Integracja europejska - określenie stosowane wobec procesu stopniowego integrowania się państw Europy pod względem gospodarczym, prawnym i politycznym. Jej korzeni doszukiwać się można już w epoce starożytnej, jednak jej praktyczne przejawy uwidoczniły się dopiero po zakończeniu II wojny światowej, szczególnie po Kongresie Haskim oraz zawarciu Traktatu paryskiego. Obecnie procesy integracyjne w Europie najpełniej realizowane są w ramach Unii Europejskiej, powstałej w 1993 roku na bazie Wspólnot Europejskich
Idee przed 1945 r.
zjednoczenia narodów Europy miały wielokrotnie miejsce w historii kontynentu od upadku Cesarstwa Rzymskiego.
Początki europejskiej idei integracji międzynarodowej sięgają już starożytności. W wypowiedziach myślicieli starożytnych, m.in. Talesa z Miletu, na temat potrzeby jednoczenia się ludzi w coraz szersze organizmy społeczne - państwa, występują dwie przesłanki:
Jedna dotyczy skutków likwidacji granic między dotychczasowymi małymi państwami, skutków wyrażających się likwidacją przyczyn prowadzenia wojen o poszerzenie terytorium;
druga natomiast - wzmocnienia siły w stosunku do otoczenia zewnętrznego, szczególnie jeśli jest ono niebezpieczne i nieprzyjazne dla niezintegrowanych jeszcze sąsiadujących i często walczących ze sobą małych państw. Integracja międzynarodowa miała być podstawą wewnętrzną i zewnętrzną bezpieczeństwa uczestników integracji.
Podobnie jak w starożytności, dyskusje na temat zjednoczonej Europy w średniowieczu miały również dwa aspekty: obronny i ekspansjonistyczny.
Aspekt obronny reprezentował najpełniej Kościół katolicki, domagając się zjednoczenia chrześcijańskiej Europy w obronie przeciw muzułmańskiej Turcji.
Podobnie było w przypadku aspektu ekspansjonistycznego, który przewidywał pokonanie Turcji i schrystianizowanie jej. Przykładem misji ekspansjonistycznej były wyprawy krzyżowe na Bliski Wschód, mające na celu zjednoczenie władców krajów katolickich.
Frankońskie imperium Karola Wielkiego i Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego na setki lat połączyły wielkie obszary pod luźną administracją. W XIX wieku taką próbą była unia celna pod władzą Napoleona, a w XX wieku podboje hitlerowskich Niemiec, jednak obie zakończyły się niepowodzeniem. Różnorodność językowa i kulturowa Europy czyniły próby oparte na prawach dynastycznych albo narzucone przez podboje wojenne niepewnymi i skazanymi na niepowodzenie.
Gdy Arabowie podbili starożytne centra chrześcijaństwa w Syrii i Egipcie w VIII stuleciu, pojęcie "chrześcijaństwa" stawało się zasadniczo pojęciem zjednoczonej Europy, ale zawsze bardziej ideałem niż rzeczywistością. Wielka schizma między prawosławiem a katolicyzmem uczyniła dyskusyjnym samo pojęcie "chrześcijaństwa". Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 r., pojawiła się propozycja pokojowego zjednoczenia Europy przeciw wspólnemu nieprzyjacielowi - Jerzemu z Podiebradów, husyckiemu królowi Czech - w 1464 zaproponowano utworzenie unii chrześcijańskich narodów przeciw Turkom.
Otton III marzył o odrodzeniu Cesarstwa Rzymskiego, w którym cesarzowi podlegałyby równe sobie królestwa. Zachowała się miniatura przedstawiająca cztery postacie w koronach, składające Ottonowi III dary. Owe postacie to personifikacje królestw: Rzymu, Galii, Germanii i Sklawinii. Bolesław I Chrobry miał zapewne, w myśl zamiarów Ottona III, być królem tej ostatniej.
W 1728 opat Charles de Saint-Pierre zaproponował utworzenie europejskiej ligi 18 suwerennych państw, ze wspólnym skarbem, bez granic i z unią gospodarczą.
Po rewolucji amerykańskiej 1776 r. i ogłoszeniu Deklaracji Niepodległości wizja Stanów Zjednoczonych Europy podobnej do Stanów Zjednoczonych Ameryki była podzielana przez kilku wybitnych Europejczyków zwłaszcza La Fayette'a i Tadeusza Kościuszkę. W 1795 r. propozycję kongresu dla wiecznego pokoju wniósł Immanuel Kant.
Kontynentalny system Napoleona Bonaparte, ogłoszony w listopadzie 1806 w postaci embarga dla brytyjskich towarów interesie francuskiej hegemonii, wykazał skuteczność, ale też i niedostatki ponadnarodowego systemu ekonomicznego dla Europy.
Po upadku Napoleona w 1815 r. na kongresie wiedeńskim powstał Związek Niemiecki (Deutscher Bund), jako luźne stowarzyszenie trzydziestu ośmiu niemieckich krajów. W 1834 r. powstała niemiecka unia celna (Zollverein), która miała ułatwić handel i zmniejszyć wewnętrzną konkurencję.
W 1843 r. włoski pisarz i polityk Giuseppe Mazzini zaproponował utworzenie federacji republik europejskich, a w 1847 r. pojawiła się najbardziej znana wczesna propozycja pokojowego zjednoczenia, na bazie współpracy i równości członkostwa, wysunięta przez Wiktora Hugo. Początkowo wyszydzona, powróciła w 1851 r.
Dyskusje nad integracją międzynarodową prowadzone na przełomie XVIII i XIX wieku, w tzw. Epoce przyspieszonego rozwoju kapitalizmu w Europie Zachodniej, zostały wzbogacone o dwa ważne elementy: o problematykę ekonomiczną oraz o kwestię suwerenności narodowej państwa. Te dwa aspekty pozostają aktualne, zarówno we współczesnych dyskusjach, jak i praktycznych przedsięwzięciach integracyjnych.
Po kataklizmie I wojny światowej kilku europejskich myślicieli wysunęło ponownie ideę zjednoczonej politycznie Europy. W 1923 r. austriacki książę Coudenhove-Kalergi założył Ruch Paneuropejski i w 1926 r. gościł w Wiedniu pierwszy Kongres Paneuropejski. Wysunięta doktryna Paneuropy, uważana za podstawę bazową wszystkich europejskich wspólnot.
W 1929 Aristide Briand, francuski premier, wygłosił mowę na forum Ligi Narodów, w której zaproponował ideę federacji narodów europejskich opartej na solidarności i współpracy politycznej i społecznej, co spotkało się z poparciem wielu wybitnych ekonomistów, wśród nich Johna Maynarda Keynesa.
W 1931 r. francuski polityk Édouard Herriot opublikował książkę Stany Zjednoczone Europy.
Wielka depresja, rozwój faszyzmu i późniejsza druga wojna światowa zahamowały ruch na rzecz unifikacji Europy.
W 1940 r. sukcesy wojenne Niemiec i plany utworzenia Tysiącletniej Rzeszy zachęciły niemieckich ekonomistów do wysunięcia propozycji scentralizowanej unii europejskiej z jednolitym europejskim obszarem gospodarczym i ustalonymi wewnętrznymi kursami wymiany walut. W 1943 r. niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop ostatecznie zaproponował utworzenie takiej instytucji ze strukturą wykazującą kilka podobieństw do współczesnej Unii Europejskiej, oczywiście bez jej demokratycznych struktur. Byłaby to wspólna waluta, bank centralny w Berlinie, zasada regionalizmu, wspólna polityka pracy i porozumienia gospodarcze. Proponowano włączyć do niej Niemcy, Włochy, Francję, Danię, Norwegię, Finlandię, Słowację, Węgry, Bułgarię, Rumunię, Chorwację, Serbię, Grecję i Hiszpanię.
Idea nowej Europy była poruszana przez okupantów:
Minister bez teki rządu Rzeszy Arthur Seyss-Inquart powiedział: Nowa Europa solidarności i współpracy między wszystkimi jej obywatelami szybko doprowadzi do pomyślności, gdy zostaną usunięte narodowe granice ekonomiczne;
francuski minister w rządzie Vichy Jacques Benoist Mechin powiedział, że Francja musi porzucić nacjonalizm i uzyskać honorowe miejsce we Wspólnocie Europejskiej.
Taka kierowana przez Niemcy Europa miałaby być przeciwwagą dla komunistycznego Związku Radzieckiego i brytyjskiej dominacji w handlu światowym. Jednak niemiecka inicjatywa była dominacją opartą na hitlerowskich podbojach i dlatego trudno ją uznać za prawdziwego poprzednika przyszłej Unii Europejskiej.
