jak dziala ue przewodnik po instytucjach ue


Dokumentacja europejska

Komisja Europejska

Dyrektoriat Generalny ds. Prasy i Komunikacji

Rękopis ukończony w czerwcu 2003 r.

Jak działa Unia Europejska?

Przewodnik po instytucjach UE

Unia Europejska


Przez blisko pół wieku Unia Europejska (UE) dokonała nadzwyczajnych osiągnięć. Swoich członków obdarowała pokojem, a obywateli - dobrobytem. Wykreowała wspólną europejską walutę (euro) i pozbawiony granic „jednolity rynek”, gdzie dobra, osoby, usługi i kapitał swobodnie przepływają między krajami. UE jest coraz większa - liczba państw już zwiększyła się z sześciu do piętnastu, a obecnie trwają przygotowania do przyjęcia jeszcze kilkunastu nowych. Unia stała się wiodącą siłą handlową i światowym liderem w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska i pomoc rozwojowa.

Swój sukces UE zawdzięcza przede wszystkim sposobowi działania - unikalnej metodzie interakcji między takimi instytucjami, jak Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska, które korzystają także ze wsparcia licznych agencji i innych organów.

W niniejszej publikacji przedstawiono w zarysie działalność oraz sposób pracy każdej instytucji, agencji lub organu. Broszura ta jest użytecznym przewodnikiem po systemie decyzyjnym UE.

Spis treści

Wprowadzenie

Traktaty i proces decyzyjny

Parlament Europejski: głos obywateli

Rada Unii Europejskiej: głos państw członkowskich

Komisja Europejska: realizacja wspólnych interesów

Trybunał Sprawiedliwości: stróż prawa

Europejski Trybunał Obrachunkowy: wartość Twoich pieniędzy

Europejski Bank Centralny: zarządzanie euro

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny: głos społeczeństwa obywatelskiego

Komitet Regionów: głos samorządów lokalnych

Europejski Bank Inwestycyjny: finansowanie projektów UE

Rzecznik Praw Obywatelskich: rozpatrywanie skarg

Agencje

Patrząc w przyszłość

Wprowadzenie

Przez blisko pół wieku istnienia Unia Europejska (UE) osiągnęła bardzo wiele. Swoim członkom zapewniła pokój, a obywatelom - dobrobyt. Stworzyła wspólną europejską walutę (euro) i pozbawiony granic jednolity rynek, gdzie towary, osoby, usługi i kapitał swobodnie przepływają między krajami. Unia Europejska jest coraz większa - liczba państw członkowskich powiększyła się z sześciu do piętnastu krajów, obecnie do dwudziestu pięciu. Trwają przygotowania do przyjęcia następnej partii nowych członków. Unia stała się wiodącą siłą handlową i światowym liderem w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska i pomoc dla krajów rozwijających się.

Swój sukces UE zawdzięcza przede wszystkim swojemu wyjątkowemu charakterowi i sposobowi działania. W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, UE nie jest federacją. Nie jest również organizacją współpracy między rządami, jaką jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. Państwa wchodzące w skład UE („państwa członkowskie”) pozostają samodzielnymi i niepodległymi narodami, ale przenoszą część swych suwerennych praw na organa Wspólnoty, aby zyskać siłę i globalny wpływ, jakich żadne z nich nie wypracowałoby, działając w pojedynkę.

W praktyce przeniesienie praw suwerennych oznacza, że państwa członkowskie przekazują niektóre ze swych uprawnień decyzyjnych utworzonym przez siebie instytucjom europejskim; w ten sposób decyzje w sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania mogą być podejmowane demokratycznie na szczeblu europejskim.

Trzy główne instytucje decyzyjne to:

Ta instytucjonalna triada określa kierunki polityki i przepisy prawa (dyrektywy, rozporządzenia i decyzje), które obowiązują na całym obszarze UE.

Zasady i procedury stosowane przez te instytucje znajdują się w traktatach uzgadnianych przez prezydentów i premierów państw członkowskich oraz ratyfikowanych przez parlamenty ich krajów.

Nowe uregulowania UE są z zasady proponowane przez Komisję, ale uchwala je Parlament i Rada.

Trybunał Sprawiedliwości stoi na straży rządów prawa europejskiego, a Trybunał Obrachunkowy sprawuje kontrolę nad finansowaniem działań Unii.

Pięć kolejnych instytucji dopełnia system:

Ponadto tworzone są wyspecjalizowane agencje realizujące niektóre zadania techniczne, naukowe lub kierownicze.

W niniejszej publikacji przedstawiono w zarysie działalność oraz sposób pracy każdej instytucji i agencji. Broszura ta jest użytecznym przewodnikiem po obecnym systemie decyzyjnym UE.

Traktaty i proces decyzyjny

Fundamentem UE są cztery traktaty:

Pierwsze trzy z tych traktatów dały początek trzem „Wspólnotom Europejskim”, tj. systemowi wspólnego podejmowania decyzji w odniesieniu do węgla, stali, energii atomowej i pozostałych głównych sektorów gospodarek państw członkowskich. Instytucje wspólnotowe - powołane w celu zarządzania tym systemem - zostały połączone w 1967 roku, tworząc w rezultacie jedną Komisję i jedną Radę.

Oprócz swej roli w dziedzinie gospodarki, EWG stopniowo przyjmowała coraz szerszy zakres obowiązków, w tym odpowiedzialność za politykę społeczną, ochrony środowiska i regionalną. Jako że przestała ona być wspólnotą czysto gospodarczą, czwarty traktat (z Maastricht) przemianował ją po prostu na Wspólnotę Europejską (WE).

Traktatem z Maastricht wprowadzono również nowe formy współpracy między rządami państw członkowskich - na przykład w zakresie obronności oraz w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Dodając taką współpracę międzyrządową do istniejącego systemu wspólnotowego, Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę o trzech „filarach” i o charakterze zarówno politycznym, jak i gospodarczym. Tak powstała Unia Europejska (UE).

UNIA EUROPEJSKA

Domena Wspólnoty (większość obszarów wspólnej polityki)

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

TRAKTATY

Fundamentem Unii Europejskiej są traktaty. Jej trzy „filary” reprezentują różne obszary polityki o różnych systemach decyzyjnych.

Traktaty są podstawą funkcjonowania Unii Europejskiej. Jeśli wymagają weryfikacji lub wprowadzenia zmian, odbywa się to w drodze specjalnej konferencji, w której uczestniczą przedstawiciele rządów krajów członkowskich UE (konferencja międzyrządowa (IGC)).

Traktaty są zmieniane zawsze wtedy, gdy przystępuje nowe państwo członkowskie. Ponadto, mniej więcej co dziesięć lat, traktaty są modyfikowane w celu przeprowadzenia reformy instytucji UE i przydzielenia im nowych obszarów odpowiedzialności.

Trzy Rady: która jest która?

Konieczność rozróżnienia organów europejskich może z łatwością wprawić w zakłopotanie, zwłaszcza gdy diametralnie odmienne organa mają bardzo podobne nazwy, tak jak wspomniane trzy rady.

Rada Europejska

Ta nazwa używana jest na oznaczenie szefów państw i rządów (tj. prezydentów i/lub premierów) wszystkich państw UE oraz Przewodniczącego Komisji Europejskiej. Zasadniczo Rada Europejska spotyka się cztery razy do roku w celu uzgodnienia ogólnej polityki UE oraz dokonania weryfikacji osiągniętego postępu. Spotkania te są często nazywane szczytami, gdyż Rada ta jest najwyższym w Unii Europejskiej organem decydującym o kierunkach rozwoju i strategii działania.

Rada Unii Europejskiej

W skład tej instytucji, znanej wcześniej jako Rada Ministrów, wchodzą ministrowie z rządów wszystkich państw UE. Rada obraduje regularnie, podejmując szczegółowe decyzje i uchwalając prawo Europejskie. Pełniejszy opis jej prac został przedstawiony w dalszej części broszury.

Rada Europy

Ta Rada nie jest wcale instytucją unijną. Jest ona międzyrządową organizacją, której celem jest (między innymi) ochrona praw człowieka, promowanie różnorodności kulturowej Europy i walka z takimi problemami społecznymi, jak uprzedzenia rasowe i nietolerancja. Rada Europy została powołana do życia w 1949 roku, a jednym z jej pierwszych osiągnięć było uchwalenie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Aby umożliwić obywatelom korzystanie z praw należnych im na mocy tej Konwencji, utworzyła ona Europejski Trybunał Praw Człowieka. Rada Europy składa się obecnie z 44 państw członkowskich, w tym 15 państw Unii Europejskiej, a jej siedzibą jest Palais de l'Europe w Strasburgu (Francja).

W procesie decyzyjnym na szczeblu Unii Europejskiej uczestniczą różne instytucje europejskie, a w szczególności:

Choć z propozycją przyjęcia nowej legislacji występuje Komisja, akty prawne uchwalane są przez Radę i Parlament. Pozostałe instytucje również odgrywają pewną rolę w niektórych obszarach, więcej informacji na ten temat zamieszczono w dalszej części broszury.

Zasady i procedury procesu decyzyjnego UE są określone w traktatach. Każdy europejski akt prawny opiera się na stosownym artykule traktatu, określanym jako podstawa prawna legislacji.

Wyróżniamy trzy główne procedury uchwalania nowych aktów prawnych w UE:

Zasadniczą różnicą między nimi jest sposób współdziałania Parlamentu z Radą. W przypadku procedury konsultacji Parlament jedynie przedstawia swoje stanowisko; przy procedurze współdecydowania Parlament rzeczywiście dzieli władzę z Radą. Proponując nowy akt prawny, Komisja Europejska musi dokonać wyboru procedury. Wybór ten będzie w zasadzie zależał od podstawy prawnej danej propozycji - innymi słowy, od tego, na którym artykule traktatowym została ona oparta.

Opisane bardziej szczegółowo, procedury te wyglądają następująco:

1. Procedura konsultacji

W ramach procedury konsultacji Komisja przekazuje swoją propozycję zarówno Radzie, jak i Parlamentowi. Następnie Rada oficjalnie konsultuje się z Parlamentem i innymi organami, np. Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, a wyrażenie przez nie stanowisk stanowi integralną część procesu decyzyjnego UE.

W niektórych przypadkach procedura konsultacji jest obowiązkowa, gdyż tego wymaga podstawa prawna, toteż proponowany przez Komisję wniosek nie może stać się aktem prawnym, jeśli Parlament nie wyda opinii. W pozostałych przypadkach procedura konsultacji nie jest obligatoryjna i Komisja po prostu sugeruje, by Rada skonsultowała się z Parlamentem.

We wszystkich przypadkach Parlament może:

Jeśli Parlament występuje o wprowadzenie zmian, Komisja rozważa wszystkie proponowane przez Parlament zmiany. Jeżeli akceptuje ona którąkolwiek z propozycji zmian, przesyła Radzie zmieniony wniosek.

Rada zapoznaje się ze zmienionym wnioskiem i albo przyjmuje go albo wprowadza kolejne zmiany. W przypadku tej procedury, jak i pozostałych, jeśli Rada wprowadzi zmiany do propozycji Komisji, musi to zrobić jednomyślnie.

Do obszarów objętych procedurą konsultacji należą:

W niektórych obszarach, np. podatkach, Rada musi podjąć decyzję jednomyślnie.

2. Procedura zgodności

Procedura zgodności oznacza, że Rada ma obowiązek uzyskać zgodę Parlamentu Europejskiego przed podjęciem bardzo ważnych decyzji.

Procedura ta przebiega tak samo, jak procedura konsultacji, jednak z zastrzeżeniem, że Parlament nie może zmieniać wniosku: musi albo go przyjąć, albo odrzucić. Akceptacja (zgoda) wymaga uzyskania bezwzględnej większości głosów.

Do obszarów objętych procedurą zgodności należą:


3. Procedura współdecydowania

W procedurze współdecydowania Parlament i Rada dzielą się władzą legislacyjną. Komisja przedkłada swój wniosek obu instytucjom. Każda z nich czyta i omawia daną propozycję dwukrotnie, kolejno po sobie. Jeśli nie mogą dojść do porozumienia, wniosek jest przedstawiany Komitetowi Pojednawczemu, w skład którego wchodzi taka sama liczba przedstawicieli Rady i przedstawicieli Parlamentu. Przedstawiciele Komisji również biorą udział w obradach Komitetu i wnoszą wkład do dyskusji. Po wypracowaniu porozumienia, tekst w uzgodnionym brzmieniu jest przekazywany do Parlamentu i Rady w celu przeprowadzenia trzeciego czytania i uchwalenia go w końcu jako aktu prawnego.

