BIODETERIORACJA
ROZKŁAD KOROZJA
organizm wykorzystuje materiał metabolity drobnoustrojów
jako pokarm uszkadzają materiał
rozkład przy pomocy organizmów żywych
rozkład- niszczenie materiału w którym organizm wykorzystuje źródło pokarmu i energii, np. drewno pod wpływem rozkładu kruszeje pył
korozja- drobnoustroje wydzielają związki chemiczne (kwasy wszystkie z cyklu Krebsa), uszkadzające materiał, materiał wykorzystywany nie jako pokarm, tylko siedlisko dla swojego rozwoju
Niepożądane zmiany właściwości materiałów powodowane przez aktywność życiową organizmów:
procesy mechaniczne materiał ulega uszkodzeniu w wyniku bezpośredniego dzialania organizmów:
uszkodzenie kabli elektrycznych przez owady lub gryzonie
uszkodzenie okładziny tynkowej przez gryzonie
uszkodzenie bloku książki przez myszy
chemiczna asymilacja biodeterioracyjna (asymilacja węgla) (rozkład) organizmy wykorzystują materiał jako pokarm
włókna i tkaniny
wytwory papiernicze
drewno i materiały drewnopodobne
skóra, kauczuk i guma
tworzywa sztuczne (niektóre)
produkty naftowe
chemiczna dysymilacja biodeterioracyjna(wydzielenie związków do otoczenia (korozja) metabolity drobnousrojów uszkadzają materiał:
stale węglowe
stale nierdzewne
stopy Cu- Ni
betony
zaprawy murarskie
cegły
szkło
kamienie
obrastanie powierzchni materiałów przez organizmy żywe
biofilmy- biofouling, zasiedlanie, rozkład i korozja
Biofilmy w przyrodzie:
zarastanie rur
rafy koralowe
płytka nazębna
zarastanie implantów
sanitariaty
kadłuby statków
Biocydy
EPS- egzopolisacharyd, wydzielany jest na zewnątrz pałeczek, tworząc matriks, ma to charakter śluzowy, przyklejając komórki do powierzchni
Biodeterioracja włókna i tkanin:
*rocznie mikroorganizmy powodują straty sięgające 2 % produkcji włókien naturalnych i sztucznych. Rozkładowi ulega rocznie:
120 tys. ton bawełny
27 tys. ton wełny
35 tys. ton celulozowych włókien sztucznych
włókna- stopione pojedyncze nitki
tkanina- pochodna nazwa włókniny
włóknina-
SZTUCZNE dzielimy na:
Syntetyczne
O składzie naturalnym (celuloza, białkowe, alginowe)
celuloza- glukoza, wiązania β-1-4
bawełna- 87-91 % celulozy
len-
konopie- 60-85 %
juta
Rozkład mikrobiologiczny:
*enzymy:
-celulaza: endoglukanaza (β-glukanaza), celobiohydrolaza (egzoglukanaza)
celobiaza (β-glukozydaza)
Włókna naturalne roślinne:
Hemiceluloza
Pektyna
Lignina
Zw. Hemicelulozowe
Etapy rozkładu:
Pole uprawne bakterie: Bacillus, grzyby- Fusarium, Alternaria
Magazynowanie surowca wysoka wilgotność powietrza wwp≤ 75 %, temp. ≤20°C, długi czas przechowywania ≤2 tygodnie
Wyrób gotowy magazynowanie, użytkowanie
50 % wwp
kserofile- Pleśnie: Penicillum, Aspergillus
Włókna naturalne roślinne
Objawy rozkładu mikrobiologicznego:
Obniżenie stopnia polimeryzacji
Naruszenie
Drobnoustroje rozkładające celulozę:
Grzyby- zdolność do wzrostu przy niskiej wwp- Chaetomium, Myrothecium, Memnoniella, Stachylbotrys ( rozkład papierowych tapet, podwyższona wilgotność), Verticullum, Alternaria, Trichoderma, Penicillium,Aspergillus
Bakterie- Cytophaga, Cellulomonas, Cellvibrio, Bacillus, Clostridium, Sporocytophaga
Podkreślenie- najwyższe zdolności celulolityczne, rokładają CO2 i H2O ( drewno), bywa też, że inne szczepy mogą być bardzo żerne np Aspergillus
Objawy rozkładu mikrobiologicznego:
Obniżenie stopnia polimeryzacji
Zmiana zabarwienia ( plamy żółte-komórki drobnoustrojów, pomarańczowe-reakcje chemiczne z produktami metabolizmu, fioletowe, czarne, szare)
Naruszenie struktury włókna
Obniżenie wytrzymałości
Całkowity rozkład ( CO2 i H2O )
Nieprzyjemny zapach ( Clostridium w warunkach beztlenowych, również Bacillus)
Wełna - keratyna ( struktura usieciowiona, połączona wiązaniami disiarczkowymi, oporna na rozciąganie i rozerwanie )
Rozkład mikrobiologiczny
Runo owcze- oporne na atak mikroorganizmów ( zabezpieczane przez wosk wełniany )
Magazynowana surowa wełna- (zanieczyszczenia + oleje, tłuszczopot, inne )
Niewłaściwy transport i magazynowanie gotowego produktu
Użytkowanie
Mechanizm rozkładu mikrobiologicznego:
Keratynoliza- denaturacja substratu, rozszczepienie wiązań disiarczkowych, hydrolityczny rozkład białka ( proteazy wewnątrzkomórkowe ), uszkodzenie włókien
Objawy rozkładu mikrobiologicznego:
Obniżenie wytrzymałości na rozciąganie i rozrywanie
Nieswoisty zapach
Różnokolorowe plamy ( Pseudomonas sp pH< 7- czerwone plamy, pH> 7-zielone)
Drobnoustroje biodegradujące wełnę:
Grzyby- Microsporum, Trichophyton ( patogeny skóry),
Rhizopus, Chaetomium, Aspergillus, Penicillium ( saprofity, niska wilgotność)
Bakterie-
Bacillus ( B. mesentericus, B.subtilis, B. cereus, B. mycoides )
Pseudomonas sp
Streptomyces sp
Czynniki aktywujące biodegradację:
Chemiczne
Fotoczemiczne- degradacja przy udziale światła np tkaniny zabytkowe
Mechaniczne uszkodzenia
Wysoka wilgotność
Temperatura powyżej 20ºC , poniżej 20 ºC psychrofile, powyżej 37 ºC patogeny
Kwasowość - ~ pH obojętne => bakterie
Jedwab - jedwabnik morowy 1 kokon-1,6 km nitki
Jedwab
Fibroina Serycyna
Białko fibrylarne zbudowane z łańcuchów Białko zaliczane do skleroprotein,
aminokwasów: alanina, glicyna, seryna zlepiające włókna fibrynowe, klej
i trozyna jedwabny
jedwab odklejony- pozbawiony serycyny ( stosowany współcześnie do wyrobu tkanin, nie żółkną!)