W 1943 r. Jean Monnet, członek francuskiego Narodowego Komitetu Wyzwolenia rządu Wolnych Francuzów na uchodźstwie w Algierze, uważany przez wielu za architekta europejskiej jedności, oświadczył: ...Pokój w Europie nie zostanie osiągnięty, jeżeli państwa odbuduje się na bazie suwerenności narodowej. Kraje Europy są zbyt małe, aby mogły gwarantować swoim obywatelom dobrobyt i rozwój społeczny. Państwa europejskie muszą stworzyć między sobą federację....
Nowy impuls po 1945 r.
Szczególnie szybki rozwój idei integracyjnej w Europie nastąpił w II poł. XX wieku, po zakończeniu II wojny światowej. Pojawiło się silne dążenie do utworzenia wspólnoty europejskiej, która pozwoliłaby odbudować Europę po katastrofalnych wydarzeniach drugiej wojny światowej i zapobiec wojnie w przyszłości. Po 1945 ludzie najbardziej potrzebowali nadziei, toteż idea jedności europejskiej miała większe niż kiedykolwiek szanse poparcia. Wszystkie kraje Europy miały świadomość swoich kłopotów i słabości. Odpowiedzią na te problemy mogła być tylko, i to praktycznie realizowana, idea jedności politycznej i gospodarczej. Skoro dość szybko okazało się, że kraje Europy Środkowowschodniej zostały przemocą wyłączone z możliwości budowy demokracji i z uczestnictwa w ogólnoeuropejskiej integracji, skoncentrowano się na Europie Zachodniej.
Pierwszą jaskółką zwiastującą jednoczenie się państw Europy Zachodniej był powołany do życie w czerwcu 1947 w Paryżu Komitet Koordynacyjny Ruchów Międzynarodowych na Rzecz Jedności Europejskiej. W grudniu 1947 organizacja ta przybrała nazwę Międzynarodowy Komitet Ruchów na Rzecz Jedności Europejskiej. Punktem przełomowym był Kongres Europejski w Hadze, który trwał od 8 do 10 maja 1948. Kongres jednomyślnie wyraził pragnienie utworzenia zjednoczonej Europy. Wszystkie kraje w nim uczestniczące zdawały sobie sprawę, że upieranie się przy narodowej niepodległości i utrzymywanie narodowej suwerenności to rzecz przestarzała. Historyczny kongres haski wytyczył w podstawowych zarysach politykę zjednoczenia Europy. Jak pisał Józef Retinger: w Hadze położono fundamenty pod wszystko to, co miało wyznaczać postęp idei europejskiej w następnym dziesięcioleciu. Wszystkie wielkie traktaty europejskie wyrosły z podatnego gruntu tego śmiałego zebrania. Jednocześnie ustanowiono zasady i doktryny jedności europejskiej. Kongres nadał ton i rozmach działalności europejskiej na przyszłe lata.
Rzym, Muzeum Kapitolińskie gdzie podpisano w 1957 traktaty rzymskieRzym,
Aby to urzeczywistnić, wielu polityków wspierało ideę utworzenia jakiejś formy europejskiej federacji czy rządu. Winston Churchill 19 września 1946 wygłosił na uniwersytecie w Zurychu mowę, w której wezwał do utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, podobnych do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Bezpośrednim wynikiem tego przemówienia było utworzenie w 1949 Rady Europy. Rada Europy była (i dalej pozostaje) instytucją o raczej ograniczonych prerogatywach, jako swoisty ekwiwalent Narodów Zjednoczonych, aczkolwiek wypracowała pewne formy uprawnień w dziedzinie praw człowieka, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka.
Inauguracyjne posiedzenie Rady Europy odbyło się w Strasburgu 8 sierpnia 1949. Obok flag dwunastu państw członkowskich (jeszcze bez Niemiec i Austrii) była również flaga Ruchu Europejskiego: zielone E na białym tle. Według projektodawców Rada Europy miała być pierwszym instytucjonalnym krokiem do utworzenia ponadnarodowego rządu Europy. W ramach Rady wyodrębniono Komitet Ministrów, Parlamentarne Zgromadzenie Doradcze i niezależny Sekretariat, prototypy rządu, parlamentu i administracji publicznej. Działacze Ruchu pragnęli aby Zgromadzenie funkcjonowało jak prawdziwy Parlament Europejski. W budowie nowej Europy, na razie tylko w niecałej części zachodniej, Ruch Europejski odgrywał rolę kluczową. Nastroje panujące w Radzie Europy oddają słowa Paula Henriego Spaaka, który 26 sierpnia 1949 powiedział: najbardziej niezdecydowani, najwięksi sceptycy muszą uznać fakt, że od dziś istnieje świadomość europejska.
Po kongresie haskim rozpoczęła się seria konferencji Ruchu Europejskiego. Pierwsza, która odbyła się w Brukseli w lutym 1949, poświęcona była sprawom politycznym i organizacyjnym. W dwa miesiące później w Westminsterze zorganizowano wielką konferencję na temat polityki gospodarczej. Jako cel na przyszłość wysunięto propozycję utworzenie wspólnego rynku. W grudniu tego samego roku w Lozannie odbyła się konferencja poświęcona kulturze. W rezolucjach wezwano do utworzenia Europejskiego Centrum Kultury, Uniwersytetu Europejskiego oraz Europejskiego Centrum Badań Jądrowych. Z czasem powołano do życia wszystkie te ośrodki. W czerwcu 1950 w Rzymie odbyła się konferencja poświęcona polityce socjalnej.
Ziarno idei integracji rzucone w nowych powojennych realiach na kongresie haskim zaowocowało już wkrótce, w latach pięćdziesiątych i później, kolejnymi formami i etapami integracji międzynarodowej w Europie, i tak jest do chwili obecnej mimo różnych zahamowań i kryzysów. Punktem przełomowym dla idei integracji Europy było podpisanie przez państwa zachodniej Europy traktatów rzymskich w 1957, na mocy których powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza i EURATOM.
Trzy wspólnoty 6 państw członkowskich EWWS
Unia Europejska wyrosła z Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, powołanej na podstawie traktatu paryskiego, podpisanego w 1951 r. przez sześciu członków założycieli: Belgię, Holandię i Luksemburg (kraje Beneluksu), Niemcy Zachodnie (RFN), Francję i Włochy. Celem EWWiS było utworzenie wspólnej puli produkcji węgla i stali, aby zapobiec wojnie gospodarczej. Było to urzeczywistnienie planu opracowanego przez Jeana Monneta, a upowszechnionego przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana. 9 maja 1950 Schuman przedstawił propozycję utworzenia zorganizowanej Europy twierdząc, że jest to niezbędne do utrzymania pokojowych stosunków. Propozycja ta, znana jako Deklaracja Schumana, jest uważana za początek dzisiejszej Unii Europejskiej, która potem wybrała dzień 9 maja za Dzień Europy. Brytyjczycy zostali zaproszeni do uczestnictwa, ale odmówili, aby nie rezygnować z narodowej suwerenności.
W ślad za EWWiS poszły próby utworzenia, przez te same kraje, Europejskiej Wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Celem EDC było ustanowienie wspólnej europejskiej armii pod wspólną kontrolą, aby Niemcy Zachodnie mogły się ponownie bezpiecznie uzbroić i stawić czoła radzieckiemu zagrożeniu. EPC miała być zaczątkiem federacji państw europejskich. Jednak francuskie Zgromadzenie Narodowe odmówiło ratyfikowania traktatu EDC, co doprowadziło do zaniechania pomysłu, a potem odłożenia na półkę także EPC. Idea obu instytucji żyje jednak, choć w zmodyfikowanej formie, w późniejszych opracowaniach, jak Europejska Współpraca Polityczna (European Political Co-operation, także EPC), filar o nazwie Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa ustanowiony przez traktat z Maastricht (Common Foreign and Security Policy, CFSP), czy Europejskie Siły Szybkiego Reagowania (European Rapid Reaction Force), obecnie w trakcie formowania.
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (European Atomic Energy Community) została powołana do życia w 1957 r. Euratom miał z kolei połączyć narodowe zasoby nuklearne tych krajów. Głównymi celami tej organizacji było wspólne pokojowe wykorzystanie energii jądrowej, rozwój badań, ustalenie jednolitych norm ochrony radiologicznej.