Bardziej szczegółowo, procedurę można przedstawić następująco:

0x01 graphic

Przedłożenie wniosku przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Stanowisko Parlamentu: Komisja wprowadza zmiany do wniosku.

Rada zatwierdza wszystkie poprawki Parlamentu i przyjmuje akt.

Parlament zatwierdza wniosek. Rada może przyjąć akt.

Rada uchwala wspólne stanowisko większością kwalifikowaną. Komisja wydaje komunikat dotyczący wspólnego stanowiska.

Parlament zapoznaje się ze wspólnym stanowiskiem Rady.

Parlament akceptuje wspólne stanowisko lub nie wypowiada się w danej sprawie.

Parlament, bezwzględną większością głosów, odrzuca wspólne stanowisko Rady. Akt nie zostaje przyjęty.

Parlament proponuje poprawki bezwzględną większością głosów.

Stanowisko Komisji.

Rada nie zatwierdza wszystkich poprawek Parlamentu. Przewodniczący Rady, w porozumieniu z Przewodniczącym Parlamentu, zwołuje posiedzenie Komitetu Pojednawczego. Komisja bierze udział w pracach.

Rada zatwierdza wszystkie poprawki Parlamentu. Akt zostaje przyjęty.

Komitet Pojednawczy osiąga porozumienie. Parlament i Rada, bezwzględną i kwalifikowaną większością głosów, przyjmują akt. Jeśli jedna z tych dwóch instytucji nie zatwierdzi aktu, akt ten nie zostaje przyjęty.

Komitet Pojednawczy nie osiąga porozumienia. Akt nie zostaje przyjęty.

Do obszarów objętych procedurą współdecydowania należą:

Parlament Europejski:

głos obywateli

Najważniejsze informacje

Rola: Wybierany w wyborach bezpośrednich organ legislacyjny UE.

Następne wybory: Czerwiec 2004 r.

Posiedzenia: Miesięczne sesje plenarne w Strasburgu, obrady komisji parlamentarnych i sesje dodatkowe w Brukseli.

Adres: Plateau du Kirchberg, B.P. 1601, L-2929 Luxembourg.

Tel.: (+352) 43001

Internet: www.europarl.eu.int

Deputowani w Parlamencie Europejskim (MEPs) zasiadają nie w blokach narodowych, ale według ogólnoeuropejskich frakcji politycznych, które skupiają wszystkie główne partie polityczne działające w państwach członkowskich UE.

TABELA: Liczba miejsc przypadająca na daną frakcję polityczną, stan na dzień 1 kwietnia 2003

Frakcja polityczna

Skrót

Liczba miejsc

Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańska Demokracja) i Demokraci Europejscy (European People's Party (Christian Democrats) and European Democrats)

EPP-ED

232

Partia Socjalistów Europejskich (Party of European Socialists)

PES

175

Europejska Partia Liberalno-Demokratyczna i Reformatorska (European Liberal, Democrat and Reformist Party)

ELDR

52

Zjednoczona Lewica Europejska / Zielona Lewica Nordycka (European United Left/Nordic Green Left)

EUL/NGL

49

Zieloni/Niezależne Przymierze Europejskie (Greens/European Free Alliance)

Greens/EFA

44

Unia na rzecz Europy Narodów (Union for Europe of the Nations)

UEN

23

Europa Demokracji i Różnorodności (Europe of Democracies and Diversities)

EDD

18

Niezrzeszeni

NA

31

Ogółem

624

Początki istnienia Parlamentu sięgają lat 50. i traktatów założycielskich. Od 1979 roku deputowani wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich.

Wybory parlamentarne odbywają się co pięć lat, a do głosowania uprawniony jest każdy obywatel UE zarejestrowany jako wyborca. Zatem Parlament wyraża demokratyczną wolę 380 milionów obywateli UE, a także reprezentuje ich interesy podczas dyskusji z innymi instytucjami UE.

Liczba miejsc na kraj

(w porządku alfabetycznym nazw państw w ich własnym języku narodowym)

1999-2004

2004-2007

2007-2009

Belgia

25

24

24

Bułgaria

-

-

18

Cypr

-

6

6

Czechy

-

24

24

Dania

16

14

14

Niemcy

99

99

99

Grecja

25

24

24

Hiszpania

64

54

54

Estonia

-

6

6

Francja

87

78

78

Węgry

-

24

24

Irlandia

15

13

13

Włochy

87

78

78

Łotwa

-

9

9

Litwa

-

13

13

Luksemburg

6

6

6

Malta

-

5

5

Holandia

31

27

27

Austria

21

18

18

Polska

-

54

54

Portugalia

25

24

24

Rumunia

-

-

36

Słowacja

-

14

14

Słowenia

-

7

7

Finlandia

16

14

14

Szwecja

22

19

19

Wielka Brytania

87

78

78

Ogółem (maks.)

626

732

786

Gdzie mieści się siedziba Parlamentu?

Parlament Europejski pracuje we Francji, Belgii i Luksemburgu.

Miesięczne sesje plenarne, w których uczestniczą wszyscy eurodeputowani, odbywają się w Strasburgu (Francja) - siedzibie Parlamentu. Posiedzenia komisji parlamentarnych oraz wszelkie dodatkowe sesje plenarne odbywają się w Brukseli (Belgia), natomiast w Luksemburgu znajdują się biura administracyjne Parlamentu (Sekretariat Generalny).

Czym zajmuje się Parlament?

Parlament pełni trzy ważne funkcje:

  1. Dzieli z Radą władzę legislacyjną. Sam fakt, że jest on organem wybieranym w wyborach bezpośrednich pomaga zagwarantować legitymację demokratyczną prawa europejskiego.

  2. Sprawuje demokratyczny nadzór nad wszystkimi instytucjami UE, a zwłaszcza nad Komisją. Jest uprawniony do zatwierdzania lub odrzucania kandydatur Komisarzy, a także ma prawo zgłaszania wotum nieufności wobec całej Komisji.

  3. Dzieli z Radą kompetencje w zakresie uchwalania budżetu UE i może w związku tym wpływać na wydatki dokonywane przez UE. Na końcu procedury przyjmuje lub odrzuca cały projekt budżetu.

Poniżej te trzy główne funkcje zostały opisane nieco szerzej.

1. Władza legislacyjna

Najczęściej stosowaną procedurą przy uchwalaniu (tj. przyjmowaniu) legislacji UE jest procedura współdecydowania (zob. w rozdziale Proces decyzyjny w UE). Stawia ona Parlament Europejski i Radę na równych pozycjach, a akty prawne przyjęte przy zastosowaniu tej procedury są wynikiem wspólnego działania Rady i Parlamentu. Dotyczy to legislacji w bardzo wielu dziedzinach.

Szereg innych wniosków wymaga konsultacji z Parlamentem, przy czym uzyskanie jego zgody jest konieczne w przypadku ważnych decyzji politycznych i instytucjonalnych.

Parlament dostarcza również impulsów dla uchwalania nowej legislacji, kontrolując roczny program prac Komisji, rozważając stosowność przyjęcia nowych aktów prawnych i prosząc Komisję o przedkładanie propozycji.

2. Demokratyczny nadzór

Parlament sprawuje demokratyczny nadzór nad pozostałymi instytucjami europejskimi. Czyni to na kilka sposobów.

Po pierwsze, jeśli powołana ma zostać Komisja w nowym składzie, Parlament przeprowadza rozmowę ze wszystkimi potencjalnymi nowymi członkami oraz z Przewodniczącym Komisji (wyznaczonymi przez państwa członkowskie). Nie mogą oni zostać powołani nie uzyskawszy zatwierdzenia ze strony Parlamentu.

Po drugie, Komisja jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem, który może zgłosić wotum nieufności skutkujące ustąpieniem wszystkich członków Komisji ze swych stanowisk.

Mówiąc ogólniej, Parlament sprawuje kontrolę, regularnie badając sprawozdania przekazywane mu przez Komisję (sprawozdanie z działalności ogólnej, z wykonania budżetu, stosowania prawa wspólnotowego itp.). Ponadto eurodeputowani zgłaszają do Komisji pisemne lub ustne interpelacje.

Członkowie Komisji uczestniczą w sesjach plenarnych Parlamentu oraz posiedzeniach komisji parlamentarnych, utrzymując ciągły dialog między tymi dwoma instytucjami.

Parlament również monitoruje pracę Rady: eurodeputowani regularnie zwracają się do Rady z pisemnymi lub ustnymi zapytaniami, a Przewodniczący Rady bierze udział w sesjach plenarnych oraz w ważnych debatach.

Parlament ściśle współpracuje z Radą w niektórych obszarach, np. w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w obszarze współpracy sądowej, a także w przypadku kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak azyl i polityka imigracyjna oraz środki do walki z narkomanią, korupcją i przestępczością międzynarodową. Szef rządu w Radzie, który sprawujące prezydencję, na bieżąco informuje Parlament o wszystkich tych kwestiach.

Parlament może również sprawować kontrolę demokratyczną, badając petycje wnoszone przez obywateli i ustanawiając tymczasowe komisje dochodzeniowe.

Parlament przedstawia również kwestie do rozważenia na każdym szczycie UE (obradach Rady Europejskiej). W dniu otwarcia szczytu Przewodniczący Parlamentu jest proszony o wyrażenie poglądów i obaw Parlamentu w odniesieniu do aktualnych kwestii oraz pozycji w programie obrad Rady Europejskiej.

3. Władza nad budżetem

O rocznym budżecie UE decydują wspólnie Parlament i Rada Unii Europejskiej (zob. poniżej). Parlament omawia projekt budżetu podczas dwóch kolejnych czytań, przy czym budżet nabiera obowiązującej mocy prawnej dopiero po podpisaniu go przez Przewodniczącego Parlamentu.

Parlamentarna Komisja Kontroli Budżetowej (ang. COCOBU) monitoruje sposób wydatkowania środków z budżetu, a Parlament co roku decyduje, czy zatwierdzić wykonanie budżetu przez Komisję za poprzedni rok obrotowy. Proces zatwierdzenia jest technicznie określany jako udzielanie absolutorium.

Jak zorganizowana jest praca Parlamentu?

Praca Parlamentu dzieli się na dwie fazy:

Inne punkty w programie obrad mogą obejmować komunikaty lub zapytania ze strony Rady lub Komisji dotyczące bieżących wydarzeń w Unii Europejskiej i na całym świecie.

Rada Unii Europejskiej: głos państw członkowskich

Najważniejsze informacje

Rola: Organ legislacyjny UE reprezentujący państwa członkowskie.

Członkowie: Jeden minister z każdego kraju w UE.

Prezydencja: Zmienia się rotacyjnie co sześć miesięcy.

Posiedzenia: W Brukseli (Belgia), przy czym w kwietniu, czerwcu i październiku posiedzenia odbywają się w Luksemburgu.

Adres: Rue de la Loi 175 Wetstraat, B-1048 Brussels.

Tel.: (+32-2) 285 61 11

Internet: ue.eu.int

Rada jest głównym organem decyzyjnym UE. Podobnie jak Parlament Europejski, Rada została powołana w latach 50. na mocy traktatów założycielskich. Reprezentuje ona państwa członkowskie, a w jej obradach uczestniczy jeden minister z każdego rządu krajowego UE.

Różni ministrowie uczestniczą w różnych posiedzeniach w zależności od rodzaju zagadnień ujętych w porządku obrad. Jeśli, na przykład, Rada ma obradować nad problemami z zakresu ochrony środowiska, w obradach weźmie udział Minister Ochrony Środowiska z każdego państwa UE; w tym przypadku będzie ona zwana Radą Ochrony Środowiska.

Stosunkami UE z innymi krajami świata zajmuje się Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych. Jako że taka konfiguracja Rady również podejmuje w szerszym zakresie odpowiedzialność za kwestie związane z ogólną polityką, w jej posiedzeniach bierze udział dowolny minister lub sekretarz stanu wybrany przez każdy rząd.

W sumie Rada może obradować w dziewięciu różnych konfiguracjach:

Rada wciąż jednak pozostaje jedną instytucją.

Każdy minister w Radzie jest uprawniony do nakładania zobowiązań prawnych na swój rząd. Innymi słowy, podpis danego ministra jest podpisem całego rządu. Ponadto każdy minister w Radzie odpowiada przed parlamentem w swoim kraju oraz przed reprezentowanymi przez ten parlament obywatelami. Gwarantuje to legitymację demokratyczną decyzji podejmowanych przez Radę.

Czym zajmuje się Rada?

