SPIS TREŚCI:

Rozdział I

WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 2

Rozdział II

ANATOMIA TERRORYZMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 2

1. Powstawanie terroryzmu - rys historyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 2

2. Czym jest terroryzm? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 4

3. Terrorysta - fanatyk czy realista? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 6

4. Przyczyny i źródła terroryzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 7

5. Rodzaje terroryzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 9

Rozdział III

ZWALCZANIE TERRORYZMU NA ŚWIECIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 10

1. Ewolucja regulacji karnoprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 10

2. Rezolucje ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 10

3. Dyrektywa NATO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 11

4. Działania podejmowane przez organizacje regionalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

Rozdział IV

POLSKA WOBEC TERRORYZMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 14

1. Problem terroryzmu w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 14

2. Współpraca Polski na arenie międzynarodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 15

3. Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 16

4. Regulacje prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 17

Rozdział V

BROŃ TERRORYSTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 22

1. Materiały wybuchowe i środki inicjowania wybuchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 22

2. Broń palna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 24

3. „Superterroryzm” - terroryzm CBRN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 27

Rozdział VI

PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 31

1. Pojęcie przestępczości zorganizowanej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 32

2. Przestępstwo zorganizowane a terroryzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 32

3. Przyczyny rozwoju przestępczości zorganizowanej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 32

4. Walka z przestępczością zorganizowaną w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 32

Rozdział VII

ZASADY PRZECIWDZIAŁANIA ZAMACHOM NA OCHRANIANE OSOBY I MIENIE str. 33

1. Zasady zabezpieczania ochranianych osób przed atakiem
   terrorystycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 33

2. Zasady zabezpieczania ochranianych obiektów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 34

Rozdział VIII

NEGOCJACJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 36

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 38

Rozdział I. WSTĘP

Wydaje się, że w ostatnich dziesięcioleciach XX wieku świat zaatakowała nowa, bezmyślna przemoc, zagrażająca bezpieczeństwu i porządkowi na świecie. Moc owego zjawiska jest tak potężna, że jego nazwa wręcz opisuje czasy, w których żyjemy. Przyjęło się uważać, że wiek XXI to „epoka terroryzmu”.

W owej „epoce terroryzmu” zewsząd padają liczne pytania o bezbronności społeczeństwa światowego wobec „terrorystycznych” ataków, o stopień zagrożenia egzystencji ludzkiej. Na te pytania trudno jednak odpowiedzieć. Istnieje bowiem wielkie prawdopodobieństwo, że groźba tego zjawiska będzie nękać świat
i w przyszłości.

Zagrożenie, według wielu prognoz będzie wzrastać, bowiem w najbliższych latach terroryzmem zacznie „zajmować” się jeszcze większa liczba sprawców (organizacji, jednostek) mających zamiar i możliwość posługiwania się środkami masowej zagłady oraz większy dostęp do wiedzy i technologii, potrzebnych do
ich wyprodukowania i dostarczenia. Ulepszona technologia broni daje terrorystom przewagę, jaką kiedyś
nie dysponowali.

Wzrost zagrożenia ze strony terrorystów i ataków terrorystycznych zapewne będzie miał miejsce również w Polsce. Stopniowe ubożenie społeczeństwa powoduje, że na drogę przestępstwa wkracza coraz więcej ludzi.

W tym miejscu pojawia się „pracownik ochrony”. Jego rola ostatnimi czasy znacząco wzrosła. To od pracownika ochrony wymaga się podjęcia interwencji w przypadku zagrożenia życia, zdrowia czy nietykalności osobistej ochranianych osób oraz chronionego mienia. To na jego barkach spoczywa obowiązek podjęcia wielorakich działań. Nie tylko prewencyjnych, ale również ewakuacji osób z obiektu, poszukiwanie ładunku wybuchowego w obiekcie, prowadzenie negocjacji z „ewentualnym” napastnikiem, powiadomienie odpowiednich służb (policja, straż pożarna, pogotowie) oraz współpraca z nimi, udzielenie pomocy poszkodowanym itp.

Odpowiedzialność spoczywająca na pracowniku ochrony staje się coraz większa.

Rozdział II. ANATOMIA TERRORYZMU

1. Powstawanie terroryzmu - rys historyczny

Mówiąc o terroryzmie często ma się na myśli po prostu terror, czego dowodem jest zamienne używanie obu tych wyrazów. Nie jest to błędne, bowiem z psychologicznego punktu widzenia, można dostrzec podobieństwo w reakcjach ofiar, zarówno na akt terroru, jak i terroryzmu.

Termin i pojęcie terroryzmu pochodzi sprzed niespełna dwóch wieków. Języki: francuski i angielski zapożyczyły to słowo z okresu dyktatury jakobinów w Republice Francuskiej. Prawie większą część
XIX wieku słowo „terroryzm” wiązano z działalnością rządów i tłumaczono je jako „utrzymywanie się przy władzy postrachem i przemocą”. Stanowił on swoisty instrument zarządzania. Miał na celu zastraszanie kontrrewolucjonistów postrzeganych jako „wrogów ludu”. Działania te skierowany były również w stronę ludności, która zastraszona miała ulegać woli rządu.

Tworzenie się nacjonalizmu i formułowanych na nim pojęć państwa opartych na wspólnocie tożsamości ludzi prowadziło do jednoczenia i powstawania państw narodowych jak Niemcy, czy Włochy. Idące za tym zmiany społeczne i ekonomiczne wywołane przez rewolucję przemysłową stworzyły sprzyjające podstawy do tworzenia się różnorodnych ideologii, jak marksizm. Z tego nurtu wyłonił się nowy typ terroryzmu rewolucyjnego i antypaństwowego.

Pierwszą organizacją wprowadzającą w życie swoje idee była Narodna Wola. Stanowiła ona grupę rosyjskich inteligentów sprzeciwiających się polityce caratu (1878 r.). Uważali oni, że apatia Rosjan nie pozwalała na stosowanie innych środków niż aktów przemocy. Celami ataków Narodnej Woli miały być pojedyncze jednostki - car, członkowie jego rodziny, urzędnicy rządowi. Członkowie organizacji tłumaczyli, że terroryzm „kieruje swe uderzenie w prawdziwych sprawców zła”.

Oczywiście, w Europie istniała polityczna przemoc, przez którą cierpieli również niewinni obywatele. Wystarczy choćby przypomnieć irlandzki fenianizm i ataki bombowe jego zwolenników w Wielkiej Brytanii
w latach 1883-85 i 1903-05. Przemoc ta miała charakter wywrotowy.

Do aktów terroryzmu należy niewątpliwie zaliczyć morderstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku dokonany przez członka Młodej Bośni. Była to organizacja złożona głównie z intelektualistów i studentów, dążąca do utworzenia państwa dla Słoweńców, Chorwatów i Serbów. Inny przykład zamachu na osobę miał miejsce w Marsylii w 1934 r. Chorwaccy nacjonaliści zamordowali króla Jugosławii i ministra spraw zagranicznych Francji. Wtedy też poważnie terroryzmem zajęła się
Liga Narodów, która powołała komitet ekspertów, który przygotował dwie konwencje. Dotyczyły one
m.in. zapobiegania terroryzmowi i karania sprawców.

Terroryzm od momentu powstania zmieniał wielokrotnie oblicze, dopasowując swoje metody do nowych sytuacji. W latach 30 XX wieku znaczenie słowa „terroryzm” znów uległo modyfikacji. Wtedy częściej służyło określaniu represji stosowanych przez państwa totalitarne i ich dyktatorów. Taka sytuacja miała miejsce
w Niemczech i Włoszech. Metodami Hitlera, czy Mussoliniego były: zastraszanie przeciwników politycznych, uliczne bójki, prześladowania tzw. „wrogów państwa” czy też polityczne burdy. W ten sposób powstał system strachu i przymusu.

Terror przypominający nazistowski stosował także Stalin. Dyktator ten w podobny sposób jak Hitler eliminował przeciwników politycznych, przekształcił partię w instrument ulegający jego życzeniom,
a państwowe aparat bezpieczeństwa w organ przymusu i represji. Rządy Stalina doprowadziły do śmierci, wygnania lub uwięzienia kilku milionów osób.

Po drugiej wojnie światowej „terroryzm” zaczął być stosowany jako element buntu podejmowanego przez antykolonialne ugrupowania, które powstawały masowo w Afryce, czy Azji w latach 40 i 50. Celem
ich była walka z „panoszącymi się” Europejczykami i zwalczanie kolonialnych ucisków. Kraje takie jak Algieria, Kenia czy Cypr częściowo zawdzięczają swoją niepodległość nacjonalistycznym ruchom. Przyznanie Algierii niepodległości miało miejsce w 1962 r. po ośmiu latach starć z algierskimi nacjonalistami.

Wojny o wyzwolenie prowadzone były przez siły wywrotowe, gotowe na to, aby walczyć za swoją sprawę, w każdy możliwy sposób, zarówno zgodny z prawem, jak i nielegalny. Taka taktyka często angażowała kolonialne władze w starcia z wiejskimi i miejskimi partyzantkami. Rebelianci musieli stawić czoło państwom gotowym na krwawe akcje odwetowe, dzięki którym można by uniknąć klęski lub przynajmniej ją opóźnić.

W środkowej i południowej Ameryce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych pod maską władzy demokratycznej ukrywał się niewiarygodnie brutalny państwowy terror. Wykorzystywanie policji, czy służb bezpieczeństwa do zastraszania przeciwników politycznych, studentów, czy dziennikarzy było formami działań dyktatur wojskowych będących u władzy m.in. w Argentynie (w czasie „brudnej wojny” „zniknęło”
10 tys. ludzi), Chile, a później także w Kolumbii, Salwadorze, Gwatemali. Wykorzystywały one tzw. terror oficjalny obejmujący przeprowadzanie czystek, pokazowych procesów i egzekucji.

Można stwierdzić, że tego typu wydarzenia dały sygnał do tworzenia się organizacji walczących
o wyzwolenie narodowe i prawo do samostanowienia. W latach 60 i 70 terroryzm postrzegany był jako działanie o podłożu rewolucyjnym. Pojęcie to uległo jednak poszerzeniu na separatystyczne i etniczne grupy narodowe, organizacje radykalne, kierujące się ideologią. Mniejszości takie jak OWP, czy baskijska ETA pozbawione prawa głosu, przyjęły terroryzm, jako sposób zwrócenia uwagi na swoje cele. Grupy te starały się zdobyć poparcie i zrozumienie międzynarodowej społeczności. Zwolennicy ETA i IRA uważali
(nadal uważają), że korzystają z prawa do walki o uwolnienie swych narodów spod kolonialnych rządów. Hiszpania i Wielka Brytania traktowały owe terytoria (Kraj Basków i Irlandia Płn..) nie jako swoje kolonie,
lecz jako integralną część swoich państw.

Identyczne mechanizmy obserwujemy w przypadku innej formy wywrotowej przemocy. Odmiana ta pojawiła się pod koniec lat sześćdziesiątych, jako element nowej fali terroryzmu.. Ideologicznych wywrotowców i jednocześnie groźnych przestępców tamtych czasów najlepiej reprezentują trzy ruchy: ugrupowanie Baader-Meinhof w Niemczech - później znane jako Frakcja Czerwonej Armii (RAF); Czerwone Brygady we Włoszech i Zjednoczona Czerwona Armia w Japonii. Wszystkie trzy ugrupowania wstąpiły
na ścieżkę jeszcze radykalniejszej przemocy. Nie mając silnych kulturowych korzeni, które stały się pretekstem działalności ETA czy IRA, żadna z tych grup nie siała takiego spustoszenia jak obie wyżej wymienione. Działali z podobnych pobudek, co wcześniejsze pokolenie antykolonialistów - była to wściekłość skierowana przeciwko imperializmowi, co było w owym czasie typowe dla lewicowych terrorystów. Organizacje ty wywodziły się ze studenckich komun i stowarzyszeń.

Na początku lat 80 zaczęto tłumaczyć terroryzm jako próbę destabilizowania państw zachodnich. Liczne zamachy wymierzone w amerykańskie ambasady i obiekty wojskowe na Bliskim Wschodzie spowodowały zwrócenie uwagi na popieranie i sponsorowanie terroryzmu przez państwa takie jak: Iran, Irak, Syria
czy Libia. Działania takie zaczęto określać jako ukrytą wojnę słabszych z większymi, bez jakichkolwiek konsekwencji i ryzyka.