Po niepowodzeniu inicjatyw EDC i EPC sześć krajów założycielskich spróbowało dalszej integracji, tworząc w 1957 r. kolejną instytucję - Europejską Wspólnotę Gospodarczą (European Economic Community, EEC) funkcjonującą jako międzynarodową organizację gospodarczą. EWG przyczyniania się do rozwoju ekonomicznego państw członkowskich, zacieśniania współpracy między nimi, ustanowienia swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału (unia celna między krajami członkowskimi, oparta na czterech wolnościach). EWG stała się najważniejszą z 3 europejskich wspólnot integracyjnych, do tego stopnia, że jej nazwa została potem zmieniona na Wspólnotę Europejską, która została formalnie ustanowiona w traktacie z Maastricht w 1992 r. i weszła w życie 1 listopada 1993 r. Sygnatariuszami byli przedstawiciele:
Kraj |
Osoby podpisujące |
Przekształcenie się tych wspólnot w dzisiejszą Unię Europejską składa się z dwóch równoległych procesów.
Pierwszym procesem jest ewolucja strukturalna i zmiany instytucjonalne w kierunku utworzenia ściślejszego bloku z większą ilością kompetencji na poziomie ponadnarodowym, co można nazwać pogłębianiem Unii.
Drugim procesem jest rozszerzanie wspólnot (i potem Unii) z 6 do 27 państw członkowskich, co określamy mianem poszerzania Unii.
Ojcowie współczesnej Europy
Powstanie Unii Europejskiej nie byłoby możliwe bez ludzi, których nazywa się Ojcami współczesnej Europy. W poczet Ojców integracji europejskiej[1] zalicza się ośmiu polityków, którzy mieli największy wpływ na powstanie Wspólnot Europejskich:
(w kolejności alfabetycznej)
Konrad Adenauer - 1876-1967 - pierwszy kanclerz demokratycznych Niemiec, zwolennik zjednoczenia Europy opartego na tradycjach i wartościach chrześcijańskich. Doprowadził do odbudowy gospodarczej Niemiec oraz ich integracji z Europą Zachodnią, od przyjęcia planu Marshalla, poprzez członkostwo w EWG oraz NATO.
Winston Churchill - 1874-1965 - brytyjski polityk, mówca, strateg, pisarz i historyk, minister obrony, Przewodniczący Izby Gmin, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla, jeden z pierwszych polityków popierających ideę zjednoczenia Europy - pomysłodawca utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy oraz autor terminu żelazna kurtyna, określającego linię podziału Europy na blok wschodni i zachodni. Termin ten po raz pierwszy użył podczas przemówienia w Fulton 5 marca 1946 r.
Alcide De Gasperi - 1881-1954 - włoski premier i polityk, współtwórca Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, propagujący ideę współpracy gospodarczej poprzez zacieśnianie współpracy obronnej.
Walter Hallstein - 1901-1982 - niemiecki polityk, profesor prawa na uniwersytetach w Rostocku i Frankfurcie nad Menem, Sekretarz Stanu w niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, pierwszy przewodniczący Komisji Europejskiej w latach 1958-1967, twórca doktryny Hallsteina, inicjator Wspólnot Europejskich i struktur unijnych. Jeden z twórców wizerunku i głównych nurtów politycznych współczesnej Unii Europejskiej.
Jean Monnet - 1888-1979 - francuski polityk, dyplomata i ekonomista, architekt wspólnot europejskich, współtwórca Planu Schumana, inicjator i twórca Komitetu dla Zjednoczenia Państw Europy (ang. Action Committee for the United States of Europe) (1954), któremu przewodniczył do 1975 r. W 1976 r. za swoje zasługi otrzymał tytuł Obywatela Europy.
Robert Schuman - 1886-1963 - francuski premier i minister spraw zagranicznych, inicjator pojednania pomiędzy Francją a Niemcami poprzez połączenie obu państw silnymi więzami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi, w latach 1958-1960 Przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Jego plan był pierwszym w pełni zrealizowanym projektem zjednoczenia Europy.
Paul-Henri Spaak - 1899-1972 - belgijski premier i minister spraw zagranicznych, w latach 1952-1953 przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, przewodniczący roboczej komisji opracowującej raport dotyczący stworzenia podstaw wspólnego rynku europejskiego, przewodniczący pierwszej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, sekretarz generalny NATO.
Altiero Spinelli - 1907-1986 - włoski polityk, promotor federalizmu europejskiego, członek Komisji Europejskiej odpowiedzialny za politykę przemysłową, poseł do Parlamentu Europejskiego, współzałożyciel Klubu Krokodyla.
Instytucje Unii Europejskiej
UE jako organizacja o zasięgu międzynarodowym posiada organy mające na celu usprawnić pole do dialogu między członkami UE i pomagać we wspólnym zarządzaniu Unią. Główne instytucje to:
Parlament Europejski z oficjalną siedzibą w Strasburgu (komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli, a sekretariat i biblioteka w Luksemburgu).
Komisja Europejska w Brukseli
Instytucje te wspierane są przez organy pomocnicze, takie jak:
Kalendarium
28 czerwca 1919 r. - Utworzenie Ligi Narodów
14 marca 1947 r. - Podpisanie Unii Celnej Beneluksu
17 marca 1948 r. - Pakt Brukselski
16 kwietnia 1948 r. - Utworzenie Europejskiej Organizacji Wspólnoty Gospodarczej
7 - 10 maja 1948 r. - kongres haski
5 maja 1949 r. - narody Zachodniej Europy tworzą Radę Europy. Jest to pierwszy krok w kierunku nawiązania współpracy, którą sześć krajów zamierza pogłębiać
9 maja 1950 r. - francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawia plan zacieśnienia współpracy. Od tego czasu 9 maja obchodzony jest jako Dzień Europy
20 czerwca 1950 r. - Na Konferencji Paryskiej Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg akceptują plan Schumana
18 kwietnia 1951 r. - Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy podpisują traktat paryski mający wprowadzić wspólny zarząd dla przemysłu ciężkiego - węgla i stali
1-3 czerwca 1955 r. - Konferencja messyńska - decyzja o powstaniu Euroatomu
1 stycznia 1958 r. - na mocy traktatów rzymskich kraje EWWiS założyły EWG
20 lipca 1963 r. - EWG podpisuje pierwszą dużą umowę międzynarodową- Konwencja z Yaounde mającą pomóc 18 byłym koloniom w Afryce
1 lipca 1967 r. - Wejście w życie Traktatu Fuzyjnego
1 stycznia 1973 r. - nowe państwa członkowskie: Dania, Irlandia, Wielka Brytania. (w sumie 9 krajów)
7 - 10 czerwca 1979 r. - pierwsze wybory do parlamentu Europejskiego
1 stycznia 1981 r. - nowe państwo członkowskie: Grecja (w sumie 10 krajów)
14 czerwca 1985 - Podpisanie Układu z Schengen
1 stycznia 1986 r. - nowe państwa członkowskie: Hiszpania i Portugalia (w sumie 12 krajów)
17 - 28 lutego 1986 r. - Jednolity Akt Europejski - pierwszy krok do ujednoliconego rynku europejskiego
15 czerwca 1987 r. - program Erasmus, którego celem jest finansowanie wyjazdów studentów na studia w innym kraju europejskim przez okres do jednego roku
1 lipca 1987 r. - Wejście w życie Jednolitego Aktu Europejskiego
3 października 1990 r. - zjednoczenie Niemiec - ziemie byłej NRD zostały włączone do RFN.
1 stycznia 1993 r. - swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału staje się rzeczywistością
1 stycznia 1995 r. - nowe państwa członkowskie: Austria, Finlandia i Szwecja (w sumie 15 krajów)
26 marca 1995 r. - w Belgii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Luksemburgu, Niemczech i Portugalii - wchodzi w życie Układ z Schengen
26 października 1997 r. - Włochy przystępują do Układu z Schengen
13 grudnia 1997 r. - rozpoczęcie negocjacji członkowskich z 10 państwami Europy Środkowo-Wschodniej.
1 czerwca 1998 - powstanie Europejskiego Banku Centralnego
1 stycznia 1999 r. - euro w w transakcjach handlowych i finansowych
1 lutego 2001 r. - traktat nicejski
1 stycznia 2002 r. - pojawiają się banknoty i monety euro (€) w powszechnym obiegu krajów unii walutowej. Banknoty są jednakowe dla wszystkich krajów. Monety mają wspólny awers, informujący o ich wartości, lecz różny narodowy rewers
13 grudnia 2002 r. - finał negocjacji pomiędzy 10 państwami Europy Środkowej i Południowej a UE w Kopenhadze.
