnych)]. Może być brak winy z powodu upojenia alkoholem lub odurzenia innymi środkami, ale sprawca i tak poniesie odpowiedzialność za dokonane przestępstwo.

Ograniczona poczytalność tu w ogóle nie wyłącza winy.

Przesłanką stosowania artykułu 31§3 jest:

  1. Wyłączenie odpowiedzialności karnej.

Okoliczności wyłączające bezprawność czynu zabronionego:

Okoliczności wyłączające winę:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przekładaniec ananasowo-cyrtrynowy, przepisy
Ananasek cytrynowy, PRZEPISY CIASTA DANIA FREE
Przekładany biszkopt czekoladowy, Przepisy na ciasta
ciasta przekladaniec cytrynowy, cuisine, przepisy
Muffinki z ananasem, KUCHNIA PRZEPISY, CIASTA, MURFINKI
Przekładanie do andruta, PRZEPISY
przekładaniec brzoskwiniowy, Kuchnia-przepisy i inne
Bita śmietana z ananasem, ---NOWE PRZEPISY
ciasta szarlotka ananasowa, cuisine, przepisy
Kokosowy przekładaniec dla dorosłych, przepisy kulinarne
Ananasek cytrynowy, PRZEPISY CIASTA DANIA FREE
ANANASOWIEC, przepisy kulinarne
Ciasto ananasowe (1), Przepisy kulinarne, Coś słodkiego
Ananas w Kremie twarorzkowym, Ciekawostki i Przepisy Kulinarne
Przekładana sałatka, PRZEPISY KULINARNE, przepisy kulinarne
330 przepisów na ciasta Sernik ananasowy
Zapiekanka z ananasem, Przepisy kulinarne

więcej podobnych podstron