STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW KOMUNIKACJI RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ ODDZIAŁ W SZCZECINIE ul. Dworcowa 19/217, 70-206 Szczecin
Program szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych czerwiec 2011r.

I. Cel szkolenia

Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu:

a) przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z wykonywaną pracą,

b) zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz metod ochrony przed tymi zagrożeniami,

c) postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.

II. Uczestnicy szkolenia

Szkolenie jest przeznaczone dla osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

III. Sposób organizacji szkolenia

Szkolenie powinno być zorganizowane w formie instruktażu - na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia.

Szkolenie powinno być realizowane przez instruktaż na stanowisku pracy, a także wykład, pogadankę, film, omówienie okoliczności i przyczyn charakterystycznych (dla prac wykonywanych przez uczestników szkolenia) wypadków przy pracy oraz wniosków profilaktycznych.

IV. PROGRAM SZKOLENIA

1. Prawa i obowiązki pracowników i pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności za naruszenie przepisów i zasad bhp,

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm. ).

1.1 Podstawowe obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Poświęcony jest temu specjalny rozdział ”Podstawowe obowiązki pracodawcy”, ale są one też zawarte w innych rozdziałach Kodeksu pracy

Rozdział „Podstawowe obowiązki pracodawcy”

Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

3) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

4) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

§ 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 208. § 1. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:

1) współpracować ze sobą,

2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,

3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.

§ 2. Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

Art. 209. § 1. Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności.

§ 2. Obowiązek, o którym mowa w § 1, ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji.

§ 3. Pracodawca zawiadamia właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zaprzestaniu działalności lub likwidacji zakładu pracy.

§ 4. Właściwy inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji informacji, o której mowa w § 1.

Obowiązki pracodawcy w dziedzinie bhp zawarte w innych rozdziałach Kodeksu pracy

Art. 94. Pracodawca jest obowiązany w szczególności:

4) zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

Art. 104¹. § 1. Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:

8) obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,

Art. 213. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.

§ 2. Obiekt budowlany, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 3. Przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinna uwzględniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy budowa lub przebudowa dotyczy części obiektu budowlanego, w której znajdują się pomieszczenia pracy.

Art. 214. § 2. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Art. 237³. § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

§ 3. Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Art. 237⁴. § 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

Art. 237⁷. § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 2. Pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca dokonuje takich ustaleń w porozumieniu z pracownikami wybranymi w tym celu przez załogę, w trybie przyjętym w zakładzie pracy.

Art. 237⁹. § 1. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

Art. 237¹¹. § 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 10 pracowników, z zastrzeżeniem § 2 i 3, tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 237¹². § 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 50 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "komisją", jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą pracownicy służby bhp, lekarz sprawujący opiekę zdrowotną nad pracownikami, społeczny inspektor pracy, a także przedstawiciele pracowników - wybrani przez zakładową organizację związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy.

1.2 Podstawowe prawa i obowiązki pracownika w dziedzinie bhp

Poświęcony jest temu specjalny rozdział ” Prawa i obowiązki pracownika”, ale są one też zawarte w innych rozdziałach Kodeksu pracy

Rozdział „Prawa i obowiązki pracownika”

Art. 210. § 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 2. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 3. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

§ 4. Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

§ 6. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Art. 211. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,

3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,

4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,

5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,

6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,

7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 212. Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:

1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,

4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

1.3 Kobiety
WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH KOBIETOM

Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996r (Dz.U. 1996r. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.)

PRACE WZBRONIONE KOBIETOM W CIĄŻY

• w środowisku, w którym poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy przekracza wartość 65 dB

• narażające na drgania działające miejscowo na organizm kobiety o dopuszczalnych wartościach powyżej 4 godzin na dobę

• w warunkach narażenia na drgania o ogólnym oddziaływaniu na organizm kobiety - bez względu na poziom tych drgań

• w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej

• w środowisku, w którym występuje przekroczenie ¼ wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń promieniowania nadfioletowego

• w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące

• przy obsłudze monitorów ekranowych - powyżej 4 godzin na dobę

• na wysokości zagrażające upadkiem oraz wchodzenia i schodzenia po drabinach i klamrach

• w wykopach i zbiornikach otwartych

PRACE WZBRONIONE KOBIETOM W CIĄŻY I W OKRESIE KARMIENIA

• przy ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu oraz przewożeniu ciężarów o masie przekraczającej ¼ wartości określonych dla wszystkich kobiet ( nie będących w ciąży lub w okresie karmienia )

• związane z wysiłkiem fizycznym, jeżeli wydatek energetyczny netto na wykonanie pracy przekracza wartość 2900 kJ ( 696 kcal ) na zmianę roboczą

• w pozycji wymuszonej ( pochylonej, na klęczkach, w przysiadzie )

• w pozycji stojącej - łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej

• w warunkach mikroklimatu zimnego lub gorącego

• w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15° C

• nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwyższonego lub obniżonego ciśnienia

• stwarzające ryzyko zakażenia: wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej I półpaśca, wirusem różyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy oraz toksoplazmozą

• przy obsłudze zwierząt dotkniętych chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi ( np. brucelozą, włośnicą, wąglikiem, tularemią )