W tym czasie główną areną, na której rozpoczynała się „epoka terroryzmu” był Bliski Wschód. Konflikt izraelsko-palestyński pojawił się po tym, jak w lipcu 1968 r. Palestyńczycy porwali samolot izraelskich
linii lotniczych El Al. Przemoc szerzyła się w tym rejonie i w następnych latach, przybierając coraz brutalniejsze formy. Przemoc palestyńska to, rzecz jasna, terroryzm rozumiany w podstawowym tego słowa znaczeniu, czyli terroryzowanie niewinnych ludzi celem zakomunikowania przesłania politycznego. Przywódcy Izraela nazwali działania Palestyńczyków międzynarodowym terroryzmem, zapominając najwyraźniej, że po utworzeniu Izraela wykorzystywanie terroru politycznego pomagało stopniowo powiększać terytorium państwa i wzmacniać jego siły zbrojne. Śmierć Palestyńczyków z rąk Izraelczyków w takich wioskach jak Qibya czy Kafr Qasem na wiele lat przed rokiem 1968 zapadła w pamięć ludności palestyńskiej. Żaden z tych ataków nie został nazwany terrorystycznym, gdyż odpowiadały za nie siły państwa. Organizacja Wyzwolenia Palestyny usiłowała przeprowadzić regularną walkę partyzancką
w prawdziwie antykolonialnym stylu, skierowaną przeciwko obecności Izraela na terytoriach okupowanych. Pomysł upadł, gdyż przeciwnik był o wiele bardziej zaawansowany w technice wojskowej i nie miał najmniejszego zamiaru się poddać. Podobnie jak w przypadku ETA czy IRA, terroryzm zdawał się być jedynym wyjściem wobec milczącej zgody na obecność okupanta. W opublikowanym „testamencie” polegli Palestyńczycy, odpowiedzialni za zamach w Monachium w 1972 r., napisali, że pragną, aby świat dowiedział się o „istnieniu ludzi, których kraj jest od dwudziestu czterech lat okupowany, a honor zdeptany […]”

Lata 90 to jeszcze większe zaciemnienie terminu „terroryzm”. Pojawiły się bowiem nowe odmiany zjawiska, jak terroryzm religijny, chemiczny, biologiczny, narkoterroryzm, cyberterroryzm oraz tzw. szara strefa, czyli zagrożenie stabilności państw przez czynniki niepaństwowe.

Umiędzynarodowienie i brutalizacja metod działań terrorystów dowodzi wyraźnie, że obecnie ludzkość wchodzi w nową epokę terroryzmu, co nie może pozostać bez wpływu na problemy bezpieczeństwa w skali globalnej, narodowej i regionalnej. Najbardziej znaczącymi zagrożeniami stają się obecnie przede wszystkim te związane z bezpieczeństwem, poziomem życia i prawami zwykłych obywateli oraz stabilnością systemu państwowego, rozwojem ekonomicznym oraz rozwojem demokratycznych reguł życia społecznego.

Istnieje prawdopodobieństwo, że terroryzm będzie nękać świat i w przyszłości. Groźba terroryzmu
w „nowym porządku świata” rośnie przez to, że w najbliższych latach może się nim zająć większa liczba sprawców (państw, organizacji, jednostek) mających zamiar i możliwość posługiwania się środkami masowej zagłady oraz większy dostęp do wiedzy i technologii, potrzebnych do ich wyprodukowania i dostarczenia. Ulepszona technologia broni daje terrorystom przewagę, jaką przedtem nie rozporządzali.

2. Czym jest terroryzm?

Słowo „terroryzm” jest nadużywane w żargonie początku XXI wieku. Wynika to z faktu, iż społeczeństwo ma niejasne pojęcie, co kryje się pod tym terminem. Niewątpliwie do nieprecyzyjnego szufladkowania wszelkiej przemocy jako terroryzm przyczyniły się częściowo media, które starają się, by skomplikowane informacje przekazać w jak najkrótszym czasie, czy na najmniejszej powierzchni zadrukowanego papieru. Nie stanowi problemu odnalezienie w artykułach, czy audycjach rozmaitych poczynań, jak sprzedawanie leków bez recepty lub zatrucie produktów na półkach supermarketu określonych przypadkami terroryzmu. Można bez wahania stwierdzić, iż każdy akt przemocy, postrzegany jako działanie przeciwko społeczeństwu, jest bezsensownie zaliczany do kategorii „terroryzm”.

Współczesne rozumienie pojęcia terroryzm nie wprowadza rozróżnień. Termin ten służy do potępiania wszelkich przejawów przemocy, których się nie akceptuje. W ten sposób ignoruje się nie tylko kontekst polityczny, ale również historię ludzkości i przywiązanie do sprawiedliwości oraz uczciwości, które uczyniło nas odrobinę bardziej cywilizowanymi.

Samo słowo „terroryzm” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dosłownie strach i grozę, obawę, trwogę. Są to uczucia wywoływane stosowaniem przemocy, okrucieństwa. Większość autorów swoje wywody zaczyna od etymologii słowa. Fonetycznie jest ono niemal identyczne we wszystkich językach europejskich i dlatego przez wszystkich zrozumiałe (ang. terrorism, hiszp. terrorismo, ros. terrorizm).
W starożytnym Rzymie występowało kilka odmian tego samego słowa: ters, tres, terrere wreszcie terror.
W tej postaci przeszło do języków współczesnych.

Próby stworzenia jednej, spójnej definicji terroryzmu w obecnych czasach stają się coraz trudniejsze. Żadna z dotychczasowych publikacji naukowych nie dała wyczerpującej odpowiedzi na wyżej wymienione pytanie. Wynika to z faktu, że z biegiem czasu zmieniało się jego znaczenie i zastosowanie, jak również to, że badaniem zjawiska terroryzmu zajmują się przedstawiciele różnych dziedzin nauki. Są to m.in. politolodzy, socjolodzy, historycy, psycholodzy. Można więc stwierdzić, iż kierują się oni innymi cechami, celami i osiągają inne wyniki.

W przeprowadzonym badaniu porównawczym piśmiennictwa przedmiotu wyodrębniono 22 najczęściej występujące elementy „terroryzmu”. Porównano 109 definicji tego zjawiska (tabela poniżej).

Lp.	Element	Częstotliwość (%)
1	Przemoc, siła	83,5
2	Charakter polityczny	65,0
3	Strach, emanacja terroru	51,0
4	Groźba	47,0
5	Psychologiczne rezultaty i antycypowana reakcja	41,5
6	Zróżnicowanie ofiary - celu	37,5
7	Celowość, planowanie, systematyczność, zorganizowane działanie	32,0
8	Metoda walki, strategia, taktyka	30,5
9	Nienormalność w łamaniu akceptowanych reguł	30,0
10	Przymus, wymuszenie, wywołanie uległości	28,0
11	Publiczny aspekt (rozgłos, reklama)	21,5
12	Arbitralność, bezosobowość, przypadkowy charakter	21,0
13	Cywile, niezaangażowani w walkę, neutralni, ofiary	17,5
14	Zastraszenie	17,0
15	Skoncentrowanie uwagi na niewinnych ofiarach	15,5
16	Grupa, ruch, organizacja jako sprawca	14,0
17	Symboliczny aspekt, demonstracyjność	13,5
18	Niemożliwe do przewidzenia, niespodziewany akt przemocy	9,0
19	Potajemna, ukryta natura	9,0
20	Powtarzalność; seryjność lub kampanijny charakter przemocy	7,0
21	Przestępczość	6,0
22	Szkoda wyrządzona osobom trzecim	4,0

Większość dotychczasowych prób zdefiniowania „terroryzmu” podkreśla jego związek z przemocą. Wszędzie, gdzie występuje siła, jej użycie, lub tylko próba, zaraz pojawia się nazwa terroru i terroryzmu. Można dokonać porównania definicji na kilku przykładach;

Dla Paula Wilkinsona terroryzm to: […] systematyczne użycie morderstw i zniszczenia, groźba morderstwa i zniszczenia dla zastraszenia jednostek, grup, społeczeństw lub rządów, pozwalające terrorystom na polityczne żądania.

Albert Pawłowski uważa, że: […] wyłącznie stosowanie gwałtu przez jednostki lub grupy osób w celu wywarcia wpływu zarówno na rząd i opinię publiczną, jak i na grupy osób i poszczególne osoby.

Longin Tadeusz Szmidt: […] terroryzm zawsze łączył się z podstępnymi, a więc trudnymi do wykrycia sposobami zabijania osób pełniących funkcje przywódcze.

Viktor Grotowicz: Terroryzm jest serią systematycznych, przeprowadzanych z premedytacją akcji bezpośredniej fizycznej przemocy skierowanych na osiągnięcie określonych celów politycznych.

Tadeusz Hanausek, znawca prawa karnego uważa, że terroryzm to: Zaplanowana, zorganizowana
i zazwyczaj uzasadniona ideologicznie, a w każdym bądź razie posiadająca polityczne podłoże motywacyjne, działalność osób lub grup mająca na celu wymuszenie od władz państwowych, społeczeństwa, lub poszczególnych osób określonych świadczeń zachowań czy postaw, a realizowana
w przestępczych formach obliczonych na wywołanie szerokiego i maksymalnie zastraszającego rozgłosu
w opinii publicznej (…)

Departament Stanu USA posługuje się definicją: […] zaplanowana, umotywowana politycznie przemoc wobec celów nieuczestniczących w walce, stosowana przez subnarodowe grupy czy tajnych agentów, zwykle mająca na celu oddziaływanie na audytorium.

Federalne Biuro Śledcze (FBI) określa terroryzm jako: Bezprawne użycie siły lub przemocy wobec osób lub mienia, aby zastraszyć lub wywrzeć przymus na rząd, ludność cywilną albo części wyżej wymienionych, co zmierza do promocji celów politycznych lub społecznych.

Departament Obrony USA stwierdza, że terroryzm to: Bezprawne użycie - lub groźba użycia - siły czy przemocy wobec osoby lub mienia, by wymuszać lub zastraszać rządy czy społeczeństwa, często dla osiągnięcia celów politycznych, religijnych, ideologicznych.

Każda z wyżej wymienionych definicji koncentruje się na innych elementach. Za najbardziej wyczerpujące należy uznać te sporządzone przez Departament Obrony USA i Paula Wilkinsona. Zwracają one uwagę na fakt, że celem ataku mogą być całe społeczności, podobnie jak rządy.

Nie tylko politolodzy, ale także politycy i prawnicy mają trudności w sprecyzowaniu jednoznacznie brzmiącej definicji. Dla większości policji świata terroryści to zwyczajni kryminaliści. Tylko w nielicznych kodeksach państw europejskich zawarte zostały definicje terroryzmu, zrozumiałe jest, że zrobiły to państwa dotknięte bezpośrednio terroryzmem, czyli: Francja, Hiszpania, Niemcy, Portugalia.

Po zamachu 11 września w USA Komisja Europejska zaproponowała jednolitą definicję, według której działaniami terrorystycznymi są: wszelkie celowe akty popełnione przez pojedyncze osoby, lub organizacje przeciw jednemu lub kilku państwom, ich instytucjom lub ludności, w celu zastraszenia oraz poważnego osłabienia lub zniszczenia struktury politycznej, gospodarczej i społecznej kraju.

Komisja zaproponowała ujednolicenie kar za różnego rodzaju akty terrorystyczne. Wyroki miałyby wynieść od dwóch do dwudziestu lat więzienia z możliwością ukarania dożywociem w przypadku czynów szczególnie okrutnych lub popełnionych przeciwko osobom publicznym, takim jak prezydent oraz inne osobistości, np. parlamentarzyści.

3. Terrorysta - fanatyk czy realista?

Terrorystów ogląda się najczęściej na zdjęciach zrobionych przez agentów wywiadu albo na fotografiach policyjnych. Wielu ludzi uważa ich za wcielenie zła. A tak naprawdę, ktoś zdolny poświęcić własne życie dla idei nie musi być koniecznie psychopatą. Terrorysta to zazwyczaj myślący, zdrowy psychicznie człowiek.

Terroryście chodzi przede wszystkim o narzucenie swojego stanowiska. Chce przekonać społeczeństwo do swoich racji, a wiedząc o tym, iż nie sposób tego uczynić środkami pokojowymi, sięga po metody agresywne. Skoro wszystkie sposoby mediacji zawodzą, dochodzi do wniosku, ze pozostaje mu jedynie użycie siły.

Badania psychologiczne pokazują, że terroryści swoje działanie traktują w kategoriach moralnych. Potrafią je racjonalnie i ideologicznie uzasadnić.

Terroryści to bardzo różni ludzie. Trudno jest stwierdzić, co drzemie w ich psychice. Jedni zaciągają się do organizacji terrorystycznych, żeby zarobić. Brak im wykształcenia, a służba taka wydaje im się pracą, jak każda inna, z tym, że lepiej płatną. Równolegle mogą występować również inne motywy - ukryte, nieuświadomione, które sprawiają, że takie zajęcie im odpowiada. Prawdopodobnie spora część tych, którzy wstępują do oddziałów terrorystycznych, działają właśnie na takiej zasadzie. Chcą zarobić, ale równocześnie terroryzm jest zgodny z ich osobowością. Podoba im się ten styl życia. Tego typu zgodność działania
z osobowością zapewnia lepszą skuteczność działania. 