Rozkład mikrobiologiczny:
Jedwab surowy- wzrost bakterii( Bacillus, Pseudomonas)
Jedwab odklejony- bardziej oporny na rozwój drobnoustrojów
Wrażliwość na biodegradacje
------------------------------------------------------------------------------------------------
włókna jedwab wełna bawełna
syntetyczne
|-------------------------------------------------------------------
| | | |
PCV poliamidy poliestry poliuretany
WŁÓKNA SYNTETYCZNE
PCV( polichlorek winylu)- nie ma dowodów na możliwość rozkładu np.:
Dodatek plastyfikatorów, stabilizatorów(40%) wpływa na biodegradację( drobnoustroje rozwijają się na tych dodatkach, nie na PCV)
Podatność na biodegradację zwiększa oddziaływanie UV
Poliamidy- związki wielkocząsteczkowe, które zawierają ugrupowania amidowe, poliamidy alifatyczne
-poliamid 6
-poliamid 6,6 -nylon
Odporne na biodegradację
Wybrane szczepy Pseudomonas, Bacillus i Brevibacterium sp, zdolne są do degradacji niskocząsteczkowego nylonu (tworzą hydrolazy)
Poliestry- związki wysokocząsteczkowe z powtarzającymi się w łańcuchu głównym wiązaniami estrowymi
PET- politereftalan etylenu, liniowy, (nasycony) poliester kwasu teraftolowego. Poliester aromatyczny- odporny na biodegradację
PET=ELANA=TORLEN=TERYLEN=DACRON
Służą do wyrobu tkanin, dzianin, firanek, tkanin technicznych
Polikwas mekowy (PLA)- włókna do wytwarzania tkanin(USA, Japonia).Polikwas ten jest rozkładalny-biodegradacja na wysypiskach.(Enzymy- proteinaza K)
Poliuretany
wysokokrystaliczne o budowie liniowej
budowa zbliżona do poliamidów
wysoka sztywność, stąd stosuje się do wyrobu: szczotek, materiałów izolacyjnych
wysokoelastyczne włókna segmentowe typu Spandex z ugrupowaniami( estrowe, mocznikowe, uretanowe)
zawierają co najmniej 85% polimeru uretanowego o budowie segmentowej)
charakteryzują się bardzo dużym wydłużeniem przy zerwaniu oraz posiadają ???????????????????????????????????????????
Biodegradacja głównie poliuretany zawierające poliestry
↑
esterazy
Drobnoustroje:
Grzyby- Stemphylicum, Cladosporium, Aspergillus, Paecilomyces, Penicillium, Alternaria,
Chaetomium, trichoderma, Stachybotrys
Szybkość degradacji zależy od : komponentów tworzących polimer, ich struktury oraz wypełniaczy i plastyfikatorów wprowadzanych do tworzywa sztucznego. Stwierdzono, że poliuretany zawierające polietery są odporne na degradacje mikrobiologiczne.
Objawy biodegradacji:
przebarwienia
spadek wytrzymałości na rozciąganie o 20%-30%
spęcznienie, wzrost średnicy włókien o 18%-20%
Włókna sztuczne są wrażliwe na UV!
Po naświetlenie promieniami UV staja się bardziej wrażliwe na biodegradację
Biocyd- związek chemiczny dodawany do materiałów technicznych, który na na celu ograniczenie wzrostu drobnoustrojów lub ich eliminację ze środowiska
Zabezpieczenia tkanin przez biodegradacją:
Kontrola warunków środowiska
Dodatek biocydów, wykończenia higieniczne
Biocydy dodawane są do tkanin muszą spełniać warunki:
skuteczność, w niewielkich stężeniach, względem szerokiego spektrum mikroorganizmów
niska toksyczność dla ludzi i ssaków
bezbarwność, brak zapachu, niski koszt
brak ujemnego wpływu na cechy tkaniny ( wytrzymałość, chwyt )
powinowactwo do tkanin i innych związków obecnych w tkaninie
odporność na warunki atmosferyczne( światło słoneczne, wilgoć itd.) w okresie użytkowania
wykończenia higieniczne tkanin- zabezpieczają przed rozwojem mikroorganizmów a także chronią przed nieprzyjemnym zapachem: bielizna , skarpety, pończochy, odzież( sportowa, robocza), szale, rękawiczki, pościel, tkaniny obiciowe, wykładziny.
Tekstylia uzyskują właściwości antydrobnoustrojowe poprzez:
trwałe wiązanie biocydów na etapie wytwarzania
wprowadzenie cząstek metali (srebra, miedzi, cynku) do włókien w trakcie ich formowania
przyłączanie środków leczniczych ( np. antybiotyków) do zmodyfikowanych włókien chemicznych na drodze kopolimeryzacji szczepionej
powlekanie płaskich wyrobów włókienniczych powłokami o właściwościach antybakteryjnych i /lub antygrzybowych
wprowadzanie drogą inkorporacji środków biocydowych do wyrobów włókienniczych
TWORZYWA SZTUCZNE
Rozkład mikrobiologiczny Biodegradowalność tworzyw
podatnych tworzyw trudnorozkładalnych
fenoplasty polistyren
poliakrylonitryl polietylen
poliuretany polipropylen
poliamidy polichlorek winylu
poliwęglany
Polietylen - jest giętki, woskowaty, przezroczysty, termoplastyczny, traci elastyczność pod wpływem promieni UV i wody.
Folia z polietylenu charakteryzuje się przenikalnością dla pary wodnej, łatwo przepuszczają pary substancji organicznych, nie są odporne na węglowodory i jego chlorowcopochodne, są odporne na działanie roztworów kwasów, zasad i soli oraz niską temp. Stosowany do wyrobu folii, elektroizolacji, rur, pojemników, nart, żagli, żyletek.
