Układ moczowy

Składa się z:

• Dwóch nerek

• Dwóch moczowodów

• Pęcherza moczowego

• Cewki moczowej

Nerka

Narząd parzysty lezący w części lędźwiowej.

- nerka lewa Th ₁₁ do L₃

- nerka prawa Th₁₂ do L₄

Budowa nerki

• Powierzchnia przednia i tylna

• Koniec górny i dolny

• Brzeg boczny ( wypukły)

• Brzeg przyśrodkowy ( wklęsły)

• Wnęka nerki ( leży na przyśrodkowym brzegu)

- Przez wnękę wnikają:

• Tętnica nerkowa i nerwy

- Przez wnękę wychodzą:

• Żyła nerkowa i moczowód

Budowa nerki w przekroju czołowym

1. torebka włóknista ( otacza nerkę )

2. torebka tłuszczowa ( utrzymuje nerke w stałym położeniu, jeśli jej nie ma , to mamy do czynienia z tzw. nerka wędrującą - może dojsc do zablokowania moczowodu ).

3. zatoka nerkowa

4. miedniczka nerkowa

5. kielichy nerkowe mniejsze

6. kielichy nerkowe wiersze

7. rdzeń nerki - w którym znajdują się piramidy nerkowe i brodawki nerkowe

8. kora nerki - tworzy tzw. słupy nerkowe.

Długosz nerki - 10 - 12 cm

Ciężar

- mężczyźni 125 - 170 g

- kobiety 115 - 155 g

Funkcje nerki

• utrzymuje homeostazę płynów ustrojowych

• reguluje nawodnienie ustroju ( gospodarka wodno - elektrolitowa

• tworzenie moczu

• usuwanie zbędnych produktów przemiany materii

- mocznik

- kreatynina

- kwas moczowy

- leki

• tworzenie reminy - hormonu utrzymującego ciśnienie tętnicze krwi

• tworzenie erytropoetyny - stymulującej do wytwarzania czerwonych krwinek.

Mikroskopowa budowa nerki

Jednostka strukturalną nerki jest NEFRON

NEFRON składa się z:

• ciała nerkowego

• układu kanalikowego

Ciałko nerkowe to kłębuszek naczyniowy otoczony torebką, BOWMANNA

Tu następuje tworzenie moczu pierwotnego w ilości około 110 - 220 l./ dobę.

Ilość NEFRONÓW około 2.5 mln.

Układ kanalików

Od torebki BOSMANA odchodzi kanalik krety I- go rzędu, który przechodzi w pętlę HENLEGO - kanalik kręty II - go rzędu i cewkę zbiorczą.

Tu następuje zwrotne wchłanianie wody i innych niezbędnych składników takich jak : sód, potas, magnez, oraz zagęszczenie moczu.

Dobowa ilość wydalanego moczu ostatecznego wynosi 1,5 litra.

Droga przepływu moczu

1. cewka zbiorcza

2. kielichy nerkowe mniejsze

3. kielichy nerkowe większe

4. miedniczka nerkowa

5. moczowód

6. pęcherz moczowy

7. cewka moczowa

Moczowód

A - moczowód funkcja doprowadza mocz ostateczny z nerki do pęcherza moczowego

B - pęcherz moczowy funkcja magazynowanie moczu

Łączy miedniczkę nerkową z pęcherzem moczowym.

Długość 28 - 34 cm

Wyróżniamy części:

• część miedniczą

• cześć brzuszną

Ściana moczowodu posiada 3 warstwy:

• śluzową

• mięśniową

• zewnętrzną ( łączno - tkankową ).

Moczowód wykazuje 3 przewężenia:

1. na poziomie końca nerki

2. w miejscu przejścia części brzusznej w części miedniczej

3. w miejscu ujścia do pęcherza moczowego.

Funkcje moczowodu

Przesuwanie moczu do pęcherza moczowego dzięki ruchom perystaltycznym co 15 - 60 sekund.

Pęcherz moczowy

Leży w spojeniu łonowym.