Najemnicy i ochotnicy wiedzą, o co im chodzi. Wybrali sobie taką drogę życiową. Jest ona patologiczna, ale tylko z punktu widzenia psychologii. Bo dla nich to jest całkiem normalne.

Istnieją również ideowcy. Idea niepodległości kraju, równości klas jest równie dobrym bodźcem, jak ryzyko. Jeśli uważa się ideę za słuszną, można łatwo uznać, że cel uświęca środki. Zwłaszcza, gdy jest
się przekonanym o tym, że wszelkie inne rozwiązania zawiodły. Wtedy posiadana wiedza może być dodatkowym argumentem. Choćby nawet historia, która poddaje argumenty: tu negocjowano, tam negocjowano, i nic z tego nie wyszło. Nasuwa się prosty wniosek: dialog nie prowadzi do niczego, jest skazany na niepowodzenie, więc pozostaje tylko przemoc.

Terrorysta nie musi być więc agresywny. Wystarczy, aby był przekonany, że agresja jest jedyną
metodą walki.

Helmut Schoeck opisuje współpracę między terrorystami: „Istnieje solidarność towarzyszy w zawodzie. Jest ona tym bardziej spontaniczna i tym większa, im bardziej niezwykłe, rzadkie i niebezpieczne jest dane rzemiosło. Ten zawodowy element u terrorystów, wzajemne wskazówki dotyczące sporządzania
i zdobywania nielegalnych materiałów, to uczucie przynależności do wąskiej elity, która żyje dosłownie
na wulkanie (…) Owe wspólne psychologiczne cechy tłumaczą łatwość nawiązywania kontaktów także między tymi bandami i jednostkami, które nie mają nic wspólnego pod względem ideologicznym”.

„To są wszystko zawodowcy. Każdą akcję planuje drobiazgowo zespół dwóch lub trzech ludzi. Ci, którzy mają wykonać akcję, dowiadują się szczegółów zaledwie na kilka godzin przed przystąpieniem do działania. Najczęściej tacy wykonawcy przybywają na miejsce różnymi drogami. Wtedy dopiero otrzymują informacje
i broń”.

Jeżeli mowa zaś o poczynaniach czysto kryminalnych, to terrorystom chodzi przede wszystkim
o osiągnięcie osobistych celów. Z takimi mamy do czynienia w Polsce (na razie!). Nie są to tzw. „ideowcy”, ale pospolici przestępcy, a do ich form (taktyk) przestępczych należą głównie napady z bronią, przemyt (broni, narkotyków), wymuszenia, uprowadzenia, fałszerstwa, napady na konwoje itp. Nadużywanie więc słowa „terrorysta” w polskiej rzeczywistości jest trochę na wyrost. Niestety słowo to utkwiło w naszej świadomości na dobre po zamachach 11 września 2001 r., co powoduje mylne określanie przestępstw
np. czysto rabunkowych (w którym były ofiary) jako akty terroryzmu.

4. Przyczyny i źródła terroryzmu

Koniec XIX i początek XX wieku to czas swoistego kultu siły fizycznej. Kiedy przemoc urasta do rangi najskuteczniejszej metody i argumentu we wszystkich sporach i konfrontacjach, trudno spodziewać się łagodniejszych metod rozwiązania problemów, niż tych, które lansuje kultura i cywilizacja.

Terroryzm łączy z lękiem i obawą mającą objąć wybrane środowiska, społeczności. Wywołanie tego typu stanów jest jednym z podstawowych celów towarzyszących aktom terroru. Terroryści przede wszystkim dążą bezpośrednio do celu bardziej drastycznego - usunięcia lub porwania osoby lub osób piastujących istotne stanowiska publiczne, czy też bliskich im osób lub zniszczenia określonego obiektu. Tego typu działania, mające na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na jakiś problem o charakterze krajowym lub światowym, mają wtedy charakter propagandowy. Innymi, konkretniejszymi celami, ku którym dążą terroryści mogą być: wypłacenie okupu, zwolnienie więźniów, zasianie niepokoju i anarchii w państwie, lub osiągnięcie innych korzyści.

Jako źródeł motywów wyboru przemocy dla osiągania celów nie należy wykluczać również psychiki ludzkiej. Zachowanie ludzi nie ma bowiem charakteru spontanicznego, ale reaktywny, co oznacza,
że agresja człowieka jawi się jako odpowiedź na sygnał. Sygnał taki może mieć charakter wewnętrzny
(np.: strach, cierpienie), lub zewnętrzny (np. sytuacja polityczna, społeczna).

Rozważając natomiast celowość wykorzystywania terroryzmu można dojść do wniosku, że istnieją dwa zasadnicze jego motywy: główny i pośredni. Celem głównym jest zazwyczaj zmuszenie do pożądanych zachowań, uzyskanie ustępstw (np.: wypłacenie okupu), stworzenia atmosfery niepokoju, zamętu,
czy zwrócenia uwagi świata na sprawę, o jaką się walczy. Cel pośredni natomiast „[…] stanowiący techniczny środek realizacji celu głównego […] osiągany jest poprzez różne sposoby atakowania dóbr pozostających pod ochroną prawa”.

Do źródeł zjawiska należy zaliczyć niewątpliwie:

- społeczno - ekonomiczne, które łączą się ściśle z takimi zjawiskami, jak: kryzysy ekonomiczne, sytuacje dyskryminacji narodowej i społecznej lub też ze świadomością przekazywania „okrojonej” rzeczywistości w środkach masowego przekazu.

- historyczno - polityczne mające swój początek w reakcjach społecznych domagających się pełnej demokratyzacji i poszanowania praw człowieka.

- socjologiczne - można je tłumaczyć jako zjawiska napiętej atmosfery społecznej, o tzw. duchu przemocy.

- psychologiczne - duża część terrorystów charakteryzuje się niezrównoważeniem psychicznym, posiadając przy tym nadmierne poczucie własnej wartości.

Inna klasyfikacja źródeł:

- separatystyczno-narodowościowy: IRA (Ulster), ETA (Hiszpania),

- anarchistyczno-lewacki: Czerwone Brygady (Włochy), RAF (Niemcy),

- komunistyczny ekstremizm: Tupamaros (Urugwaj), Japońska Armia Czerwona,

- narodowowyzwoleńczy: Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny, bojówki Czeczeńskie,

- religijny: fundamentaliści islamscy, np. Hamas, sekta Najwyższa Prawda Aum,

- neofaszystowski: Nowy Ład (Włochy),

- skrajnej prawicy: Stowarzyszenie Obrony Ulsteru - UDA, UKF,

W sytuacji, gdy pojęcie terroryzmu nabiera tak szerokiego znaczenia, lub kiedy ta sama akcja może być podjęta przez dwie różne osoby, czy dwie różne grupy w dwu różnych celach, znaczenia nabiera zakwalifikowanie tego aktu przemocy. Aby tego dokonać, należy zwrócić uwagę nie tylko na reakcję potencjalnej ofiary i manipulowanie zastraszeniem, ale i na naturę gwałtownego czynu.

4.1 Przyczyny rozwoju przestępczości w Polsce

Opisując zagadnienia związane z terroryzmem należy zaznaczyć, że nie wszędzie działalność organizacji i osób zajmujących się terroryzmem ma taki sam charakter i jest jednakowo traktowana. Na tle obserwowanych na świecie i kontynencie zjawisk stricte i quasi - terrorystycznych, jawi się rodzimy obraz tego typu zagrożeń. Miniona dekada lat dziewięćdziesiątych i początek nowego wieku to okres nie tylko gwałtownego wzrostu przestępczości, ale też niebezpiecznej ewolucji podstawowych kategorii przestępstw kryminalnych w kierunku:

- coraz wyższego poziomu zorganizowania działalności przestępczej,

- zdecydowanego zwiększenia poziomu brutalizacji czynów,

- siania terroru dokonanym przestępstwem,

- stosowania środków niewspółmiernie groźnych w stosunku do celu,

- nieliczenia się z opinią społeczną, co do skutków swojego działania.

Sytuacja ta wynika z wielu przyczyn. Podstawę wyróżnienia przyczyn czynów przestępczych występujących na terenie Rzeczypospolitej stanowią m.in. kryzys gospodarczy, wysokie bezrobocie, słabe prawo i demoralizacja społeczeństwa ale również złe wychowanie przez rodzinę, niewłaściwa edukacja
w szkole i kryminogenne zachowanie środowiska. Do wzrostu zachowań kryminogennych przyczyniło
się również niewątpliwie „otwarcie granic” dla grup przestępczych ze wschodu.

Dodatkowo do przyczyn popełniania czynów kryminogennych należy zaliczyć:

- około 6 mln. ludzi żyje w skrajnym ubóstwie, większość na granicy minimum biologicznego

- żałosny poziom wykształcenia polskiego społeczeństwa. Tylko 8% ludzi ma wykształcenie wyższe,
30-40% średnie

- nadużywanie alkoholu i narkotyków (ponad 5 mln. Polaków!). Coraz większy procent w tej grupie stanowią nieletni (obecnie szacuje się ich liczbę na ok. 230 tys.).

- coraz większy odsetek młodzieży spotyka się z przemocą w szkołach (już co 4 dziecko).

- wśród Polaków coraz powszechniejsze stają się choroby psychiczne (nerwice, schizofrenia itp.).

- wzrost prostytucji. Szacuje się, że 15% z tej grupy to nieletnie.

- wszechobecna korupcja.

- nieskuteczność organów ścigania, zbyt łagodne prawo.

Wraz ze stałym wzrostem przestępczości zorganizowanej i zawodowej wzrasta również ilość grup przestępczych, nie tylko krajowych, ale nawet działających na terenie Polski mafii z krajów wschodnich.
W 1998 r. w kraju działało 475 grup przestępczych liczących ok. 5 tys. członków. Około 190 miało charakter międzynarodowy.

Średni coroczny wzrost przestępstw na terenie RP wynosi ok. 7%. Większą część tego wzrostu stanowią przestępstwa na tle rabunkowym i rozliczeniowym oraz popełnianych z bronią palną. Od niedawna obserwujemy rozwój przestępczości aferowej, podatkowej, celnej, a nawet dokonywanej przez ekipy rządzące. Coraz częstsze są uprowadzenia dla okupu czy zabójstwa na zamówienie, podkładanie bomb
w budynkach publicznych, a nawet przestępczość cmentarna.

Nie ma dnia, aby nie czytało się o przestępstwach. Zuchwałość, agresja i brutalność przestępców oraz brak jakiejkolwiek obawy z ich strony, doprowadziły do tego, że już 75% mieszkańców miast czuje się bezpośrednio zagrożona przestępczością.

Przestępcy posługują się coraz lepszym sprzętem, szybkimi samochodami, często wyposażeni
w najnowszą broń, sprzęt przestępczy (np. podsłuchy, niezauważalne kamery). Dochodzi nawet do tego,
że zacierają za sobą ślady kryminalistyczne! Technik przestępczych uczą się w zakładach karnych,
gdzie również planują następne przestępstwa.

Podstawę wyróżnienia przyczyn czynów przestępczych występujących na terenie Rzeczypospolitej stanowią m.in. kryzys gospodarczy, wysokie bezrobocie, słabe prawo (zliberalizowane) i demoralizacja społeczeństwa, ale również złe wychowanie przez rodzinę, niewłaściwa edukacja w szkole i kryminogenne zachowania środowiska. Do wzrostu zachowań kryminogennych przyczyniło się również niewątpliwie „otwarcie granic” dla grup przestępczych ze wschodu.

Teraz, będąc członkiem Unii Europejskiej otwieramy zachodnie i południowe granice. Wydawać się może, że Polska nie jest na to przygotowana. Prawo, pomimo stopniowego dostosowywania do unijnego,
w wielu punktach jest „martwe”. Nasze służby mundurowe są słabo wyszkolone, wyposażone w przestarzały sprzęt, a przede wszystkim jest jej za mało. Nie jest to wystarczające zabezpieczenie przed „napływem” zachodnich grup przestępczych.

W tej sytuacji na znaczeniu zyskuje pozycja pracownika ochrony fizycznej a także zabezpieczenia technicznego. Ochroniarz będzie musiał przechodzić coraz bardziej wymagające szkolenia lepiej przygotowujące do zawodu i jeszcze ściślej współpracować z policją i innymi służbami. Będą nie tylko zmuszać przepisy unijne, ale także sytuacja w kraju.