Rada spełnia sześć głównych funkcji:

1. Uchwala europejskie akty prawne. W wielu dziedzinach dzieli władzę ustawodawczą z Parlamentem Europejskim.

2. Koordynuje ogólną politykę gospodarczą państw członkowskich.

3. Zawiera umowy międzynarodowe między UE a jednym lub większą liczbą państw, lub organizacji międzynarodowych.

4. Wraz z Parlamentem Europejskim zatwierdza budżet UE.

5. Określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (ang. CFSP: więcej szczegółów zob. niżej), opierając się na wytycznych ustalonych przez Radę Europejską.

6. Koordynuje współpracę między krajowymi organami sądowymi i służbami policyjnymi w sprawach kryminalnych (zob. poniżej w rozdziale Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne).

Większość z wymienionych obowiązków wiąże się z domeną Wspólnoty - tj. obszarami działania, w których państwa członkowskie postanowiły przenieść część swych praw suwerennych i przekazać uprawnienia w procesie decyzyjnym instytucjom UE. Domena ta jest „pierwszym filarem” Unii Europejskiej.

Jednak dwie ostatnie funkcje wiążą się w dużej mierze z obszarami, w których państwa członkowskie nie przekazały swoich uprawnień, ale po prostu współdziałają. Jest to tak zwana współpraca międzyrządowa, która obejmuje drugi i trzeci „filar” Unii Europejskiej (Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa oraz współpracę policyjną i sądową w sprawach karnych).

Praca Rady została szczegółowo opisana poniżej.

1. Legislacja

Duża część legislacji unijnej jest uchwalana wspólnie przez Radę i Parlament (zob. w rozdziale Proces decyzyjny w UE).

Z reguły Rada działa jedynie na wniosek Komisji, a Komisja zwykle jest odpowiedzialna za zapewnienie, że legislacja UE, po uchwaleniu, jest właściwie stosowana.

2. Koordynacja polityki gospodarczej państw członkowskich

Państwa UE postanowiły, że ich wolą jest, by ogólna polityka gospodarcza była oparta na ścisłej koordynacji krajowej polityki każdego z nich. Koordynacją tą zajmują się ministrowie gospodarki i finansów, którzy razem tworzą Radę ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN).

3. Zawieranie umów międzynarodowych

Każdego roku Rada zawiera (tzn. oficjalnie podpisuje) szereg umów między Unią Europejską a krajami nienależącymi do UE, a także z organizacjami międzynarodowymi. Umowy te mogą dotyczyć szerokich obszarów, np. handlu, współpracy i rozwoju, lub konkretnych zagadnień, np. wyrobów włókienniczych, rybołówstwa, nauki i techniki czy transportu.

Dodatkowo Rada może zawierać konwencje między państwami członkowskimi UE w takich dziedzinach, jak podatki, prawo spółek lub ochrona konsularna. Konwencje mogą również dotyczyć współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (zob. poniżej).

4. Zatwierdzanie budżetu UE

O rocznym budżecie UE stanowią wspólnie Rada i Parlament Europejski. Jeśli te dwie instytucje nie mogą dojść do porozumienia, przepisy dopuszczają, by Rada podjęła ostateczną decyzję w sprawie wydatków obligatoryjnych (głównie wydatki na rolnictwo oraz koszty wynikające z międzynarodowych umów zawartych z krajami nie należącymi do UE), natomiast w odniesieniu do wydatków nieobligatoryjnych i ostatecznego zatwierdzenia całego budżetu, ostatnie słowo należy do Parlamentu.

5. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

Państwa członkowskie pracują nad określeniem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (ang. Common Foreign and Security Policy - CFSP). Niemniej polityka zagraniczna, bezpieczeństwo i obronność należą do tych kwestii, nad którymi poszczególne państwa członkowskie UE sprawują samodzielną kontrolę. Ponieważ nie przeniosły one swych praw suwerennych w tych dziedzinach, rola Parlamentu i Komisji Europejskiej jest w tym zakresie ograniczona. Mimo to państwa UE mogą wiele zyskać dzięki wspólnej pracy nad tymi kwestiami, a Rada jest głównym forum, na którym odbywa się taka międzyrządowa współpraca.

Aby umożliwić UE podejmowanie efektywniejszych działań w obliczu kryzysów międzynarodowych, Rada Europejska (podczas obrad na szczycie w Helsinkach w grudniu 1999 r.) postanowiła, że UE utworzy Siły Szybkiego Reagowania liczące do 60 000 personelu wojskowego, który można rozmieścić w ciągu 60 dni i utrzymywać w akcji przez co najmniej rok.

Nie będzie to armia europejska. Członkowie personelu nadal będą członkami narodowych sił zbrojnych pod dowództwem krajowym, a ich rola będzie ograniczała się do przeprowadzania zadań humanitarnych i ratowniczych, misji pokojowych i innych operacji w ramach zarządzania w sytuacjach kryzysowych.

Aby zapewnić kontrolę polityczną i kierunek strategiczny w sytuacji kryzysowej, Rada Europejska (Nicea, grudzień 2000 r.) postanowiła utworzyć nowe stałe struktury polityczne i wojskowe w ramach Rady Unii Europejskiej. Do struktur tych należą:

EUMS znajduje się pod militarnym kierownictwem EUMC, któremu zapewnia wsparcie.

W 2002 roku powołano do życia dwie agencje, których zadaniem jest przeprowadzanie specjalnych zadań technicznych i naukowych w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa:

6. Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne (ang. JHA)

Narkotyki, terroryzm, przestępczość na skalę międzynarodową, przemyt ludzi i seksualne wykorzystywanie dzieci - problemy te ogromnie niepokoją europejskich obywateli. Jako że należą one do transgranicznej działalności kryminalnej, można je rozwiązać skutecznie tylko w drodze transgranicznej współpracy. Jeśli Europa zamierza je rozwiązać i zapewnić wszystkim swoim obywatelom równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych w całej UE, wówczas krajowe organa sądowe, siły policyjne, funkcjonariusze celni i służby imigracyjne wszystkich krajów UE muszą pracować razem.

Organa te są obowiązanie zapewnić, na przykład,

Takie i podobne kwestie, łącznie znane pod nazwą Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne (JHA), są rozwiązywane przez Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych działających wspólnie w ramach Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.

Jak zorganizowana jest praca Rady?

COREPER

Każde państwo członkowskie UE posiada w Brukseli stały zespół (przedstawicielstwo), który je reprezentuje i broni jego narodowych interesów na szczeblu UE. Osoba stojąca na czele każdego przedstawicielstwa jest, w rezultacie, ambasadorem swojego kraju akredytowanym przy UE.

Tacy ambasadorowie (znani jako stali przedstawiciele) odbywają cotygodniowe spotkania w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli (COREPER). Rolą Komitetu jest przygotowywanie obrad Rady, z wyjątkiem kwestii związanych z rolnictwem przygotowywanych przez specjalny Komitet ds. Rolnictwa. COREPER jest wspierany przez liczne grupy robocze, w których skład wchodzą urzędnicy z administracji krajowych.

Prezydencja Rady

Przewodnictwo w Radzie zmienia się rotacyjnie co sześć miesięcy. Innymi słowy, każdy kraj UE kolejno obejmuje kierownictwo nad ustalaniem porządku obrad Rady i przewodniczy wszystkim spotkaniom przez okres sześciu miesięcy, podejmując decyzje legislacyjne i polityczne oraz wypracowując kompromisy między państwami członkowskimi.

System rotacyjny na lata 2003-2006 przedstawia się następująco:

2003 Pierwsza połowa roku: Grecja

Druga połowa roku: Włochy

2004 Pierwsza połowa roku: Irlandia

Druga połowa roku: Holandia

2005 Pierwsza połowa roku: Luksemburg

Druga połowa roku: Wielka Brytania

2006 Pierwsza połowa roku: Austria

Druga połowa roku: Finlandia

Jeśli, na przykład, spotkanie Rady Ochrony Środowiska przewidziano na drugą połowę 2006 roku, obradom będzie przewodniczyć fiński Minister Ochrony Środowiska, ponieważ w tym czasie przewodnictwo sprawuje Finlandia.

Sekretariat Generalny

Urząd Przewodniczącego jest wspierany przez Sekretariat Generalny, który przygotowuje prace Rady i zapewnia ich gładki przebieg na wszystkich szczeblach.

W 1999 roku Javier Solana objął urząd Sekretarza Generalnego Rady. Jest on również Wysokim Przedstawicielem ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (CFSP) i w tym charakterze wspiera Radę w formułowaniu i realizacji decyzji politycznych. W imieniu Rady angażuje się on również w prowadzenie dialogu politycznego z krajami nienależącymi do UE.

Sekretarza Generalnego wspomaga odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Zastępca Sekretarza Generalnego.

Ile głosów przysługuje każdemu z państw?

Rada podejmuje decyzje w drodze głosowania. Im większą populację ma dany kraj, tym większą liczbą głosów dysponuje. Jednak liczba głosów nie jest kalkulowana ściśle proporcjonalnie - jest dostosowywana na korzyść państw słabiej zaludnionych.

Do 1 maja 2004 roku każde państwo może oddać w głosowaniu następującą liczbę głosów:

Ogółem 87

Od 1 maja 2004 roku (po przystąpieniu do UE nowych państw członkowskich) do 31 października tegoż roku, będą obowiązywały postanowienia przejściowe regulujące zmiany w ważeniu głosów.

Od 1 listopada 2004 roku każde państwo (w tym nowe państwa członkowskie) będzie dysponowało następującą liczbą głosów:

Ogółem 321

Głosowanie większością kwalifikowaną

Najczęściej stosowaną procedurą podczas podejmowania decyzji przez Radę jest głosowanie większością kwalifikowaną (QMV). Oznacza to, że przyjęcie wniosku wymaga uzyskania poparcia wyrażonego określoną minimalną liczbą głosów. (Szczegółowe informacje poniżej).

Jednak w niektórych szczególnie wrażliwych obszarach, np. Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa, podatkach, polityce azylowej i imigracyjnej, decyzje Rady wymagają jednomyślności. Innymi słowy, każdemu państwu członkowskiemu przysługuje w tych obszarach prawo weta.

Już teraz 15 państw ma trudności w podejmowaniu jednomyślnych decyzji - w rozszerzonej Unii, składającej się z 27 lub większej liczby członków, osiągnięcie jednomyślności stanie się praktycznie niemożliwe. Gdyby UE usiłowała nadal działać kierując się obecnymi zasadami, zostałaby sparaliżowana, niezdolna do podjęcia działań w wielu ważnych dziedzinach. Dlatego też zasady te zostały zmienione w Traktacie Nicejskim. Dzięki temu Rada może podejmować decyzje większością kwalifikowaną w wielu obszarach, w których podjęcie decyzji wymagało uprzednio uzyskania jednomyślności.

Do 1 maja 2004 roku minimalna liczba głosów konieczna do uzyskania większości kwalifikowanej wynosi 62 z całkowitej liczby 87 głosów (tj. 71,3%). Przez kolejne sześć miesięcy, licząc od 1 maja 2004 roku, kiedy to przystąpią do UE nowe państwa członkowskie, zastosowanie będą miały postanowienia przejściowe.

Od 1 listopada 2004 roku większość kwalifikowana zostanie uzyskana

Ponadto państwo członkowskie może poprosić o potwierdzenie, że głosy „za” reprezentują co najmniej 62% całkowitej populacji Unii. Jeśli będzie inaczej, decyzja nie zostanie przyjęta.

Komisja Europejska: realizacja wspólnych interesów

Najważniejsze informacje

Rola: Organ wykonawczy UE i inicjator projektów legislacyjnych.

Członkowie: 20: po dwóch z Francji, Hiszpanii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Włoch; po jednym z pozostałych państw członkowskich.

Kadencja: Pięć lat (1999-2004, 2004-2009).

Adres: Rue de la Loi 200 Wetstraat, B-1049 Brussels.

Tel.: (+32-2) 299 11 11

Internet: europa.eu.int/comm

Komisja jest politycznie niezależną instytucją, która reprezentuje i dba o interesy całej UE. Jest ona siłą napędzającą systemu instytucjonalnego UE: zgłasza projekty aktów prawnych, proponuje kierunki polityki i programy działania, a także jest odpowiedzialna za wykonanie decyzji Parlamentu i Rady.

Podobnie do Parlamentu i Rady, Komisja Europejska została powołana do życia w latach 50. na mocy traktatów założycielskich UE.

Kto tworzy Komisję?

Termin Komisja jest używany w dwóch znaczeniach. Po pierwsze, odnosi się on do Członków Komisji - tzn. grupy 20 mężczyzn i kobiet mianowanych przez państwa członkowskie i Parlament w celu zarządzania tą instytucją i podejmowania decyzji. Po drugie, terminem Komisja określa się samą instytucję i jej personel.

