Wykład 3

Lekcyjne, pozalekcyjne i pozaszkolne formy wychowania fizycznego.

Operacjonalizacja celów w jednostkach metodycznych.

Wychowanie fizyczne- synonim szkolnej kultury fizycznej

Realizuje swe podstawowe cele i zadania w tzw. kręgach formalnych:

• Krąg najwęższy

• Krąg pośredni

• Krąg najszerszy

• (Demel, Skład 1986; Pańczyk, Warchoł 2006)

Krąg najszerszy wychowania fizycznego- realizuje zadania pozalekcyjnej i pozaszkolnej kultury fizycznej:

• Organizacja wycieczek i obozów rekreacyjno- sportowych

• Rozwijanie sprawności fizycznej, umiejętności ruchowych w sekcjach i klubach sportowych

• Udział w rozgrywkach ligowych

• Uczestnictwo w zawodach i turniejach sportowych (gminnych, miejskich, powiatowych, rejonowych, wojewódzkich, ogólnopolskich)

• Turnusy sanatoryjne i rehabilitacyjne

• Wyjazdy (w charakterze kibica i obserwatora) na rozgrywki i zawody sportowe

Wg Pańczyka i Warchoła (2006) krąg rodzinno- środowiskowy

Ukazanie w procesie wf roli środowiska (najbliższego otoczenia i rodziny) w zaspokajaniu głównych potrzeb w rozwoju oraz dla zdrowia młodego pokolenia:

• Zaznajamianie rodziców z celami i zadaniami wf na danym etapie edukacji

• Prowadzenie lekcji i zajęć otwartych dla rodziców i otoczenia

• Wywiadówki z kultury fizycznej połączone z pedagogizacją

• Wspólne festyny rekreacyjno- sportowe dzieci, nauczycieli i rodziców

• Udział rodziców w wyjazdach rekreacyjno- sportowych

• Rozszerzenie kompetencji szkolnej służby zdrowia do badań wydolnościowych i sprawnościowych

• Monitorowanie rozwoju dzieci i młodzieży wraz z rodzicami i właściwymi „organami szkolnymi i pozaszkolnymi”

Masowa konsumpcja, instrumentalizacja ciała oraz standaryzacja gustów wyznaczają perspektywy przyszłej aktywności fizycznej (W. Pańczyk, 2002)

• Związane z zachodnimi wzorami aktywności fizycznej: sportowy, typu fitnes, typu active living, rekreacji środowiskowej

• Prozdrowotna racjonalizacja życia

• Trendy ekologiczne

• Przemiany społeczno- kulturowe (wydłużenie życia, zróżnicowanie poziomu konsumpcji, choroby cywilizacyjne, rynek zorganizowanych usług rekreacyjno- turystycznych)

Kierunki upowszechniania aktywności fizycznej

• Fitnesowo- sportowy- wykorzystujący częściowo lub znacznie wzory zachodnie

• Turystyczno- ekologiczny- oparty głównie na formach rodzinnych, szkolnych, kościelnych

• Utylitarno- zdrowotny

Przewidywane modele aktywności fizycznej:

1. Sprawnościowo- sportowy

2. Przestrzenno ekologiczny

3. Utylitarno- zdrowotny

Krąg pośredni- szkolne formy aktywności fizycznej, nie stanowią obowiązkowego wymiaru zajęć dla ogółu uczniów

Kompleks zagadnień zdrowotno- wychowawczych w szkole (Demel 1986)

• Gimnastyka korekcyjna

• Zajęcia kompensacyjne (wyrównawcze)

• Godziny zajęć sportowo rekreacyjnych (SKS, UKS)

• Zawody i turnieje sportowe: klasowe i ogólnoszkolne

• Święta sportu szkolnego

• Dni olimpijczyka

• Sportowe ferie i wakacje

• Konkursy o tematyce sportowej

• Spotkania ze sportowcami i działaczami KF

• Ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne

Krąg najwęższy- wychowanie fizyczne jako obowiązkowy i obligatoryjny przedmiot nauczania