Degradacja:
fotodegradacja UV
biodegradacja (organizmy)
degradacja środowiskowa ( NO2, SO2, NH3, CO, metale)
degradacja mechaniczna (naprężenia)
degradacja hydrolityczna ( woda)
degradacja termiczna (temperatura)
Rozkład mikrobiologiczny, trudno rozkładalny, zależy od masy cząsteczkowej:
Mcząst=41000 brak rozkładu pod wpływem przechowywania w glebie.
Mcząst=4800 - wzrost grzybów na powierzchni po 30 miesiącach inkubacji, rozluźnienie struktury.
Polistyren - polimer z grupy polioefil otrzymywany w procesie polimeryzacji styrenu. Czysty polistyren jest bezbarwnym, twardym, kruchym o bardzo ograniczonej elastyczności; może być bezbarwny, słabo przezroczysty, barwiony.
Polipropylen - jest węglowodorowym polimerem, termoplastycznym, tzn. daje się wprowadzić w stan ciekły pod wpływem zwiększenia temperatury oraz z powrotem zestalić pod wpływem jej obniżenia bez zmian własności chemicznych.
Zastosowanie:
- przemysł chemiczny
- przemysł farmaceutyczny
Polichlorek winylu - posiada własności termoplastyczne, dużą wytrzymałość mechaniczną, odporność na działanie wielu rozpuszczalników.
Mechanizm biodegradacji:
Utlenianie/ hydroliza
Polimery Depolomeryzacja
Degradacja, korozja, egzoenzymy
Enzymy mineralizacja
zewnątrzkomórkowe
H2O CO2 i/lub
CH4
biomasa
Czynniki:
mikroorganizmy-grzyby, promieniowce, Pseudomonas
warunki środowiska- temperatura, wilgotność, tlen, pH, światło, obecność soli, metali
rodzaj tworzywa- obecność wiązań np. estrowych, eterowych; struktura fizyczna ( mały stopień krystaliczności), ciężar cząsteczkowy, chłonność H2O, brak wiązań sieciujących
Objawy rozkładu:
przebarwienia
spadek optycznej transmisji ( zarastanie powierzchni)
lokalne wżery
ubytki masy
kruchość
spadek wytrzymałości
Biocydy:
np.
8-hydroksychinolinian miedziowy
czwartorzędowe sole alkiloamoniowe
pochodne cynoorganiczne
organiczne związki rtęci i srebra
laurynie 5-chlorofenolu
BIOCYDY- wymagania dla tworzyw sztucznych
właściwości bakterio i grzybobójcze (skuteczny)
zgodność chemiczna ze składnikami
niska lotność i dobra stabilność cieplna, dla uniknięcia strat w procesie przetwarzania
odporność na wypłukanie wodą
nie powinien oddziaływać na właściwości fizyczne gotowego tworzywa
trwałość
nie powinien być toksyczny dla ludzi
niska cena!
Opakowania biologicznie aktywne „inteligentne opakowania” do przechowywania żywności, posiadają sensory, które informują nas, że termin ważności już minął.
Kauczuk (służy do wyrobu gumy)
Naturalny- substancja otrzymana z lateksu roślin kauczukowych, składnik gumy (nacinanie
drzew kauczukowych); bardziej podatny na biodegradację.
Sztuczny- otrzymany na drodze syntezy chemicznej, stanowi podstawowy składnik sztucznej
gumy. Spotykany w żelach, sztucznych piankach, niektórych rodzajach farb
lateksowych, gumie
Kauczuk naturalny otrzymuje się z lateksu ( to wodna emulsja cząstek kauczuku, zawiera 34-37% węglowodoru cis 1,4-poliizopropenu, 52-60%wody, 2% białka, 1,5-4% cukry oraz żywice, alkohole, kwasy organiczne, związki nieorganiczne)
Hodowla drzew kauczukowych na plantacjach w krajach tropikalnych
Drzewa 6-7 letnie nacina się na głębokość 1mm przez pewien czas i zbiera się wyciek z drzewa-lateks
Zbiór do szklanych naczyń, porcelanowych, metalowych, 1 drzewo- 11kg lateksu/rok lateks pH=7,2 podczas wypływu z drzewa, stabilny dopiero przy pH=11-13 stąd dodaje się 0,5 % amoniaku lub inne związki podnoszące pH- wodorosiarczyn amonu, IV rzędowe sole amonowe
Zagęszczanie lateksu (odwirowanie, odparowanie H2O, tak aby lateks zawierał 61-68% kauczuku)
Etapy rozwoju mikroorganizmów
Podczas zbioru lateksu (bakterie zasiedlają lateks zaraz po wypływie z drzewa, sprzyjający klimat- 30ºC, wilgotność powietrza prawie 100%.
Bakterie po namnożeniu powodują samoistną koagulację, ich liczba dochodzi do poziomu 106-109/ ml po dobie
Rodzaje bakterii:
- Propionobacterium
- Lactobacillus
- Pseudomonas
- Bacillus
Drożdże po zasiedleniu osiągają liczbę 104/ ml ( po 5-6 godzinach po pobraniu )
Rodzaje drożdży:
- Saccharomyces
- Schizosaccharomyces
- Rhodotorula
Etapy rozwoju mikroorganizmów:
Podczas zbioru lateksu *
Na tym etapie stosuje się biocyd, nawet antybiotyki i zasady powodujące koagulację w naczyniu.
Drobnoustroje wykorzystują substancje towarzyszące, a nie sam poliizopren. Podczas rozkładu lateksu powstają lotne kwasy tłuszczowe o przykrym zapachu.
Transport lateksu do wyrobu kauczuków*
Wydzielanie kauczuku
rozcieńczenie do emulsji( 15-20% substancji suchej)
koagulacja kwasem ( octowy, mrówkowy) do pH=4,5, ok. 30 minut
Oddzielenie serum
Formowanie arkuszy (grubość 50mm) na walcarkach
Otrzymywanie arkuszy (H2O) z substancji rozpuszczalnych, kwasów*
Suszenie 7-10 dni, temp. 40ºC -> bada się oporność składników wulkanizacyjnych na różne drobnoustroje podatne na rozwój składników - przyczyna małej oporności wyrobów gumowych.
Otrzymywanie kauczuku*
Otrzymywanie gumy ( dodatek składników wulkanizujących + napełniacze, substancje przeciwstarzeniowe, wulkanizujące, aktywatory wulkanizacji, zmiękczacze, barwniki, antypirogeny, biocydy i inne) podczas przekształcania w gumę stosuje się środki sieciujące w wysokiej temperaturze.
Rozkład mikrobiologiczny:
Bakterie: głównie- Bacillus, Achromobacter, Acetobacter, Pseudomonas, promieniowce.