5. Rodzaje terroryzmu

Paul Wilkinson w swojej pracy „Terrorism and the Liberal State” wyróżnił cztery główne nurty terroryzmu:

1. Subrewolucyjny - dąży do osiągnięcia określonych celów politycznych niebędących jednak zmianami rewolucyjnymi (systemowymi), akty przemocy popełniają małe grupy (czasami akty indywidualne)
   w sposób wysoce nieprzewidywalny.

2. Rewolucyjny - celem w tym przypadku jest rewolucja lub chociaż osiągnięcie taktycznych zwycięstw
   w walce rewolucyjnej, aktów przemocy dokonują grupy posiadające przywódców i ideologię lub program. Są to z reguły specjalne, zakonspirowane, paramilitarne grupy tworzone wewnątrz ruchu rewolucyjnego, jednocześnie obok walki zbrojnej prowadzona jest walka polityczna.

3. Represywny - służący do „tłumienia buntów lub trzymania w ryzach grup, indywidualnych obywateli lub form zachowania uważanych za niepożądane przez represora lub tylko prześladowania wybranych samowolnie do likwidacji”, jest to terroryzm często bardzo krwawy przechodzący w terror masowy.

4. Epifenomenalny - brak w nim jasno sprecyzowanych celów, jest elementem dokonywanych na wielką skalę aktów przemocy, które są przypadkowe, nieprzemyślane, niezaplanowane, pojawiające się
   w kontekście bardzo krwawej walki.

Z terytorialnego punktu widzenia terroryzm można podzielić na:

- Państwowy, który dotyczy zastraszania obywateli przez władzę państwową lub sytuację odwrotną,

- Międzynarodowy (o międzynarodowych konsekwencjach), mający charakter przemocy skierowanej przeciwko osobom chronionym przez prawo międzynarodowe (dyplomaci, przywódcy państw)
i miejscom podlegającym takiej ochronie (ambasady), wobec środków komunikacji masowej,

- Separatystyczny, często wiązany z terroryzmem narodowowyzwoleńczym, polegający na dążeniu poszczególnych ugrupowań do uzyskania odrębności etnicznej, religijnej.

Biorąc z kolei pod uwagę motywacje wyróżniamy terroryzm:

- Kryminalny - działanie z chęci zysku lub zamach na wszelkie dobro jednostki: życie, wolność, nietykalność osobistą - napad, rozbój itp.

- Patologiczny - jest wynikiem zaburzeń umysłowych np.

- Polityczny - sprawcy przyświecają idee odmienne od ogólnie przyjętych, fanatycznie dąży do obranego celu

Tadeusz Hanausek w opracowaniu „W sprawie pojęcia współczesnego terroryzmu” wyróżnia kilka kryteriów terroryzmu, m.in.:

A. Kryterium przejawiające się w sposobie działania:

- Uprowadzenie bądź zatrzymanie środków komunikacji publicznej wraz z pasażerami w roli zakładników

- Uprowadzenie bądź zatrzymanie osób w charakterze zakładników

- Powodowanie wybuchów i pożarów w miejscach publicznych

- Atakowanie bronią palną lub rakietową skupisk ludzi, wybranych osób bądź obiektów

- Skażenie materiałami radioaktywnymi lub środkami chemicznymi obiektów bądź środków komunikacji publicznej

- W formach mieszanych (terroryści z mafii)

B. Akty terrorystyczne mogą się dzielić na:

- Terroryzm bezpośredni - zastosowanie przemocy wobec określonego podmiotu dla osiągnięcia zamierzonego celu

- Terroryzm pośredni - zastosowanie przemocy wobec określonego podmiotu dla wymuszenia na innym podmiocie działania zgodnego z interesem ją stosującego

Terroryzm można podzielić także na: skierowany przeciwko jednostce, grupie, społeczeństwu lub działający na oślep; represyjny, ofensywny, defensywny; jednorazowy albo ciągły; skierowany przeciwko sferze polityki, gospodarki, kultury itp.; prywatny

Rozdział III. ZWALCZANIE TERRORYZMU NA ŚWIECIE

1. Ewolucja regulacji karnoprawnych

Pierwszych regulacji prawnych dotyczących terroryzmu można szukać na początku XX w. Konwencje podpisane w Hadze w 1907 r. traktują jednak problem bardzo szeroko. Terror nie miał bowiem tak powszechnego charakteru jak w ostatnich dziesięcioleciach. Można w owych konwencjach znaleźć wzmianki m.in. o zakazie ataków na bezbronne miasta, wsie czy też domy mieszkalne.

Po raz pierwszy w sposób szerszy zastanawiano się nad problematyką w łonie Komisji Prawa powołanej w czasie konferencji w la Paz w 1919 r. Dyskutowano tam nad terroryzmem systematycznym, czyli zamachami dokonywanymi przez mocarstwa w formie zbrodni dokonywanych przeciw wszystkim.

Problemem terroryzmu zaczęto omawiać w trakcie serii konferencji poświęconych unifikacji prawa karnego (lata 1926-35). Podczas konferencji w Brukseli w 1926 r. po raz pierwszy przyjęto definicję międzynarodowego terroryzmu. Określono go jako „czyn bezprawny, gwałcący porządek międzynarodowy”. W wydanej rezolucji wyszczególniono również rodzaje czynów o charakterze terrorystycznym. Zgodnie z nią zakazywano umyślnego użycia środków zdolnych do wytworzenia niebezpieczeństwa, jako rezultatu czynu narażającego życie, zdrowie człowieka, nietykalność osobistą lub też grożącego zniszczeniem mienia. Analizowano również kwestie efektywnego zwalczania terroryzmu. Na kolejnej konferencji z cyklu, która odbyła się w Warszawie w 1927 ustalono, że terroryzm ma być ścigany w ramach zasady represji światowych (niezależnie od miejsca ataku i narodowości sprawcy).

W końcu roku 1934 sprawą terroryzmu zajęła się Liga Narodów. Opracowała projekt międzynarodowej konwencji dotyczącej przeciwdziałania popełnianiu przestępstw terrorystycznych i karania jego sprawców. Powołano również międzynarodowy sąd karny.

W roku 1935 r. na konferencji w Kopenhadze przedstawiono raport stricte dotyczący terroryzmu. Zwracano w nim głównie uwagę na ponadnarodowy charakter tego zjawiska. Ustalono ponadto,
że przestępstwa międzynarodowe będą podlegać jurysdykcji prawa karnego międzynarodowego. Przyjęto też dokument określony jako Definicja Przestępstwa politycznego na poziomie międzynarodowym.

W 1936 r. Liga Narodów przyjęła rezolucję, zakazującą przygotowywania i dokonywania zamachów terrorystycznych na życie lub wolność osoby uczestniczącej w pracach zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych. Wzywano również w niej państwa do zapewnienia ukarania zamachów
o międzynarodowym charakterze.

Na sesji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego w 1976 r. stwierdzono, że: terroryzm, który równa z ziemią społeczność międzynarodową i prawa człowieka, wyłącza jego sprawców poza prawa całej ludzkości. Międzynarodowi terroryści są więc wrogami ludzkości…

Kongres tego stowarzyszenia, który odbył się w Budapeszcie we wrześniu 1999 r. poświęcono zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, a w tym również przeciwdziałaniu terroryzmowi.

Z bardziej istotnych konferencji należy wymienić również Warszawską z sierpnia 1988 r., której głównym jej celem było umożliwienie i ułatwienie ekstradycji w przypadku aktów międzynarodowego terroryzmu,
oraz konferencja Wingspread-Balaggio (1971-72) dotycząca zbrodni międzynarodowych.

2. Rezolucje ONZ

Zagadnienie terroryzmu po drugiej wojnie światowej podjęła Organizacja Narodów Zjednoczonych.
W rezolucjach i innych dokumentach Zgromadzenia Ogólnego odnoszono się do aktów terroryzmu jak do zbrodni międzynarodowych. Próbowano dokonać szczegółowej analizy zjawiska (kontekst, przyczyny, definicja itp.). Opracowano wiele rezolucji, m.in.:

- z 24 października 1970 r. - dotyczyła m.in. warunków dopuszczających użycie przemocy oraz nakazywała powstrzymywać się państwom od organizowania, podżegania czy wspomagania w aktach walki wewnątrzpaństwowej lub w aktach terrorystycznych na terenie innego państwa.

- z 24 października 1970 r. - stwierdzała, iż każde państwo ma obowiązek powstrzymywania się od organizowania, wspomagania lub uczestnictwa w aktach terrorystycznych w innym państwie lub
godzić się na organizowanie na jego terytorium działalności terrorystycznych organizacji.

- 18 grudnia 1972 - Komitet Prawny działający przy ONZ zaakceptował projekt rezolucji wniesiony
przez 16 państw niezaangażowanych, m.in. Algierię, Kenię i Jugosławię, wzywający państwa
do wzmożenia wysiłków nad rozwiązaniem problemu terroryzmu międzynarodowego, oraz by podjęły próby eksponowania przyczyn, które wywołują akty przemocy. W rezolucji potępiono ponadto terrorystyczne akty stosowane przez kolonialne i obce reżimy.

- 14 grudnia 1973 r. komitet ds. spraw terroryzmu pod auspicjami ONZ uchwalił nowojorską Konwencję
o zapobieganiu przestępstwom i karaniu sprawców przestępstw…

- z 14 grudnia 1974 r. -zdefiniowano tu pojęcie aktu agresji jako m.in. wysyłanie przez państwa lub
w ich imieniu uzbrojonych grup, które dopuszczają się aktów zbrojnych przeciwko innemu państwu.

- rezolucje XXXI z 1976 r. i XXXII z 1977 r. - potępiono w nich terror stosowany przez reżimy represjonujące narody oraz zapewniono o prawie narodów do samookreślenia i do walki narodowowyzwoleńczej.

- z 17 grudnia 1979 r. - stwierdzała m.in., że terroryzm stanowi niebezpieczeństwo dla porządku światowego, naraża życie ludzkie i zagraża podstawowym wolnościom. Było to pierwsze stanowcze potępienie politycznych aktów przemocy.

- 18 grudnia 1979 r. - opracowano konwencję o zakazie brania zakładników (tzw. Konwencja Nowojorska)

- z 9 grudnia 1985 r. - potępia ona akt uprowadzenia śródziemnomorskiego statku pasażerskiego. Zalecała także wszystkim państwom podejmowanie działań prowadzących do stopniowej eliminacji przyczyn terroryzmu przez dostosowanie wewnętrznego ustawodawstwa do postanowień istniejących konwencji antyterrorystycznych, jak również do zatrzymywania, wymierzania kary, lub ekstradowania terrorystów.

- z 9 grudnia 1994 r. - podjęto w niej próbę zdefiniowania terroryzmu

- w końcu 1998 r. wszczęto prace nad konwencją WOBEC zwalczaniu przestępczości zorganizowanej. Podjęto próbę ustalenia listy przestępstw zaliczanych do aktów terroryzmu. Nie udało się jednak zakończyć prac nad nią.

Jednocześnie w 1970 roku Zgromadzenie Ogólne NZ poparło całkowicie Deklarację zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami. Deklaracja
ta stwierdzała, że narody mają prawo do samostanowienia i podczas walki wyzwoleńczej mogą zabiegać
o pomoc z zewnątrz. W roku 1974 pojawiła się kolejna inicjatywa ONZ, zgodnie z którą definicja międzynarodowego kryzysu zbrojnego powinna również obejmować „zbrojne konflikty, w których korzystając do prawa samostanowienia, narody walczą przeciwko dominacji kolonialnej, obcej okupacji oraz rasistowskim reżimom […]”. Ten międzynarodowy ruch miał na celu usprawiedliwienie i legitymizację walk narodowowyzwoleńczych, które toczyły się przeciwko panowaniu białych w Afryce.

Zwolennicy ruchu ETA w Hiszpanii i IRA w Irlandii Północnej widzieli swoją sytuację polityczną przez pryzmat sytuacji kolonialnej. Członkowie obu tych organizacji uważali, że korzystają jedynie z prawa do walki o uwolnienie swoich narodów spod kolonialnych rządów. Hiszpania i Wielka Brytania traktowały owe terytoria nie jako placówki kolonialne, lecz integralną część swoich państw.

3. Dyrektywa NATO

Główne zasady dotyczące środków antyterrorystycznych określono szczegółowo w dokumencie Uzgodnienia bezpieczeństwa pomiędzy członkami NATO. Akt ten ustanawia reguły postępowania i wymogi bezpieczeństwa stosowane na obszarze podległym Dowództwu NATO w Europie (ACE). We wszystkich krajach członkowskich, w każdym dowództwie obowiązują te same zasady zabezpieczenia (dyrektywa ACE AD-70-1).

Dyrektywa określa sposób planowania bezpieczeństwa, szkoleń i kontroli. Precyzuje system przyjmowania informacji i ostrzeżeń.