• w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym

• w narażeniu na działanie rozpuszczalników organicznych, jeżeli ich stężenia w środowisku pracy przekraczają wartości 1/3 najwyższych dopuszczalnych stężeń

• stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego, np. przy gaszeniu pożarów, w ratownictwie chemicznym, z materiałami wybuchowymi, przy usuwaniu skutków awarii, przy uboju zwierząt

PRACE WZBRONIONE KOBIETOM W OKRESIE KARMIENIA

To, poza wymienionymi wyżej, prace przy otwartych źródłach promieniowania jonizującego

PRACE WZBRONIONE DLA WSZYSTKICH KOBIET

To prace pod ziemią we wszystkich kopalniach

PRACE WZBRONIONE DLA WSZYSTKICH KOBIET

Z wyjątkiem kobiet w ciąży lub w okresie karmienia ( dla których określono ostrzejsze kryteria - podane wyżej)

• przy ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów ( po powierzchni płaskiej ) o masie przekraczającej:

• 12 kg przy pracy stałej

• 20 kg przy pracy dorywczej ( 4 x na godzinę )

• przy ręcznym przenoszeniu pod górę ( po pochylniach, schodach ) ciężarów o masie przekraczającej:

• 8 kg przy pracy stałej

• 15 kg przy pracy dorywczej

• przy przewożeniu ciężarów o masie przekraczającej:

• 50 kg przy przewożeniu na taczkach jednokołowych

• 80 kg przy przewożeniu na wózkach 2, 3 i 4-kołowych

• 300 kg przy przewożeniu na wózkach po szynach

• związane z wysiłkiem fizycznym, jeżeli wydatek energetyczny netto na wykonanie pracy przekracza wartość 5000 kJ ( 1200 kcal ) na zmianę roboczą

• narażające na drgania o ogólnym lub miejscowym oddziaływaniu na organizm kobiety o dopuszczalnych wartościach

Na podstawie wykazu prac wzbronionych kobietom określonych w omawianym rozporządzeniu pracodawca powinien ustalić wykaz czynności występujących w zakładzie pracy, które nie mogą być wykonywane przez kobiety

1.3.1 Uprawnienia pracowników związanych z rodzicielstwem

Dział ósmy Kodeksu pracy

Ochrona kobiet w okresie ciąży:

1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

2. Zasady tej nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym, nie przekraczającym jednego miesiąca.

3. Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu, z tym że nie dotyczy to umów o pracę na czas określony,

zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży pracownicy lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

5. Przepisy o ochronie kobiet w czasie urlopu macierzyńskiego stosuje się odpowiednio także do pracownika-ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.

6. Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Kobiety w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy, ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy.

7. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracy wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 176, wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

8. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią, przy pozostałych pracach zabronionych tym kobietom jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub

bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości, zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. Te same zasady obowiązują w przypadku, gdy przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy wynikają z orzeczenia lekarskiego przedstawionego

przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią.

9. Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Po ustaniu przyczyn uzasadniających przeniesienie pracownicy do innej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca jest

obowiązany zatrudnić pracownicę przy pracy i w wymiarze czasu pracy określonych w umowie o pracę.

10. W razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy.

11. Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.

12. Pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie, przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica

zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zasady udzielania urlopu macierzyńskiego

1. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

1) 16 tygodni przy pierwszym porodzie,

2) 18 tygodni przy każdym następnym porodzie,

3) 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

2. Pracownicy, która wychowuje dziecko przysposobione lub która przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego, przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 18 tygodni również przy pierwszym porodzie.

3. Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.

4. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu ustalonego w pkt. 1.

5. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu; w takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.

6. Pracownica zgłasza pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika-ojca wychowującego dziecko; zaświadczenie to potwierdza termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

7. W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.

8. W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

9. W razie zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

10. W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej, pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.

11. Jeśli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

12. Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, ma prawo do 16 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia. Nie jest to urlop macierzyński w ścisłym znaczeniu tego słowa. Spełnienie tylko jednego warunku (np. tylko przyjęcie dziecka na wychowanie) nie uprawnia do urlopu.

13. Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje także pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego.

Inne uprawnienia związane z rodzicielstwem

1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca piersią więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.

2. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku zwolnienie od pracy w wymiarze dwóch dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Prawo do zwolnienia przysługuje pracownikowi od dnia podjęcia pracy, niezależnie od tego, w którym miesiącu pracownik rozpoczął pracę i bez względu na wymiar czasu pracy. Ze zwolnienia może skorzystać zarówno biologiczna matka/ojciec dzieci w wieku do lat 14, jak również pracownik wychowujący dziecko przysposobione lub dziecko współmałżonka. Stosownie do art.1891 k.p., ze zwolnienia tego może skorzystać także mąż pracownicy lub opiekun dziecka. To, że żona pracownika sprawuje opiekę nad dzieckiem, nie będąc zatrudnioną lub przebywając na urlopie wychowawczym, nie ogranicza jego prawa do skorzystania ze zwolnienia od pracy na podstawie art.188 k.p. Jedynie w sytuacji, gdy każde z rodziców lub opiekunów jest zatrudnione, z dni na opiekę na dziecko może skorzystać tylko jedno z nich. Jest także dopuszczalne podzielenie się tym uprawnieniem w taki sposób, że każde z rodziców (opiekunów) wykorzysta po jednym dniu na opiekę. Uprawnienia tego nie mają jedynie pracownicy pozbawieni władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

1.4 Ochrona pracy młodocianych

Dział dziewiąty Kodeksu pracy

Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:

1) ukończyli co najmniej gimnazjum,

2) przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

2. Młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.

3. Pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników młodocianych.

4. Do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy kodeksu dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony. Umowa ta powinna w szczególności określać:

1) rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),

2) czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,

3) sposób dokształcania teoretycznego,

4) wysokość wynagrodzenia.

5. Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w razie:

1) niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,

2) ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,

3) reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,

4) stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.

6. Pracownik młodociany jest obowiązany dokształcać się do ukończenia 18 lat. W szczególności pracownik młodociany jest obowiązany:

1) do dokształcania się w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum, jeżeli szkoły takiej nie ukończył,

2) do dokształcania się w zakresie szkoły ponadgimnazjalnej lub w formach pozaszkolnych.

7. Pracodawca jest obowiązany zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się.

Zatrudnienie przy lekkich pracach

1. Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac.

2. Praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

3. Wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, określonych w przepisach szczególnych. Wykaz lekkich prac ustala pracodawca w regulaminie pracy. Pracodawca, który nie ma obowiązku wydania regulaminu, ustala wykaz lekkich prac w osobnym akcie.

4. Pracodawca jest obowiązany zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac przed rozpoczęciem przez niego pracy.

5. Pracodawca ustala wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego.

6. Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych, wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin.

7. Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 2 godzin.

8. Wymiar czasu pracy młodocianego, określony wyżej, obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Przed nawiązaniem stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek uzyskania od młodocianego oświadczenia o zatrudnieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.

Ochrona zdrowia młodocianego

1. Młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia.

2. Jeżeli lekarz wyda orzeczenie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

3. Pracodawca jest obowiązany przekazać informacje o ryzyku zawodowym, które wiążą się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.

Czas pracy pracownika młodocianego:

1. Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.

2. Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

3. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki, w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

4. Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.

5. Pora nocna dla młodocianego przypada między godzinami 22.00 a 6.00.

6. Przerwa w pracy młodocianego, obejmująca porę nocną, powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.

7. Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

Urlopy wypoczynkowe

1. Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych.

2. Z upływem roku pracy, młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.

3. Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu, pracodawca może na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.

4. Pracodawca jest obowiązany, na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w czasie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą

uprawnienia pracownicze.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym (Dz. U. Nr 200, poz. 2047).
1.5 Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
1. zawieranie umowy cywilnoprawnej w warunkach, w których zgodnie z art. 22 Kodeksu pracy powinna być zawarta umowa o pracę,
2. nie potwierdzanie na piśmie, w terminie 7 dni, zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
3. wypowiadanie lub rozwiązywanie z pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
4. stosowanie wobec pracowników innych kar niż przewidziane w Kodeksie pracy,
5. naruszenie przepisów o czasie pracy lub przepisów o ochronie pracy kobiet i zatrudnianiu młodocianych,
6. nie prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
7. nie wypłacenie w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracy lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika,
8. bezpodstawne obniżanie lub dokonywanie bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia lub innych świadczeń,
9. nie udzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego
10. lub bezpodstawne obniżanie wymiaru tego urlopu,
11. nie wydanie pracownikowi świadectwa pracy,
12. niewykonywanie podlegającego wykonaniu orzeczenia sadu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy
13. dostarczanie pracownikowi środków ochrony indywidualnej, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem albo nie posiadają deklaracji zgodności,
14. nie zawiadomienie inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy,
15. nie zgłoszenie choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę
16. nie ujawnienie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo przedstawienie niezgodnie z prawdą informacji, dowodów lub dokumentów dotyczących takich wypadków i chorób,
17. niewykonanie w wyznaczonym terminie nakazy inspektora pracy,
18. utrudnianie działalności organu Państwowej Inspekcji Pracy,
19. w szczególności uniemożliwienie prowadzenia wizytacji zakładu lub nieudzielanie informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań.
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
1.6 Państwowa Inspekcja Pracy
· Państwowa Inspekcja Pracy nadzoruje i kontroluje przestrzeganie prawa pracy przez pracodawców w szczególności w zakresie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
· Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi RP,
· inspektorzy PIP uprawnieni są do przeprowadzania bez uprzedzenia kontroli przestrzegania przez zakłady przepisów prawa pracy, w szczególności bhp, o każdej porze dnia i nocy - po okazaniu legitymacji służbowej.
(USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. 2007.89.589 z dnia 21 maja 2007 r.))

Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy
W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy inspektorzy pracy uprawnieni są do stosowania następujących środków prawnych:
· nakazu (decyzji administracyjnej) usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym w nakazie terminie,
· nakazu wstrzymania robót wykonywanych przez pracowników w bezpośrednim zagrożeniu ich zdrowia lub życia (nakaz ten podlega natychmiastowemu wykonaniu),
· nakazu skierowania do innych robót pracowników zatrudnionych przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych, a także przy robotach niebezpiecznych bez wymaganych uprawnień i kwalifikacji (nakaz ten podlega natychmiastowemu wykonaniu),
· sprzeciwu wobec uruchomienia wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy, jeśli dopuszczenie do eksploatacji mogłoby spowodować bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników,
· karania winnych wykroczeń przeciwko prawom pracownika- w postępowaniu mandatowym do 500 zł, lub wnioskowanie o ukaranie karą grzywny do Kolegium ds. Wykroczeń przy Sadzie Rejonowym

(USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. 2007.89.589 z dnia 21 maja 2007 r.))

2. Zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników - z uwzględnieniem zmian w technologii, organizacji pracy i stanowisk pracy, stosowania środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, wprowadzenia nowych urządzeń, sprzętu i narzędzi pracy

2.1 Pomiary czynników szkodliwych
• pracodawca jest zobowiązany przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom,
• badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia przeprowadza się co 2 lata, raz w roku lub co 6 miesięcy w zależności od stopnia stężenia lub natężenia tych czynników,
• badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy, mogą być wykonywane przez laboratoria:
- Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
- jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy i Centralnego Instytutu Ochrony Pracy,
- akredytowane zgodnie z przepisami o badaniach i certyfikacji,
- upoważnione przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i opieki Społecznej z dnia 9 lipca 1996r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy /Dz. U. Nr 86, poz.394/
2.2 Stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia (związki chemiczne i pyły)
• Najwyższe Dopuszczalne Stężenie (NDS) - ustalone jako średnie ważone- którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego czasu pracy 42-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie jego zdrowia i w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
• Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Chwilowe (NDSCh) - ustalone jako wartości średnie - które nie powinny spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń, jeżeli utrzymuje się w środowisku pracy nie dłużej niż 30 minut w czasie zmiany roboczej.
• Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Pułapowe (NDSP) - stężenie, które nie może być, ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika ,przekroczone w żadnym momencie.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r.w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833)

2.3 Choroby zawodowe
- choroby zawodowe są to choroby określone w wykazie chorób zawodowych, jeżeli spowodowane zostały działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy;
- w razie podejrzenia choroby zawodowej u pracownika -zakład społecznej służby zdrowia, lekarze oraz zakład pracy zatrudniający pracownika mają obowiązek skierować go do zakładu społecznej służby zdrowia, właściwego do rozpoznawania chorób zawodowych, dołączając posiadaną dokumentacje lekarską;
- na podstawie orzeczenia lekarskiego właściwy ze względu na siedzibę zakładu pracy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzje o braku podstaw do jej stwierdzenia.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 listopada 1983r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U.Nr.65,poz.94 z późn. zm./
Czynniki rakotwórcze
· w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia mi działanie substancji i czynników rakotwórczych pracodawca jest zobowiązany zastępować te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosować inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia,
· pracodawca jest obowiązany rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami i czynnikami o działaniu rakotwórczym, a także o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym.
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
2.4 Teren zakładu pracy
Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników, powinny być:
• oznakowane widocznymi barwami i/lub znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami. Znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone odpowiednio do linii wzroku - w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia - przy wejściu na teren, gdzie występuje takie zagrożenie,
• wyłączone z użytkowania poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób, jeśli oznakowanie barwami i/lub znakami bezpieczeństwa nie jest wystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
• zamknięte odpowiednimi pokrywami w przypadku otworów i zagłębień lub jeśli jest to niemożliwe - właściwie ogrodzone i oznakowane,
• pomalowane barwami bezpieczeństwa (zgodnie z Polskimi Normami), jeżeli występują na przejściach zagrażających potknięciem się upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie),
• zagrodzone lub zabezpieczone w inny sposób, jeśli występuje możliwość niespodziewanego wtargnięcia pieszych na drogę.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650)

2.5 Podstawowe wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy dla budynków
Obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca jest zobowiązany:
• zapewnić, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.
• utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
• zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników.
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r./tekst jednolity Dz. U. z 1998 r Nr.21, poz.94 z późn. zm./
2.6 Pomieszczenia pracy
Pomieszczenia pracy to pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników, w których wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których:
- łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem lub konserwacją urządzeń albo utrzymaniem czystości i porządku,
- mają miejsce procesy technologiczne nie pozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania pracowników celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy,
- jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą,
· pomieszczenia stałej pracy - w których przebywanie tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny,
· pomieszczenia czasowej pracy -- w których łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin.
• w pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.) powinny być zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych,
• w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają; w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 C (291K),
• na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.),
• w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczony w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względów na przeznaczenie - co najmniej 1:12.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650)