Kauczuk syntetyczny
Rodzaje:
izoprenowy syntetyczny (mogą rozwijać się pleśnie)
butadienowy (mogą rozwijać się pleśnie)
butadienowo-styrenowy (mogą rozwijać się pleśnie)
butadienowo-akrylonitrylowy (oporne na biodegradację)
chloroprenowy (oporne na biodegradację)
Kauczuki syntetyczne powstają przez polimeryzację odpowiednich monomerów( izopren, butadien) lub kopolimeryzację kilku monomerów( butadien ze styrenem, butadien z akrylonitrylem). Zawierają w swoim składzie obok polimeru substancje emulgujące, stabilizatory, koagulanty, oleje, napełniacze.
Rozkład mikrobiologiczny:
Grzyby- Aspergillus, Penicillium, Trichoderma, Chaetonium,
Proces długotrwały- po 4-5 miesiącach zmiany na powierzchni ( przebarwienia,
ubytek masy, kruchość)
Wyroby gumowe wrażliwe na biodegradację:
-Uszczelki gumowe w rurociągach wodnych, kanalizacyjnych
- izolacje
-powłoki gumowe przewodów elektrycznych i telefonicznych w glebie
-wykładziny podłogowe
- guma na pływalniach ( grzybice skóry )
Rozkład mikrobiologiczny:
Bakterie- wodne, glebowe, często promieniowce
Grzyby- tj. wyżej, Cladosporium ( uszczelki w pralkach), Aspergillus, Penicillium, Trichoderma, Chaetonium
Proces można obserwować już po 9-10 miesiącach kontaktu z drobnoustrojami w środowisku wodnym, w glebie pierwsze objawy po upływie 1-20 miesięcy, przy opornych wyrobach nawet po 8 latach w zależności od rodzaju gumy, gleby.
Objawy biodegradacji:
-uszczelki gumowe po zasiedleniu stają się chropowate, śluzowacieją, następuje ubytek masy do 60%, powstają wżery.
Objawy biodeterioracji:
- kable w glebie- po zasiedleniu stają się chropowate, następuje spadek wytrzymałości na rozciąganie, wżery
Zabezpieczenia przez biodegradacja- biocydy- spryskiwanie lub zanurzanie w biocydach PREVENOLL® - zabezpiecza na 2 - 4 tygodnie
Cechy dobrego biocydu dla wyrobów gumowych:
skuteczny
dobrze miesza się ze składnikami mieszanki wulkanizacyjnej
chemicznie obojętny dla tych składników
niska lotność
duża odporność na ciepło: temp. Wulkanizacji 135-175ºC*
nie zmienia właściwości gumy
nie jest toksyczny
nie wymywa się łatwo z produktu
nie koroduje metali
*cecha eliminująca wiele związków
Biodegradacja papieru
produkt łatwo degradowalny (główny składnik - włókna celulozy)
biodegradacja już w fabryce a nawet wcześniej
produkcja mas celulozowych ( ścier drzewny, masa makulaturowa)
Wyroby papiernicze ulegające biodegradacji:
papier zabytkowy( produkt naturalny, bez biocydów)
zbiory biblioteczne i archiwalne
opakowania
tapety
płyty kartonowo- gipsowe
papier
tektura
PRODUKCJA PAPIERU
Produkty: drzewa iglaste (lepszej jakości, ponieważ zawierają olejki eteryczne), liściaste, makulatura, szmaty
Celuloza długowłóknista uzyskiwana jest z drzew iglastych a krótkowłóknista z drzew liściastych, następnie jest rozwłóknienie przy udziale wody i zasad
Celulozowa zawiesina jest przepompowywana do młynów i mielona.
Do masy włóknistej dodaje się CaCO3 (kreda), skrobię, klej i środki wspomagające
Masa papiernicza przedostaje się na stół sitowy gdzie następuje wstępne uformowanie wstęgi i odsączenie wody
W prasach pod naciskiem następuje kolejne usuwanie wody
Powierzchniowe zaklejanie, ewentualnie powlekanie papieru
Ponowne suszenie ( 80-90ºC, wilgotność6% )
Nawijanie papieru na duże role ( tambory)
Cięcie rol na mniejsze, zgodnie z potrzebami klientów
Etapy rozwoju mikroorganizmów podczas produkcji papieru:
Faza spilśniania i obróbka rozdrobnionych włókien roślinnych
Na sitach papierniczych podczas odsączania wody
Na filtrach prasy papierniczej ( papiernica)
Woda obiegowa, woda podsitowa
Gotowy produkt w warunkach złego przechowywania <70% wwp
Źródła mikroorganizmów obecne w produkcji papieru:
Surowce (drewno, makulatura, ścier, masy celulozowe)
Środki pomocnicze ( kleje, skrobia, kazeina, barwniki)
powietrze produkcyjne i magazynów, urządzenia
Rodzaje mikroorganizmów obecne w produkcji papieru:
1.śluzy mikrobiologiczne
-Bakterie: Pseudomonas, Flavobacterium, Clavibacterium, Propionibacterium, Clostridium, Escherichia, Enterobacter
-Grzyby: Aspergillus, Mucor, Geotrichum
2.Woda obiegowa
-bakterie: Desulfovibrio, Clostridium, Propionibacterium, Eubacterium, Fusobacterium, Pseudomonas, Bacillus\
Skutki rozwoju mikroorganizmów podczas produkcji papieru:
Rozdarcie wstęgi papieru, przebarwienia, zbrylenia
Straty w jakości i jednorodności papieru ( obniżenie białości, wytrzymałości, ubytki masy )
Straty czasu technologicznego (postoje, czyszczenie maszyn, usuwanie śluzów, naprawy filców)
Straty w wydajności maszyn ( straty ciepła, opory )
Straty środków pomocniczych, wody
Śluz biologiczny podczas produkcji papieru:
Woda Produkty: Drobnoustroje:
Stosuje się podczas: Wymywane są z nich: - tlenowe bakterie:
- mycia produktów - cukry proste Aerobacter, Flavobacterium,
- przygotowywania mas - sole mineralne Pseudomonas, Klebsiella,
papierniczych - rozpuszczalne białka Aeromonas, Chromobacterium,
- formowania wstęgi - beztlenowe:
papieru Clostridium
-grzyby
-drożdże
Miejsce wytwarzania:
Papiernica- uszczelki, uchwyty, ścianki zbiorników wody odciekowej
Filce filtrujące i prasy
Na makulaturze
SKÓRY NATURALNE
- bydlęca skóra surowa: kolagen, elastyna, kreatyna oraz białka
- końska globularne- razem 33%, woda 65%, lipidy 0,5-2%,
- świńska 0,5 pozostałe składniki, związki mineralne, pigmenty,
-owcza cukry, zapachy
- kozia
-dzikie zwierzęta
skóra po garbowaniu- brak wody, cukrów, związków mineralnych, zapachów
Proces garbowania:
Otoczki garbnika otaczają kolagen, który nie ulega wysuszeniu, skóra jest miękka i elastyczna, oporna na rozkład mikrobiologiczny.