Nieformalnie, Członkowie Komisji znani są jako komisarze. Wszyscy z nich zajmowali stanowiska polityczne w krajach, z których pochodzą, a wielu piastowało urząd ministra w rządzie, lecz będąc Członkami Komisji są oni obowiązani działać w interesie całej Unii i nie mogą przyjmować instrukcji od rządów krajowych.

Co pięć lat powoływana jest Komisja w nowym składzie, przy czym następuje to w ciągu sześciu miesięcy od wyborów do Parlamentu Europejskiego. Procedura jest następująca:

Kadencja obecnej Komisji, której Przewodniczącym jest Romano Prodi, upływa z dniem 31 października 2004 roku.

Komisja jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem, który jest uprawniony do odwołania jej w drodze złożenia wniosku o wotum nieufności. Komisja uczestniczy we wszystkich sesjach Parlamentu, podczas których ma obowiązek objaśniać i uzasadniać kierunki swojej polityki. Również regularnie odpowiada ona na pisemne i ustne interpelacje zgłaszane przez deputowanych.

Bieżącymi zadaniami Komisji zajmują się jej urzędnicy administracyjni, eksperci, tłumacze pisemni i ustni oraz personel biurowy. Europejska służba cywilna liczy około 24 000 osób. Choć liczba ta wydaje się ogromna, w rzeczywistości jest ona mniejsza niż liczba osób zatrudnianych przez władze miejskie większości średniej wielkości miast w Europie.

Służba cywilna nie składa się z bezdusznych biurokratów, ale zwykłych obywateli z każdego kraju UE, wybranych w drodze konkurencyjnych egzaminów, którzy współpracują ze sobą w celu zbudowania silnej i odnoszącej sukcesy Unii Europejskiej. Funkcjonariusze Komisji - podobnie jak personel pozostałych instytucji UE - są rekrutowani przez Europejskie Biuro Doboru Kadr (EPSO): europa.eu.int/epso.

Gdzie jest siedziba Komisji?

Choć siedziba Komisji mieści się w Brukseli (Belgia), jej biura znajdują się również w Luksemburgu, przedstawicielstwa - we wszystkich państwach UE, a delegatury - w wielu stolicach różnych krajów świata.

Czym zajmuje się Komisja?

Komisja Europejska spełnia cztery główne funkcje:

1. przedstawia Parlamentowi i Radzie projekty aktów prawnych;

2. zarządza i realizuje politykę i budżet UE;

3. egzekwuje prawo wspólnotowe (razem z Trybunałem Sprawiedliwości);

4. reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład podczas negocjowania umów między UE a innymi krajami.

1. Zgłaszanie projektów aktów prawnych

Na mocy Traktatu, Komisji przysługuje prawo inicjatywy. Innymi słowy, Komisja sama jest odpowiedzialna za opracowywanie propozycji nowych przepisów wspólnotowych, a następnie przedstawianie ich Parlamentowi i Radzie. Celem tego typu wniosków musi być ochrona interesów Unii i jej obywateli, a nie pojedynczych krajów lub sektorów gospodarki.

Przed zgłoszeniem jakichkolwiek propozycji, Komisja musi zapoznać się z nowymi wydarzeniami i problemami w Europie oraz rozważyć, czy legislacja UE jest najlepszym sposobem ich rozwiązania. Dlatego Komisja na bieżąco kontaktuje się z wieloma różnymi grupami interesów oraz dwoma organami doradczymi - Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym (ang. EESC, złożonym z przedstawicieli pracodawców i związków zawodowych) oraz Komitetem Regionów (ang. COR, złożonym z przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych). Komisja stara się również poznać opinię parlamentów i rządów krajowych.

Komisja proponuje podjęcie działania na szczeblu UE tylko wtedy, gdy uzna, że dany problem nie może zostać skuteczniej rozwiązany w drodze podjęcia działań na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym. Ta zasada podejmowania działań na możliwie najniższym szczeblu zwana jest zasadą subsydiarności.

Jeśli jednak Komisja stwierdza, że legislacja UE jest konieczna, wówczas opracowuje ona projekt aktu prawnego, który jej zdaniem skutecznie rozwiąże problem i zaspokoi możliwie najszerszy zakres interesów. Dbając o prawidłowość szczegółów technicznych, Komisja konsultuje się z ekspertami wchodzącymi w skład jej różnorakich komitetów i grup roboczych.

2. Realizacja polityki i budżetu UE

Będąc organem wykonawczym Unii Europejskiej, Komisja jest odpowiedzialna za zarządzanie i realizację budżetu Unii, kierunków jej polityki oraz programów przyjętych przez Parlament i Radę. Choć większość faktycznej pracy, jak również realizacja wydatków, jest wykonywana przez władze krajowe i lokalne, Komisja jest odpowiedzialna za nadzór.

Jednym z przykładów polityki aktywnie prowadzonej przez Komisję jest polityka konkurencji: Komisja monitoruje działania karteli i koncentracje przedsiębiorstw oraz upewnia się, że państwa UE nie dotują swoich sektorów gospodarki w taki sposób, który naruszałby konkurencję.

Przykłady programów UE realizowanych przez Komisję obejmują wiele dziedzin, od programów Interreg i Urban (współpraca transgraniczna między regionami oraz pomoc w rewitalizacji upadających obszarów miejskich) aż po program Erasmus (wymiana studentów między państwami Europy).

Komisja zajmuje się budżetem UE pod czujnym okiem Trybunału Obrachunkowego. Obie instytucje dążą do zapewnienia dobrego zarządzania finansami. Parlament Europejski udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu tylko wtedy, gdy jest zadowolony z wyników przedstawionych w rocznym sprawozdaniu Trybunału Obrachunkowego.

3. Egzekwowanie prawa wspólnotowego

Komisja działa jako „strażniczka traktatów”. Oznacza to, że Komisja wraz z Trybunałem Sprawiedliwości jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwego stosowania przepisów prawa UE we wszystkich państwach członkowskich.

Jeśli Komisja stwierdzi, że jedno z państw UE nie stosuje prawa wspólnotowego i w związku z tym nie wypełnia swoich zobowiązań prawnych, podejmuje ona działania w celu usunięcia takiego naruszenia.

Najpierw inicjuje ona procedurę prawną zwaną procedurą w sprawie naruszenia zobowiązań. Polega ona na przesłaniu rządowi oficjalnego pisma, w którym Komisja wyjaśnia, dlaczego uważa, iż dany kraj narusza prawo UE, a także określa ostateczny termin udzielenia Komisji szczegółowej odpowiedzi.

Jeśli naruszenia prawa nie uda się usunąć w wyniku zastosowania tej procedury, Komisja ma obowiązek wnieść daną sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, który jest uprawniony do wymierzania kar. Orzeczenia Trybunału są wiążące dla państw członkowskich i instytucji UE.

4. Reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej

Komisja Europejska jest znaczącą rzeczniczką Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej. Pozwala ona 15 państwom członkowskim mówić jednym głosem na forum międzynarodowym, np. forum Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Komisja jest również odpowiedzialna za negocjowanie umów międzynarodowych w imieniu UE. Przykładem może być Umowa Cotonou, w której przedstawiono warunki ważnego partnerstwa w zakresie pomocy i handlu między UE a rozwijającymi się krajami Afryki, Morza Karaibskiego i Pacyfiku.

Jak zorganizowana jest praca Komisji?

Od Przewodniczącego Komisji zależy, który komisarz będzie odpowiedzialny za dany obszar polityki oraz czy nastąpi (w razie konieczności) przetasowanie w odniesieniu do wyznaczonych zakresów obowiązków jeszcze w trakcie kadencji Komisji. Przewodniczący, za zgodą Komisji, jest również uprawniony do żądania ustąpienia danego komisarza.

Zespół 20 komisarzy (znany również jako Kolegium) obraduje w Brukseli raz w tygodniu, zwykle w środy. Każdy punkt w porządku obrad jest referowany przez komisarza odpowiedzialnego za dany obszar polityki, a Kolegium podejmuje w danej sprawie kolektywną decyzję.

Personel Komisji pracuje w 36 departamentach zwanych Dyrektoriatami Generalnymi (DG) oraz służbami (np. Służby Prawne oraz Służby Tłumaczeniowe).

Każdy DG zajmuje się określonym obszarem polityki pod kierunkiem Dyrektora Generalnego, który jest odpowiedzialny przed jednym z komisarzy.

To właśnie DG faktycznie opracowują i sporządzają przedstawiane przez Komisję projekty aktów prawnych, przy czym propozycje te uzyskują oficjalny status dopiero po przyjęciu ich przez Kolegium na jego cotygodniowym posiedzeniu. Przebieg procedury został przedstawiony poniżej.

Załóżmy, na przykład, że Komisja widzi potrzebę przyjęcia nowych aktów prawnych mających na celu zapobieganie zanieczyszczeniu rzek w Europie. Dyrektoriat Generalny ds. Ochrony Środowiska opracowuje projekt aktu, opierając się na szeroko zakrojonych konsultacjach z europejskim sektorem przemysłowym i rolnym, ministrami ochrony środowiska w poszczególnych państwach członkowskich oraz z organizacjami działającymi na rzecz ochrony środowiska.

Projekt aktu prawnego jest następnie omawiany ze wszystkimi właściwymi w tej dziedzinie departamentami Komisji oraz, w razie konieczności, zmieniany. Następnie jest on sprawdzany przez Służby Prawne i gabinety komisarzy (osobisty personel polityczny).

Po całkowitym przygotowaniu projektu, Sekretarz Generalny umieszcza go w porządku obrad najbliższego spotkania Komisji. Podczas obrad Komisarz ds. Ochrony Środowiska wyjaśnia swoim kolegom przyczyny zgłoszenia takiej legislacji, a następnie poddaje projekt pod dyskusję. Jeżeli osiągnięte zostanie porozumienie, Kolegium przyjmuje projekt i przesyła dokument do Rady i Parlamentu Europejskiego celem rozpatrzenia.

Jeśli komisarze nie mogą osiągnąć porozumienia, Przewodniczący wnosi o przeprowadzenie głosowania nad projektem. Jeżeli 11 lub większa liczba z 20 członków jest „za”, projekt zostaje przyjęty i w następstwie otrzymuje bezwarunkowe wsparcie wszystkich członków Komisji.

Liczebność Komisji w przyszłości

Dotychczas każde z najbardziej zaludnionych państw członkowskich zawsze wyznaczało po dwóch komisarzy, a pozostałe państwa UE - po jednym. Gdyby jednak ten system został utrzymany po rozszerzeniu UE, Komisja stałaby się zbyt duża, by sprawnie funkcjonować. Wraz z przystąpieniem do Unii 1 maja 2004 roku dziesięciu nowych państw członkowskich, przybędzie dziesięciu nowych komisarzy (ich łączna liczba wzrośnie do 30).

W związku z tym, z chwilą rozpoczęcia przez Komisję nowej kadencji 2004-2009 (1 listopada 2004 r.), każdy kraj będzie miał prawo wyznaczania tylko jednego komisarza. Gdy liczba państwa członkowskich zwiększy się do 27, Rada - podejmując jednomyślną decyzję - ustali maksymalną liczbę komisarzy. Musi ich być mniej niż 27, a ich narodowość będzie określana systemem rotacyjnym, który będzie w pełni sprawiedliwy dla wszystkich państw.

Trybunał Sprawiedliwości: stróż prawa 

Najważniejsze informacje

Rola: Wydawanie orzeczeń sądowych w sprawach wniesionych przed Trybunał.

Trybunał Sprawiedliwości: Jeden sędzia z każdego państwa UE; 8 rzeczników generalnych.

Sąd Pierwszej Instancji: Jeden sędzia z każdego państwa UE.

Kadencja: Członkowie obu organów sądowych są powoływani na sześć lat z możliwością ponownego mianowania.

Adres: Plateau du Kirchberg, L-2925 Luxembourg.

Tel.: (+352) 4303-1

Internet: curia.eu.int

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (często nazywany po prostu Trybunałem) powstał na mocy Traktatu EWWiS w 1952 roku. Jego zadaniem jest zapewnienie, by legislacja UE (technicznie określana mianem prawa wspólnotowego) była interpretowana i stosowana w ten sam sposób w każdym państwie członkowskim. Innymi słowy, by była ona zawsze identyczna dla wszystkich stron i w każdych okolicznościach. Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych wynikłych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi.

W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego, toteż reprezentowane są wszystkie krajowe porządki prawne UE. Nawet po rozszerzeniu każde państwo członkowskie będzie nadal wyznaczało jednego sędziego, ale z uwagi na efektywność pracy Trybunał będzie mógł odbywać posiedzenia w formie Wielkiej Izby liczącej zaledwie 13 sędziów, zamiast obowiązkowego spotykania się zawsze na sesjach plenarnych, w których uczestniczą wszyscy sędziowie.