31 marca 2003 r. - w ramach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE bierze udział w operacjach utrzymywania pokoju na Bałkanach, początkowo w byłej Jugosławii, a następnie w Bośni i Hercegowinie. W obu przypadkach siły pod wodzą UE zastępują jednostki NATO
16 kwietnia 2003 r. - przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach traktat akcesyjny rozszerzający Unię
29 października 2004 r. - 25 krajów UE podpisuje Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy
25 kwietnia 2005 r. - Bułgaria i Rumunia podpisały traktat akcesyjny w Luksemburgu
29 października 2006 r. - ogłoszenie wyników międzynarodowego konkursu na logo rocznicowe UE - zwycięzcą Szymon Skrzypczak z Poznania
21 - 23 czerwca 2007 r. - szczyt Unii Europejskiej w Brukseli dotyczący zmiany systemu głosowania w Radzie UE
13 grudnia 2007 r. - szczyt UE w Lizbonie i podpisanie traktatu lizbońskiego
21 grudnia 2007 r. - symboliczne otwarcie granic w ramach Układu z Schengen w Worku Turoszowskim, na trójstyku granic polskiej, czeskiej i niemieckiej
1 stycznia 2008 r. - euro - walutą na Cyprze i Malcie
1 stycznia 2009 r. - euro - walutą na Słowacji
1 grudnia 2009 r. - wejście w życie Traktatu Lizbońskiego
1 stycznia 2011 r. - euro - walutą w Estonii
Historia rozszerzania Unii Europejskiej
Uzyskanie członkostwa w UE wymaga spełnienia szeregu warunków, tzw. kryteria kopenhaskie. Kraj starający się o przynależność do europejskiej wspólnoty musi w części znajdować się na terytorium Europy, mieć demokratyczny rząd i wolnorynkową gospodarkę oraz przestrzegać praw Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw człowieka i Podstawowych Wolności. Zobowiązany jest także do zaakceptowania i wprowadzenia w życie prawodawstwa UE oraz wszystkich układów traktatowych. Jak napisano w traktacie z Maastricht, każdy kraj członkowski oraz Parlament Europejski muszą zgodzić się na każde planowane rozszerzenie wspólnoty. Samo przystąpienie w poczet członków Unii Europejskiej określa się mianem akcesja (ang. accession). Jest to przyjęcie nowych państw do UE.
|
|
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
państwa założycielskie |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pierwsze rozszerzenie
Wielka Brytania, obawiając się wstąpienia do Wspólnoty z powodu ryzyka zaszkodzenia jej handlowi ze Wspólnotą Narodów, ustanowiła w 1960 r. alternatywną organizację, Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, (European Free Trade Association). Był to jedynie obszar wolnego handlu, a nie unia celna. Do EFTA weszły też w tym czasie Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwecja i Szwajcaria, a Islandia przystąpiła w 1970 r.
Ponieważ handel ze Wspólnotą Narodów malał, a rósł udział handlu europejskiego, Wielka Brytania zdecydowała się przystąpić do wspólnoty, oczekując korzyści ekonomicznych. Irlandia i Dania, zależne w dużej mierze od handlu z Brytyjczykami, poszły w ślad za Zjednoczonym Królestwem. Pierwsza próba przystąpienia (wniosek o przyjęcie został złożony 9 sierpnia 1961), jeszcze za rządów konserwatywnego premiera Harolda Macmillana, została zawetowana przez prezydenta de Gaulle'a. Kolejny rząd, kierowany przez labourzystowskiego premiera Harolda Wilsona zgłosił wniosek o przyjęcie (11 maja 1967 roku), jednak i tym razem de Gaulle sprzeciwił się. Dopiero rząd, na którego czele stał Edward Heath, zdołał wprowadzić kraj do EWG.
Grenlandia - wystąpiła w 1985 r. z EWG i nie należy do UE
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
pierwsze państwa północne |
||
|
|
|
|
|
Społeczeństwo Norwegii odrzuciło propozycję rządu (53,3% przeciw) i Norwegia nie weszła do Unii - podobnie stało się 20 lat później, gdy rząd norweski zaproponował wejście do Unii razem z Austrią, Szwecją i Finlandią.
Drugie rozszerzenie
W latach 80. XX w. do EWG dołączyły kolejne kraje. Wejście Grecji w 1981 r. zapoczątkowało tzw. rozszerzenia śródziemnomorskie lub południowe. Ze względu na swoje położenie geograficzne i burzliwą historię oraz stosunkowo niski poziom rozwoju społecznego oraz gospodarczego, kraj ten nie uczestniczył w głównym nurcie integracji europejskiej, mimo że był członkiem-założycielem OEEC. Do Rady Europy przystąpiła z chwilą jej utworzenia, nie miała jednak wspólnych granic z krajami szóstki.
Przyjęte państwo |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
pierwsze państwo południowe |
Trzecie rozszerzenie
Kolejnymi krajami z tzw. rozszerzenia śródziemnomorskiego lub południowego były Hiszpania i Portugalia. Wspólnie z Grecją miały podobne doświadczenia - m.in. niedawne rządy dyktatorskie oraz poziom rozwoju gospodarczego znacznie odbiegający od średniego krajów Wspólnoty[2]. Wejście tych krajów oznaczało nowe zadania dla EWG, podniosło znaczenie tych państw i przeniosło punkt ciężkości Wspólnoty ze stabilnych, mocno zindustrializowanych i demokratycznych krajów na południe Europy.
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
kolejne państwa śródziemnomorskie |
||
|
|
Zjednoczenie NRD i RFN w jeden organizm państwowy spowodowało powiększenie się obszaru EWG. Ekonomiczną ceną zjednoczenia było 1,5 biliona euro jakie Niemcy zachodnie przekazały do 2004 roku wschodnim krajom związkowym w celu dostosowania wschodnioniemieckiej gospodarki i infrastruktury do poziomu zachodnich krajów związkowych.
Przyjęte państwo |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
Zjednoczenie Niemiec, |
Austria, Finlandia i Szwecja przystąpiły już do Unii Europejskiej, powstałej na mocy Traktatu o Unii Europejskiej podpisanego 7 lutego 1992 r. w Maastricht w Holandii. Fakt dołączenia nowych członków odzwierciedlał radykalną zmianę polityki każdego z nich. W przypadku Austrii i Finlandii przyczyną były stosunki z ZSRR, natomiast Szwecji jej przywiązanie do neutralności i unikanie zaangażowania w kwestie bezpieczeństwa europejskiego.
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
kolejne państwa Europy północnej i środkowej |
||
|
|
|
|
|
Referendum w Norwegii: 52,2% głosujących było przeciw. Wraz z przyjęciem Austrii, Szwecji i Finlandii do UE, tylko Norwegia, Islandia, Szwajcaria i Liechtenstein pozostały członkami EFTA.
Zmiany polityczne w Europie w 1989 r. (tzw. Jesień Ludów) doprowadziły do możliwości wstąpienia w szeregi UE krajów z tzw. bloku wschodniego. Sytuacja gospodarcza byłych krajów Europy Środkowo-Wschodniej znacznie odbiegała od średniego poziomu krajów UE, co stało się dla UE wyzwaniem do wyrównania poziomu życia i przekazywania funduszy strukturalnych na ten cel.
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
kolejne państwa Europy środkowej i wschodniej |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
państwa Europy południowo-wschodniej |
||
|
|
Przyjęte państwa |
Data akcesji |
Charakter rozszerzenia |
w dniu wejścia w życie traktatu lizbońskiego oba terytoria ponownie stały się częścią Unii (do 21 lutego 2007 były częścią Unii jako część Gwadelupy, 22 lutego 2007 stały się osobnymi terytoriami) |
||
|
|
|
Etapy integracji Polski z Unią Europejską
Polska do 1989 roku należała do konkurencyjnej w stosunku do EWG Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). Jeszcze przed jej rozwiązaniem, we wrześniu 1988 r., nawiązała stosunki dyplomatyczne ze Wspólnotami. 19 września 1989 roku podpisano umowę Polska-EWG.
26 lutego 1990 roku pierwszym ambasadorem Polski przy Komisji Wspólnot Europejskich został Jan Kułakowski. Nieco później, 25 maja 1990 r. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Umowa taka, znana pod nazwą Układu Europejskiego, została podpisana 16 grudnia 1991 roku, a weszła w życie 1 lutego 1994 roku (część handlowa - 2 lata wcześniej).