Pomieszczenia pracy - wentylacja
• w nie klimatyzowanych pomieszczeniach pracy niezależnie od wymiany powietrza, wynikającej z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych - powinna być zapewniona stała wymiana powietrza, nie mniejsza niż 0,5-krotna w ciągu godziny; za stałą wymianę nie uważa się wymiany uzyskiwanej wyłącznie w drodze wentylacji mechanicznej,
· urządzenia lub ich części, z których mogą wydzielać się szkodliwe gazy, pary lub pyły, powinny być zhermetyzowane; w razie niemożliwości zhermetyzowania urządzenia te powinny być wyposażone w miejscowe odciągi,
· strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.
· maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekraczać 70 o C (343 K) przy nawiewie powietrza na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45oC (318 K) w pozostałych przypadkach.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września1997 r.w. sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz.U.Nr.129,poz.844)
2.7 0gólne wymogi dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych
· pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia higieniczno sanitarne oraz znajdujące się w nich urządzenia w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne korzystanie z nich przez pracowników
· pomieszczenia higieniczno sanitarne powinny znajdować się w budynku w którym odbywa się praca, albo budynku połączonym z nim obudowanym przejściem, które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń pracy powinno być również ogrzewane,
· pomieszczenia higieczniczno-sanitarne powinny być usytuowane w sposób uniemożliwiający pracownikom korzystającym z nich przechodzenie przez pomieszczenia w których stosowane są substancje trujące lub materiały zakaźne albo wykonywane są prace szczególnie brudzące, jeżeli nie pracują oni w kontakcie z tymi czynnikami,
· pomieszczenia higieniczno sanitarne powinny być ogrzewane, oświetlane i wentylować zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami,
· wysokość pomieszczeń higieniczno sanitarnych nie powinna być w świetle mniejsza niż 2,5 m (z wyjątkiem łaźni ogólnie dostępnej, której wysokość powinna wynosić co najmniej 3,0 m); dopuszcza się zmniejszenie wysokości do 2,2 m w świetle - w przypadku usytuowania ich w suterenie, piwnicy lub na poddaszu (z wyjątkiem ogólnie dostępnych ustępów i łaźni),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650)

Pomieszczenia higieniczno-sanitarne. Szatnie
· Szatnie odzieży własnej pracowników- przeznaczone do przechowywania odzieży należącej do pracowników (domowej), jeżeli ze względów higienicznych odzież ta nie powinna się stykać z odzieżą robocza i środkami ochrony indywidualnej.
· Szatnie odzieży roboczej i ochronnej - przeznaczone do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej. Szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna być urządzona - niezależnie od szatni odzieży własnej pracowników- dla pracowników zatrudnionych przy pracach powodujących znaczne zabrudzenie odzieży.
· Szatnie podstawowe - przeznaczone do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej. Szatnia podstawowa może być urządzona zamiast osobnych szatni odzieży własnej pracowników oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej dla zatrudnionych przy pracach, podczas których zabrudzenie odzieży i środków ochrony indywidualnej występuje w tak małym stopniu , że nie stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzieży własnej pracowników. Szatnia ta powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią.
· Szatnie przepustowe - składające się z części przeznaczonej na odzież własną pracowników, części przeznaczonej na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej oraz przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami łączącego obie te części. Szatnia przepustowa powinna być urządzona dla pracowników zatrudnionych przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych , drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących, w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących intensywne brudzenie.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650)

2.8 Maszyny i inne urządzenia techniczne
· maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy - a także uwzględniały zasady ergonomii,
· niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, a także narzędzia, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem albo nie posiadają deklaracji zgodności
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
2.9 Środki ochrony indywidualnej
• pracodawca dostarcza pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informuje o sposobach posługiwania się tymi środkami,
•pracodawca dostarcza środki ochrony indywidualnej, które uzyskały certyfikat na znak bezpieczeństwa, zostały oznaczone tym znakiem oraz posiadała deklarację zgodności z obowiązującymi normami,
•rodzaje środków ochrony indywidualnej, których stosowanie na określonych stanowiskach pracy jest niezbędne, określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub przy jej braku z pracownikami wybranymi w tym celu przez załogę,
• pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Odzież i obuwie robocze
• pracodawca dostarcza pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
- jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu
- ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy
• rodzaje odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach pracy jest niezbędne, określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub przy jej braku - z pracownikami wybranymi w tym celu przez załogę,
• pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez odzieży i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.
Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Posiłki profilaktyczne i napoje
• pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:
- posiłki wydawane ze względów profilaktycznych w formie jednego dania gorącego,
- napoje których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy,
• jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez
pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:
-korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
-przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.
• stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników, gdy organizacja związkowa nie działa,
• pracownikowi nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów /Dz.U.nr.60.poz.279/

Napoje
Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:
• w warunkach mikroklimatu gorącego (wskaźnik WBGT > 25 oC),
• w warunkach mikroklimatu zimnego (wskaźnik WCI > 1000),
• przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 0 oC lub powyżej 25 oC,
• przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powyżej l 500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet - w ciągu zmiany roboczej.
• na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 oC,
Napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.maja 1996r.w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów /Dz. U. Nr 60,poz.279/
3 Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (np. pożaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku

3.1 Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie pożaru

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121, poz. 1138)

ALARMOWANIE O NIEBEZPIECZEŃSTWIE Każdy, kto zauważy pożar, jest zobowiązany do:

• Powiadomić o pożarze osoby znajdujące się w sąsiedztwie

• Powiadomić telefonicznie lub w inny dostępny sposób Straż Pożarną, podając:

- gdzie się pali - adres, nazwa obiektu, kondygnacja

- co się pali - dach, mieszkanie, piwnica, biuro, sklep

- swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu, z którego się dzwoni (po odłożeniu słuchawki chwilę odczekać, na ewentualne sprawdzenie wiarygodności zgłoszenia)

• Powiadomić właściciela, zarządcę lub użytkownika obiektu (lokalu) o zaistniałym zdarzeniu

ZASADY POSTĘPOWANIA W RAZIE POWSTANIA POŻARU

• Równocześnie z alarmowaniem o niebezpieczeństwie należy przystąpić do gaszenia pożaru podręcznym sprzętem gaśniczym, udzielania pomocy osobom poszkodowanym lub zagrożonym

• Przystąpić do ewakuacji osób znajdujących się w obiekcie ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych, dzieci oraz osób nie znających obiektu

• W miarę możliwości zabezpieczyć mienie, dokumentację i inne wartościowe przedmioty przed pożarem i osobami postronnymi

• Do czasu przybycia jednostek ratowniczo - gaśniczych, akcją kieruje właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu lub osoba najbardziej opanowana, energiczna

• Po przybyciu jednostek ratowniczo - gaśniczych, kierowanie akcją przejmuje kierownik akcji ratowniczej, który ma prawo żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych, obywateli

• Osoby postronne, korzystające z obiektu, powinny zachować spokój i podporządkować się osobom kierującym ewakuacją

WYKAZ TELEFONÓW ALARMOWYCH

Państwowa Straż Pożarna 998 Pogotowie energetyczne 991

Policja 997 Pogotowie gazowe 993

Pogotowie Ratunkowe 999 Pogotowie wodno-kanalizacyjne 992

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Osoby nie przestrzegające postanowień niniejszej instrukcji i przepisów przeciwpożarowych podlegają sankcjom przepisów wewnętrznych lub kodeksu karnego.

3.2 Postępowanie w razie wypadku, w tym organizacja i zasady udzielania pierwszej pomocy

Pod pojęciem ,, PIERWSZEJ POMOCY'' rozumiemy szybkie, zorganizowane działanie prowadzone przez osoby ( osobę ) z otoczenia ofiary nieszczęśliwego wypadku. Sprawne i w miarę kompetentne działanie przy udzielaniu pierwszej pomocy ma decydujące znaczenie dla dalszych rezultatów leczenia przez fachowy personel medyczny.

OGÓLNE ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY

• Ocena zdarzenia, jak najszybsze usunięcie czynnika działającego na poszkodowanego

• Ocena zaistniałego zagrożenia dla życia poszkodowanego (sprawdzenie tętna, oddechu oraz drożności dróg oddechowych, ocena stanu przytomności, ustalenie rodzaju urazu (rany, złamania itp. )

• Zabezpieczenie chorego przed możliwością dodatkowego urazu lub innego zagrożenia ( np. wyniesienie poszkodowanego z miejsca działania czynników toksycznych ), wezwanie pomocy fachowej

ZRANIENIA

• Usunąć z rany ciała obce ( tylko widocznych i których usunięcie nie sprawia trudności )

• Zabezpieczenie ran przed zakażeniem - oczyszczenie okolicy rany spirytusem, wodą utlenioną (głębokich ran nie należy przemywać płynami antyseptycznymi ani wycierać, jedynie pokryć jałowym opatrunkiem i zabandażować)

• W przypadku rany zanieczyszczonej spłukać obficie 3% roztworem wody utlenionej

• Miejsce zranione przykryć wyjałowioną gazą, nałożyć na nią ligninę lub watę

• Opatrunek umocować bandażem, przylepcem, chustą trójkątną - w zależności od wielkości zranienia

• Wszystkich z poważniejszymi zranieniami skierować do lekarza, szpitala

KRWOTOKI - Jest to szybki i obfity wylew krwi z uszkodzonego naczynia krwionośnego. W zależności od drogi wypływu dzielimy na:

• Zewnętrzne - gdy krew wypływa na zewnątrz ciała, zarówno z ciała jak i otworów naturalnych( jama ustna, nos, odbytnica, itp. )

• Wewnętrzne - gdy krew dostaje się do jam ciała ( np. jamy otrzewnej, opłucnej, osierdziowej itd. )

• Przyczyną ich powstania może być choroba ( gruźlica, wrzody żołądka, nowotwór płuc, upadek z wysokości, uderzenie, zgniecenie). Należy jak najszybciej chorego przekazać do lekarza

W zależności od rodzajów uszkodzonego naczynia wyróżniamy krwotoki:

Żylne; Tętnicze; Miąższowe ( uszkodzenia wątroby, śledziony ); oraz Mieszane

Upływ krwi z tętnic zatrzymuje się doraźnie poprzez:

• Ucisk palcami krwawiącego naczynia - tętnicę przyciska się do kości powyżej miejsca zranienia, a przy krwotokach z tętnicy szyjnej i skroniowej - poniżej miejsca zranienia

• Założenie opatrunku uciskowego - położyć opatrunek z jałowej gazy i mocno zabandażować