Czynniki niszczące skórę:
woda
związki chemiczne ( pH)
mikroorganizmy
Biodegradacja:
skóra przed procesem garbowania jest najbardziej narażona na mikroorganizmy!
skóra garbowana ulega biodegradacji w warunkach bardzo wysokiej wilgotności
Rozkład mikrobiologiczny:
Czynniki:
rodzaj skóry
substancje stosowane do garbowania- garbniki, barwniki, środki zmiękczające- syrop ziemniaczany, olej kopytkowy, lanolina, trany, żywice, woski, błyszcze kazeinowe
metoda garbowania
Objawy:
przebarwienia, plamy
spadek wytrzymałości na rozciąganie, wzrost sztywności ( ubytek substancji natłuszczających, hydroliza kolagenu)
Mechanizm :
Rozkład garbników, substancji dodatkowych, tworzenie kolagenazy przez Clostridium, degradacja zachodzi szybciej przy nawilżeniu i zmianie pH skór
Drobnoustroje :
Przed garbowaniem- bakterie ( Clostridium, Bacillus)
Po garbowaniu przy wilgotności skór < 13, 14% bakterie( Bacillus, promieniowce)
Grzyby - Aspergillus Penicillium, Aureobacterium, drożdże -Rhodotorula
Patogeny- mogą rozwijać się na skórze obuwia
grzybice skóry i paznokci powodują: Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum, Candida
- bakterie chorobotwórcze powodujące schorzenia skóry: Staphylococcus aureus, S.epidermis, B. cereus, B. megaterium, Pseudomonas aeruginosa
Rozkład mikrobiologiczny
Patogeny pot -źródło H2O, Wykorzystanie cukrów, olejów Rozwój choroby
rozkład potu ze skóry , naskórka, stóp-keratyna
Zabezpieczenie prze rozkładem mikrobiologicznym skór i rozwoejm chorób
biocydy dodawane do materiału w końcowej fazie wykończania skór, wytwarzania obuwia
wykończenia higieniczne w produkcji obuwia zabezpieczające przez rozwojem patogenów.
MATERIAŁY I POWŁOKI MALARSKIE
Materiały malarskie:
Farby i emalie( pigmenty w pokosie lub lakierze)
Rodzaje farb( w zależności od rodzaju spoiwa)
- wapienne - kazeinowe
- cementowe - emulsyjne
- klejowe
Lakiery ( koloidalne roztwory olejów schnących , żywic naturalnych lub sztucznych)
Skład: spoiwo; woda lub rozpuszczalnik; pigment + substancje uzupełniające :aktywatory schnięcia, oleje, utwardzacze, stabilizatory, środki dyspergujące, środki przeciw kożuszeniu, powstawaniu osadu, środki matujące
Powłoki malarskie- materiał malarski na powierzchni obiektów budowlanych, konstrukcji, maszyn i urządzeń. Chroni przed czynnikami środowiska.
Różnice:
Materiał malarski Powłoka malarska
- materiał w puszce, pojemniku -materiał na powierzchni
- objawy rozkładu: przebarwienia, spadek -objawy rozkładu: przebarwienia, pękanie,
lepkości ,rozwarstwianie emulsji, gaz, kożuch odpadanie tynku
na powierzchni
- głównie rozwijają się bakterie: - głównie rozwijają się grzyby:
Pseudomonas, Aerobacter, Bacillus, Proteus, Cladosporium, Aureobasidium,
Micrococcus, Desulfovibrio, Aspergillus, Penicillium, Stachybotrys, też bakterie telnowe
- zapobieganie: jakość surowców, wody, - zapobieganie: warunki wilgotnościowe,
dezynfekcja zbiorników, biocydy wentylacja, dezynfekcja okresowa
Surowce ma materiałach malarskich podatne na biodegradację:
pochodne celulozy ( etery i estry celulozy )
oleje roślinne ( bawełniany , lniany, konopny, rzepakowy, słonecznikowy )
Pigmenty ( błękit paryski, żółcień kadmowa, czerwień żelazowa, czerwień manganowa, kreda)
Żywice ( naturalne [ kalafonia], sztuczne)
Pochodne celulozy( nitroceluloza, acetyloceluloza, metyloceluloza) stosowane jako środek zagęszczający, stabilizujący, emulgujący, klejący, składnik farb emulsyjnych, podkładów , kitów
Pochodne celulozy łatwo ulegają rozkładowi przez drobnoustroje celulolityczne, lepkość spada bardzo szybko, spadek lepkości farb po wpływem Cellvibrio i Cytophaga do 95% po 40 dniach.
OLEJE ROŚLINNE
Rozkład mikrobiologiczny:
Drobnoustroje:
- grzyby: Aspergillus, Penicillium, Paeciliomyces, Aureobasidium
- bakterie: Flavobacterium, Bacillus, Pseudomonas
Objawy rozkładu:
- kożuch grzybni na powierzchni, biofilmy bakteryjne, osady, zapach
Skutki rozkładu:
- spadek lepkości oleju, wzrost substancji lotnych, spadek liczby jodowej oleju, wzrost grup karboksylowych, wzrost rozpuszczalności w wodzie.
Pigmenty (pochodne nieorganiczne i organiczne, syntetyczne i naturalne )
Nadają barwę ale też podwyższają odporność na UV, wodoodporność, regulują konsystencję materii.
Rozkład mikrobiologiczny- GRZYBY!!!
Odporność na biodegradację
niebieski żółty czerwony czarny zielony biały
Żywice
Naturalne i syntetyczne ( źródło C dla bakterii i grzybów spadek lepkości żywic)
Polioctan winylu- rozpuszcza się w rozpuszczalnikach, stosowany w postaci emulsji. Rozkładany przez grzyby ( Aspergillus, Cladosporium, Penicilluim) i bakterie.