• Podstawowa reprezentacja procesu fizyczno- wychowawczego

• Przedmiot edukacyjny realizowany w systemie klasowo- lekcyjnym i fakultatywnym

• Systematyczna forma zajęć przygotowująca do aktywności ruchowej w dorosłym życiu

• Forma edukacji całego młodego pokolenia do nabywania kompetencji uczestnika kultury zdrowotnej, rekreacyjnej, sportowej czy estetycznej

LEKCJA - podstawowa forma organizacyjna (wychowania fizycznego w szkole); podstawowa struktura działań pedagogicznych. Cechy:

Racjonalność - dobór środków, treści, metod, form do działań dydaktycznych

Celowość (ukierunkowanie) - określenie celu ogólnego i szczegółowego

Ład w działaniu (zorganizowanie) - dobra organizacja, przygotowanie sprzętu
Ekonomiczność - właściwa efektywność zajęć

Twórczy charakter - każda lekcja powinna wnosić elementy twórcze, kreatywne w działanie uczniów

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu  z dnia 9 grudnia 2003 r.

w sprawie dopuszczalnych form realizacji czwartej godziny obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego

Na podstawie art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889, z późn. zm. 2)) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Czwarta godzina obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w ramach tygodniowego wymiaru godzin może być realizowana w formie:

1) zajęć sportowych i rekreacyjnych;

2) gier i zabaw ruchowych;

3) zajęć korekcyjno-wyrównawczych;

4) aktywnych form turystyki;

5) imprez rekreacyjnych i rozgrywek sportowych;

6) udziału w szkoleniach młodzieżowych organizatorów sportu i sędziów sportowych;

7) uczestnictwa w ważnych dla środowiska wydarzeniach sportowych.

§ 2.

Zajęcia wychowania fizycznego, o których mowa w § 1, mogą być organizowane przez szkołę jako zajęcia lekcyjne, pozalekcyjne lub pozaszkolne.

§ 3.

1. Dyrektor szkoły, w uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną, radę szkoły lub radę rodziców, przygotowuje propozycje wskazujące formy realizacji czwartej godziny zajęć wychowania fizycznego, w ramach form wymienionych w § 1, do wyboru przez uczniów.

2. Propozycje, o których mowa w ust. 1, powinny uwzględniać:

1) potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia sportowe w danej dziedzinie sportu bądź aktywności ruchowej;

2) uwarunkowania lokalne;

3) miejsce zamieszkania uczniów;

4) tradycje sportowe szkoły i środowiska

5) możliwości kadrowe.

§ 4.

Dopuszcza się możliwość łączenia czwartych godzin zajęć wychowania fizycznego organizowanych w formach określonych w § 1 pkt 4-7 z zachowaniem liczby godzin przeznaczonych na te zajęcia w okresie nie dłuższym niż 4 tygodnie.

§ 5.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 3)

Minister Edukacji Narodowej i Sportu: K. Łybacka

ZASADA WSZECHSTRONNOŚCI - oddziaływanie na wszystkie sfery ucznia (motoryczną, fizyczną, intelektualną, społeczną) - HARMONIJMY ROZWÓJ