ZŁAMANIA Jest to przerwanie ciągłości kości np. na wskutek urazu mechanicznego. Dzielimy je na:

• Zamknięte - gdzie przy uszkodzeniu kości nie ulega uszkodzeniu skóra

• Otwarte - gdzie oprócz przerwania ciągłości kości, występują uszkodzenia skóry i mięśni

Objawy złamania:

• Znaczna bolesność w miejscu urazu nasilająca się przy dotykaniu i wszelkich próbach ruchu

• Niemożność poruszania złamaną kończyną

• Zmiana zarysu kości, znaczna w złamaniach z przemieszczeniem kości

• Przy złamaniu kręgosłupa - porażenie kończyn górnych i dolnych

• Przy złamaniach żeber - ból przy każdym oddechu, a także kaszel lub ucisk na klatkę piersiową

• Przy złamaniu miednicy - ból przy siadaniu i przy każdej próbie wstania

Pierwsza pomoc polega na:

• Założyć jałowy opatrunek na ranę ( w przypadku złamania otwartego ); unieruchomić złamaną kończynę, stosując zasadę unieruchomienia dwóch sąsiadujących ze złamaniem stawów ( np. przy złamaniu kości przedramienia: staw nadgarstkowy i staw łokciowy )

• Przy złamaniu kończyn górnych, podudzi, żeber, chorego można przenosić w pozycji siedzącej a przy złamaniu uda, miednicy i kręgosłupa tylko w pozycji leżącej

• Przy złamaniu kręgosłupa chory musi być ułożony na twardym podłożu ( deski, drzwi itp. )

• Podać środki przeciwbólowe, zawieźć do lekarza

ZWICHNIECIA - Jest to częściowe lub całkowite przemieszczenie się jednej lub kilku kości w obrębie stawu; uszkodzeniu ulega również torebka stawowa i wiązadła. Objawy zwichnięcia:

• Ostry ból występujący w stawie , zniekształceni stawu oraz ograniczenie ruchu w stawie

Pierwsza pomoc polega na :

• Przyłożyć zimny okład na zwichnięty staw ( np. z altacetu )

• Unieruchomić za pomocą szyny lub opaski, podać środki przeciwbólowe

• Przewieźć chorego do lekarza (przy zwichnięciach stawów kolanowego, biodrowego i skokowego - w pozycji leżącej )

URAZY TERMICZNE - OPARZENIA - Jest to uszkodzenie tkanek miękkich ( skóry, błon śluzowych, a w oparzeniach głębszych także tkanki podskórnej i mięśni ) spowodowane działaniem energii:

• Cieplnej (wysoka temperatura )

• Chemicznej ( żrące, parzące związki chemiczne )

• Elektrycznej ( działanie prądu elektrycznego )

• Promieniowania ( promieniowanie podczerwone, elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości, laserowe, jonizujące )

Ze względu na głębokość uszkodzenia skóry lub tkanki podskórnej wyróżnia się 4-stopnie oparzeń:

• I stopień - pojawienie się na skórze zaczerwienienia z towarzyszącym piekącym bólem

• II stopień - pojawienie się na podłożu rumieńcowym pęcherzyków wypełnionych płynem surowicznym oraz silnego bólu

• III stopień - oparzenie tkanki podskórnej, skóra przybiera barwę białą, szarą lub ciemnobrązową

• IV stopień - zwęglenie tkanek i daleko posunięta martwica

Pierwsza pomoc polega na:

• Przerwać kontakt z czynnikami parzącymi

• Zmniejszyć występujący ból przez polewanie czystą, zimną wodą oraz podać środki przeciwbólowe

• Zabezpieczyć przed zakażeniem poprzez opatrunki ( jałowa gaza ) oraz zapewnić pomoc lekarską

URAZY TERMICZNE - ODMROŻENIA - Jest to uszkodzenie tkanek miękkich wywołane miejscowym działaniem zimna ( niskiej temperatury ). Ze względu na uszkodzenia skóry rozróżnia się 3-stopnie odmrożeń:

• Podać środki przeciwbólowe, zawieźć do lekarza

• I stopień - zblednięcie i zdrętwienie odmrożonej części ciała, pieczenie skóry

• II stopień - sino czerwone zabarwienie skóry oraz pęcherze wypełnione płynem surowiczym

• III stopień - dochodzi do martwicy tkanek

Pierwsza pomoc polega na podawaniu ciepłych płynów do picia oraz:

• Odmrożone miejsca stopniowo ogrzać ( przy I stopniu )

• Nałożyć jałowy opatrunek ( II, III stopień )

• Podać środki przeciwbólowe ( II, III stopień )

• Przewieźć chorego do szpitala ( II,III stopień )

• Przy wszystkich stopniach odmrożenia podawać ciepłe płyny do picia

ZATRUCIA CHEMICZNE - Jest to wchłonięcie związków chemicznych przez organizm człowieka drogami oddechowymi, przewód pokarmowy lub przez skórę. Należy ustalić rodzaj trucizny. Pierwsza pomoc polega na:

Przy zatruciach drogą oddechową:

• Podać środki przeciwbólowe, zawieźć do lekarza

• Usunąć chorego z miejsca zatrucia, wynieść na świeże powietrze

• Rozluźnić wszystkie uciskające części ubioru, ewentualnie zdjąć w przypadku zanieczyszczenia

• Zapewnić spokój, zabezpieczyć przed utratą ciepła przez okrycie np. kocem

• W przypadku braku akcji serca i oddychania ( po skontrolowaniu drożności dróg oddechowych ) - Rozpocząć sztuczne oddychanie i masaż serca

• W razie wystąpienia drgawek zabezpieczyć chorego przed przegryzieniem języka

Przy zatruciach drogą pokarmową

• Usunąć truciznę z żołądka przez spowodowanie wymiotów ( drażnienie gardła lub podanie do wypicia szklanki bardzo słonej wody )

• Podać odtrutkę ( po ustąpieniu wymiotów) np. zwykłą wodę ( rozcieńcza i zobojętnia truciznę )

Przy zatruciach przez skórę

• Rozebrać zatrutego

• Zmyć skórę strumieniem wody dbając, aby strumień wody ze spłukaną trucizną nie skaził zdrowych części ciała

4. Okoliczności i przyczyny charakterystycznych dla wykonywanej pracy wypadków przy pracy oraz związana z nimi profilaktyka

4.1 Wypadki przy pracy
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzna, które nastąpiło w związku z pracą:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy, w drodze miedzy siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania obowiązku, wynikającego ze stosunku pracy.
Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
Rodzaje wypadków przy pracy
• wypadek śmiertelny - wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku,
• wypadek ciężki - wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenia ciała, albo rozstrój zdrowia naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu; trwała choroba psychiczna, trwała lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie lub trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
• wypadek zbiorowy - wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
Postępowanie powypadkowe
• miejsce wypadku pracodawca obowiązany jest zabezpieczyć do czasu ustalenia jego okoliczności i przyczyn.
• okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy bada zespól powypadkowy,
• zespół powypadkowy sporządza protokół nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.
• protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca, nie później jednak niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.
• protokół powypadkowy z załącznikami przechowuje się w aktach zakładu przez 10 lat.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy Dz. U. Nr 115, poz. 744).
Świadczenia z. tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
• jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
• jednorazowe odszkodowanie dla rodziny z tytułu śmierci pracownika lub rencisty
• renta inwalidzka
• renta rodzinna
• odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy
• świadczenia wyrównawcze
Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
4.2 Badania lekarskie profilaktyczne
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
• badania lekarskie profilaktyczne przeprowadzane są na koszt pracodawcy,
• badaniom lekarskim profilaktycznym (badania wstępne, okresowe i kontrolne) podlegają wszyscy pracownicy,
• badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim, stwierdzającym brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku lub stwierdzającym przeciwwskazania,
• badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania, wydanego przez pracodawcę,
• pracodawca przechowuje orzeczenia lekarskie, zawierające wyniki badań profilaktycznych, zgodnie z wymaganiami dokumentacji osobowej.
• pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:
- po zaprzestaniu prac w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami.

- po rozwiązaniu stosunku pracy, jeśli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami,
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. W sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332).
4.3 Ryzyko zawodowe
Zapewnienie bezpiecznego wykonywania pracy w zakładach pracy jest w Polsce usankcjonowana prawnie. Zgodnie z artykułem nr 226 znowelizowanego Kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywanymi czynnościami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami w środowisku pracy. Ryzyko zawodowe zgodnie z § 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa pracy to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodującą straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Przeprowadzona ocena ryzyka stanowi podstawę do zastosowania przez pracodawcę organizacji pracy i stworzenia stanowisk pracy zabezpieczających pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia.

Przebieg oceny ryzyka składa się z powiązanych ze sobą etapów. Według Polskiej Normy PN-N-18002 ocena ryzyka zawodowego składa się z następujących działań:

Część 1. Nazwa i opis stanowiska; wymogi dla pomieszczenia i danego stanowiska pracy wynikające z przepisów,

rodzaj wykonywanej pracy.

Część 2. Identyfikacja zagrożeń dla danego stanowiska.

Część 3. Oszacowanie ryzyka zawodowego dla danego stanowiska.

Część 4. Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka zawodowego.

Część 5. Wyciągnięcie wniosków z przeprowadzonej oceny. (Opracowanie działań korygujących lub zapobiegawczych)

4.4 Szkolenie w zakresie bhp - wstępne
Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:

- szkolenie wstępne ogólne, zwane dalej "instruktażem ogólnym";

- szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane dalej "instruktażem stanowiskowym".

• Instruktaż ogólny odbywają, przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką oraz uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.

- Instruktaż ogólny prowadzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy lub osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwą realizację programu instruktażu.

• Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:

- pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;

- ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

- pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.

- Instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860)

Szkolenie okresowe w zakresie bhp
• Szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.

• Szkolenie okresowe odbywają:

- osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści;

- pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;

- pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji;

- pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej służby;

- pracownicy administracyjno-biurowi i inni -, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

• Pierwsze szkolenie okresowe:

- osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami odbywają w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy

- pozostali pracownicy - w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860)

1

---