Każdy z dowódców ACE musi zapewnić przygotowanie planów i instrukcji bezpieczeństwa, zawierające m.in. środki antyterrorystyczne, procedury zabezpieczenia instalacji przed aktami terroryzmu, sabotażu lub uszkodzenia. Rozdział II dyrektywy omawia zabezpieczenie instalacji ACE, a także personelu przed atakami terrorystów.

Zagrożenie przemocą w stosunku do personelu i organizacji obejmuje:

a. demonstracje, których celem jest doprowadzenie do konfrontacji

b. ataki na pomieszczenia ACE

c. fałszywe alarmy (np. o podłożonej bombie)

d. morderstwa, porwania, branie zakładników

e. ataki bombowe na obiekty

Zagrożenia tego typu zmieniają się w zależności od kraju. Mogą również być uzależnione od pochodzenia personelu pracującego w dowództwie. Dokonano dlatego podziału obowiązków
i odpowiedzialności:

1. Kraj „goszczący” odpowiedzialny jest za:

- zabezpieczenie zewnętrzne organizacji ACE na terenie danego kraju

- przekazywanie informacji dowódcom ACE o istniejących zagrożeniach

- przedstawianie dodatkowych środków antyterrorystycznych

- zapewnienie środków bezpieczeństwa do ochrony personelu ACE poza obszarem

- wskazanie grupy chronionej przed terroryzmem, jak również zakresu stosowanych środków ochronnych

- wyznaczenie punktów kontaktowych do przekazywania informacji (dotyczących oceny zagrożenia
i koordynacji działań)

2. Kraj „macierzysty” odpowiada za:

- realizację aspektów bezpieczeństwa przy wyborze obiektu dla wysłanego personelu

- uwzględnienie wyposażenia mającego polepszyć bezpieczeństwo na wyznaczonym oficjalnie obszarze

- poinformowanie władz bezpieczeństwa kraju goszczącego o każdym zagrożeniu

W dyrektywie zawarte są również szczegółowe problemy do rozważenia w planach zabezpieczenia przed atakami terrorystycznymi, m.in.:

- trasy poruszania się VIP-ów muszą podlegać ścisłym regułom

- instalacje systemów alarmowych z sygnałem akustycznym

- gotowość do natychmiastowego otoczenia terenu kordonem

- powiadomienie władz kraju goszczącego o ataku

- zabezpieczenie obszarów wrażliwych (łatwych do sforsowania)

- rozlokowanie wzmacnianych barier i osłon kuloodpornych na punktach wejścia

- restrykcje dostępu pojazdów do ważnych miejsc (strefy dostępu)

- gotowość do udzielenia pomocy ofiarom

- awaryjne zmagazynowanie zapasów pożywienia

4. Działania podejmowane przez organizacje regionalne

A. Unia Europejska

W prawie Unii Europejskiej przeciwdziałanie terroryzmowi przez długi czas nie miało właściwego miejsca. Szczególne ożywienie swoich działań nastąpiło po atakach na Nowy Jork i Waszyngton w 2001 r. Ustalono wreszcie wspólną definicję terroryzmu. Określono ją jako: wszelkie celowe akty popełnione przez pojedyncze osoby, lub organizacje przeciw jednemu lub kilku państwom, ich instytucjom lub ludności, w celu zastraszenia oraz poważnego osłabienia lub zniszczenia struktury politycznej, gospodarczej i społecznej kraju.

Zalecono wszystkim państwom członkowskim wprowadzenie jednolitych i takich samych rozwiązań prawnych w zakresie walki z terroryzmem do kodeksów karnych.

Za początki współdziałania państw członkowskich Unii w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu należy uznać lata siedemdziesiąte, kiedy odnotowano znaczne wzmożenie aktywności organizacji przyjmujących terroryzm jako formę walki. Dotyczyło to zwłaszcza Niemiec (RAF - Rote Armee Fraktion), Francji (Akcja Bezpośrednia), Hiszpanii (ETA - Euskadi ta Askatasuna), Irlandii (IRA - Irish Republican Army).

W 1992 r. przyjęto traktat o Unii Europejskiej, w którym po raz pierwszy ujęto zadania zapobiegania
i zwalczania przestępczości oraz współpracy międzyrządowej w tym zakresie. Po raz pierwszy w prawie pierwotnym Unii w tak wyraźny sposób potraktowano problem terroryzmu.

W traktacie z Maastricht ustalono wspólne działania dotyczące stworzenia rejestru wyspecjalizowanych kompetencji antyterrorystycznych, wiedzy eksperckiej i umiejętności w celu ułatwienia współpracy między państwami.

Unia przyjęła także:

a. deklarację o finansowaniu terroryzmu z 30 listopada 1993 r., która wzywa do ścisłej współpracy
w zakresie wymiany informacji oraz przyjrzenia się problemowi finansowania terroryzmu

b. konwencję dotyczącą procedur ekstradycji pomiędzy państwami członkowskimi UE z 10.03.1995 r.

c. deklarację apelującą o zwiększenie zakresu współpracy przez współdziałanie organów sądowych i policji z 09.10.1995

d. deklarację określającą zasady powołania politycznego partnerstwa obszaru pokoju i stabilności obejmowała ona również współpracę w zakresie zapobiegania terroryzmowi, przemytowi i imigracji (listopad 1995 r.).

e. konwencję dotyczącą ekstradycji między państwami członkowskimi UE z 27.09.1996

f. akt unijny „wspólne działanie”, który wyznaczał następujące cele:

- lepsza koordynacja działań w zakresie zapobiegania i zwalczania terroryzmu

- wzmocnienie współpracy właściwych organów państw członkowskich

- udostępnianie wiedzy, metod i rozwiązań innym państwom członkowskim

g. Prowadzone są prace w dziedzinie zwiększenia skuteczności ścigania sprawców aktów terrorystycznych

- program „europejski nakaz aresztowania”

Jednym z najważniejszych celów integracji europejskiej jest swobodny przepływ ludności. Fakt ten stanowi poważne wyzwanie dla bezpieczeństwa państw uczestniczących w integracji. Stopniowe znoszenie ograniczeń w ruchu ludności powodowało próby wprowadzania skutecznych systemów zabezpieczeń
przed przestępczością, w tym terroryzmem. Jednym z instrumentów polityki bezpieczeństwa jest układ
z Schengen z 14 czerwca 1985 r. Początkowo dotyczył on jedynie Luksemburga i państw z nim graniczących, ale 19 stycznia 1990 r. został uzupełniony. Rozszerzenie obejmowało: Belgię, Francję, Hiszpanię, Luksemburg, Niemcy i Portugalię. Od 1997 r. Austrię i Włochy, a w 1998 r. włączono również Danię, Finlandię, Szwecję oraz Islandię i Norwegię (nie są członkami UE).

Układ z Schengen wprowadza bezwizowy, swobodny ruch ludności oraz określa zasady przemieszczania się na terytorium Unii obywateli innych państw: turystów, emigrantów, uchodźców. Wzmacnia również kontrolę zewnętrzną na lotniskach, w portach i na granicach lądowych. Na obszarze
20 km od granic jak również na szlakach otwartych prowadzona jest ruchoma kontrola (prowadzą
ją mieszane międzynarodowe brygady).

B. TREVI

W ramach odpowiedzi na zagrożenie rosnące w siłę, podczas spotkania szefów MSW krajów członkowskich w Rzymie w 1975 r., postanowiono nawiązać współpracę resortów spraw wewnętrznych
i sprawiedliwości w ramach struktury TREVI (Terrorisme, Radicalisme, Exstremisme, Violence Internationale). Ugrupowanie miało zajmować się terroryzmem, jak również ochroną wspólnego rynku
i granic Wspólnoty Europejskiej. Zespół TREVI stworzył międzyrządowe forum, na którym spotykano się co pół roku na szczeblu ministerialnym i oficjalnym. W roku 1979 do TREVI dołączyła ogólnoeuropejska Policyjna Grupa Robocza do Walki z Terroryzmem (PWGOT), złożona z przedstawicieli wszystkich ówczesnych państw Wspólnoty oraz Finlandii, Norwegii i Szwecji. W roku 1990 TREVI awansował do rangi stałej organizacji.

Mimo swych zasług w dziedzinie koordynacji współpracy Policji polegającej na stworzeniu nowych środków komunikacji, powołaniu oficerów łącznikowych, zintensyfikowaniu współpracy w dziedzinie zwalczania terroryzmu i przestępczości zorganizowanej - program miał niewątpliwie te wszystkie braki,
które wynikają z braku umocowania prawnego do swoich działań. Sukces TREVI oraz narastająca determinacja zacieśnienia współpracy przyczyniły się do podjęcia próby stworzenia ram instytucjonalnych dotyczących spraw wewnętrznych znajdujących swe odzwierciedlenie w postanowieniach Traktatu
z Maastricht.

C. Europol

Istotnym krokiem w dziedzinie koordynacji działań w zakresie współpracy Policji w walce
z przestępczością międzynarodową jest powołany w 1995 roku Europol (European Police Office). W latach 1994-1998 nastąpiło znaczne przyśpieszenie współpracy, a ustalenia konferencji w Dublinie w grudniu
1996 r. ugruntowały determinację państw członkowskich UE w kwestii walki z przestępczością zorganizowaną, podkreślając konieczność koordynacji działań na szczeblu wspólnotowym. Konsekwencją postanowień było podpisanie Traktatu Amsterdamskiego. Główne zadania Europol polegają na:

- zorganizowaniu wymiany informacji przez oficerów łącznikowych;

- prowadzenie systemu komputerowego z bazą danych składającego się z części informacyjnej, analitycznej oraz archiwalnej stanowiącej połączenie systemów analitycznego i informacyjnego;

- prowadzenie analizy operacyjnej wspierającej działania państw członkowskich w tej dziedzinie
(analizy dokonywane na podstawie informacji dostarczanych przez państwa członkowskie oraz działania własne Europol);

- przygotowywanie ekspertyz oraz udostępnianie zaplecza technicznego wspomagającego prowadzone działania operacyjne sił policyjnych krajów członkowskich.

Jednostką nadzorującą pracę Europol jest Rada Ministrów Spraw Wewnętrznych. Wykonywaniem statutowych obowiązków Europol są oficerowie łącznikowi, których jest 41 na 155 osób zatrudnionych
w organizacji. Oficerowie ci reprezentują różne formacje sił policyjnych, m.in. policjanci, celnicy, specjaliści ds. migracyjnych oraz analitycy.

Pomimo faktu, że konwencja powołująca Europol jest otwarta tylko dla krajów członkowskich UE,
to jednak dopuszcza współpracę z krajami nie będącymi członkami Unii. Istnieje również możliwość wysyłania oficerów łącznikowych z krajów nie będących członkami Unii Europejskiej, szczególnie dotyczy
to zaś krajów, które w przyszłości mają do niej dołączyć.

D. Interpol

Interpol to Międzynarodowa Organizacja Policji Kryminalnej. Jej początki sięgają 1914 roku, kiedy
to odbył się I Kongres Policji Śledczej. Przedstawiciele 14 państw rozważali na nim możliwość utworzenia międzynarodowej kartoteki policyjnej, oraz ujednolicenia procedur ekstradycyjnych. W 1923 roku,
na II kongresie ustanowiono Międzynarodowy Komisariat Policji Kryminalnej. W 1946 r. utworzono główną siedzibę organizacji w Paryżu. Polska jest aktywnym członkiem organizacji.

Działalność Interpolu w zwalczaniu terroryzmu zaczęła się w 1986 r. wtedy to na 55 sesji Zgromadzenia Ogólnego organizacji utworzono Grupę TE (ds. terroryzmu), która skupiła się na:

- współpracy z organizacjami międzynarodowymi w zakresie zapobiegania i zwalczania terroryzmu

- organizowanie szkoleń dla funkcjonariuszy policji z różnych krajów zajmujących się zwalczaniem terroryzmu

- gromadzenie i udostępnianie informacji o ugrupowaniach terrorystycznych, a także opracowywanie materiałów informacyjnych dotyczących terroryzmu

E. System Informacyjny Schengen

System Informacyjny Schengen stanowi bardzo ważne narzędzie w walce z międzynarodową przestępczością zorganizowaną. System ten polega na utrzymywaniu wspólnego systemu informacji,
który dzięki zastosowaniu komputerowej procedury przetwarzania danych pozwala poszczególnym państwom m.in. na:

- weryfikację osób podczas kontroli granicznej w momencie przekraczania granicy zewnętrznej;

- wykorzystywanie go jako narzędzia weryfikacji podczas kontroli policyjnych i celnych przeprowadzanych wewnątrz kraju;

- wykorzystywanie jako bazy danych zawierającej rysopisy i opisy przedmiotów;

- korzystanie z tej bazy danych w celu wydawania wiz, zezwoleń na pobyt.