1. Zadania - w zakresie nabywania wiadomości, umiejętności, rozwijania spr. fiz., wychowania

2. Dbałość o postawę ciała

3. Twórcze działanie - współtworzenie lekcji

4. Wykorzystywanie przyborów, przyrządów

5. Ćw. we wszystkich płaszczyznach i kierunkach, angażowanie P i L strony

ZASADA ZMIENNOŚCI PRACY MIĘŚNIOWEJ I UMYSŁOWEJ - zapewnia zainteresowanie ucznia lekcją, wypełnianie potrzeb rozwojowych dziecka (zgodnie oczywiście z zas. wszechstronności)
1. różnicować formy pracy i formy organizacyjne
2. zmieniać często pozycje wyjściowe ćwiczeń oraz kierunki i płaszczyzny ćwiczeń
3. tak szeregować ćwiczenia, by inaczej angażować grupy mięśniowe, by zmiennie kształtować
zdolności motoryczne
4. pracę dynamiczną powinno się przeplatać z pracą statyczną
5. ćwiczenia o dużym stopniu trudności powinny być uzupełniane ćwiczeniami łatwymi
6. zadania atrakcyjne należy stosować naprzemiennie z zadaniami mniej atrakcyjnymi
7. ćwiczenia, które wymagają dużego skupienia uwagi powinny wystąpić naprzemiennie
z ćwiczeniami doskonale opanowanymi

ZASADA STOPNIOWEGO NATĘŻENIA WYSIŁKU - krzywa natężenia wysiłku

W czasie lekcji wf trzykrotnie wzrasta zapotrzebowanie dziecka na tlen.

Idealna krzywa - pkt. szczytowy 30 min. - jest to trudne do osiągnięcia:

• Zróżnicowanie grupy ze względu na rozwój fizyczny

• Różny poziom sprawności fizycznej

• Różny poziom opanowania umiejętności technicznych

Ustalając stopień natężenia wysiłku należy wziąć pod uwagę stopień zmęczenia dzieci, zajęcia przed i po lekcji

1. Ruchy większych partii mm. poprzedzamy mniejszymi gr. mm.

2. Ćw. o małej intensywności przed ćw. o dużej intensywności

3. Ćw. o znacznym obciążeniu poprzedzone ćw. przygotowującymi

4. Bardziej obciążają ucznia ćw. w poz. niskich niż wysokich

5. Najwyższe natężenie intensywności wysiłku winno przypadać na końcową część głównej części lekcji

TYP LEKCJI - odmiana lekcji, której układ uwzględnia stosunek do ogniw nauczania i stopnia ich realizacji:

PODAJĄCA (NAUCZAJĄCA) - podaje nowe wiadomości
i umiejętności

DOSKONALĄCA - doskonalenie i utrwalanie wiadomości, umiejętności i nawyków

KONTROLNA - kontrola dotycząca wiadomości, umiejętności
i nawyków

KOMBINOWANA (MIESZANA) - realizuje kilka zadań dydaktycznych, łączy różne ogniwa procesu nauczania

RODZAJE LEKCJI

RODZAJ LEKCJI - odmiana lekcji, która odpowiada określonym strategiom dydaktycznym, wynikającym z teorii kształcenia wielostronnego, uczenia się przez przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie:

1. PODAJĄCA - przyswajanie nowego materiału odbywa się drogą zastosowania metod podających (odtwórczych)

2. PROBLEMOWA - rozwiązywanie zadań i sytuacji problemowych odbywa się na drodze odkrywania

3. EKSPONUJĄCA - uruchamia się emocjonalno - wolicjonalną sferę osobowości ucznia w drodze przeżywania

4. PRAKTYCZNA - postęp dydaktyczny osiąga się drogą maksymalnej aktywizacji ucznia w działaniu

Lekcja wychowania fizycznego

Jest to celowo organizowane sytuacje dydaktyczno- wychowawcze, zmierzające do realizacji fizycznego kształcenia (dokonywanie przez uczniów zmian w strukturze własnego ciała i jego funkcjach, nabywanie wiadomości, umiejętności i nawyków w zakresie kultury fizycznej) oraz wychowania młodzieży szkolnej (związane z kształtowaniem pozytywnych postaw wobec wartości kultury fizycznej).