W 1993 r. na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze ustalono polityczno-ekonomiczne kryteria (kryteria kopenhaskie), jakie musiały spełnić państwa Europy Środkowo-Wschodniej, aby mogły ubiegać się o przystąpienie do Unii. Oficjalny wniosek o członkostwo Polska złożyła 8 kwietnia 1994 roku w Atenach.
8 sierpnia 1996 roku powołano Komitet Integracji Europejskiej. 28 stycznia 1997 roku uchwalono Narodową Strategię Integracji.
Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Luksemburgu w grudniu 1997 r. zapadła decyzja o podjęciu negocjacji członkowskich z sześcioma państwami: Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią, Estonią i Cyprem - tzw. grupa luksemburska. Polska rozpoczęła negocjacje 31 marca 1998 roku. Negocjacje poprzedził tzw. screening czyli przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym.
Wszystkie sprawy związane z integracją Polski z UE koordynował utworzony w październiku 1996 r. Komitet Integracji Europejskiej. Negocjacje w imieniu rządu prowadził Pełnomocnik Rządu do spraw Negocjacji o Członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Od marca 1998 r. był nim Jan Kułakowski. W październiku 2001 r. zastąpił go Jan Truszczyński. Na szczycie w Kopenhadze, zakończonym 13 grudnia 2002 r., ówczesny rząd Leszka Millera sfinalizował negocjacje. 16 kwietnia 2003 r. Polska podpisała traktat akcesyjny. Referendum w sprawie członkostwa odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003. W jego wyniku Polska, razem z pozostałymi dziewięcioma innymi krajami, wstąpiła do Unii 1 maja 2004 roku.
|
|
|
|
|
|
|
|
Unia Europejska (skrót w języku polskim: UE) - gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich.
Unia Europejska powstała 1 listopada 1993 na mocy traktatu z Maastricht jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 r. nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej ludzkości hybrydową formułę sui generis.
W 2012 roku Unia Europejska otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla[2].
Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa (w międzynarodowoprawnym tego słowa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka form współpracy, w tym m.in. Wspólnotę Europejską.
Obecnie, od 1 grudnia 2007 r., w skład UE wchodzi 27 państw.
Proces integracji wykracza poza ściśle określone ramy geograficzne Europy[3]. W określeniu europejskości Unii naczelną rolę odgrywają czynniki historyczne i kulturowe oraz wspólna tożsamość i identyfikacja z wartościami demokratycznymi[4].
Początkiem powojennej integracji europejskiej było powstanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1958 r. została stworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza i to jej bezpośrednią następczynią jest Unia Europejska.
Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, tj. 1 grudnia 2009, podstawę prawną funkcjonowania stanowią: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Integralną część Traktatów stanowią tabele ekwiwalencyjne, protokoły i wyjaśnienia. Duże znaczenie dla unijnego porządku prawnego ma też Karta Praw Podstawowych. Traktat z Lizbony otwiera możliwość przyjęcia przez UE Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, jednak już teraz Trybunał Sprawiedliwości uznał ten dokument (ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla prawodawstwa europejskiego, filozofii prawa i ponieważ wszystkie kraje członkowskie UE ratyfikowały tę konwencję) za mający szczególne znaczenie. Samo przystąpienie do Konwencji nie jest równoznaczne z członkostwem Unii w Radzie Europy. Prawem wiążącym są też umowy międzynarodowe z państwami trzecimi (w tym układy stowarzyszeniowe), których stroną były Wspólnota Europejska i Unia Europejska. Dokończeniem acquis Unii są akty prawa wtórnego powstałe w oparciu o Traktaty i umowy międzynarodowe.
Charakter organizacji
Unia Europejska stanowi przypadek sui generis („szczególnego rodzaju”) w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków międzynarodowych. Do grudnia 2009 r. UE była kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych). Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej (przy czym Unia Europejska do 2009 r. nie była nawet organizacją międzynarodową w prawnym tego słowa znaczeniu), jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa federacyjnego lub konfederacji[5]. Zwolennicy koncepcji Europy ojczyzn wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami, a więc bliższa organizacji międzynarodowej. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich[6], jak i doktryn politycznych[7]. Proces ten dodatkowo związany jest z powstawaniem inicjatyw, które były realizowane wewnątrz Wspólnot (w ramach zasady wzmocnionej współpracy i elastyczności) bądź obok, a które to stawały się ostatecznie częścią dorobku prawnego Unii Europejskiej i zalążkiem nowych polityk współpracy (np. układ z Schengen, Unia Gospodarczo-Walutowa). Najbardziej zawiły był status osobnych organizacji międzynarodowych powołanych przez część lub wszystkich członków UE (Unia Zachodnioeuropejska, Europejska Agencja Kosmiczna, Rada Europy), które w swych działaniach uzupełniają i wspomagają polityki prowadzone w ramach Unii Europejskiej, a przez co niesłusznie są z nią mylone. Zastanawiano się, jak te odrębne organizacje umieścić w skomplikowanej strukturze prawnej zintegrowanego kontynentu europejskiego i jak umieścić prawo Unii w prawie międzynarodowym.
Ten układ prawny w sferze wewnętrznej, jak i zewnętrznej, zreformował traktat lizboński. Likwidował on podział Unii na filary, nadał jej osobowość prawną i podmiotowość prawnomiędzynarodową, likwidował Wspólnotę Europejską. Wraz z likwidacją Wspólnoty Europejskiej Unia stała się jej następcą prawnym oraz otrzymała status organizacji międzynarodowej[8].
Unia Europejska jest unikatową formą tego typu na arenie międzynarodowej mającą ok. 30% udział w światowym PKB. Rola Unii jako światowego mocarstwa w polityce zagranicznej wzrasta, tworzone są unijne placówki dyplomatyczne, a sama UE jest członkiem m.in.: Światowej Organizacji Handlu, G8 i G20. Ciągle jednak głównymi aktorami i reżyserami polityki zagranicznej UE są państwa członkowskie, a nie ośrodki ponadnarodowe. Od lat 90. XX wieku wzrasta też wojskowy aspekt Unii Europejskiej, oparty początkowo na powstałej w latach 40. XX wieku Unii Zachodnioeuropejskiej, a którego obecnie główny trzon stanowi wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony. Najnowszą polityką UE jest polityka kosmiczna. Realizowana jest ona w oparciu o współpracę z Europejską Agencją Kosmiczną, jednak nie wszyscy członkowie UE są członkami EAK.
Cechy UE świadczące o jej charakterze[9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29]:
|
|
|||
|
|
|
|
|
Cele Unii
W TUE w artykule 2 wśród celów Unii wymienione są m.in.:
promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,
wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,
dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,
rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych,
ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie rozwoju gospodarczego regionów,
polepszenie standardów życia.
Kompetencje, polityka i główne obszary działań
Art. 2 TFUE określa i rozdziela kompetencje Unii Europejskiej, jednocześnie dzieląc je pomiędzy instytucje ponadnarodowe i państwa członkowskie.
Kompetencje wyłączne to kompetencje, w których pierwszeństwo posiada Unia i jej instytucja. Państwa mogą podjąć działania za uprzednią zgodą UE. Są to funkcjonowanie rynku wewnętrznego, unia celna, polityka monetarna krajów, które przyjęły walutę euro, zasoby morskie i polityka rybołówstwa, wspólna polityka handlowa.
Kompetencje dzielone to kompetencje, w których Unia i państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, lecz tylko tam, gdzie Unia nie wykonała swoich kompetencji lub zaprzestała wykonywać swoją kompetencję. Są to: wspólny rynek, polityka społeczna (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie), spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna, rolnictwo i połów ryb (wyłączając morskie zasoby), ochrona środowiska, ochrona konsumencka, transport, sieci, drogi i połączenia transeuropejskie, energia, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,ochrona zdrowia i bezpieczeństwo publiczne (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie).
Kompetencje wspomagające mają charakter koordynujący, wspierający i uzupełniający jednak bez harmonizacji prawa w tych obszarach. Są to: ochrona i polepszanie ludzkiego zdrowia, przemysł, kultura, turystyka, edukacja, młodzież, sport i doradztwo zawodowe, ochrona obywatelska, współpraca administracyjna.
Art. 2 TFUE w dalszej części wspomina ogólne kompetencje Unii ws. gospodarczych i zatrudnienia. Szczególnymi kompetencjami posługuje się wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa.
Nie wymieniona z nazwy w określonych kompetencjach jest polityka w zakresie badań, rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej.