Rozdział IV. POLSKA WOBEC TERRORYZMU

Polska nigdy nie była miejscem dokonywania licznych aktów terrorystycznych. Być może dlatego
nie mamy szczególnie rozbudowanych struktur i szczegółowych przepisów prawnych dotyczących przeciwdziałania terroryzmowi. Polski kodeks karny nie traktuje zjawiska terroryzmu w wyjątkowy sposób. Zawsze jednak we współpracy międzynarodowej, w sferze prawnej, jak i politycznej, aktywność Polski
w tym zakresie była widoczna.

Rozpatrując problem zagrożenia terrorystycznego z punktu widzenia Polski, należy zastanowić się nad jego prawdopodobieństwem i charakterem. Groźba ataku skierowanego przeciwko RP i jej obywatelom jest prawdopodobna. Wiąże się ona z sytuacją wewnętrzną w Polsce jak i z sytuacja geopolityczną na świecie.

Jako pierwsze, należy rozpatrzyć zagrożenie ze strony terroryzmu wewnętrznego. Wybiegając trochę
w przyszłość, można go określić jako działalność grup terrorystycznych (przestępczych) pochodzących
z Polski, których powstanie i działalność będą związane z sytuacja wewnętrzną RP. Głównymi motywami
ich działania mogą być m.in. kryzysy społeczne i ekonomiczne, jak również wrogość do elit rządzących.

Drugim zagrożeniem jest terroryzm zewnętrzny, czyli działalność terrorystyczną grup spoza Polski. Motywem ich działania może być sprzeciw wobec polskiej polityki zagranicznej. Dotyczy to sytuacji, w której Polska będzie postrzegana jako sojusznik znienawidzonych państw, jakim są np. Stany Zjednoczone dla społeczeństw krajów arabskich, jak również organizacji typu NATO.

W obecnej sytuacji politycznej na świecie należy liczyć się z zagrożeniem ze strony grup terrorystycznych jak z każdym innym, a potencjalnych terrorystów traktować jako siłę destrukcyjną, zagrażającą stabilności Polski.

1. Problem terroryzmu w Polsce

Polacy w swojej długiej historii wielokrotnie prowadzili działalność, która współcześnie byłaby „zaszufladkowana” jako terrorystyczna. Mowa tu o terroryzmie narodowowyzwoleńczym. O ile w powstaniu listopadowym walki toczone były przez regularne oddziały wojsk, powstanie styczniowe miało raczej charakter walki partyzanckiej. Nie ustalono dokładnie kiedy, ale wiadomo, że w tym okresie powstał
tzw. „Polski Katechizm”, który mógłby być uznany za pierwowzór terrorystycznego instruktażu.

Po powstaniu styczniowym, na zachodzie Europy pojawiła się działalność, którą opatrzono łatką terroryzmu gospodarczego. Dochodziło mianowicie do częstych przypadków podrabiania rosyjskich banknotów. Z tego powodu sądzono Jarosława Dąbrowskiego, któremu jednak winy nie udowodniono.

Polacy działali aktywnie w rosyjskich grupach terrorystycznych w latach '70 i `80 XIX w (m.in. we wspomnianej już Narodnej Woli). Szkolili się w tajnych obozach, gdzie trenowali z różną bronią. Najbardziej znanym aktem terrorystycznym w XIX wieku, był udany zamach bombowy na Aleksandra II w marcu 1881 r. dokonany przez Ignacego Hryniewickiego.

Międzynarodowego rozgłosu nadał sprawie polskiej walki wyzwoleńczej zamach Antoniego Berezowskiego. dokonany w Paryżu, w 1867 r. Stolicę Francji odwiedził wtedy car Aleksander II. Dziewiętnastoletni Berezowski strzelał do cara, któremu towarzyszył cesarz Francji Napoleon III. Zamachowiec został schwytany i skazano go na dożywotnie zesłanie, czemu sprzeciwiali się rosjanie.

W czasie drugiej wojny światowej w czasie okupacji terror podziemia był odpowiedzią na terror faszystowski. Stosowały go wszystkie polskie organizacje konspiracyjne. Zamachy kierowane były na oficerów wysokich rangą, a także na strategiczne dla okupanta obiekty.

Terroryzm pojawił się w Polsce ponownie na początku lat osiemdziesiątych, kiedy miały miejsce liczne próby porwań samolotów PLL LOT. W okresie PRL zdarzały się sporadyczne zamachy, np. kilkakrotnie próbowano wysadzić pomnik Lenina w Nowej Hucie.

Najgłośniejszą akcją terrorystyczną dotyczącą Polski było jednak zajęcie ambasady PRL w Bernie.
Dnia 6 września 1982 r. czterech zamachowców wyposażonych w pistolety maszynowe wzięło jako zakładników dwanaście osób: pracowników ambasady i interesantów. Zażądali zniesienia stanu wojennego w Polsce, uwolnienia więźniów politycznych. Wszyscy zamachowcy zostali ujęci po akcji komandosów
z jednostki STERN.

W latach dziewięćdziesiątych terroryzm miał charakter przede wszystkim kryminalny - nie był wymierzony w państwo. Nigdy nie przybrał najostrzejszych form, w których ofiarami są osoby postronne,
a terroryści wysuwają trudne do zrealizowania żądania polityczne lub finansowe. W czerwcu 1990 r. anarchistyczny Oddział 13 Grudnia obrzucił butelkami z benzyną konsulat radziecki w Gdańsku. Jesienią 1990 r. wrzucono granaty do biura i laboratorium Kodaka w Warszawie. Dnia 25 listopada 1990 r. rozbrojono bombę podłożoną na lotnisku Okęcie. Grudzień 1990 r. przyniósł eksplozję ładunku wybuchowego przed Komendą Wojewódzką Policji w Toruniu.

Niewątpliwie najgłośniejszym wydarzeniem lat dziewięćdziesiątych była sprawa „Gumisia”, który podłożył 1 września 1994 r. na dworcu PKS w Krakowie ładunek wybuchowy i zapowiedział zdetonowanie trzech innych w całym mieście oraz założenie następnych, jeśli nie dostanie 500 tys. marek niemieckich. Zorganizowana akcja policji doprowadziła w końcu do zatrzymania terrorysty.

Głośno było również o ładunkach wybuchowych podkładanych na stacjach Shell (w trakcie rozbrajania jednego zginął jeden z policyjnych pirotechników). Zamachy te były prawdopodobniej związane
z ogólnoeuropejską akcją przeciwko firmie.

Terroryzm dotykał również Polaków przebywających za granicą:

- w 1990 r. w Bejrucie podjęto próbę porwania polskich dyplomatów, z których jeden zginął. Zamach był odpowiedzią organizacji fundamentalistycznych na udział Polski w operacji „Most”, który miał na celu przerzut Żydów z ZSRR do Izraela,

- 10 sierpnia 1991 r. członkowie Świetlistego Szlaku w Peru zamordowali dwóch polskich misjonarzy,

- 19 października 1993 r. dwudziestosiedmioletni Ryszard Korcz wtargnął do polskiego konsulatu
w Hamburgu i grożąc odbezpieczonym granatem, wziął jako zakładników attache z żoną. W wyniku
akcji brygady antyterrorystycznej zamachowiec został śmiertelnie ranny,

- 28 listopada 1994 r. w Angoli partyzanci Frontu Wyzwolenia Enklawy Kabinda porwali trzech Polaków, pracowników zagranicznej spółki.

2. Współpraca Polski na arenie międzynarodowej

Polska dokłada wszelkich starań dla przygotowania się do współpracy w zakresie zapobiegania
i zwalczania terroryzmu w Europie, oraz w budowie systemu bezpieczeństwa światowego. Działalność międzynarodowa ukierunkowana jest zarówno na ścisłą współpracę z sąsiadami, jak również z odległymi państwami. O zaangażowaniu Polski w sprawę może świadczyć fakt zgłoszenia przez prezydenta Kwaśniewskiego na 51 sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ projektu konwencji Narodów Zjednoczonych
o zwalczaniu przestępczości zorganizowanej.

Wyzwania w zakresie zapobiegania terroryzmowi rodzi również fakt przystępowania Polski do struktur europejskich. Ścisła współpraca z państwami Unii Europejskiej a od 1 maja 2004 roku członkostwo w niej oraz udział w NATO od 1999 roku spowodowały wzrost zainteresowania Polską ze strony międzynarodowego terroryzmu. Istnienie takiego zagrożenia można argumentować przytaczając stwierdzenia zawarte w dokumentach NATO, jak i publicystyce. Można o nich również usłyszeć.
Po zaangażowaniu wojsk polskich w wojnę w Iraku daje się odczuć zaniepokojenie społeczeństwa polskiego możliwością dokonania zamachu terrorystycznego na terenie kraju. Taka groźba jest całkiem realna, biorąc pod uwagę fakt, iż w wystąpieniach przywódców organizacji terrorystycznych Polska jest wymieniana
w gronie potencjalnych celów (np. list Al-Qaidy).

Polska będąca elementem globalnego i regionalnego systemu bezpieczeństwa, stara się stopniowo,
w miarę możliwości korzystać z międzynarodowego dorobku także w dziedzinie prawodawstwa antyterrorystycznego. Dokonania społeczności międzynarodowej w tej dziedzinie oraz nasze zobowiązania bilateralne i multilateralne wywierają wpływ na kształt wewnętrznych uregulowań prawnych, obowiązujących w naszym kraju.

W ostatnich kilkunastu latach Polska podjęła ścisłą współpracę na arenie międzynarodowej w zakresie zwalczania i zapobiegania terroryzmowi.

Dnia 13 grudnia 1995 r. Polska ratyfikowała Europejską konwencję o zwalczaniu terroryzmu
z 27 stycznia 1977 roku. Ratyfikowane zostały również inne konwencje: tokijska, haska, montrealska, rzymska, o ochronie dyplomatów, o braniu zakładników, prawie morza oraz przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej.

Ważnym elementem współpracy Polski w zakresie zapobiegania i zwalczania terroryzmu są traktaty zawarte z państwami sąsiednimi. W każdym z nich znajduje się odniesienie do wspólnego zwalczania terroryzmu. W traktacie między Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17.06.1991 r. stwierdza się: Umawiające się Strony będą współdziałać w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości, terroryzmu… Układ między Rzeczpospolitą a Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjacielskiej współpracy z października 1991 r., stwierdza również, że: Umawiające się Strony będą współdziałać w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości, terroryzmu…

Takie same, lub podobne sformułowania dotyczące terroryzmu znajdujemy w umowach dwustronnych Polski z pozostałymi sąsiadami: Ukrainą, Litwą, Białorusią i Federacją Rosyjską.

Polska ponadto zawarła kilkadziesiąt umów bilateralnych z innymi państwami europejskimi
i pozaeuropejskimi, zarówno na szczeblu rządowym, jak i resortowym. Odrębne umowy rządowe traktujące
o wspólnej walce z terroryzmem obowiązują m.in. z Węgrami i Słowenią.

Wszystkie podpisane przez Polskę umowy tego typu mają wspólne cechy, które dotyczą np. współpracy policyjnej zgodnie z ustaleniami Unii Europejskiej z Schengen, form tej współpracy (np. wymiana informacji), zasad ochrony przekazywanych wzajemnie danych osobowych i informacji niejawnych zgodnie z prawem wewnętrznym każdej ze stron.

3. Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce

Wymieniane wcześniej zmiany gospodarcze w Polsce, które doprowadziły do rozwoju demokracji, równocześnie wyzwoliły rozwój przestępczości i patologii. W tej sytuacji zwiększonej ochrony wymagają ludzie i mienie. Aby uzyskać pożądane efekty w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości należałoby:

- stopniowo dostosowywać prawo do aktualnych zagrożeń przestępczością, eliminować luki prawne wykorzystywane do popełniania przestępstw. Efektem tych działań powinno być zaostrzenie prawa
i wywołanie uczucia obawy przestępców przed prawem.

- rozwijanie ściślejszej współpracy między wszystkimi służbami publicznymi, a także między służbami publicznymi i agencjami ochrony.

- zwiększać poziom edukacji na szkoleniach zawodowych pracowników prokuratury, sądownictwa, policji
i służb ochrony.

- wprowadzenie kursów dokształcających (okresowych, obowiązkowych) dla pracowników wszystkich służb mundurowych, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także innych służb i straży.

- wyposażanie placówek policyjnych (komisariatów i komend powiatowych) w najnowszy sprzęt do badania śladów kryminalistycznych i identyfikacji dowodów rzeczowych.

- prowadzenie prac badawczych nie tylko nad przyczynami i objawami przestępczości, ale także nad
jej wykrywaniem, zapobieganiem i prognozowaniem.