KOROZJA MIKROBIOLOGICZNA W BUDYNKACH
Przyczyny rozwoju pleśni w budynkach:
Podwyższona wilgotność względna powietrza ( wwp>50%)
Brak właściwej wymiany powietrza
Wymiana stolarki okiennej otworowej na inna
Ograniczenia wietrzenia
Złe warunki higieniczno-sanitarne
Brak właściwej izolacji termicznej przegród budowlanych
brak izolacji poziomej (podciąganie kapilarne wilgoci)
modernizacja systemu ogrzewania
Źródła substancji odżywczych dla grzybów w materiałach budowlanych
Celuloza i jej pochodne
Płyty kartonowo-gipsowe
Drewna i materiały drewnopodobne
Tapety
Kleje do tapet
Włókna
Powłoki malarskie
Materiały wykończeniowe
Ligniny
drewno
Polimery
Wyroby z PCV
Pianki poliuretanowe
Powłoki malarskie
Zanieczyszczenia materiałów budowlanych przez grzyby pleśniowe:
Materiał Liczba grzybów [jtk/100cm2( g)]
Płyty kartonowo-gipsowe 44-100
Tapety papierowe 450-1900
Wełna mineralna 170-1,0x108
Styropian 106
Alternaria- powłoki malarskie, kurz
Stachybotrys- tapety, płyty kartonowo-gipsowe
Skutki zdrowotne narażenia na grzyby pleśniowe:
Choroby układu oddechowego
Zatrucia związkami lotnymi
Alergie
Grzybice powierzchniowe
Grzybice narządowe
Toksyczne i rakotwórcze działanie mykotoksyn
Alergie układu oddechowego:
pyłki traw
roztocza
zarodniki pleśni (4,6-30%, Polska 40 % uczulonych)
Sick Building Syndrome [SBS- zespół chorego budynku]
W 1982 r WHO podała definicje SBS
Budynek można uznać za „chory” jeśli 20 % użytkowników stwierdza ,że objawy chorobowe jakie odczuwają pojawiają się i nasilają tylko w czasie przebywania w tym budynku.
Objawy chorobowe:
złe samopoczucie
bóle głowy
ustawiczne zmęczenie i wyczerpanie
objawy alergiczne, podrażnienia błon śluzowych nosa, oczu , gardła
nudności
obniżenie koncentracji
trudności w oddychaniu
Długotrwała ekspozycja organizmu na działania zespołu czynników w chorych domach może być przyczyną chorób rakotwórczych.
Schorzenia dróg oddechowych:
przewlekłe zapalanie zatok ( Bipolaris, Cuvrularia lunata, A. fumigatus, Trichophyton
polipy nosa
grzybica skóry gładkiej (M.canis, T.rubrum)
grzybica skóry owłosionej głowy
grzybice paznokci
Zagrożenia wywołane przez mikotoksyny:
uszkodzenia i marskość wątroby(aflatoksyny)
krwotoczność
uszkodzenie nerek (achratoksyny)
zakłócenie działania przewodu pokarmowego
działanie rakotwórcze
obniżenie odporności na choroby
porażenie układu nerwowego
działanie teratogenne
uszkodzenia narządów płciowych
zmniejszenie wagi, padanie zwierząt
Związki lotne
działają drażniąco na błony śluzowe oczu i układ oddechowy
działają drażniąco na ośrodkowy układ nerwowy
cacosmia ( spaczone czucie zapachu z objawami - bóle głowy, senność, nudności)
Analiza mikrobiologiczna:
Środki grzybobójcze- fungicydy
Związki chemiczne do eliminacji i ograniczenia wzrostu grzybów pleśniowych
certyfikat na zbadanie bezpieczeństwa
deklaracja lub certyfikat zgodności z Normą Polską
Odgrzybianie porażonych powierzchni:
EtapI
Likwidacja przyczyny zawilgocenia przegród budowlanych
Etap II
Właściwe odgrzybianie
pokrycie osuszonego podłoża środkiem odgrzybiającym( nanosimy na mokro aby trzymał się powierzchni- zarodniki )
nawilżenie powierzchni porażonej
Skucie warstwy zanieczyszczonej wraz ze zdrowym najbliższym obszarem
Seria wielokrotnych oprysków (lub malowanie pędzlem) 10-12 razy, w odstepach czasu
kontrola mikrobiologiczna
ewentualnie druga seria oprysków
uzupełnianie warstw wykończeniowych z zastosowaniem fungicydów.
Zapobieganie rozwojowi grzybów:
na etapie pozyskiwania materiałów budowlanych
budowanie zgodnie ze sztuką budowlaną
właściwa eksploatacja mieszkań przez użytkowników
PRODUKTY NAFTOWE
-paliwa
- smary
- oleje
- emulsje olejowe smarowe( ciecze chłodząco-smarujące)
Drobnoustroje rozwijają się na granicy faz woda-paliwo/olej. Musi być woda aby mogły się rozwinąć w tych produktach.
Paliwa
Benzyny wraz ze składnikami dodatkowymi- wysokooktanowymi( alkality parafinowe, izooktan, izopropylobenzen, izopentan) oraz inhibitorami utleniania, korozji metali itp. Są to frakcje ropy naftowej, zawierające ok. 25% węglowodorów aromatycznych.
Rozkład mikrobiologiczny
Objawy:
tworzenie szlamu i śluzu na dnie zbiorników magazynowych oraz zbiorników na paliwo w samolotach, statkach
tworzenie złogów grzybni na wewnętrznej powierzchni zbiorników
tworzenie zemulgowanej warstwy paliwa w strefie przydennej ( konsystencja gumy)
zatykanie filtrów w układach zasilających silnik
korozja stali w zbiornikach i pompach
zmiany w powłokach ochronnych ścian zbiorników
zmiany właściwości paliwa
zapach
Mikroorganizmy:
Bakterie- Pseudomonas (99%), Aerobacter, Bacterium, Bacillus, Micrococcus,
Mycobacterium ( z gleby, powietrza, wody )
Grzyby- Paecilomyces, Aspergillus, Penicillium, Cladosporium*
*hodowla- 5 tyg w paliwie- zmiana składu chemicznego paliwa
Czynniki:
woda- z paliwa wykraplanie przy niższej temperaturze
temperatura- podczas postoju samolotów, statków w ciepłym klimacie
drobnoustroje- źródło: gleba, powietrze, urządzenia, zbiorniki
Zabezpieczenie
eliminowanie H2O z paliwa ( systemy usuwające wodę podczas magazynowania)
zabezpieczenie konstrukcji, powłoki oporne na degradację
biocydy( na bazie baru)??