Suwerenność państw członkowskich
Państwa nie zrzekają się swojej suwerenności, a jedynie przekazują kompetencję wykonywania suwerenności organom ponadnarodowym. Jest to pewnego rodzaju ograniczenie suwerenności, ale nie oznacza to jej przekreślenia. Narody zyskują bowiem możliwość współkształtowania decyzji podejmowanych w Unii Europejskiej[30].
Uprawnienia Wspólnot Europejskich względem ich państw członkowskich nie powodują utraty suwerenności przez te państwa. Dawna Wspólnota Europejska, względnie trzy Wspólnoty, a obecnie Unia Europejska służy do realizacji wzmacniania suwerenności państw członkowskich i realizowaniu ich polityk poprzez możliwość udziału w procesie decyzyjnym i możliwość forsowania „swoich” celów i interesów na forum całej Unii - także przez małe państwa, przez co wzrasta rola, pozycja i prestiż każdego państwa członkowskiego na arenie międzynarodowej.
Stanowisko sceptyków: Unia odchodzi od jednomyślności a nawet od consensusu. Pewne uzgodnienia (w sprawach objętych głosowaniem kwalifikowaną większością) mogą zapaść mimo jednoznacznego sprzeciwu państwa członkowskiego. Organy Unii nie pokazują pełnej reprezentacji obywateli i narodów UE (z jednej strony małe kraje są nadreprezentowane w Parlamencie i Radzie UE, z drugiej strony niektóre małe kraje mogę stracić reprezentację w instytucjach i agencjach).
Stanowisko entuzjastów: Zaciąganie zobowiązań międzynarodowych i ich wykonywanie nie prowadzi do utraty niezależności państwa, ale jest jego potwierdzeniem[31]. Nikt członkostwa krajom nie narzucił, wręcz odwrotnie to ludzie wyrazili taką wolę poprzez wybranie swoich przedstawicieli, którzy do tego doprowadzili. Zrobiono to zgodnie z wymogami konstytucyjnymi poszczególnych państw, a w przypadku Polski zgodę na przystąpienie wyraził cały naród w referendum.
Instytucje, organy, agencje Unii
Unia Europejska wykształciła specyficzny dla siebie system rządzenia[32]. Opiera się na wykształceniu odrębnej od władz krajowych administracji wykonawczej szczebla unijnego na czele z Komisją Europejską. Funkcje prawodawcze skupia Rada Unii Europejskiej, czyli ministrowie poszczególnych sektorów. Ten szczebel zapewnić ma ochronę narodowych interesów państw członkowskich. W procesie legislacji bierze także udział wybierany w wyborach powszechnych Parlament Europejski. Trójpodział władzy dopełnia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, będący swoistym Trybunałem Konstytucyjnym i Sądem Najwyższym. Bada on zgodność przepisów unijnych z Traktatami oraz poprawne wykonywanie prawa UE w państwach członkowskich[33]. Charakterystycznym dla organizacji międzynarodowej są spotkania szefów rządów i głów państw - tutaj w formie zinstytucjonalizowanej Rady Europejskiej. W systemie prawnym nie spełnia żadnych funkcji poza „wyznaczaniem celów i kierunków działań”, de facto jest najważniejszą z instytucji.
Lista najważniejszych osób w systemie instytucjonalnym Unii na podstawie: oficjalnej strony internetowej Komisji
Przewodniczący Komisji
José Manuel Durão BarrosoWiceprzewodnicząca Komisji, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton
Komisarz ds. programowania finansowego i budżetu Janusz Lewandowski
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz
Prawo
14 listopada 1991 r. Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską Gospodarczą należy pojmować jako konstytucyjną kartę ustanawiającą podstawowe zasady prawa wspólnotowego[34]. Obecnie za takową konstytucję Unii należy uznać Traktat o Unii Europejskiej oraz wspomniany w orzeczeniu Traktat EWG, funkcjonujący dziś jako Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Prawo unijne ma pierwszeństwo przed aktami prawa wewnętrznego (regułami normatywnymi) państw członkowskich. Związane jest to z zasadą, iż kraj członkowski nie może powoływać się na przepisy wewnętrzne w celu nierealizowania prawa wspólnotowego, czyli zasadą supremacji prawa Unii. Dyskusyjne jest, czy zasada ta obejmuje także pierwszeństwo przed konstytucjami państw członkowskich. W praktyce, przy pojawieniu się różnic i rozbieżności, konstytucja państwa członkowskiego była zmieniana.
Nad realizacją i przestrzeganiem prawa wspólnotowego czuwa system sądownictwa i administracja państw członkowskich. Stąd jednym z wymogów członkostwa jest posiadanie odpowiedniego aparatu funkcjonowania państwa. Mimo że prawo wspólnotowe stworzyły państwa członkowskie, podpisując i ratyfikując traktaty założycielskie, jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości, jego podmiotami stały się również jednostki. Nie wszystkie normy prawa wspólnotowego mają bezpośredni skutek wobec jednostek, a i sama pozycja jednostek w prawie wspólnotowym nie jest jeszcze tak silna, jak w prawie wewnętrznym państw członkowskich.
Prawo stanowione w ramach Unii Europejskiej można podzielić na prawo pierwotne, a więc traktaty założycielskie, traktaty modyfikujące, traktaty akcesyjne i prawo wtórne, na które składają się rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie, zalecenia; pomiędzy pierwotnym a wtórnym należy umieścić umowy międzynarodowe zawierane przez Unię Europejską, bądź wcześniej przez Wspólnotę Europejską, której to Unia jest następcą prawnym. Szczególną rolę w tym systemie posiadają umowy stowarzyszeniowe oraz umowy zawierane z państwami EFT-y.
Osobny charakter mają akty prawne podejmowane w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Obie te polityki zachowały specyficzny status, nawiązujący w pewnym stopniu do filarowości znanej z Maastricht, Amsterdamu i Nicei. Akty te, przez swój ściśle międzyrządowy charakter, obowiązkową jednomyślność, brak możliwości narzucenia i egzekucji przez organy ponadnarodowe, śladowe kompetencje Trybunału Sprawiedliwości, zaliczane mogą być do prawa międzynarodowego publicznego. Wraz z rozwojem wspólnego dorobku w tych politykach, następuje proces ich ściślejszego powiązania prawem Unii.
Terytorialny zasięg prawa unijnego pokrywa się z terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej. Terytoria zależne nie są częścią Unii, a więc prawo Unii nie jest tam stosowane lub jego stosowanie jest minimalne. Zmiana statusu na integralną część państwa członkowskiego wiąże się także z przynależnością do Unii, udziałem w jej politykach, jak i koniecznością akceptacji prawa Unii (taka sytuacja miała miejsce w 2011, gdy Majotta zmieniła status ze zbiorowości zamorskiej na departament zamorski). Rozszerzeniem stosowania prawa unijnego są umowy stowarzyszeniowe zawierane z państwami europejskimi, w których to państwa te godzą się dostosować swoje prawo do wymogów UE. Osobnym przykładem jest Europejski Obszar Gospodarczy. Norwegia, Islandia i Liechtenstein zobowiązały się, w zamian za uczestnictwo w niektórych wspólnych politykach, do akceptacji prawa stanowionego w ich ramach. W rzeczywistości państwa EOG aplikują ok. 70% prawa Unii do swego porządku krajowego.
W użyciu spotykany jest także termin prawo wspólnotowe. Do roku 2009 r. terminem tym określano wszystkie akty prawne powstałe w ramach pierwszego filara. Dla odróżnienia termin prawo unijne kojarzony był bądź z prawem drugiego i trzeciego filara, bądź z wszystkimi łącznie aktami prawa powstałymi w ramach UE bez względu na filar. Wraz z wejściem w życie Lizbony przestała obowiązywać struktura filarowa i przestała istnieć Wspólnota Europejska. Zatem od 1 grudnia 2009 r. termin prawo wspólnotowe jako określenie aktów prawa powstałych w ramach Unii Europejskiej jest nadużyciem, gdyż w ramach Unii nie ma już żadnej z dawnych trzech Wspólnot. Termin prawo wspólnotowe może być za to użyty do wciąż istniejącego i wyłączonego z Unii Europejskiej Euratomu. Europejska Wspólnota Energii Atomowej jest osobną organizacją międzynarodową i prawo stanowione w jej ramach może być określane mianem wspólnotowe.