Trybunał jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych. Ich rolą jest przedstawianie uzasadnionych opinii w sprawach wniesionych przed Trybunał. Muszą oni to czynić publicznie i bezstronnie.

Sędziowie i rzecznicy generalni są byłymi członkami najwyższych sądów krajowych lub wysoko kwalifikowanymi prawnikami, które to osoby dają gwarancje niezależności. Są oni powoływani za wspólną zgodą rządów państw członkowskich. Każdy z nich jest mianowany na okres sześciu lat, po upływie którego może być mianowany ponownie na jeden lub dwa następne okresy o długości trzech lat.

Aby pomóc Trybunałowi Sprawiedliwości uporać się z tysiącami wnoszonych spraw oraz zaoferować obywatelom lepszą ochronę prawną, w 1989 roku utworzono Sąd Pierwszej Instancji. Sąd ten (działający przy Trybunale Sprawiedliwości) jest odpowiedzialny za wydawanie orzeczeń w niektórych rodzajach spraw, zwłaszcza tych wnoszonych przez osoby prywatne i sprawach związanych z nieuczciwą konkurencją między przedsiębiorstwami.

Zarówno na czele Trybunału Sprawiedliwości, jak i Sądu Pierwszej Instancji, stoi Przewodniczący wybrany przez pozostałych sędziów na okres trzech lat.

Czym zajmuje się Trybunał?

Trybunał wydaje orzeczenia w przedstawionych mu sprawach. Do czterech najbardziej powszechnych typów spraw należą:

1. wnioski o wydanie orzeczenia wstępnego;

2. skargi z powodu niewykonania zobowiązania;

3. skargi o unieważnienie aktu prawnego;

4. skargi z powodu bezczynności.

Poniżej przedstawiono szczegółowy opis każdej z nich.

1. Orzeczenia wstępne

Organa sądowe każdego państwa UE mają obowiązek zapewnić, że prawo wspólnotowe jest właściwie stosowane w danym kraju. Istnieje jednak ryzyko, że sądy w różnych krajach mogą odmiennie interpretować prawo wspólnotowe.

Aby zapobiec takiej sytuacji, ustanowiono procedurę wydawania orzeczenia wstępnego. Oznacza to, że jeśli sąd krajowy ma choćby cień wątpliwości co do interpretacji lub ważności prawa UE, może on, a w niektórych przypadkach wręcz musi, zwrócić się po radę do Trybunału. Takie rozstrzygnięcie jest wydawane w formie orzeczenia wstępnego.

2. Skargi z powodu niewykonania zobowiązania

Komisja może wszcząć postępowanie, jeśli ma podstawy by sądzić, że dane państwo członkowskie nie wykonuje swoich zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego. Takie postępowanie może zostać również zainicjowane przez inne państwo członkowskie.

W każdym przypadku Trybunał bada zarzuty i wydaje orzeczenie. Oskarżone państwo członkowskie, jeśli rzeczywiście zostanie uznane winnym naruszenia, musi niezwłocznie przystąpić do naprawienia danej sytuacji.

3. Skargi o unieważnienie aktu prawnego

Jeśli którekolwiek z państw członkowskich lub Rada, Komisja albo (pod pewnymi warunkami) Parlament uzna, że pewien akt prawny UE jest sprzeczny z prawem, może wystąpić do Trybunału o jego unieważnienie

Takie postępowanie o unieważnienie może być również wszczynane przez osoby prywatne, które chcą by Trybunał uchylił konkretny przepis, gdyż wywiera on bezpośredni i negatywny skutek na ich osobę.

Jeśli Trybunał stwierdzi, że dany akt prawny nie został prawidłowo uchwalony lub oparty jest na niewłaściwej podstawie prawnej w traktatach, może uznać ten akt za nieważny.

4. Skarga z powodu bezczynności

Traktat nakłada na Parlament Europejski, Radę i Komisję obowiązek podejmowania pewnych decyzji w pewnych okolicznościach. Jeśli organa te zaniechają wydania decyzji, państwa członkowskie, pozostałe instytucje Wspólnoty oraz (pod pewnymi warunkami) osoby fizyczne lub przedsiębiorstwa mogą wnieść do Trybunału powództwo o oficjalne ustalenie naruszenia.

Jak zorganizowana jest praca Trybunału?

Sprawy wpływają do sędziego sprawozdawcy, a następnie każda sprawa jest przydzielana jednemu sędziemu i rzecznikowi generalnemu.

Cała procedura dzieli się na dwie fazy: najpierw pisemną, a potem ustną.

Podczas pierwszej fazy wszystkie strony, których dana sprawa dotyczy, przedkładają pisemne oświadczenia, po czym sędzia przydzielony do danej sprawy sporządza sprawozdanie podsumowujące te oświadczenia oraz wskazujące na podstawę prawną danej sprawy. Opierając się na tym sprawozdaniu, rzecznik generalny przydzielony do danej sprawy wyciąga własne wnioski. W świetle tych wniosków sędzia sporządza projekt wstępnego rozstrzygnięcia, który jest przedkładany pozostałym członkom Trybunału do rozważenia.

Potem następuje faza druga - publiczne przesłuchanie. Z reguły, odbywa się ono przed Trybunałem w pełnym składzie (na sesji plenarnej), choć może również odbywać się przed izbami, w skład których wchodzi trzech lub pięciu sędziów w zależności od wagi lub złożoności sprawy. Podczas przesłuchania, adwokaci stron przedstawiają sędziom i rzecznikowi generalnemu swoje stanowisko w danej sprawie i odpowiadają na zadane przez sędziów i rzecznika pytania. Następnie rzecznik generalny przedstawia własne wnioski, po czym sędziowie udają się na naradę i wydają orzeczenie.

Orzeczenia Trybunału podejmowane są większością głosów i odczytywane podczas publicznego przesłuchania. Odmienne opinie nie są brane pod uwagę.

Europejski Trybunał Obrachunkowy: wartość Twoich pieniędzy

Najważniejsze informacje

Rola: Kontrola wykorzystania środków finansowych UE.

Członkowie: Jeden z każdego państwa UE.

Kadencja: Członkowie są mianowani na okres sześciu lat z możliwością ponownego mianowania.

Adres: 12 rue Alcide de Gasperi, L-1615 Luxembourg.

Tel.: (+352) 4398-1

Internet: www.eca.eu.int

Trybunał Obrachunkowy bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich uzyskiwanych przez Unię przychodów i wszystkich ponoszonych wydatków oraz czy rozsądnie zarządzano budżetem UE. Trybunał został ustanowiony w 1977 roku.

W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa UE, mianowanym przez Radę na okres sześciu lat z możliwością przedłużenia kadencji. Nawet po rozszerzeniu każde państwo członkowskie będzie nadal wyznaczało jednego członka, ale przez wzgląd na efektywność działania, Trybunał może tworzyć izby (liczące zaledwie kilku członków każda) w celu przyjmowania pewnego rodzaju sprawozdań lub opinii.

Wszyscy członkowie Trybunału pracowali w kraju, z którego pochodzą, w instytucji kontrolnej lub posiadają szczególne kwalifikacje uprawniające ich do wykonywania takiej pracy. Są wybierani z uwagi na swoje kompetencje i niezależność, i pracują w Trybunale w pełnym wymiarze godzin.

Członkowie wybierają spośród siebie Przewodniczącego na okres trzech lat.

Czym zajmuje się Trybunał?

Głównym zadaniem Trybunału jest sprawowanie kontroli nad prawidłowym wykonaniem budżetu UE - innymi słowy, sprawdzanie, czy przychody i wydatki UE są zgodne z prawem i przejrzyste oraz upewnianie się, że finansami zarządzano rozsądnie. Jego praca pomaga zatem zagwarantować, że system finansowy UE jest efektywny i przejrzysty.

Aby wykonać swoje zadania, Trybunał bada dokumenty każdej organizacji, która zajmuje się przychodami lub wydatkami UE. W razie potrzeby, przeprowadza on kontrole na miejscu. Wyniki kontroli są przedstawiane w sprawozdaniach, które kierują uwagę Komisji i państw członkowskich na wszelkie problemy.

Aby efektywnie wykonywać swoje zadania, Trybunał Obrachunkowy musi, z jednej strony, zachowywać niezależność od innych instytucji, a z drugiej - na bieżąco się z nimi kontaktować.

Jedną z jego kluczowych funkcji jest wspieranie władz budżetowych (Parlamentu Europejskiego i Rady) w drodze przedkładania im raz w roku sprawozdania z ubiegłego roku obrachunkowego. Uwagi poczynione przez Trybunał w takim rocznym sprawozdaniu odgrywają bardzo istotną rolę w podejmowaniu przez Parlament decyzji o udzieleniu Komisji absolutorium z wykonania budżetu. Jeśli Trybunał jest zadowolony, przesyła także Radzie i Parlamentowi potwierdzenie wiarygodności, które oznacza, że pieniądze europejskich podatników zostały odpowiednio wykorzystane.

W końcu, Trybunał Obrachunkowy wydaje opinię przed uchwaleniem przepisów finansowych UE. Może on w każdej chwili przedstawiać uwagi dotyczące poszczególnych kwestii lub dostarczyć opinię na wniosek jednej z instytucji UE.

Jak zorganizowana jest praca Trybunału?

Trybunał Obrachunkowy działa w sposób niezależny i może swobodnie decydować o tym, jak planować swoje czynności kontrolne, jak i kiedy przedstawiać swoje spostrzeżenia oraz w jaki sposób podawać do wiadomości publicznej swoje sprawozdania i opinie.

Personel Trybunału liczy około 550 wykwalifikowanych pracowników, z których 250 to kontrolerzy. Kontrolerzy są podzieleni na grupy kontrolne. Grupy opracowują wstępne sprawozdania stanowiące podstawę dla decyzji Trybunału.

Kontrolerzy często przeprowadzają kontrole w innych instytucjach UE, państwach członkowskich i każdym innym kraju, które otrzymuje środki pomocowe z UE. Choć praca Trybunału zasadniczo wiąże się z kontrolą tych środków finansowych, za które odpowiedzialna jest Komisja, w praktyce 90% przychodów i wydatków jest zarządzanych przez władze krajowe.

Sam Trybunał Obrachunkowy nie dysponuje żadnymi prawnymi kompetencjami. Jeśli kontrolerzy wykryją nadużycia lub nieprawidłowości, możliwie najszybciej przekazują informacje na ten temat do właściwych organów UE, które podejmują stosowne działania.

Europejski Bank Centralny: zarządzanie euro

Najważniejsze informacje

Rola: Zarządzanie euro i prowadzenie polityki pieniężnej UE.

Członkowie: Rada Naczelna - 18, Rada Rozszerzona - 17, Zarząd - 6.

Adres: Kaiserstrasse 29, D-60311 Frankfurt am Main.

Tel.: (+49) 69 13 440

Internet: www.ecb.int

Dwanaście z 15 państw członkowskich UE posługuje się obecnie wspólną walutą - euro. Banknoty i monety euro zostały wprowadzone do obiegu 1 stycznia 2002 roku.

Europejski Bank Centralny (EBC, ang. ECB) został utworzony w 1998 roku na mocy Traktatu o Unii Europejskiej, w celu wprowadzenia nowej waluty i zarządzania nią - przeprowadzania transakcji walutowych i zapewnienia bezproblemowego funkcjonowania systemów płatniczych. EBC jest również odpowiedzialny za określanie ram i realizację polityki gospodarczej i pieniężnej UE.

Aby spełniać swoją funkcję, EBC współpracuje z Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC), w którym uczestniczą wszystkie 15 państw członkowskich UE. Jednak dotychczas tylko 12 z nich wprowadziło euro. Te 12 państw tworzy łącznie obszar euro, a ich narodowe banki centralne wraz z Europejskim Bankiem Centralnym tworzą tak zwany eurosystem.

EBC jest całkowicie niezależny w wykonywaniu swoich obowiązków. Ani EBC, ani narodowe banki centralne w eurosystemie, ani żaden członek ich organów decyzyjnych nie mogą starać się o instrukcje lub przyjmować instrukcji od jakiegokolwiek innego organu. Instytucje UE i rządy państw członkowskich muszą przestrzegać tej zasady i nie wolno im próbować wywierać wpływu na EBC lub narodowe banki centralne.

EBC przygotowuje i wprowadza w życie, w ścisłej współpracy z narodowymi bankami centralnymi, decyzje podjęte przez organa decyzyjne w ramach eurosystemu - Radę Naczelną, Zarząd i Radę Rozszerzoną.

Czym zajmuje się Bank?

Jednym z głównych zadań EBC jest utrzymywanie stabilności cen w obszarze euro, przy jednoczesnym zachowaniu siły nabywczej euro.