ograniczenie fizyczne ( filtracja, fale elektromagnetyczne)
Warunki jakie musi spełnić biocyd:
skuteczność ( hamuje rozwój bakterii gram+ i gram-, grzybów, duże spektrum, stężenie niewielkie5-10ppm, dobrze rozpuszczalny w wodzie)
trwały w temperaturze 18-60ºC
nie koroduje metali
nie zmienia właściwości paliwa ora powłoki zbiorników
nie toksyczny
trwały
nie wpływa na prace silnika
Oleje
oleje przemysłowe
transformatorowe
opałowe( do mieszkań, kotłów, na okrętach, pieców przemysłowych)
silnikowe
Rozkład mikrobiologiczny:
Objawy:
osady na dnie
zatykanie filtrów w układach podających olej do palenisk lub silników
spadek pH oleju
rozkład dodatków uszlachetniających
zmiana właściwości oleju (wzrost temperatury zapłonu)
zapach ( H2S)
uszkodzenie powłok ochronnych zbiorników
Smary ( bardzo podatne na rozkład mikrobiologiczny )
Warunek - obecność wody(ppm)
Objawy:
zmiana barwy( szare)
zmiana konsystencji( tworzenie emulsji)
korozja zbiorników
spadek pH
Mikroorganizmy:
Bakterie - Pseudomonas, Aerobacter, Bacterium, Bacillus, Desulfovibrio!- wytwarzanie H 2S
Grzyby- Paecilomyces, Aspergillus, Penicilluim, Cladosporium
Ciecze chłodząco- samrujące
Służą do smarowania maszyn, wózków, urządzeń, kół w obróbce metali skrawaniem.
Skład- emulsja wodna oleju, dodatek wosku, stabilizator-etanol, emulgator- mydła, inhibitory korozji- azotyny.
Rozkład mikrobiologiczny:
Źródło węgla- węglowodory z olejów oraz dodatki uszlachetniające
Objawy:
rozwarstwienie emulsji
tworzenie osadów
utrata właściwości smarujących
przebarwienia ( szare, szaroniebieskie, czarne)
zapachy- H2S reaguje z jonami Fe tworząc szare złogi )
uszkodzenia zbiorników w obiegu smarów ( wyciek cieczy)
korozja metali
Drobnoustroje :
Bakterie- Pseudomonas, Desulfovibrio, Proteus, Aerobacter, Escherichia, S.aureus, Klebsiella
Grzyby- Paecilomyces, Aspergillus, Penicilluim, Cladosporium,
Niszczenie zabytków przez drobnoustroje:
tkaniny
papier ( starodruk)
skóry, pergamin
malarstwo
metal
kamienie
Jakie substancje w przedmiotach zabytkowych są pokarmem dla drobnoustrojów?
papier- celuloza, spoiwa zaklejające, ślady ludzkiego tłuszczu, resztki jedzenia, kurz
skóry, pergamin- białka globularne
malarstwo- celuloza, spoiwo malarskie, pigmenty
kamień- związki mineralne
tkaniny- celuloza, jedwab, wełna
Objawy:
Korozja przebarwienia, brzydkie narośla, zbrylenia, Rozkład, enzymy
Kwasy, barwniki grzybnia na powierzchni, ubytki w strukturze, zewnątrzkomórkowe spękanie, kruchość, brak wytrzymałości, wżery
Czynniki wpływające na biodegradację:
Wilgoć Drobnoustroje
Wysoka wilgotność
Wady budynku Rozwój pleśni
Zalania żywiołowe lub po pożarach
Skoki temperatury
Brak wentylacji w magazynach Człowiek (nosiciel)
Rozpulchnienie klejów w oprawach
Przenikanie barwników
Niska wilgotność
Wysychanie klejów, pękanie skóry, kurczenie się płótna Środowisko ( pH i światło)
i pergaminu
Zjawiska niszczenie książek:
- kamienienie książek ( zbrylanie)
- destrukcja puszysta ( rozpad, pleśnienie, kruszenie)
- foxing
Konserwacja zabytków:
Cel
Przywrócenie obiektom wyglądu możliwie Dostarczenie wiedzy na temat ich wartości
najbliższego pierwotnemu ich stanowi artystycznej
Konserwacja zabytków:
wszystkie prace konserwatorsko-restaurujące powinny się zacząć od ich dezynfekcji
wszelkie prace związane z niewłaściwą konserwacją są przyczyną bezpowrotnego niszczenia zabytków i powinny być wykonane przez konserwatorów
konserwacja papieru- czyszczenie, mycie, dublowanie, uzupełnianie ubytków, rekonstrukcja warstwy malarskiej, druku i wszystkich innych elementów( związki celulozy modyfikowanej)
konserwacja malarska-
oczyszczanie obrazów, dublowanie ( dublaż), uzupełnianie ubytków płótna i warstwy malarskiej, retusz, rekonstrukcja brakujących fragmentów.
Wzrost drobnoustrojów jest powolny, skutkiem jest spadek lepkości.
Produkty naftowe: paliwa, oleje, smary, emulsje olejowe smarowe (cięcie chłodząco-smarujące).
Drobnoustroje rozwijają się na granicy dwóch faz woda-paliwa….
Warunkiem dla rozwoju drobnoustrojów naftowych jest obecność wody nawet minimalną.
Paliwa - benzyny wraz ze składnikami dodatkowymi, wysokokalorycznymi (alkiaty parafinowe, izooktan, izopropylobenzen, izopentan, czterotlenek ołowiu) oraz inhibitorami utlenienia, korozja metali itp. Są to frakcje ropy naftowej, zawierające ok.25% węglowodorów aromatycznych.
Rozkład mikrobiologiczny: Obawy: 1.tworzenie szlamu, śluzu na dnie zbiorników magazynowanych oraz w zbiorniku na paliwo w samochodach, statkach. 2.tworzenie złogów grzybni na wewnętrznej powierzchni zbiorników. 3.tworzenie zemulgowanej warstwy paliwa w strefie przydennej (konsystencja gumy). 4.zatykanie filtrów w układach zasilających silnik. 5. korozja stali w zbiornikach i pompach. 6.zmiany w pałąkach ochronnych ścian zbiorników. 7. zmiany właściwości paliwa. 8.zapach.
awarie techniczne-każde uszkodzenie materiału, niszczenie każdego zbiornika, powłoki metalurgicznej materiałów.