(S. Strzyżewski, 1986)

Przygotowanie nauczyciela do lekcji

• Rzeczowe (co?)- pod względem treści

• Metodyczne (jak?)- budowa, sposoby opracowania treści lekcyjnych, nabycie niezbędnych umiejętności i nawyków

• Kontaktu pedagogicznego (dlaczego? po co?)- porozumienia i współdziałania z uczniem

Plan jednej lekcji- konspekt

Dokładny opis przewidywanego przebiegu lekcji;

• Temat lekcji

• Cele lekcji, zadania dydaktyczne i wychowawcze

• Metody nauczania

• Formy organizacyjne

• Środki dydaktyczne

• Temat pracy zadanej do domu

W każdej jednostce lekcyjnej nauczyciel określa cel główny lekcji, który musi być możliwy do wykonania w dostępnych warunkach i za pomocą dostępnych środków.

• zadanie główne lekcji - temat lekcji- komunikat o tym, jakie zachowanie wykonawcze będzie wskażnikiem świadczącym o nauczaniu.

• powinno określać typ lekcji poprzez zastosowanie takich określeń, jak: nauka, doskonalenie, kontrola (lub ich pochodne: zapoznanie, wprowadzenie, sprawdzian, uczymy się, utrwalamy...).

• tematy lekcji wychowania fizycznego mogą dotyczyć (zakresy):

• zdrowia, higieny i bezpieczeństwa samooceny i samokontroli

• pomocy, asekuracji i ochrony w trakcie wykonywania ćwiczeń

• organizacji i prowadzenia zajęć

• umiejętności rozwijania zdolności koordynacyjnych i kondycyjnych

• techniki i taktyki sportowej.

Tematy lekcji wychowania fizycznego mogą dotyczyć:

a) ZDROWIA, HIGIENY I BEZPIECZEŃSTWA, np.:

Uczymy się technik relaksacyjnych

b) SAMOOCENY I SAMOKONTROLI, np.:

Zapoznajemy się z testami służącymi do oceny sprawności fizycznej

c) POMOCY, ASEKURACJI I OCHRONY PRZY WYKONYWANIU ĆWICZEŃ, np.:

Doskonalimy umiejętności asekuracji i samoasekuracji przy staniu na rękach

d) ORGANIZACJI I PROWADZENIA ZAJĘĆ, np.:

Przygotowujemy się do samodzielnego prowadzenia rozgrzewki

e) ROZWIJANIA ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNYCH I KONDYCYJNYCH, np.:

Uczymy się jak można wykorzystać piłki lekarskie do ćwiczeń rozwijających siłę obręczy barkowej

f) TECHNIKI I TAKTYKI SPORTOWEJ, np.:

Sprawdzian techniki biegu - bieg na 60 metrów

Najczęściej popełniane błędy w formułowaniu tematów:

1. NIE PRECYZUJĄ CELU:

Zabawy i gry ruchowe

Gra w dwa ognie

Piłka nożna - podania i prowadzenie piłki

2. CELE POŁĄCZONE W SPOSÓB NIEWŁAŚCIWY:

Nauka i doskonalenie startu niskiego

Doskonalenie i sprawdzian zagrywki tenisowej - piłka tenisowa

Nauka i kontrola przewrotu w przód

Nauka startu niskiego - doskonalenie techniki biegu po prostej???

3. CELE UKIERUNKOWANE BEZPOŚREDNIO NA ROZWIJANIE ZDOL. MOTOR.:

Kształtowanie wytrzymałości ogólnej - marszobieg

Kształtowanie siły ogólnej - ćwiczenia na atlasie

Rozwijanie szybkości biegowej

ZADANIA SZCZEÓŁOWE LEKCJI POWINNY WYNIKAĆ BEZPOŚREDNIO Z TEMATU LEKCJI I BYĆ WZAJEMNIE ZE SOBĄ POWIĄZANE

INTEGRALNOŚĆ KSZTAŁCENIA DYSPOZYCJI KIERUNKOWYCH I INSTRUMENTALNYCH WYMAGA WYSTĄPIENIA W LEKCJI WE WZAJEMNYM POWIĄZANIU 4 RODZAJÓW ZADAŃ:

• W ZAKRESIE SPRAWNOŚCI MOTORYCZNEJ (PSYCHOMOTORYCZNEJ)

• W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI

• W ZAKRESIE WIADOMOŚCI

• W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA POSTAW (ZADANIE WYCHOWAWCZE)

SPECYFICZNE CECHY SZCZEGÓŁOWYCH CELÓW DYDAKTYCZNYCH (OPERACYJNYCH)

• Gallowy 1988):

• SĄ SFORMUŁOWANE Z PUNKTU WIDZENIA UCZNIA

• (należy określić czego uczeń będzie się uczył, co wykona, co dowie się w czasie lekcji)

• OPISUJĄ, CO UCZEŃ POTRAFI ZROBIĆ I CO BĘDZIE WIEDZIAŁ PO ZAKONCZENIU PROCESU NAUCZANIA

• (określa uczniowi cel, który ma osiągnąć)

• WYMIENIAJĄ WARUNKI OGRANICZAJĄCE, KTÓRE MUSZĄ BYĆ SPEŁNIONE (konieczne ograniczenia niezbędne do realizacji zadania: czas, przestrzeń, odległość, liczba powtórzeń, tempo, rytm, środki pomocnicze)

• OKREŚLAJĄ FORMY ZACHOWANIA UCZNIA

• ( w zakresie dyspozycji kierunkowych: uczeń proponuje, akceptuje, angażuje się… i instrumentalnych: uczeń wykona, wyjaśni , opisze…)

ZADANIE Z ZAKRESU UMIEJĘTNOŚCI

• powinno informować, jaką umiejętność opanuje uczeń w danej jednostce lekcyjnej.

• w lekcji nauczającej-wskazane jest, aby nauczana umiejętność została podzielona na pewne istotne z punktu uczenia się i nauczania części (elementy), które uczeń stopniowo będzie przyswajał na kolejnych lekcjach.

• w lekcji doskonalącej-należy poznaną czynność ruchowa zastosować w nowej sytuacji związanej z aktywnością sportową, rekreacyjną, artystyczną czy zdrowotną.

zadanie to stanowi bezpośrednio uszczegółowienie umiejętności określonej w temacie głównym lekcji.

• nauczane umiejętności mogą dotyczyć:

• zdrowia, higieny i bezpieczeństwa

• samooceny i samokontroli

• pomocy, asekuracji i ochrony w trakcie wykonywania ćwiczeń

• organizacji i prowadzenia zajęć

• umiejętności rozwijania zdolności koordynacyjnych i kondycyjnych

• techniki i taktyki sportowej

ZADANIE Z ZAKRESU WIADOMOŚCI

• opisujemy nowe informacje, przekazywane uczniowi w trakcie zajęć w celu ich przyswojenia w danej jednostce lekcyjnej.

• należy stworzyć takie sytuacje dydaktyczne, aby uczeń zdobywał je w sposób aktywny, poprzez doświadczenie i przeżycie.

• przy opisywanie tego zadania opisując zachowanie ucznia stosujemy określenia:

definiuje, dobiera, grupuje, liczy, łączy, nazywa,

odtwarza, opowiada, pisze, podaje, pokazuje,

porusza, przedstawia, rozpoznaje, sortuje, sprawdza, stwierdza, układa, utrwala

ZADANIE Z ZAKRESU PSYCHOMOTORYCZNOŚCI/ MOTORYCZNOŚCI

• opisując to zadanie należy:

• 1/ określić cel - jedną wybraną zdolność motoryczną, której poświęcimy szczególną uwagę na lekcji w postacji zwiększonej liczby zadań ją rozwijających

• (zdolności kondycyjne: siła, szybkość, wytrzymałość,

• zdolności koordynacyjne: szybkość reakcji, orientacja przestrzenna, rytmizowanie, równowaga, różnicowanie ruchów,

• gibkość);

• 2/ przedstawić program -za pomocą którego zmierzamy w lekcji do realizacji celu.