Traktat lizboński
Europejska „wielka trójka” po traktacie lizbońskim: Buzek, Van Rompuy, Barroso
Zwany początkowo „traktatem reformującym”. Zawiera zmiany w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską. Nazwa drugiego z wymienionych traktatów zostaje zmieniona na Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wszedł w życie 1 grudnia 2009 r., pierwotnie miał wejść w życie 1 stycznia 2009 roku, ale nie został ratyfikowany przez wszystkie strony w wymaganym czasie. Traktat lizboński jest efektem prac wynikających z fiaska Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. Najważniejszymi założeniami Lizbony są zniesienie podziału na Wspólnotę Europejską i Unię Europejską, nadanie Unii Europejskiej osobowości prawnej, przekształcenie Unii w organizację międzynarodową, zniesienie podziału filarowego, dodanie nowych polityk, uszczegółowienie zasad rządzących Unią, podział kompetencji pomiędzy Unię a państwa członkowskie, sprecyzowanie katalogu źródeł prawa Unii, sprecyzowanie procedur stanowienia i rewizji prawa pierwotnego Unii, określenie nowego miejsca Unii na arenie międzynarodowej i w systemie światowego bezpieczeństwa, powołanie nowych instytucji, wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego, umocnienie roli parlamentów narodowych, prawne usankcjonowanie Eurogrupy, umocnienie zasady elastyczności, reforma systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej, usprawnienie działań Unii grupującej 27 państw członkowskich.
Karta Praw Podstawowych.
Pragnąc zagwarantować poszanowanie praw człowieka w Unii Europejskiej w 2000 r. przedstawiciele Komisji Europejskiej, Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego przyjęli w formie deklaracji dokument nazwany Kartą Praw Podstawowych. Przy tworzeniu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy postanowiono włączyć jej przepisy do prawa pierwotnego poprzez uczynienie przepisów Karty jednym z rozdziałów Konstytucji. Wraz z odrzuceniem TKE przez społeczeństwa Francji i Niderlandów przystąpiono do negocjacji nad nowym Traktatem. Zdecydowano, że KPP nie będzie literalnie zapisana w przeredagowanych Traktatach: o Unii Europejskiej i ustanawiającym Wspólnotę Europejską (obecny TFUE). Karta dołączona została do Traktatów w formie deklaracji. Nadrzędną ideą włączenia przepisów Karty do acquis Unii jest chęć podkreślenia tych praw na poziomie ponadnarodowym, który to ma moc nadrzędną wobec porządków prawnych państw członkowskich. Wszystkie przepisy Karty są prawami wynikającymi z konstytucji i aktów prawa wtórnego państw członkowskich, wiążących i deklaratywnych przepisów prawa międzynarodowego. Uczynienie tych praw prawem pierwotnym Unii Europejskiej ma za zadanie:
umocnienie ich w hierarchii źródeł praw,
podkreślenie ich nadrzędności w jakimkolwiek systemie prawnym,
podniesienie prestiżu prawa Unii utożsamianego zazwyczaj z prawem stricte gospodarczym,
zabezpieczenie praw obywateli przed potencjalnym łamaniem praw człowieka w Unii Europejskiej przez instytucje Unii.
Stosowanie Karty w Polsce
Wbrew publicystycznym komentarzom, jak i wypowiedziom niektórych polityków, przepisy Karty Praw Podstawowych obowiązują w Polsce. Według protokołu 7 załączonego do TUE, TFUE, TEWEA w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa wyłączeniu stosowania w systemie sądownictwa ma jedynie tytuł IV KPP. Natomiast artykuł 2 chroni obecne ustawodawstwo krajowe przed uznaniem go za niezgodne z postanowieniami Karty. Praktyka taka została zastosowana w celu ochrony polskiego prawa przed roszczeniową interpretacją Karty Praw Podstawowych[35].
Oddziaływanie Unii na państwa trzecie
Europejski Obszar Gospodarczy
Kraje Unii mają zintegrowane rynki z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W teorii integracji ekonomicznej zaznacza się, że kraje te osiągnęły pierwszy (strefa wolnego handlu) i trzeci stopień integracji (jednolity rynek), z pominięciem stopnia drugiego (unia celna). Szereg umów liberalizacyjnych zawarto także ze Szwajcarią w 1999 i 2004 r. Państwa te, mimo iż formalnie nie są członkami Unii Europejskiej, uczestniczą w wybranych politykach i porozumieniach (m.in.: układ z Schengen, Dublin II), zobowiązują się do aplikacji niezbędnych unijnych przepisów prawnych do swoich porządków krajowych, co stanowi przykład rozszerzenia zakresu terytorialnego stosowania prawa unijnego.
Europejska Polityka Sąsiedztwa
Innymi formami rozwoju stosunków gospodarczych, kulturalnych, społecznych i humanitarnych z najbliższymi sąsiadami są projekty realizowane w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa: Unia dla Śródziemnomorza i Partnerstwo Wschodnie, Wymiar Północny Unii Europejskiej. Najbardziej konkretne zadania ma Unia dla Śródziemnomorza, która za cel stawia sobie stworzenie strefy wolnego handlu basenu Morza Śródziemnego.
Państwa kandydujące
Unia, zgodnie ze swoimi deklaracjami z Kopenhagi i Madrytu, otwarta jest na każde demokratyczne państwo europejskie o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Obecnie status kandydata posiadają: Turcja, Chorwacja, Islandia, Macedonia, Serbia i Czarnogóra[36]. Negocjacje ws. członkostwa rozpoczęły się z pierwszymi trzema państwami. Unia wymaga stopniowego dostosowywania prawa krajowego do acquis Unii, pełnego poszanowania praw człowieka, liberalizacji gospodarki i stopniowego otwierania się na wspólny rynek. Najdłużej na akcesję czeka Turcja, która była stowarzyszona z ówczesnymi Wspólnotami Europejskimi od 1963 r., a aplikacja do EWG czeka od 1987 r. Obecną formą powiązania Turcji z UE jest unia celna.
Historyczne idee zjednoczenia Europy
U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent.
Od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. większość zachodniej Europy i część wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez islam i ekspansja cywilizacji rzymsko- i greckochrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim.
Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały, w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy). Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIX wieku (charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej).
Wspólnoty Europejskie
Historia Unii Europejskiej rozpoczęła się po drugiej wojnie światowej, gdy Europa dostrzegła konieczność pokojowej współpracy między państwami europejskimi. 18 kwietnia 1951, poprzez podpisanie traktatu paryskiego, sześć krajów dało podwaliny nowej organizacji: Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. Członkami założycielami były: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy[37].
Celem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali było utworzenie wspólnej puli produkcji węgla i stali, aby zapobiec wojnie gospodarczej. Było to urzeczywistnienie planu opracowanego przez Jeana Monneta, a upowszechnionego przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana. W dniu 9 maja 1950, który później został ustanowiony Dniem Europy[38], Schuman przedstawił propozycję utworzenia organizacji europejskiej, twierdząc, że jest to niezbędne do utrzymania pokojowych stosunków. Propozycja ta, znana jako deklaracja Schumana, jest uważana za początek dzisiejszej Unii Europejskiej. Brytyjczycy zostali zaproszeni do uczestnictwa, ale odmówili, nie chcąc rezygnować z narodowej suwerenności.
EWWiS zaspokajała potrzeby gospodarcze rządów europejskich w ograniczonym tylko zakresie. Nie udało się także, pomimo czynionych prób, doprowadzić do integracji politycznej oraz militarnej. Wobec tego postanowiono zacieśnić współpracę gospodarczą i objąć nią dodatkowo:
energetykę (zwłaszcza atomową)
surowce
transport
rolnictwo.
Koncepcja ta stworzyła tzw. plan Beyena (holenderskiego ministra spraw zagranicznych). Plan zakładał integrację horyzontalną, obejmującą całą gospodarkę, nie zaś tylko poszczególne jej gałęzie. W efekcie, w roku 1955, na konferencji w Mesynie zebrali się ministrowie spraw zagranicznych państw „szóstki” tworzącej EWWiS i przyjęli tzw. rezolucję z Mesyny. Zakładała ona:
merytoryczną rozbudowę wspólnych instytucji europejskich
stopniową fuzję gospodarki narodowej
stworzenie wspólnego rynku
harmonizację polityki socjalnej.
Od powyższych pomysłów odcięła się Francja. Po konferencji mesyńskiej powstała specjalna komisja do opracowania koncepcji wspólnoty gospodarczej i współpracy w dziedzinie energii atomowej. W wyniku jej prac, w roku 1956, powstał tzw. raport Spaaka, pod którego przewodnictwem komisja pracowała. On to właśnie stanowił podstawę trwających bez mała rok rokowań, które doprowadziły do przyjęcia dwóch traktatów rzymskich podpisanych 25 marca 1957 r. w Rzymie. Pierwszy ustanawiał Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a drugi Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958 roku.