- wprowadzenie na szeroką skalę metod operacyjnych policji: wywiad, obserwacja, analiza obserwacyjna, inwigilacja, rozpracowywanie, dezinformacja. Wszystko winno odbywać się przy udziale najnowszej technologii.

- poszerzanie obowiązków policji do prowadzenia wywiadów środowiskowych i tworzenie na podstawie informacji baz danych o potencjalnych przestępcach.

- zaangażowanie społeczeństwa w pomoc służbom publicznym - informowanie o wszelkich przejawach przestępczej działalności w rejonie zamieszkania.

- rozbudowa i odpowiednie przygotowanie zawodowe profesjonalnych służb ochrony, czy agencji detektywistycznych jako realnego zaplecza policji.

4. Regulacje prawne

W Polsce o możliwości zwalczania terroryzmu decydują (oprócz umów, porozumień międzynarodowych, itp.) postanowienia zawarte w Konstytucji RP, jak i w Kodeksie Karnym. Zalicza się do nich następujące przepisy:

Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

Art. 5. Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą

Art. 110. § 1. Ustawę karną polską stosuje się do cudzoziemca, który popełnił za granicą przestępstwo skierowane przeciwko interesom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej.

§ 2. Ustawę karną polską stosuje się w razie popełnienia przez cudzoziemca za granicą przestępstwa innego niż wymienione w §1, jeżeli przestępstwo jest w ustawie karnej polskiej zagrożone karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
i nie postanowiono go wydać.

Art. 113. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umów międzynarodowych.

Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne

Art. 118. § 1. Kto, w celu wyniszczenia w całości albo w części grupy narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o określonym światopoglądzie, dopuszcza się zabójstwa albo powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu osoby należącej do takiej grupy, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 119. § 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby
z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu
jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto publicznie nawołuje do popełnienia przestępstwa określonego w § 1.

Art. 120. Kto stosuje środek masowej zagłady zakazany przez prawo międzynarodowe, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 121. § 1. Kto, wbrew zakazom prawa międzynarodowego lub przepisom ustawy, wytwarza, gromadzi, nabywa, zbywa, przechowuje, przewozi lub przesyła środki masowej zagłady lub środki walki bądź prowadzi badania mające na celu wytwarzanie lub stosowanie takich środków, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza do popełnienia czynu określonego w § 1.

Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 127. § 1. Kto, mając na celu pozbawienie niepodległości, oderwanie części obszaru lub zmianę przemocą konstytucyjnego ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje w porozumieniu z innymi osobami działalność zmierzającą bezpośrednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Art. 128. § 1. Kto, w celu usunięcia przemocą konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje działalność zmierzającą bezpośrednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 134. Kto dopuszcza się zamachu na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 135. § 1. Kto dopuszcza się czynnej napaści na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 136.§ 1. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza się czynnej napaści na głowę obcego państwa lub akredytowanego szefa przedstawicielstwa dyplomatycznego takiego państwa albo osobę korzystającą z podobnej ochrony na mocy ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza się czynnej napaści na osobę należącą do personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa obcego państwa albo urzędnika konsularnego obcego państwa, w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności

Art. 140. § 1. Kto, w celu osłabienia mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszcza się gwałtownego zamachu na jednostkę Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, niszczy lub uszkadza obiekt albo urządzenie o znaczeniu obronnym, podlega karze pozbawienia wolności o roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli następstwem czynu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności
do lat 3.

Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu

Art. 148. § 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8,
karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 2. Kto zabija człowieka:

1) ze szczególnym okrucieństwem,

2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,

4) z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 156. § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:

1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,

2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy
w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Art. 157. § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony
w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 158. § 1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia (…) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 159. Kto, biorąc udział w bójce lub pobiciu człowieka, używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu

Art. 163. § 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:

1) pożaru,

2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu,

3) eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwopalnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących,

4) gwałtownego wyzwolenia energii jądrowej lub wyzwolenia promieniowania jonizującego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 164. § 1. Kto sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo zdarzenia określonego w art. 163 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 165. § 1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach:

1) powodując zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej albo zarazy zwierzęcej
lub roślinnej,

2) wyrabiając lub wprowadzając do obrotu szkodliwe dla zdrowia substancje, środki spożywcze lub
inne artykuły powszechnego użytku lub też środki farmaceutyczne nie odpowiadające obowiązującym warunkom jakości,

3) powodując uszkodzenie lub unieruchomienie urządzenia użyteczności publicznej, w szczególności urządzenia dostarczającego wodę, światło, ciepło, gaz, energię albo urządzenia zabezpieczającego przed nastąpieniem niebezpieczeństwa powszechnego lub służącego do jego uchylenia,

4) zakłócając, uniemożliwiając lub w inny sposób wpływając na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przesyłanie informacji,

5) działając w inny sposób w okolicznościach szczególnie niebezpiecznych, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 166. § 1. Kto, stosując podstęp albo gwałt na osobie lub groźbę bezpośredniego użycia takiego
gwałtu, przejmuje kontrolę nad statkiem wodnym lub powietrznym, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Kto, działając w sposób określony w § 1, sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia
lub zdrowia wielu osób, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.

Art. 167. § 1. Kto umieszcza na statku wodnym lub powietrznym urządzenie lub substancję zagrażającą bezpieczeństwu osób lub mieniu znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy
do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do użytku urządzenie nawigacyjne albo uniemożliwia jego obsługę, jeżeli może to zagrażać bezpieczeństwu osób.

Art. 168. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w art. 163 § 1, art. 165 § 1, art. 166 § 1 lub w art. 167 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 170. Kto uzbraja lub przysposabia statek morski przeznaczony do dokonania na morzy rabunku lub
na takim statku przyjmuje służbę, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 171. § 1. Kto, bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, wyrabia, przetwarza, gromadzi, posiada, posługuje się lub handluje substancją lub przyrządem wybuchowym, materiałem radioaktywnym, urządzeniem emitującym promienie jonizujące lub innym przedmiotem lub substancją, która może sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi dopuszcza do popełnienia czynu określonego w § 1.

§ 3. Tej samej karze podlega, kto przedmioty określone w § 1 odstępuje osobie nieuprawnionej.

Art. 172. Kto przeszkadza działaniu mającemu na celu zapobieżenie niebezpieczeństwu dla życia
lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do lat 5.

Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji

Art. 173. § 1. Kto sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającą życiu
lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku
do lat 10.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek
na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek
na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 174. § 1. Kto sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofy w ruchu lądowym, wodnym
lub powietrznym, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 175. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w art. 173 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku

Art. 182. § 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub ziemię substancją albo promieniowaniem jonizującym w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności

Art. 189. § 1. Kto pozbawia człowieka wolności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Jeżeli pozbawienie wolności trwało dłużej niż 7 dni lub łączyło się ze szczególnym udręczeniem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 190. § 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 191. § 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby
do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego

Art. 223. Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża
lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku
z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 224. § 1. Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej.

Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu

Art. 252. § 1. Kto bierze lub przetrzymuje zakładnika w celu zmuszenia organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób do określonego zachowania się, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności
do lat 3.

§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto odstąpił od zamiaru wymuszenia i zwolnił zakładnika.

Art. 258. § 1. Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw, w tym i przestępstw skarbowych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli grupa albo związek określony w § 1 ma charakter zbrojny, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Kto grupę albo związek określony w § 1 lub 2 zakłada lub taką grupą albo takim związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 263. § 1. Kto bez wymaganego zezwolenia wyrabia broń palną albo amunicję lub nią handluje, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Kto bez wymaganego zezwolenia posiada broń palną lub amunicję, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Kto, mając zezwolenie na posiadanie broni palnej lub amunicji, udostępnia lub przekazuje ją osobie nieuprawnionej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Kto nieumyślnie powoduje utratę broni palnej lub amunicji, która zgodnie z prawem pozostaje
w jego dyspozycji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji

Art. 268. § 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis istotnej informacji albo w inny sposób udaremnia lub znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie się z nią, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 dotyczy zapisu na komputerowym nośniku informacji, sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3. Kto, dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2, wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 269. § 1. Kto, na komputerowym nośniku informacji, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis
o szczególnym znaczeniu dla obronności kraju, bezpieczeństwa w komunikacji, funkcjonowania administracji rządowej, innego organu państwowego lub administracji samorządowej albo zakłóca lub uniemożliwia automatyczne gromadzenie lub przekazywanie takich informacji, podlega karze pozbawienia wolności
od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, niszcząc albo wymieniając nośnik informacji lub niszcząc albo uszkadzając urządzenie służące automatycznemu przetwarzaniu, gromadzeniu lub przesyłaniu informacji.

Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu

Art. 280. § 1. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem
albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu
lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Art. 281. Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 282. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym albo do zaprzestania działalności gospodarczej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

W wymienionych powyżej przepisach Kodeksu Karnego nie używa się określenia terroryzm, jednak większa część ujętych w nim czynów zabronionych nosi cechy charakterystyczne dla aktów terrorystycznych.

Podobnie jest w przypadku Konstytucji RP. Nie ma w niej bezpośredniej wzmianki o zagrożeniu terrorystycznym, choć treść kilku artykułów stanowi podstawę do działań skierowanych przeciwko terroryzmowi. Należą do nich:

Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska (…)

Art. 228 W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny (…)

Art. 230. W razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić, na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa.

Rozdział V. BROŃ TERRORYSTÓW

1. Materiały wybuchowe i środki inicjowania wybuchu

Materiałami wybuchowymi (MW) nazywamy związki chemiczne, lub ich mieszaniny, zdolne pod wpływam określonego oddziaływania zewnętrznego do bardzo szybkiej przemiany chemicznej połączonej
z wydzielaniem silnie nagrzanych oraz sprężonych dużych ilości gazów, które gwałtownie rozprężając się,
są w stanie wykonać pracę mechaniczną.

Właściwości wybuchowe materiałów biorą się stąd, że podczas ich gwałtownego spalania wydzielane
są znaczne ilości energii. Proces ten musi być jednak zapoczątkowany przez dostarczenie pewnej, niewielkiej porcji energii. W efekcie otrzymujemy znacznie więcej energii, której wydzielaniu towarzyszy błysk, huk oraz gwałtowne wydzielenie gazów. Jedną z wielkości, która określa efektywność materiału wybuchowego, jest siła jego rażenia. Jest ona określona przez ilość gazu wytwarzaną przez jednostkę masy MW. Inną wielkością określającą siłę rażenia jest prędkość spalania MW.

Spalanie zachodzi zazwyczaj w procesie deflagracji bądź detonacji. Zależne jest to od rodzaju materiału wybuchowego, bowiem procesy chemiczne zachodzące w czasie spalania są zawsze takie same. Gwałtowne spalanie przekształcające się w eksplozję wymaga większej ilości tlenu, niż może dopłynąć
z atmosfery. Dlatego w skład materiałów wybuchowych wchodzą związki bogate w tlen np. azotany. Zawierają one również związków azotu. Nadają się one bowiem do procesów zachodzących bardzo szybko, takich jak np. eksplozje. Wraz z rozszerzaniem się reakcji spalania na całą objętość materiału wybuchowego następuje rozpad jego molekuł na mniejsze cząsteczki gazów, czemu towarzyszy uwalnianie energii.

Podczas reakcji rozprężenia w powietrzu gazów powstałych podczas eksplozji materiału, następuje gwałtowny wzrost ciśnienia (do 100 GPa). Powoduje on, że powstały impuls sprężonego gazu tworzy falę uderzeniową (podmuchową), która rozchodzi się z prędkością ponaddźwiękową. To fala uderzeniowa napierająca na obiekt powoduje największe zniszczenia. Obiekty uderzone falą podmuchową są dewastowane nagłym spadkiem ciśnienia.

W zależności od właściwości MW wynikających ze składu chemicznego danej substancji lub związku, sposobu zapoczątkowania reakcji i innych przyczyn (ciśnienia, temperatury zewnętrznej, gęstości danego MW, itp.) przemiana wybuchowa (chemiczna reakcja wybuchowa) może mieć formę:

- deflagracji - polega na spalaniu MW, połączonego z sykiem i szmerem

- spalania wybuchowego - to proces zachodzący stosunkowo wolno (mierzony w cm/s). To typowa przemiana wybuchowa prochów

- wykufnięcia - to rozkład MW połączony z sykiem i gwizdem

- wybuchu (eksplozji) - to zespół zjawisk związanych ze skokowym wzrostem ciśnienia gazów, powodującego pracę mechaniczną, w wyniku której następuje zniszczenie otoczenia miejsca wybuchu

- detonacji - to proces przemiany wybuchowej, wywołany przejściem w określonym materiale wybuchowym fali, detonacji ze stałą i największą w określonych warunkach prędkością (1000-9000 m/s), znacznie przewyższającą prędkość fali

Klasyfikacja materiałów wybuchowych:

1. materiały wybuchowe inicjujące - są one najbardziej wrażliwie i można je w łatwy sposób zainicjować. Wystarczą proste bodźce zewnętrzne, jak np. uderzenie, podgrzanie, nakłucie, iskra elektryczna, prąd elektryczny itp. charakteryzują się krótkim czasem przejścia spalania w detonację. Do najczęściej stosowanych MW inicjujących należą: piorunian rtęci, azydek ołowiu, trójnitrorezorycynian ołowiu
i tetrozen. Zastosowanie mają np. w zapalnikach min, spłonkach amunicji pistoletowej i karabinowej, spłonkach pobudzających i zapalnikach elektrycznych, głowicach rakiet itp.