Oznacza to utrzymywanie inflacji pod ścisłą kontrolą: EBC chce zapewnić, by roczny wzrost cen konsumenckich był niższy niż 2%. EBC dąży do tego w dwojaki sposób:

Kontrolowanie podaży pieniądza polega, między innymi, na ustalaniu stóp procentowych w całym obszarze euro. Jest to prawdopodobnie najbardziej znane działanie wykonywane przez ten Bank.

Jak zorganizowana jest praca Banku?

Praca Europejskiego Banku Centralnego jest organizowana przez następujące organa decyzyjne.

Zarząd

Zarząd składa się z Prezesa EBC, Wiceprezesa i czterech pozostałych członków - wszyscy są mianowani za wspólną zgodą prezydentów lub premierów państw należących do obszaru euro. Członkowie Zarządu są powoływani na okres ośmiu lat, a ich kadencja nie podlega przedłużeniu.

Zarząd jest odpowiedzialny za realizację polityki pieniężnej w sposób określony przez Radę Naczelną (zob. poniżej) oraz za udzielanie instrukcji narodowym bankom centralnym. Przygotowuje on również posiedzenia Rady Naczelnej i odpowiada za bieżące zarządzanie EBC.

Rada Naczelna

Rada Naczelna jest najwyższym organem decyzyjnym Europejskiego Banku Centralnego. Składa się z sześciu członków Zarządu oraz prezesów 12 banków centralnych obszaru euro. Na jej czele stoi Prezes EBC. Zasadniczą misją Rady jest określanie polityki pieniężnej obszaru euro oraz, w szczególności, ustalanie wysokości stóp procentowych, po których banki komercyjne mogą uzyskać środki z Banku Centralnego.

Rada Rozszerzona

Rada Rozszerzona jest trzecim gremium decyzyjnym EBC. W jej skład wchodzi Prezes EBC, Wiceprezes i prezesi narodowych banków centralnych wszystkich 15 państw członkowskich UE. Rada Rozszerzona wnosi wkład w pracę doradczą i koordynacyjną EBC oraz pomaga w przygotowaniach do przyszłego rozszerzenia strefy euro.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny: głos społeczeństwa obywatelskiego

Najważniejsze informacje

Rola: Reprezentuje zorganizowane społeczeństwo obywatelskie.

Członkowie: Obecnie 222, maksymalnie 350.

Kadencja: Cztery lata.

Posiedzenia: Bruksela, co miesiąc.

Adres: 2 rue Ravenstein, B-1000 Brussels.

Tel.: (+32-2) 546 90 11

Internet: www.esc.eu.int

Założony w 1957 roku na mocy Traktatu Rzymskiego, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES, ang. EESC) jest organem doradczym reprezentującym pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów i pozostałe grupy interesów, które razem tworzą zorganizowane społeczeństwo obywatelskie. Komitet przedstawia ich poglądy i broni ich interesów w politycznych debatach z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim.

EKES jest zatem pomostem łączącym Unię z jej obywatelami, promując bardziej uczestniczące, zaangażowane, a przez to bardziej demokratyczne społeczeństwo europejskie.

Komitet jest integralną częścią procesu decyzyjnego UE: wprowadzono obowiązek konsultowania się z nim przed podjęciem decyzji dotyczących polityki gospodarczej i społecznej. Może on również wydawać opinie z własnej inicjatywy w innych sprawach, które uznaje za ważne.

Do czasu wstąpienia nowych państw członkowskich, EKES składa się z 222 członków - liczba członków z każdego państwa UE mniej więcej odzwierciedla wielkość jego populacji. Kraje mogą zatem wyznaczyć następującą liczbę członków:

Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy 24

Hiszpania 21

Austria, Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia, Szwecja 12

Dania, Finlandia, Irlandia 9

Luksemburg 6

Ogółem 222

Liczby te nie zmienią się po rozszerzeniu, mimo iż przedstawiciele z nowych państw członkowskich przyłączą się do Komitetu. Każde z nowych państw członkowskich będzie mogło wyznaczyć następującą liczbę członków:

Polska 21

Rumunia 15

Bułgaria, Czechy, Węgry 12

Litwa, Słowacja 9

Estonia, Łotwa, Słowenia 7

Cypr 6

Malta 5

W ten sposób Komitet będzie składał się łącznie z 344 członków.

Chociaż członkowie są wyznaczani przez rządy państw UE, są oni całkowicie niezależni politycznie w wykonywaniu swoich obowiązków. Są mianowani na okres czterech lat, a ich mandat jest odnawialny.

Komitet obraduje na Zgromadzeniu Plenarnym. Debaty są przygotowywane przez sześć podkomitetów zwanych sekcjami, z których każda zajmuje się określonymi obszarami polityki. Komitet wybiera swojego Przewodniczącego i dwóch Wiceprzewodniczących na okres dwóch lat.

Czym zajmuje się EKES?

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny spełnia trzy główne funkcje:

Kim są członkowie EKES?

Choć członkowie Komitetu pracują w większości w krajach, z których pochodzą, tworzą oni trzy grupy, które reprezentują pracodawców, pracowników oraz różnorodne grupy interesów w dziedzinach gospodarczej i społecznej.

W skład Grupy Pracodawców wchodzą członkowie z prywatnych i publicznych sektorów przemysłowych, małe i średnie przedsiębiorstwa, izby handlowe, a także przedstawiciele handlu hurtowego i detalicznego, bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa.

Grupa Pracowników reprezentuje zatrudnionych wszystkich kategorii, od pracowników fizycznych po kadrę kierowniczą. Członkowie tej Grupy rekrutują się z krajowych organizacji związków zawodowych.

Trzecia grupa reprezentuje różnorodne grupy interesów: organizacje pozarządowe, organizacje rolnicze, małe przedsiębiorstwa, rzemiosło i ludzi wolnych zawodów, spółdzielnie i zrzeszenia o charakterze niezarobkowym, organizacje konsumenckie i na rzecz ochrony środowiska, naukowe i akademickie społeczności i stowarzyszenia reprezentujące rodzinę, kobiety, niepełnosprawnych itp.

Komitet Regionów: głos samorządów lokalnych

Najważniejsze informacje

Rola: Reprezentuje władze regionalne i lokalne.

Członkowie: Obecnie 222, maksymalnie 350

Kadencja: Cztery lata.

Posiedzenia: Bruksela, pięć sesji plenarnych rocznie.

Adres: 79 rue Belliard, B-1040 Brussels.

Tel.: (+32-2) 282 22 11

Internet: www.cor.eu.int

Komitet Regionów, (ang. COR) powołany do życia w 1994 roku na mocy Traktatu o Unii Europejskiej (Maastricht), jest organem doradczym złożonym z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w Europie. Zapewnia on tym władzom możliwość wywierania wpływu na określanie kierunków polityki Unii Europejskiej, a także dba o poszanowanie regionalnej i lokalnej tożsamości oraz prerogatyw.

Inne organa są zobowiązane do konsultowania się z Komitetem w sprawach dotyczących władz lokalnych i regionalnych, np. w odniesieniu do polityki regionalnej, ochrony środowiska, edukacji i transportu.

Do czasu przystąpienia nowych państw członkowskich, Komitet będzie liczył 222 członków. Liczba członków z każdego państwa członkowskiego w przybliżeniu odzwierciedla wielkość jego populacji:

Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy 24

Hiszpania 21

Austria, Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia, Szwecja 12

Dania, Finlandia, Irlandia 9

Luksemburg 6

Ogółem 222

Liczby te nie zmienią się po rozszerzeniu, mimo iż przedstawiciele z nowych państw członkowskich przyłączą się do Komitetu. Każde z nowych państw członkowskich będzie mogło wyznaczyć następującą liczbę członków:

Polska 21

Rumunia 15

Bułgaria, Czechy, Węgry 12

Litwa, Słowacja 9

Estonia, Łotwa, Słowenia 7

Cypr 6

Malta 5

W ten sposób Komitet będzie składał się łącznie z 344 członków.

Członkowie Komitetu są wybierani spośród polityków z okręgów miejskich lub regionów i reprezentują całą gamę działań podejmowanych przez władze lokalne lub regionalne w Unii Europejskiej. Członkami mogą zostać prezydenci regionów, regionalni parlamentarzyści, radni miejscy, burmistrzowie dużych miast itp.

Pomimo iż są oni wyznaczani przez rządy państw UE, są oni całkowicie niezależni politycznie w wykonywaniu swoich obowiązków. Rada Unii Europejskiej powołuje ich na cztery lata z możliwością ponownego mianowania. Na mocy Traktatu Nicejskiego, muszą oni także posiadać mandat od reprezentowanych przez siebie władz lub być przed nimi politycznie odpowiedzialnymi.

Komitet Regionów wybiera spośród swoich członków Przewodniczącego na dwuletnią kadencję.

Czym zajmuje się Komitet?

Rolą Komitetu Regionów jest przedstawianie stanowisk władz lokalnych i regionalnych wobec legislacji UE. Komitet wykonuje to zadanie, wydając opinie na temat propozycji Komisji.

Komisja i Rada są zobowiązane do konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach, które bezpośrednio dotyczą władz lokalnych i regionalnych, ale mogą również porozumiewać się z Komitetem, gdy uznają to za stosowne. Ze swojej strony, Komitet może wyrażać opinie z własnej inicjatywy i przedkładać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Jak zorganizowana jest praca Komitetu?

Każdego roku Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych, podczas których określa swoją ogólną politykę i wydaje opinie.

Członkowie Komitetu przydzielani są do specjalistycznych „komisji”, których zadaniem jest przygotowywanie sesji plenarnych. Wyodrębniono sześć takich komisji:

Europejski Bank Inwestycyjny: finansowanie projektów UE

Najważniejsze informacje

Rola: Finansuje projekty UE.

Członkowie: Państwa członkowskie.

Rada Dyrektorów 25, Komitet Zarządzający 8.

Adres: 100 Boulevard Konrad Adenauer, L-2950 Luxembourg.

Tel.: (+352) 4379-1

Internet: www.eib.eu.int

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) został powołany do życia w 1958 roku na mocy Traktatu Rzymskiego. Pomaga on osiągnąć cele Unii poprzez finansowanie pewnych rodzajów projektów inwestycyjnych.

Projekty wybrane do finansowania promują integrację europejską, zrównoważony rozwój, spójność gospodarczą i społeczną oraz innowacyjną gospodarkę opartą na wiedzy.

Czym zajmuje się Bank?

Misją EBI jest inwestowanie w projekty, które przyczyniają się do osiągania celów Unii Europejskiej. Będąc instytucją o charakterze niezarobkowym, nie pozyskuje on żadnych środków z rachunków oszczędnościowych lub bieżących. Nie korzysta on również z żadnych funduszy pochodzących z budżetu UE. Zamiast tego, EBI jest finansowany z pożyczek zaciąganych na rynkach finansowych oraz przez akcjonariuszy Banku - państwa członkowskie Unii Europejskiej. Kapitał EBI pochodzi z subskrypcji w państwach członkowskich, przy czym wkład każdego państwa odzwierciedla jego znaczenie gospodarcze w obrębie Unii.

Takie poparcie państw członkowskich pozwala EBI uzyskać najwyższą ocenę wiarygodności kredytowej (AAA) funkcjonującą na rynkach pieniężnych. Dzięki temu może on zebrać bardzo duży kapitał na bardzo konkurencyjnych warunkach. To z kolei pozwala Bankowi inwestować w projekty realizowane w interesie publicznym, na które w przeciwnym razie nie znalazłyby się pieniądze - albo inwestorzy byliby zmuszeni do zaciągnięcia droższych pożyczek.

Projekty, w które inwestuje Bank, są poddawane szczegółowej selekcji, zgodnie z następującymi kryteriami:

Powyższe kryteria stosowane są zarówno w przypadku działań podejmowanych w obrębie Unii Europejskiej, jak i poza jej granicami. Prawie 90 % działań podejmowanych przez EBI ma miejsce w Unii Europejskiej, ale znaczna część funduszy kierowana jest do przyszłych państw członkowskich.

EBI wspiera także zrównoważony rozwój w państwach basenu Morza Śródziemnego, krajach Afryki, Morza Karaibskiego i Pacyfiku oraz projekty w Ameryce Łacińskiej i Azji.

Wreszcie, EBI jest większościowym udziałowcem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Fundusz ten został utworzony w 1994 roku w celu finansowania inwestycji w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP).

Jak zorganizowana jest praca Banku?

Bank kontaktuje się bezpośrednio z promotorami projektów na dużą skalę (co najmniej 25 milionów euro), natomiast w przypadku mniejszych projektów (MŚP lub władze lokalne) współpracuje on z około 180 bankami i wyspecjalizowanymi pośrednikami finansowymi w Europie.