• należy podać dokładniejsze informacje, jak: liczba powtórzeń, czas trwania, ciężar przyboru, odległość do pokonania- uczeń ma możliwość poznania ilościowego i jakościowego wymiaru stosowanych środków rozwijających wybraną zdolność motoryczną.

ZADANIE USAMODZIELNIAJĄCE UCZNIA (ZADANIE WYCHOWAWCZE)

• opisując to zadanie należy na wstępie określić zamiar wychowawczy, a następnie przedstawić konkretne działanie, które wykona w czasie lekcji każdy uczeń, i które będzie zmieniało jego postawę we wskazanym kierunku.

• formulując zamiar wychowawczy stosujemy określenia opisujące postawę ucznia (formę zachowania):

akceptuje, angażuje się, broni, chwali, cieszy się, kwestionuje, obserwuje, odrzuca, poszukuje, proponuje, sugeruje, toleruje, uczestniczy, uważa, wybiera, żąda.

• wskazane jest, aby zamiar wychowawczy (pożądana postawa) był realizowany w większych jednostkach metodycznych, np. w cyklu. Możemy go określić jako cel dotyczący:

• samokontroli, samooceny, współpracy, współdziałania, odpowiedzialności za zdrowie własne, za zdrowie innych, samodyscypliny, pełnienie ról podmiotowych, podejmowania czynności porządkowych, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, zasad fair play, rozwijanie inwencji twórczej,

PLANOWANIE CELÓW WYCHOWAWCZYCH (Niemierko, 1991)

• należy mieć świadomość, że niewiele można zmienić w osobowości człowieka (ucznia) w ciągu godziny, a tak naprawdę w ciągu kilku minut, w których pojawia się aluzja do „zaplanowanej” cechy osobowości

• - uczeń znajduje się w złożonej sytuacji wychowawczej (dużo bodżców zew. i wew. powoduje szum)

• różne są preferencje uczniów w zakresie znaczeń jego cech osobowościowych dla osiągnięć życiowych (ułatwiają lub komplikują zachowanie w określonym środowisku)

• stopień spoistości różnych cech osobowości określa możliwości ucznia sprawnego podejmowania desyzji i samooceny

• każdy uczeń (człowiek) charakteryzuje się niezależnością wewnetrzną- potrzebna jest jego chęć na dokonanie zmian

• należy cele wychowawcze (emocjonalne )wiązać z celami długofalowymi poznawczymi- wywołują dodatnie emocje i impuls do samodzielnego dzialania, czynią, że uczen widzi i rozumie jaki pożytek może uczynić z posiadanej wiedzy.

• nie należy celów wychowawczych dopisywać do innych celów dydaktycznych- do materiału nauczania. im stopień planowania bardziej ogólny, tym wcześniej powinny być rozważone zoperacjonalizowane cele wychowawcze.

Tok lekcji

• Względnie stałe następstwo podstawowych zadań pedagogicznych

• Algorytm postępowania, czyli pewna doza stałości niektórych jej najbardziej ogólnie spostrzeganych elementów

• Stała struktura:

W LEKCJI WF:

• część wstępna (10- 15 min);

• część główna (25-30 min);

• część końcowa (3-5 min);

Uniwersalny tok lekcji WF wg S. Strzyżewskiego (niezależnie od typu i rodzaju lekcji)

CZĘŚĆ WSTĘPNA.

1.Czynności porządkowo- wychowawcze /sprawdzenie gotowości i zorganizowanie grupy/.

2.Nastawienie uczniów do zajęć.

3.Rozgrzewka, rozwój psychomotoryczny i zadania korektywne.

CZĘŚĆ GŁÓWNA.