Trzy Wspólnoty Europejskie już od 1958 r. miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości). Pełne połączenie instytucjonalne nastąpiło w 1967 roku, gdy wszedł w życie traktat fuzyjny.
Liczba członków Wspólnot zwiększyła się w 1973 roku, gdy przyłączyły się do nich Wielka Brytania, Dania i Irlandia, co zostało nazwane pierwszą falą przyjęć. Kandydująca wówczas Norwegia nie przyłączyła się z powodu sprzeciwu swoich obywateli.
Druga fala nastąpiła w latach 80., kiedy do EWG przystąpiła Grecja (w 1981) oraz Hiszpania i Portugalia (w 1986).
W 1985 roku doszło do jedynego przypadku opuszczenia Wspólnot: wystąpiła z nich Grenlandia, autonomiczna część Danii.
Trzecia fala przyjęć (już do Unii Europejskiej) nastąpiła w 1995 roku, kiedy przyjęto Austrię, Szwecję i Finlandię, zaś Norwegia ponownie odmówiła wstąpienia.
W 1985 roku uzgodniono w układzie z Schengen utworzenie systemu wspólnej kontroli granic i zniesienie wizowych granic wewnętrznych w obrębie Hiszpanii, Francji, Włoch, krajów Beneluksu, Portugalii i Niemiec. W ramach Wspólnot stopniowo doszło do utworzenia wspólnego jednolitego rynku poprzez likwidację barier celnych, wprowadzanie wspólnych norm prawnych i technicznych oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej. Równolegle dochodziło też do zacieśniania więzi politycznych między krajami Wspólnot. W 1986 r. podpisano Jednolity akt europejski, zwiększający kompetencje EWG.
Polskie podpisy pod traktatem akcesyjnym: prezydent Kwaśniewski, premier Miller, minister Hübner
Unia
7 lutego 1992 r. został podpisany traktat z Maastricht, na mocy którego 1 listopada 1993 r. powstała Unia Europejska.
Traktat nie likwidował Wspólnot Europejskich, zmienił jedynie nazwę EWG na Wspólnota Europejska. W Maastricht znacznie rozszerzono zakres wspólnej polityki gospodarczej i opracowano harmonogram wprowadzenia Unii Gospodarczo-Walutowej (jej efektem było wprowadzanie wspólnej waluty euro od 1999 roku). Do procesu integracji formalnie wzmocniono politykę zagraniczną, dodano politykę bezpieczeństwa (militarnego) oraz współpracę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i współpracy administracyjnej państw członkowskich.
Kolejnym ważnym traktatem był traktat amsterdamski z 1997 roku, który częściowo zmienił i jednocześnie rozszerzył wcześniejsze ustalenia z Maastricht. 26 lutego 2001 r. podpisano traktat nicejski reformujący instytucje unijne w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania po kolejnym rozszerzeniu UE. Na szczycie w Nicei proklamowano również Kartę Praw Podstawowych, mającą gwarantować prawa człowieka i swobody obywatelskie.
16 kwietnia 2003 roku przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach traktat akcesyjny rozszerzający Unię[39]. 1 maja 2004 roku nastąpiła czwarta fala, największe w historii rozszerzenie UE, wstąpiło do wspólnoty 10 krajów, czyli Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr.
25 kwietnia 2005 roku Bułgaria i Rumunia podpisały traktat akcesyjny w Luksemburgu otwierający tym krajom drogę do wejścia do Unii Europejskiej 1 stycznia 2007 roku.
Obecnie zakończyła się ratyfikacja traktatu lizbońskiego, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. Państwami oficjalnie kandydującymi są Chorwacja, Czarnogóra, Islandia, Turcja oraz Macedonia, a wniosek akcesyjny złożyła Albania i Serbia. Potencjalnym kandydatem jest Bośnia i Hercegowina. Niezwykle trudne do określenia są relacje z nieuznawanym przez 5 członków Unii Kosowem. W dającym się przewidzieć czasie jego członkostwo w Unii Europejskiej jest niemożliwe.
|
|
Krytyka Unii Europejskiej
|
|
Unia Europejska jest przez swoich przeciwników krytykowana m.in. za przerost biurokracji oraz, według nich, nieprzemyślane decyzje[41]. Niektóre stronnictwa uważają, że Unia Europejska dąży do stworzenia państwa (np. federalnego), a to z kolei doprowadzi do utraty suwerenności obecnych państw członkowskich[42]. Przeciwnikami Unii Europejskiej są także komuniści i przedstawiciele środowisk radykalnie lewicowych argumentujący, iż ta organizacja próbuje budować zachodnioeuropejski imperializm i nierówno traktuje wszystkie państwa członkowskie, a także kraje tzw. starej Unii chcą podporządkować sobie nowe kraje członkowskie. Eurosceptykami są również niektórzy antyglobaliści, gdyż uważają, iż stworzenie Unii Europejskiej jest pierwszym krokiem ku utworzeniu rządu światowego.
Najczęstsze błędy
Mylenie Rady Europejskiej z Radą Europy[43][44][45] - pierwsza to organ UE, druga to organizacja międzynarodowa.
Mylenie Rady Europejskiej z Radą Unii Europejskiej[46] - to dwie odrębne instytucje z innym składem i różnymi kompetencjami.
Pogląd, że UE ma tylko dwa sądy (Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji), zapominając o Sądzie do spraw Służby Publicznej.
Pogląd, że Trybunał Obrachunkowy jest sądem Unii - jest to instytucja kontrolna, odpowiednik polskiej Najwyższej Izby Kontroli
Uznawanie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka za instytucję unijną. To organ Rady Europy.
Utożsamianie prezydencji z Radą Europejską, podczas gdy traktatowo prezydencja ściśle przypisana jest do Rady Unii Europejskiej. Historycznie pierwsza była Rada Ministrów Wspólnot Europejskich (obecna Rada Unii Europejskiej), a Rada Europejska powstała dopiero w latach 70.
Uznanie, że polskim reprezentantem w Radzie Unii Europejskiej jest tylko Minister Spraw Zagranicznych, podczas gdy jest on reprezentantem Polski w Radzie ds. Ogólnych i Radzie do Spraw Zagranicznych, a np. w Radzie ds. Gospodarczych i Finansowych jest nim Minister Finansów.
Pogląd, że cała władza legislacyjna skupiona jest w Parlamencie Europejskim, podczas gdy faktycznie Rada Unii Europejskiej posiada kompetencje legislacyjne w szerszym zakresie.
Mylenie Unii Europejskiej ze Wspólnotą Europejską.
Mylenie Wspólnoty Europejskiej ze Wspólnotami Europejskimi.
Utożsamianie prawa europejskiego z prawem Unii Europejskiej. Prawo europejskie, jeżeli przyjmie się, że takowe istnieje, powinno być utożsamiane z prawem obowiązującym na całym kontynencie europejskim. Zaliczać się do niego powinno więc akty OBWE i Rady Europy, gdyż tylko te dwie organizacje skupiają w sobie wszystkie państwa Europy. Indyferencja i niezrozumienie tematu prowadzi do zamiennego używania pojęć europejski, unijny, wspólnotowy
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Integracja europejska, Przygotowanie polskiego rolnictwa do integracji z UE (8 stro
Charakterystyka Unii Europejskiej jako zaawansowane formy integracji, Integracja, UE
Zagrożenia dla Polski po integracji z UE (14 stron), „Zagrożenia dla Polski w związki z przyst
System Instytucjonalny i Prawny Unii Europejskiej semestr II, Integracja, UE
Polityka strukturalna Polski w perspektywie integracji z UE, Księgozbiór, Europeistyka
Integracja europejska, Prawo w UE, SWOBODY EUROPEJSKIE:
Integracja europejska, Polska a UE (21 stron)
Swoboda przepływu ludności w świecie integracji z UE (11 str I2RFF774NRL5KFA2PUVTLQ6ZH52LYNB3NFCWKTQ
Kanały dystrybucyjne zbóż przed integracją z UE
Instytucje i źródła prawa UE - opr na egzamin, Integracja, UE
za i przeciw integracji z UE, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynarodowa
Kanały dystrybucji na rynku zbóż przed integracją z UE - praca, Studia - materiały, semestr 7, Zarzą
procesy integracji w UE wykład I i II, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
więcej podobnych podstron