EBI jest instytucją autonomiczną. Sam podejmuje decyzje w sprawie zaciągania i udzielania pożyczek, kierując się wyłącznie zaletami każdego projektu i możliwościami oferowanymi przez rynki finansowe. Każdego roku przedstawia on sprawozdanie z całej swojej działalności.

Bank współpracuje z instytucjami UE. Na przykład, jego przedstawiciele mogą uczestniczyć w posiedzeniach komisji Parlamentu Europejskiego, a Prezes EBI może brać udział w posiedzeniach Rady.

Decyzje w Banku podejmowane są przez następujące organa:

Rzecznik Praw Obywatelskich: rozpatrywanie skarg

Najważniejsze informacje

Rola: Wykrywanie przypadków złego zarządzania.

Kadencja: Pięć lat, z możliwością reelekcji.

Adres: 1 avenue du Président Robert Schuman, B.P. 403.

F-67001 Strasbourg

Tel.: (+33) 3 88 17 23 13

Internet: www.euro-ombudsman.eu.int

Urząd Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich został ustanowiony mocą Traktatu o Unii Europejskiej (Maastricht, 1992 r.). Rzecznik działa w charakterze pośrednika między obywatelami i władzami UE. Jest on uprawniony do przyjmowania i badania skarg wniesionych przez obywateli UE, przedsiębiorstwa i instytucje oraz przez każdą osobę fizyczną lub prawną mieszkającą lub posiadającą swoją siedzibę w jednym z państw członkowskich UE.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest wybierany przez Parlament Europejski na okres pięciu lat z możliwością reelekcji, a jego kadencja odpowiada długością kadencji Parlamentu.

Czym zajmuje się Rzecznik?

Rzecznik pomaga wyciągać na światło dzienne przypadki „złego zarządzania” w instytucjach europejskich i pozostałych organach UE. „Złe zarządzanie” oznacza nieudolne lub niewłaściwe administrowanie - innymi słowy, instytucja UE nie podejmuje czynności, którą powinna była podjąć, lub wykonuje ją nieprawidłowo, lub czyni coś, czego nie powinna była uczynić. Przykładami złego zarządzania są:

Rzecznik może przedstawiać zalecenia instytucjom UE, a także może skierować daną sprawę do Parlamentu Europejskiego, by ten podjął konieczne działania polityczne.

Rzecznik Praw Obywatelskich wykonuje swoje obowiązki w sposób całkowicie niezależny i bezstronny. Nie stara się on o instrukcje i nie przyjmuje ich od żadnego rządu lub organizacji. Ponadto nie może on podczas swojej kadencji wykonywać innej działalności zawodowej, płatnej lub niepłatnej.

Jak wnosić skargi do Rzecznika?

Jeśli mieszkasz w Unii Europejskiej (lub reprezentujesz instytucję lub przedsiębiorstwo mające siedzibę w UE) i uważasz, że padłeś ofiarą złego zarządzania ze strony instytucji lub organu UE, pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, jest skontaktowanie się z tą instytucją lub organem przy wykorzystaniu zwykłych kanałów administracyjnych oraz podjęcie próby nakłonienia ich do naprawienia danej sytuacji.

Jeżeli takie podejście zawiedzie, możesz wnieść skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

Skargę do Rzecznika powinieneś wnieść w ciągu dwóch lat od dnia, w którym stałeś się świadomy wystąpienia aktu złego zarządzania. Musisz wyraźnie podać swoje dane osobowe oraz określić przedmiot swojej skargi, choć możesz również prosić o potraktowanie informacji przedstawionych w skardze jako poufnych. W razie konieczności, Rzecznik może poradzić Ci, abyś odwołał się do innego organu.

Rzecznik nie rozpatrzy Twej skargi, jeśli domniemane fakty są lub były przedmiotem postępowania sądowego.

Praktyczne wskazówki dotyczące wnoszenia skarg znajdują się na stronie internetowej Rzecznika.

Jak zorganizowana jest praca Rzecznika?

Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadza postępowanie kontrolne z własnej inicjatywy lub na podstawie przedstawionej mu skargi.

Instytucje i organa UE są zobowiązane do dostarczenia Rzecznikowi wszelkich żądanych przez niego informacji oraz udzielenia mu dostępu do odnośnych akt. Mogą one odmówić wyrażenia zgody na powyższe tylko w sytuacji uzasadnionego zachowania poufności.

Jeśli Rzecznik wykryje przypadek złego zarządzania, informuje o tym instytucję, której to dotyczy, oraz sporządza wstępne zalecenie. Instytucja ta w ciągu trzech miesięcy przedstawia Rzecznikowi swoje szczegółowe stanowisko w danej sprawie.

Następnie Rzecznik przedstawia sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i instytucji, której dana sprawa dotyczy. O wyniku dochodzenia informuje on także osobę zgłaszającą skargę.

Raz w roku Rzecznik przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z wszystkich przeprowadzonych przez siebie kontroli.

Agencje

Agencja nie jest instytucją UE: jest to organ ustanowiony przez UE w celu wykonywania bardzo specjalistycznych zadań technicznych, naukowych lub zarządczych.

Instytucje UE (Parlament, Rada, Komisja itd.) zostały powołane do życia na mocy traktatów europejskich. Natomiast tworzenie agencji nie zostało przewidziane w traktatach. Każda z nich jest ustanawiana indywidualnym aktem prawnym, w którym określone zostają zadania danej agencji. Nie wszystkie z nich używają w swojej oficjalnej nazwie określenia agencja, posługując się zamiast niego słowami „centrum”, „instytut”, fundacja” lub „urząd”.

Obecnie działa 19 agencji. Dwie z nich - Europejski Instytut Studiów Bezpieczeństwa oraz Centrum Satelitarne Unii Europejskiej - zostały ustanowione w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (zob. rozdział o Radzie Unii Europejskiej powyżej). Dwie inne - Europol i Eurojust - odgrywają istotną rolę we współpracy między państwami UE w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Są one opisane poniżej.

Pozostałe 15 agencji wykonuje zadania w ramach „pierwszego filaru” UE, czyli tak zwanej domenie Wspólnoty. Poniżej zamieszczono krótką charakterystykę każdej z nich.

Europejskie Centrum Rozwoju Szkolenia Zawodowego

Europejskie Centrum Rozwoju Szkolenia Zawodowego (Cedefop), utworzone w 1975 roku, ma swoją siedzibę w Salonikach (Grecja).

Jego zadaniem jest analizowanie i udzielanie informacji na temat systemów, polityki, badań i praktyki w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego. W ten sposób Centrum pomaga specjalistom z całej UE rozwijać i usprawniać kształcenie i szkolenie zawodowe w Europie.

Cedefop prowadzi również interaktywną stronę internetową pod nazwą Europejska Wioska Szkoleniowa pod adresem: www.trainingvillage.gr

Więcej informacji na stronie: www.cedefop.eu.int

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (EUROFOUND) powstała w 1975 roku, a jej siedziba mieści się w Dublinie (Irlandia).

Jej zadaniem jest:

Więcej informacji na stronie: www.eurofound.eu.int

Europejska Agencja Ochrony Środowiska Naturalnego

Europejska Agencja Ochrony Środowiska Naturalnego (EEA) została powołana do życia w 1990 roku. Jej siedziba mieści się w Kopenhadze (Dania).

Jej zadaniem jest zbieranie i rozpowszechnianie informacji o stanie i tendencjach w ochronie środowiska naturalnego w Europie. Agencja jest otwarta dla krajów spoza UE - od początku jej istnienia status członka posiada Islandia, Lichtenstein i Norwegia. Agencja aktywnie współpracuje z organami i międzynarodowymi organizacjami działającymi na rzecz ochrony środowiska.

Więcej informacji na stronie: www.eea.eu.int

Europejska Fundacja na rzecz Kształcenia

Europejska Fundacja na rzecz Kształcenia (ETF) została powołana w 1990 roku, a swoją siedzibę ma w Turynie (Włochy).

ETF pomaga usprawnić szkolenie zawodowe w ponad 40 państwach nienależących do UE. Wśród tych państw znajdują się kraje kandydujące do UE i kraje z sąsiednich regionów, np. z Afryki, Bliskiego Wschodu, Bałkanów i byłego Związku Radzieckiego.

Fundacja oferuje tym krajom wiedzę, know-how i doświadczenie w szkoleniu osób na nowe miejsca pracy oraz w opracowywaniu programów ustawicznego kształcenia.

Więcej informacji na stronie: www.etf.eu.int

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA), utworzone w 1993 roku, ma swoją siedzibę w Lizbonie (Portugalia).

Zadaniem Centrum jest zbieranie i rozpowszechnianie obiektywnych, rzetelnych i porównywalnych informacji na temat narkotyków i narkomanii w Europie. Współpracuje ono na zasadzie partnerstwa z krajami spoza UE oraz z takimi organami międzynarodowymi, jak Międzynarodowym Programem Narodów Zjednoczonych ds. Kontroli Narkotyków (UNDCP), Światową Organizacją Zdrowia (WHO), Grupą Pompidou przy Radzie Europy, Światową Organizacją Celną (WCO), Międzynarodową Organizacją Policji Kryminalnej (Interpol) oraz z Europejskim Urzędem Policyjnym (Europol).

Więcej informacji na stronie: www.emcdda.org

Europejska Agencja ds. Oceny Produktów Medycznych

Powołana w 1993 roku, Europejska Agencja ds. Oceny Produktów Medycznych (EMEA) ma swoją siedzibę w Londynie (Wielka Brytania). Agencja pomaga chronić i promować zdrowie w Europie, dokonując oceny leków przeznaczonych do użytku przez człowieka i do użytku weterynaryjnego. Skupia ona naukową wiedzę i doświadczenie ze wszystkich państw UE.

Niektóre typy produktów leczniczych opracowane na bazie biotechnologii mogą być sprzedawane w Unii Europejskiej tylko po dokładnym zbadaniu ich przez EMEA. Jeśli Agencja uzna, że dany produkt jest bezpieczny i dobrej jakości, Komisja Europejska może dopuścić go do sprzedaży we wszystkich państwach UE. Osoby zamierzające wprowadzić do obrotu inne innowacyjne leki mogą również starać się o wydanie tego rodzaju pozwolenia.

W przypadku większości konwencjonalnych leków, zezwolenie jest wydawane osobno przez każde państwo UE. EMEA wspomaga system wzajemnego uznawania takich krajowych zezwoleń.

Więcej informacji na stronie: www.emea.eu.int

Urząd ds. Harmonizacji na Rynku Wewnętrznym (znaki towarowe i wzory przemysłowe)

Urząd ds. Harmonizacji na Rynku Wewnętrznym (OHIM) został ustanowiony w 1994 roku z siedzibą w Alicante (Hiszpania).

Jego rola polega na przeprowadzaniu procedur rejestracyjnych w przypadku znaków towarowych i wzorów przemysłowych we Wspólnocie.

System znak towarowy Wspólnoty ułatwia życie i obniża koszty europejskich przedsiębiorstw. Producent zamierzający chronić swój znak towarowy w Europie nie musi już rejestrować identycznych znaków towarowych w każdym państwie UE. Za pośrednictwem OHIM może on teraz starać się o przyznanie jednego znaku towarowego Wspólnoty, który uprawnia go do zakazania innym przedsiębiorstwom używania identycznych lub podobnych znaków na całym obszarze UE.

Więcej informacji na stronie: oami.eu.int

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) powstała w 1994 roku. Jej siedziba mieści się w Bilbao (Hiszpania).

Żaden kraj nie jest w stanie uporać się z tak ogromną ilością różnorodnych spraw związanych z bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy (OSH), jakie stoją dzisiaj przed krajami Europy. Z uwagi na to utworzono EU-OSHA, aby skoncentrować w jednym miejscu ogromny zasób wiedzy i informacji na temat tego typu kwestii, zwłaszcza na temat środków zapobiegawczych.

Oprócz tworzenia rozległej sieci stron internetowych poświęconych bezpieczeństwu i zdrowiu, Agencja realizuje aktywny program wydawania publikacji, począwszy od specjalistycznych raportów informacyjnych po materiały wykorzystywane w kampaniach.

EU-OSHA kieruje Rada Administracyjna, w której reprezentowane są wszystkie związki zawodowe, organizacje pracodawców, rządy krajowe i Komisja Europejska.

Więcej informacji na stronie: europe.osha.eu.int

Wspólnotowe Biuro Odmian Roślin

Wspólnotowe Biuro Odmian Roślin (CPVO) ma siedzibę w Angers (Francja). Zostało utworzone w 1994 roku.