4.Kształtowanie sprawności, doskonalenie umiejętności, i rozwijanie zdolności twórczych w różnych zakresach.

CZĘŚĆ KOŃCOWA.

5.Uspokojenie fizjologiczne i emocjonalne.

6.Czynności wychowawczo-porządkowe związane z zakończeniem lekcji.

7.Nastawienie uczniów do samodzielnych działań na polu KF.

Część wstępna lekcji WF

1. Zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć: zbiórka, powitanie, sprawdzenie obecności i gotowości uczniów do zajęć (ubiór, biżuteria, itp….)

2. Motywacja do zajęć w lekcji: podanie tematu lekcji, jego wartości dla kultury fizycznej, wywołanie pogodnego nastroju i atmosfery efektywnej pracy

3. Rozgrzewka psychomotoryczna, profilaktyka: zabawy i gry ruchowe, pobudzenie układu krążeniowo- oddechowego, ćwiczenia kształtujące mięśnie, (zadania ruchowe wykonywane w różnym ustawieniu, z przyborami i bez -przybory standardowe i niestandardowe-, zadania problemowe, ćwiczenia korekcyjne, ćwiczenia ukierunkowane do zadań głównych lekcji

Część główna lekcji WF

4. Kształtowanie sprawności, doskonalenie umiejętności, i rozwijanie zdolności twórczych w różnych zakresach:

• kształtowanie zdolności motorycznych

• nauka i doskonalenie techniki i taktyki sportowej

• nauka i stosowanie zabaw, gier ćwiczeń form rekreacyjno- konwencjonalnych i niekonwencjon.

• stosowanie celowych zabiegów hartujących uczniów pod względem fizycznym i psychicznym, rozwijających umiejętności dbania o zdrowie

• kształcenie uczniów pod względem współpracy, samoochrony i ochrony współcwiczących

• stwarzanie warunków do samosterowania rozwojem fizycznym, motorycznym i osobowościowym, własną rekreacja i w zespole rówieśniczym lub rodzinie

Część końcowa lekcji WF

5.Uspokojenie fizjologiczne i emocjonalne: łatwe ćwiczenia koretywne, oddechowe, rozciągające mięśnie, rozlużniające mięśnie, relaksacyjne, zabawy o charakterze uspokajającym

6.Czynności wychowawczo-porządkowe związane z zakończeniem lekcji: uporządkowanie obiektu, podsumowanie osiągnięć dydaktycznych i wychowawczych

7.Nastawienie uczniów do samodzielnych działań na polu KF: zalecenia i instrukcje odnośnie samodzielnego usprawniania się i kształcenia w zakresie KF, przekazanie sugestii organizacyjnych związanych z dzialałnością własną uczniów („zadanie domowe”)

CELE- SĄ TO ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA (Niemierko, 1991).

• cele ogólne i szczegółowe- odnoszą się do intencji i zamiarów w edukacji i wyrażają inny stopień ogólności i konkretności (cohen, manion, morrison, 1999).

cele ogólne- wskazują ogólne kierunki i zamysly działań edukacyjnych; wyraz intencji o stopniu ogólności od bardzo ogólnego (cele długoterminowe) do mniej ogólnych (cele krótkoterminowe).

cele ogólne długoterminowe- wyrażają koncepcję celową szkoły, definiują istotę i charakter końcowego programu edukacji w powiązaniu z potrzebami społecznymi i indywidualnymi a oczekiwane produkty końcowej edukacji mają charakter ponadczasowy (wartości);

cele ogólne krótkoterminowe- stanowią logiczny punkt wyjścia do tworzenia programu nauczania i odpowiedniego rozkładania materialu nauczania, zakładają namacalne efekty w formie stwierdzeń, czego należy się spodziewać na danym etapie edukacji formalnej;

cele szczegółowe- są pochodnymi przede wszystkim celów ogólnych krótkoterminowych i ich przełożeniem na konkretne i uchwytne kategorie niezbędne do planowania toku zajęć (lekcji lub jednostek metodycznych);

przykłady:

jeżeli cele odnoszą się do jakości mniej uchwytnych, nie określają konkretnego zachowania końcowego- są to cele nieoperacyjne