U mężczyzn przed odbytnicą.

U kobiet przed macicą i pochwą.

Pojemność około 700 ml.

W pęcherzu wyróżniamy:

• dno

• trzon

• szyjkę pęcherza

W pęcherzu znajduje się zwieracz i to on reguluje przepływ moczu do cewki moczowej.

Błona śluzowa pęcherza moczowego tworzy liczne fałdy.

Cewka moczowa

Żeńska

Długość 3 - 5 cm

Szerokość 5 - 7 cm

Rozpoczyna się w pęcherzu moczowym, a kończy w przedsionku pochwy.

Służy do wyprowadzania moczu.

Męska

Długośc 18 - 20 cm

Szerokość

Wyróżniamy w niej części:

• Sterczowa 3 cm.

• Błoniasta 2 cm. ( przechodzi przez przeponę moczowo - płciową).

• Gąbczasta 10 - 15 cm. ( kończy się na żołądzi prącia). W całości otoczona jest ciałem gąbczastym prącia. Posiada także dwa rozszerzenia:
  - początkowe, czyli dół opuszki będący miejscem ujścia gruczołów opuszkowo- cewkowych,
  - końcowe nazwane dołem łódkowatym.

W obrębie błony śluzowej części gąbczastej położone są ujścia gruczołów śluzowych, które chronią cewkę moczową przed działaniem moczu.

Skład moczu

Mocz do badania - pierwszy z rana, narządy muszą być umyte. Pobieramy środkowy strumień do specjalnego pojemnika. Na posiew do jałowego pojemnika.

Norma

odwodnienie

Ciężar właściwy - 1001 - 1035

rozwodnienie

Barwa - od słomkowej do ciemno żółtej.

Elementy zmieniające barwę moczu:

1. choroby np. żółtaczka ( kolor ciemnego piwa )

• krwiomocz ( czerwony )

• gorączka, biegunka ( ciemno wiśniowy )

2. leki -

• błękit metylenowy ( niebieski )

• tetracykliny ( antybiotyki ) kolor żółty

• metyldopa - dopomina ( szary )

• witaminy B_c kompleks ( ciemno żółty )

3. substancje naturalne

• burak czerwony ( różowy )

• wiśnie, czereśnie ( żółty )

4, środki przeczyszczające

• kruszyna, senes ( ciemno brunatny )

Przejrzystość - zupełna (ZUP)

Zewnętrznie mocz obserwujemy w przypadku obecności drobnoustrojów, krwi, moczarów, fosforanów.

Zapach - swoisty

- w miarę rozkładu amoniakalny

zapach moczu zacierają szparagi, nikotyna

Odczyn moczu pH 6,2 ( kwaśny ) .

W wypadku stosowania diety wegetariańskiej mocz ma odczyn zasadowy.

Ilośc moczu - 1,5 l/dobę

Skąpomocz - < 500 ml/dobe

Wielomocz - > 2 l/dobę ( POLIURIA )

Składniki nieprawidłowe

1. białko - jest w warunkach zdrowia nieobecne.

Wyjątkowo może pojawić się w wyniku:

1. wysiłku fizycznego

2. długotrwałym staniu

3. zimnej kąpieli

4. spożyciu dużej ilości produktów białkowych

białkowych stanach chorobowych białkomocz występuje w przypadku:

1. gorączki

2. zatrucia

3. stanu zapalnego nerek.

2. cukier - w warunkach zdrowia nieobecny.

Może pojawić się w :

• ciąży

• nadczynności tarczycy

• po silnych wzruszeniach

• w cukrzycy występuje stale

• ciała acetonowe - powstają w wyniku wadliwej przemiany tłuszczów.

• krwinki czerwone - krwiomocz występuje w przypadku

• zapalenie kłębuszków nerkowych

• kamicy nerkowej

• nowotworów

• gruźlicy

5. PORFIRYNA - składnik nieprawidłowej przemiany i rozkładu czerwonych krwinek.

---