Jego zadaniem jest administrowanie systemem praw do różnych odmian roślin - formą praw własności przemysłowej związanej z roślinami.

CPVO pracuje w sposób podobny do Urzędu ds. Harmonizacji na Rynku Wewnętrznym: przyznaje ono prawo do ochrony własności przemysłowej w odniesieniu do nowych odmian roślin. Tego rodzaju prawa zachowują ważność przez okres 25 lub 30 lat.

Więcej informacji na stronie: www.cpvo.eu.int

Centrum Tłumaczeń

Siedzibą utworzonego w 1994 roku Centrum Tłumaczeń (CdT) jest Luksemburg.

Centrum, które jest podmiotem samofinansującym się, zostało utworzone, aby zaspokoić potrzeby tłumaczeniowe pozostałych zdecentralizowanych agencji UE. W ramach dobrowolnych umów o współpracy Centrum świadczy usługi również instytucjom UE i innym organom, które posiadają własne służby tłumaczeniowe.

Więcej informacji na stronie: www.cdt.eu.int

Europejskie Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii

Europejskie Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii (EUMC) ma siedzibę w Wiedniu (Austria). Centrum zostało powołane do życia w 1997 roku.

Podstawowym zadaniem Centrum jest dostarczanie UE i jej państwom członkowskim obiektywnych, rzetelnych i porównywalnych danych na temat rasizmu, ksenofobii i antysemityzmu w Europie, a także opracowywanie ogólnoeuropejskich strategii nakierowanych na rozwiązywanie tych problemów.

EUMC bada zakres oraz rozwój rasizmu i ksenofobii, a także analizuje ich przyczyny, konsekwencje i skutki. Naświetla ono i upowszechnia przykłady dobrej praktyki w zakresie integracji osób migrujących oraz mniejszości etnicznych i religijnych.

Trzonem działalności EUMC jest Europejska Sieć Informacyjna o Rasizmie i Ksenofobii (RAXEN). W jej skład wchodzi 15 Krajowych Punktów Centralnych (po jednym w każdym państwie członkowskim), które zbierają, zestawiają i rozpowszechniają informacje o rasizmie i ksenofobii w obrębie własnego kraju.

Więcej informacji na stronie: www.eumc.eu.int

Europejska Agencja Odbudowy

Europejska Agencja Odbudowy (EAR) powstała w 1999 roku. Jej siedziba mieści się w Salonikach (Grecja), a centra operacyjne w Belgradzie, Prisztinie, Podgoricy i Skopje.

Jej zadaniem jest zarządzanie głównymi programami UE zapewniającymi pomoc w odbudowie dla krajów z regionu bałkańskiego, których dotknęły ostatnie wojny.

EAR jest odpowiedzialna przed Radą Europejską i Parlamentem Europejskim. Jej Rada Zarządzająca składa się z Komisji Europejskiej i przedstawicieli państw członkowskich UE. Każdego roku realizuje ona program pomocowy o wartości 1,6 miliardów EUR.

Więcej informacji na stronie: www.ear.eu.int

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), którego tymczasowa siedziba mieści się w Brukseli (Belgia), rozpoczął swoją działalność w 2002 roku.

Jego zasadniczym obowiązkiem jest udzielanie obiektywnych porad naukowych we wszystkich kwestiach związanych z bezpieczeństwem żywności. Urząd dokonuje oceny ryzyka w łańcuchu pokarmowym oraz przeprowadza ocenę naukową w każdej sprawie, która może mieć wpływ na bezpieczeństwo żywności w Europie.

W swojej pracy Urząd kieruje uwagę na całkowity proces produkcji żywności „od uprawy do talerza” - innymi słowy od produkcji pierwotnej (łącznie z bezpieczeństwem pasz dla zwierząt) po dostawy żywności dla konsumentów. EFSA zbiera informacje z całego świata, śledząc nowe wydarzenia w nauce. Swoimi ustaleniami dzieli się nie tylko z ekspertami i decydentami, ale także z ogółem społeczeństwa.

Więcej informacji na stronie: www.efsa.eu.int

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) została utworzona w 2002 roku. Jej celem jest udzielanie pomocy w dążeniu do poprawy wspólnotowego systemu bezpieczeństwa morskiego, obniżanie ryzyka wypadków, redukcja zanieczyszczeń ze statków oraz zmniejszenie liczby ofiar na morzu.

Agencja zapewnia techniczne i naukowe wsparcie w ramach pomocy w doskonaleniu legislacji UE regulującej bezpieczeństwo na morzu i emisję zanieczyszczeń pochodzących z okrętów. Pomaga Komisji monitorować czynności podejmowane przez państwa UE i kraje kandydujące oraz doradza ich rządom.

Jednym z wielu różnych zadań EMSA jest opracowanie wspólnej dla państw UE metodologii badania wypadków na morzu oraz ustanowienie ogólnoeuropejskiego systemu informacji o ruchu żeglugowym.

Więcej informacji na stronie: europa.eu.int/agencies/emsa

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) powstała w 2002 roku.

Jej zadaniem jest służenie pomocą UE podczas opracowywania przepisów i uregulowań dotyczących bezpieczeństwa w powietrzu, a także pomaganie Komisji w kontrolowaniu właściwego przestrzegania zasad UE. Agencja będzie również zapewniała wsparcie techniczne dla organizacji międzynarodowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego i ochronę środowiska naturalnego. Ponadto będzie ona służyła pomocą władzom lotniczym w krajach poza UE.

EASA jest uprawniona do realizacji niektórych zadań wykonawczych, np. do wydawania certyfikatów zatwierdzenia typu dla produktów lotniczych, w którym to przypadku działanie kolektywne jest skuteczniejsze niż jednostkowe działania państw członkowskich.

Więcej informacji na stronie: europa.eu.int/agencies/easa

Europol

Europol, Europejski Urząd Policyjny, został utworzony w 1992 roku w celu prowadzenia wywiadu kryminalnego na obszarze całej Europy. Swoją siedzibę ma w Hadze (Holandia), a w skład jego personelu wchodzą przedstawiciele krajowych organ egzekwujących prawo (policji, urzędu celnego, służb imigracyjnych itp.).

Zadaniem Europolu jest pomaganie państwom członkowskim w podejmowaniu ściślejszej i efektywniejszej współpracy mającej na celu zapobieganie i walkę z międzynarodową przestępczością zorganizowaną, obejmującą w szczególności:

Europol wspiera państwa członkowskie:

Jednym z obowiązków Europolu jest tworzenie i prowadzenie systemu komputerowego pozwalającego na wprowadzanie, analizę i dostęp do danych. Z każdego państwa członkowskiego wyznaczanych jest dwóch ekspertów ds. ochrony danych, którzy wchodzą w skład Wspólnej Rady Nadzorczej monitorującej zawartość i wykorzystanie wszystkich danych osobowych znajdujących się w posiadaniu Europolu.

Europol jest odpowiedzialny przed Radą ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, tzn. przed ministrami sprawiedliwości i spraw wewnętrznych wszystkich państw UE. Każde państwo członkowskie deleguje swojego przedstawiciela do Rady Zarządzającej Europolu.

Więcej informacji na stronie: www.europol.eu.int

Eurojust

Eurojust, urząd ds. współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości, został powołany w 2002 roku, aby pomagać organom powołanym do ścigania przestępstw na drodze sądowej w podejmowaniu współpracy nakierowanej na walkę z poważną przestępczością międzynarodową, w tym z przestępstwami komputerowymi, przypadkami korupcji i nadużyć, praniem brudnych pieniędzy i przestępstwami ekologicznymi. Urząd służy pomocą poprzez, na przykład, ułatwianie wymiany informacji między organami krajowymi, zapewnianie wzajemnej pomocy prawnej oraz ekstradycję osób poszukiwanych w celu przesłuchania. Za siedzibę obrano Hagę (Holandia).

Eurojust składa się z jednego prokuratora, sędziego lub funkcjonariusza policji, oddelegowanych z każdego państwa członkowskiego. Tworzą oni Kolegium (tj. zarząd) organizacji, które wybiera spośród swoich członków Przewodniczącego na okres trzech lat. Kolegium jest wspierane przez Sekretariat oraz personel urzędniczy UE i ekspertów oddelegowanych przez państwa członkowskie.

Jako że praca Eurojust polega, między innymi, na prowadzeniu akt osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa, powołany został funkcjonariusz ds. ochrony danych osobowych, którego obowiązkiem jest zapewnienie, że dane osobowe w aktach urzędu są należycie chronione i traktowane zgodnie z przepisami prawa. Obywatele UE mają prawo znać informacje, jakie posiada (jeśli w ogóle) na ich temat Eurojust, a także kierować do Eurojust prośby o ich poprawienie lub usunięcie, jeśli są niepoprawne lub niepełne.

Więcej informacji na stronie: www.eurojust.eu.int

Patrząc w przyszłość

System decyzyjny UE ewoluował ponad pół wieku. Pierwotnie był on jednak zaprojektowany dla wspólnoty liczącej zaledwie sześć narodów. Jako że UE przygotowuje się do zwiększenia liczby członków z 15 do, być może, 27, jej system decyzyjny wymaga modernizacji, aby uniknąć paraliżu. W Traktacie Nicejskim już poczyniono w tym kierunku pewne kroki.

Niemniej należy również poszukać odpowiedzi na bardziej ogólne pytania o przyszłość UE. Na przykład:

W skrócie, kto powinien być za co odpowiedzialny i jak powinny być podejmowane demokratyczne decyzje w Unii złożonej z 27 lub większej liczby krajów i zamieszkiwanej przez pół miliarda obywateli?

Szukając odpowiedzi na te i inne kwestie, utworzono w 2002 roku Konwencję skupiającą przedstawicieli wszystkich państw członkowskich i krajów kandydujących oraz instytucji UE.

Osoby pragnące uzyskać więcej informacji o samej Konwencji na temat przyszłości Europy powinny odwiedzić stronę: european-convention.eu.int.

Natomiast, aby wziąć udział w dyskusji online nad przyszłością Europy, należy odwiedzić stronę: europa.eu.int/futurum/forum.

Konwencja będzie prowadziła do Konferencji Międzyrządowej, którą zaplanowano na 2004 rok. Zamykając tę konferencję głowy państw i rządów UE zamierzają podpisać nowy i uproszczony traktat dla UE. Ich celem jest jeszcze wyraźniejsze określenie, czym jest Unia Europejska i dokąd zmierza. W traktacie tym zostaną również przedstawione nowe zasady bardziej usprawnionego procesu decyzyjnego.

Instytucje europejskie już przeprowadzają reformy wewnętrzne na większą skalę, aby stać się organami bardziej efektywnymi, otwartymi i społecznie odpowiedzialnymi. Doskonale zdają sobie one sprawę, że UE istnieje, by służyć swoim obywatelom, i że może osiągnąć sukces tylko wtedy, gdy obywatele będą w stanie zrozumieć i w pełni zaangażować się w jej system decyzyjny. Poszerzona Unia będzie z pewnością potrzebowała zreformowanych instytucji, które dzięki szybkiej i skutecznej pracy będą mogły sprostać wielkim wyzwaniom XXI wieku.

Określenie Conciliation Committee jest tłumaczone w różny sposób: Komitet Pojednawczy, Komitet Koncyliacyjny lub Komitet Mediacji [przyp. tłum.].

Czasami spotyka się również określenie Dyrekcje Generalne [przyp. tłum.].

„Advocates-General” zwani są czasem Adwokatami Generalnymi [przyp. tłum.].

Trybunał Obrachunkowy (ang. Court of Auditors) zwany jest też Trybunałem Audytorów lub Trybunałem Rewidentów Księgowych [przyp. tłum.].

Rada Naczelna (ang. Governing Council) zwana jest również Radą Zarządzającą [przyp. tłum.].

Rada Rozszerzona (ang. General Council) zwana jest również Radą Generalną [przyp. tłum.].

Czasami można spotkać określenie Komitet Ekonomiczny i Społeczny [przyp. tłum.].

2

1


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jak działa UE
Jak dziala zawor 4 drogowy w po Nieznany
Zasady działania UE, instytucje i źródła prawa UE
Przewodnik po prawie UE
Przewodnik po rynku UE
Fundusze unijne i europejskie czyli jak nie oszalec w drodze po srodki pomocowe z UE e 016e
Fundusze unijne i europejskie czyli jak nie oszalec w drodze po srodki pomocowe z UE
Jak Funkcjonuje UE
Łuszczuk Obszary arktyczne w działalności UE
ZR działania UE
jak powstała UE, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynarodowa
Giełda GPW Jak inwestowac w UE
Jak Funkcjonuje UE

więcej podobnych podstron