(zapoznać dzieci z przyrządami gimnastycznymi).

cele szczegółowe mogą określać wymierne zachowania uczniów, ich jawne osiągniecia- są to cele operacyjne (dziecko wykona przewrot w przód z przysiadu do przysiadu);

CELE NIEOPERACYUJNE SĄ FORMUŁOWANE JASNO I PROSTO I MOGĄ BYĆ WYRAŻONE:

• Z PUNKTU WIDZENIA NAUCZYCIELA (WYJAŚNIC FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO W KSZTAŁTOWANIU WYTRZYMAŁOŚCI)

• W POSTACI PROBLEMOW, POJĘĆ LUB UOGÓLNIEŃ (POJĘCIE WYTRZYMAŁOŚCI)

• W POSTACI UOGÓLNIONEGO WZORCA ZACHOWANIA ODNOSZĄCEGO SIĘ DO KONKRETNEGO OBSZARU TEMATYCZNEGO (DOPROWADZIĆ DO DOCENIANIA PRZEZ DZIECI BIEGÓW PRZEŁAJOWYCH DLA ROZWIJANIA WYDOLNOŚCI W OKRESIE DOJRZEWANIA).

• Cele nieoperacyjne stosujemy w opracowywaniu ogólnych i szczegółowych planów pracy dla klasy (rozkłady materiału).

CELE OPERACYJNE POWINNY ZAWIERAĆ ELEMENTY: (Cohen, Manion, Morrison, 1999).

• OKREŚLENIE, KTO MA PREZENTOWAĆ POŻĄDANE ZACHOWANIE (UCZEŃ, OSOBA UCZĄCA SIĘ, KLASA)

• PRECYZYJNY I ZWIĘZŁY OPIS KONKRETNEGO ZACHOWANIA KOŃCOWEGO OSOBY UCZĄCEJ SIĘ

• WYSZCZEGÓLNIENIE STOSOWANYCH WARUNKÓW, W KTÓRYCH MA WYSTĄPIĆ ZACHOWANIE

• OKREŚLENIE STANDARDU, KTÓRY POSŁUŻY DO OCENY WYNIKÓW.

• Cele operacyjne stosujemy w planowaniu jednostek lekcyjnych.

ZAMIANA CELÓW OGÓLNYCH NA OPERACYJNE- OPERACJONALIZACJA CELÓW (NIEMIERKO, 1991).

• kierunek zmian celów ogólnych:

• sprecyzowanie- usunąć wyrażenia lużne, niewiążące, służące ozdobie

• uszczegółowienie- pojedyńcze hasła zamienia się na kilka dłuższych zdań o bogatej treści

• konkretuyzacja- opis sytuacji, w której działanie się dokonuje i opis stanu końcowego

• upodmiotowienie osiągniętego celu- dotyczy inwencji, osobistego wkładu i pełnej odpowiedzialności podmiotu.

ZASADY OPERACJINALIZACJI:

• poszanowanie osobowości ucznia

• umiar w uszczegóławianiu

• zachowanie celu ogólnego w pamięci

• otwartość zbiorów celów operacyjnych

• pełna realizacja celów operacyjnych.

operacjonalizacja celów w edukacji wiąże cele nauczania z materiałem nauczania i wymaganiami, co umożliwia wprowadzenie pełnowartościowych treści nauczania

BŁĘDY POPEŁNIANE W OPERACJONALIZACJI CELÓW:

• zbytnie rozdrobnienie celu

• preferowanie celów poznawczych

• zapominanie o celu ogólnym

• zamknięcie zbioru celów operacyjnych

• zaniedbanie realizacji celów operacyjnych.

---