Produkty naftowe. Mikroorganizmy. Bakterie: Pseudomonas, Aerobacter, Bacilllus, Micrococccus, Mycobacterum. Grzyby: Paecilimycen, Aspergillus, Penicillium, Cladosporium. Hodowla grzybów Cladosporiem - 5tyg. całkowita zmina składu chemicznego.
Czynniki: woda (z paliwa wykraplanie w niższej temperaturze), temperatura ( podczas postoju auta, statków, w ciepłym klimacie), drobnoustroje (żródła:gleba, urządzenia, zbiorniki).
Zabezpieczenie paliw przed mikroorganizmami: 1.eliminowanie wody z paliw ( systemy usuwające wodę podczas magazynowania). 2.Zabezpieczenie konstrukcji powłoki, oporne na degradacje, 3. biocydy (na bazie związków boru), 4.ogrzewanie fizyczne (filtry, fale elektromagnetyczne).
Warunki jakie musi spełnić biocyd dodawany do paliwa: 1.skuteczny, 2.stężenie powinno być minimalne, 3.dobrze rozpuszczalny w paliwie, 4.trwały w temp. 18-80oC,5. nie koroduje metali, 6.nie zmienia właściwości paliwa oraz powłoki zbiorników, 7.nie toksyczny, 8.trwały, 9.nie wpływa na proces silnika.
Oleje: przemysłowe i transformatowane, opałowe (do mieszkań, kotłów na okrętach, pieców przemysłowych), silnikowe.
Rozkład mikrobiologiczny: Objawy: osad na dnie, zatykanie filtrów w układach podających olej do paleniska lub silników, spadek pH oleju, rozkład dodatków uszlachetniających, zmiana właściwości oleju ( wzrost temp. zapłonu), zapach (H2S), uszkodzenie powłok ochrony drobnoustrojów.
Smary. Rozkład mikrobiologiczny (warunek- obecność wody), objawy: zmiana barwy (szara), zmiana konsystencji (tworzenie emulsji), korozja zbiorników, spadek pH. Mikroorganizmy: Bakterie: Pseudomonas, Aerobacter, Bacterium, Bacillus, Desulfovibrio. Grzyby: Aspergillus, Cladosporium, Penicillium,.
Wszystkie smary zawierają biocydy.
Ciecze chłodzące-smarujące: Służą do smarowania różnych urządzeń, maszyn, wózków i kół w obróbce metalu skrawaniem. Skład : emulsja. Źródło węgla: węglowodory z olejów oraz dodatki uszlachetniające.Objawy: rozdrobnienie emulsji, tworzenie osadów, utrata właściwości smarujących, przebarwienie (szara, niebieskoszara), zapachy ( H2S, reaguje z jonami Fe tworząc szare złogi), uszkodzenie zbiornika w obiegu smarów (wyciek cieczy), korozja metali.Drobnoustroje: Bakterie:Pseudomonas, Eschericha, Klebsiella, Proteus. Grzyby: Aspergillus, Clodosporium, Penicillium, Paeciliomyces.
Przyczyny rozwoju pleśni w budynkach: 1.podwyższona wilgotność względna powietrza (ponad 50%), a) brak właściwej wymiany powietrza, b)wymiana stolarki okiennej otwartej na szczelinę, c) ograniczenie wietrzenia, d) złe warunki higieniczno-sanitarne. 2. brak właściwej izolacji termicznej przegrody budowlanej, 3.brak izolacji poziomej ( podciąganie kapilarne wilgoci), 4.modernizacja systemu ogrzewania.
Źródło substancji odżywczych dla drobnoustrojów: 1.celuloza i jej pochodne (pyły gipsowe, kartonowe, tapety), polimery, ligniny (drewno).
Skutki zdrowotne nawożenia na grzyby pleśniowe: 1.choroby układu oddechowego, 2.alergie, 3.grzybice powierzchniowe, 4.grzybice narządowe, 5.zatrucie związkami lotnymi, 6.toksyczne,rakotwórcze działanie miko toksyn, 7.sick building syndrome, SBS- zespó chorego budynku.
Alergie układu oddechowego: pyłki, roztocza, zarodniki pleśni s…, 5-20% kurzu domowego. Budynek można uznać za ,,chory” jeżeli w 20% użytkowników stwierdza objawy: złe samopoczucie, bóle głowy, zmęczenie, wtypowe alergiczne objawy, obniżenie koncentracji, trudność w oddychaniu. Długotrwała ekspozycja organizmu na działanie drobnoustrojów obecnych w domu, powietrzu, itp może być przyczyną nowotworów.
Mikotoksyny: działanie rakotwórcze, obniżenie odporności na choroby, uszkodzenie nerek, zakłócenie działalności przewodu pokarmowego, uszkodzenie (marskość wątroby), zmniejszenie wagi, krwotoczność.
Skutki związków lotnych: 1.działanie drażniące na błony śluzowe (oczy i układ oddechowy), 2.działanie drażniące na ośrodkowy układ nerwowy, 3. cacosomia.
Analiza mikrologiczna: dobór właściwego środka grzybobójczego. Ułatwienia diagnozy w przypadku chorób użytkowników pomieszczeń. Polega na badaniu materiałów budowlanych: skrawki, wymazy, naważki, które poddaje się hodowli na pożywkach.
Pełna analiza mikrologiczna: ocena możliwości wyizolowanych szczepów grzybów na środki grzybobójcze -> dobór rodzaju i dawki preparatów (Boroman, Mycetox, Izomur).
Cechy dobrego preparatu dezynfekującego: skuteczność, szybkość działania, biodegradacja, niskie ceny, brak właściwości niszczących zainfekowane powierzchnie, niska toksyczność w stosunku do ludzi i zwierząt.
Odgrzybianie porażonych powierzchni: Etap I: Likwidacja przyczyny zawilgocenia przegród budowlanych(Pokrycie suszonego podłoża środkami odgrzybiającymi,zwilżenie powierzchni z której chcemy usunąć grzyby, skucie powierzchni zagrzybionej). Etap II: właściwe odgrzybianie (Osuszanie podłoża, traktujemy środkiem odgrzybiającym powierzchnię (pędzlem najlepiej), tyndalizacja:3krotna pasteryzacja (dezynfekcja) w odstępach gazowych ( dobe co najmniej), uzupełniamy braki ściany, wykańczmy, do materiału dodajemy biocyd).