Materiały wybuchowe inicjujące:

- Azydek ołowiu - mieszanina NaN3 (azydku sodu) i Pb(NO3)2 (azotanu ołowiu). Jest to obecnie najlepszy i jeden z bezpieczniejszych MW inicjujących

- HMTD - mieszanina 50% nadtlenku wodoru, 10g urotropiny i 50% HNO3.

- TCAP - (cyklokarbon, tricykloaceton) jest jednym z najmniej bezpiecznych MW inicjujących ze względu na swoje własności fizyczne i chemiczne. Jest to biała krystaliczna substancja. Ma duże właściwości wybuchowe. Składniki to: aceton, perhydrol, kwas siarkowy (70% - 75%)

2. materiały wybuchowe kruszące - są używane do wyrobu ładunków kruszących, amunicji artyleryjskiej, saperskiej, a także w szerokim zakresie w postaci MW górniczych. Materiały te są mniej wrażliwe
na impulsy zewnętrzne niż MW inicjujące. Są więc bezpieczniejsze w użyciu i mają znacznie większe zastosowanie. Dzieli się je na materiały o zwiększonej, normalnej i zmniejszonej sile działania.

- MW kruszące o zwiększonej sile działania - Posiadają większą energię niż pozostałe rodzaje MW. Zalicza się do nich: tetryl, heksogen, pentryt, oktogen, nitroglicerynę.

- MW kruszące o normalnej sile działania - Podstawowa grupa MW używanych powszechnie.
Są najtrwalsze i najbezpieczniejsze spośród MW kruszących. Stosuje się je do produkcji min,
bomb, pocisków, ładunków rakiet, granatów.

- MW kruszące o zmniejszone sile działania - mają niewielkie zastosowanie. Podstawowymi materiałami są MW amonowo-saletrzane.

Materiały wybuchowe kruszące (główne składniki):

a. PETN - to mieszanina 95-98% H2SO4 i 65% HNO3 oraz pentaerytrytu.

b. RDX - (czyli heksogen) - mieszanina urotropiny i HNO3 99%.

c. Nitroglikol - mieszanina glikolu, HNO3 65% z H2SO4 98%,

d. Kwas pikrynowy - mieszanina fenolu z H2SO4 95% i HNO3 65%.

e. Nitroskrobia - mieszanina HNO3 95%, dobrze wysuszonej skrobi i H2SO4 95%

3. materiały wybuchowe miotające (prochy) - charakteryzują się słabymi właściwościami wybuchowymi.
Do ich pobudzenia używa się silniejszych bodźców zewnętrznych niż do MW inicjujących lub kruszących. Formą przemiany wybuchowej jest szybkie spalanie nie przechodzące w detonację. Zalicza się do nich prochy dymne (proch czarny) i bezdymne (nitroceluloza).

4. masy pirotechniczne - to mieszaniny palne, dające w wyniku reakcji spalania efekty cieplne, świetlne, dymne, zapalające, dźwiękowe i odrzutowe.

Do najpopularniejszych metod odpalania ładunków można zaliczyć:

- Lont, stopiny - jest to prawdopodobnie jedna z najpopularniejszych metod, jakimi amatorzy pirotechnicy odpalają swoje ładunki. Lonty i stopiny używa się przede wszystkim do odpalania niewielkich ładunków (max. kilka gram). Ma ona wiele zalet (łatwość produkcji, cena, prostota użycia, nie zostawia po sobie żadnych śladów) jak i tyle samo wad (niepewność działania, czas przygotowania, jest tylko jednorazowego użytku).

- Zapalarka elektryczna - zalety: niezawodność i pewność w działaniu, bezpieczeństwo, możliwość wielokrotnego użycia; wady: masa zapalarki, wymaga noszenia ze sobą kabla do odpalania, niemobilność

- Zapalniki radiowe i elektryczne - zalety: łatwość obsługi, bezpieczeństwo, nie pozostawia po sobie żadnych śladów; wady: cena, trudność zrobienia, przeważnie są to urządzenia jednorazowego użytku.

Przykłady gotowych materiałów wybuchowych

Trotyl to twarda, krystaliczna substancja, jasnożółta lub jasnobrunatna. Praktycznie jest nierozpuszczalna w wodzie. Zapalony, pali się silnie kopcącym płomieniem, lecz nie wybucha. Ogrzany nagle do wysokiej temperatury może wybuchnąć. Używany głównie w wojsku, jak i terrorystów (najpowszechniejszy w Polsce).

Ładunek ANFO (Amonium Nitrate & Fuel Oil ) jest to mieszanina azotanu amonu z paliwem ciekłym. Klasyczne ANFO jest to materiał wybuchowy kruszący o składzie Azotan amonu ok. 95% oraz olej napędowy w ilości ok. 5%. W dzisiejszych czasach istnieje wiele odmian ładunku typu ANFO, a niektóre
z nich ( te z dodatkiem materiałów wybuchowych) zahaczają nawet o miano dynamitu.

Wbrew pozorom zdetonowanie ładunku klasycznego ANFO nie jest sprawą prostą. Do plusów ANFO zalicza się: cena, dostępność surowców, niska prędkość detonacji (co może być zaletą dla terrorystów). Minusy to: trudność w pobudzeniu go do detonacji, mała kruszność, bardzo duża wrażliwość na wodę.
Do zdetonowania ładunku ANFO potrzeba: detonatora, spłonki, zapalarki z kablem lub lontu czy stopię.

Semtex to materiał wybuchowy wynaleziony przez Stanislava Brebera. Semtex jest krystalicznym, mocnym MW. Ma konsystencję „kitu”. Ta nadzwyczajnie stabilna mieszanina Rdx i Petn jest praktycznie niewykrywalna przez skanery ochrony lotnisk. FBI twierdzi w swych raportach, że Semtex ma długą żywotność i jest silniejszy od tradycyjnych materiałów wybuchowych, takich jak np. TNT. Dlatego też jest łatwo dostępny na czarnym rynku. Jest więc materiałem chętnie wybieranym przez międzynarodowe grupy terrorystyczne

Czeski rząd powziął kroki mające na celu kontrolę fabryki produkującej Semtex w nadziei nadzoru
nad dystrybucją. Został bowiem ujawniony fakt sprzedaży materiału w 1989 w ilości 900 ton do Libii i 1000 ton do państw takich jak Syria, Korea Północna, Irak i Iran.

Po zamachu na samolot nad Lockerbie, zaczęto dodawać do Semtexu kawałki metalu jak również składniki zapachowe dla ułatwienia jego wykrycia.

Kompozyt C jest plastycznym materiałem wybuchowym, którego głównym składnikiem jest RDX.
Może być modelowany, w celu dostosowania do miejsca umieszczenia, np. szczelina w ścianie.
Pomimo faktu, że kompozycje C-3 i C-4 są oficjalnie jedynymi używanymi materiałami, można spotkać jeszcze C-1 i C-2. Kompozycja C jest znacznie silniejsza niż trotyl. Materiał ten może być przechowywany
co najmniej 10 lat.

RDX, znany również jako heksogen, to białe, krystaliczne ciało stałe, zwykle używane w mieszaninach
z innymi materiałami wybuchowymi. Jest jednym ze składników materiału używanego w głowicach bojowych RPG-7. RDX jest materiałem bardzo stabilnym. Uważa się go za jeden z najpotężniejszych MW wojskowych.

Kompozyt A to ziarnisty materiał wybuchowy składający się z RDX i materiałów zmiękczających. Używany jest głównie w minach i niewielkich rakietach.

Kompozyt B składa się z RDX, trotylu i związków, które powodują, że materiał ten staje się czulszy. Materiał ten używany jest w minach, rakietach i pociskach.

2. Broń palna

Broń to środek lub narzędzie walki. Czynnikiem rażenia broni jest pocisk, czyli ciało materialne lub
gaz. Jeżeli pocisk jest miotany za pomocą energii gazów prochowych to jest to broń palna. Pod pojęciem broni ustawodawstwo RP określa m.in.:

- broń palną w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową oraz sygnałową:

- broń pneumatyczną;

- miotacze gazu obezwładniającego (Dz.U z dn. 19.06.1999)

Wśród broni palnej wyróżniamy:

1. Karabiny maszynowe i karabiny - broń palna strzelająca nabojem karabinowym, odległość rażenia pociskiem do 4000m.

2. Karabinki - broń palna, strzelająca nabojem pośrednim, odległość rażenia pociskiem do 2500m.

3. Pistolety maszynowe - broń palna strzelająca nabojem pistoletowym, odległość rażenia pociskiem
   do 400m.

4. Pistolety i rewolwery - broń palna tzw. krótka, strzelająca nabojem pistoletowym, odległość rażenia pociskiem do 200m.

Ze względu na sposób działania broń palną dzielimy na:

1. Broń powtarzalną - to broń, w której czynności przygotowawcze do oddania następnego strzału wykonuje strzelający ręcznie.

2. Broń półautomatyczna - to broń, w której do przygotowania jej do następnego strzału wykorzystywana jest energia strzału poprzedniego.

3. Broń automatyczna - to broń, w której do oddania następnego strzału wykorzystywana jest energia strzału poprzedniego (jedno naciśnięcie spustu powoduje serię strzałów).

Dane taktyczno - ogniowe:

Parametr	Karabiny maszynowe	Karabinki	Pistolety maszynowe	Pistolety	Rewolwery
Kaliber (mm)	7,62	5,45 - 7,62	9	9	do 11,45
Prędkość początkowa (m/sek)	do 980	do 980	ok. 600	ok. 350	ok. 350
Energia początkowa pocisku (J)	ok. 3000	ok. 2000	do 640	ok. 500	do 1000
Ciężar broni (kg)	7,5 - 13	2,7 - 4,1	1,6 -3,5	0,5 - 1,5	ok. 1
Odległość celowanego ognia (m)	do 1500			do 50	do 50
Odległość strzału	do 600	ok. 400	ok. 100	-	-
Szybkostrzelność (strz./min)	do 250	40-100	do 100	do 30
Przemijalność (3,5mm płyta stalowa)	620	550	-	-	-
Pojemność magazynka (taśmy)	do 250	ok. 30	do 25	15 - 17	6

Można bez wahania stwierdzić, że terroryści nie mogliby istnieć, gdyby nie posiadali broni ręcznej (karabinki, pistolety, ręczne wyrzutnie przeciwpancerne itp.). Jest ona najczęstszym, poza ładunkami wybuchowymi, narzędziem dokonywania wszelkich zamachów terrorystycznych. Przyczyną tego stanu rzeczy jest łatwość obsługi, dostępność i relatywnie niska cena. Dodatkowo, biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary broni palnej, nie jest możliwe stałe monitorowanie nielegalnego handlu nią.

Do najpowszechniejszych rodzajów broni wśród organizacji terrorystycznych zalicza się przede wszystkim karabinki, pistolety maszynowe i zwykłe pistolety. Terroryści stosunkowo rzadko stosują karabiny wyborowe (trudności w zdobyciu i jej niewielka liczba na czarnym rynku). Pistolety są najczęściej używane przez terrorystów na całym świecie przede wszystkim ze względu na łatwość w ich przemycie, oraz niską cenę. Minusem pistoletów jest fakt, że nie są w stanie wyrządzić wielkich strat wśród ludności (mała pojemność magazynku, brak możliwości prowadzenia ognia ciągłego, krótki zasięg), dlatego też terroryści sięgają po narzędzie, mogące wyrządzić większe straty.

Do najpowszechniej używanych przez terrorystów karabinków należą:

1. AK-47 - słynna produkcja radziecka z końca lat czterdziestych XX w, znana pod nazwą kałasznikow. Karabinek ten spotykany pod oznaczeniem AK-47 jest najtańszą i chyba jedną z najlepszych broni strzeleckich używanych przez terrorystów. Duża siła ognia, niezawodność i odporność na czynniki zewnętrzne sprawiają, że stał się nieodzownym atrybutem każdego terrorysty. Jedyną chyba jego wadą jest stosunkowo duży odrzut. Z tego też powodu zaczęto produkować zmodyfikowaną wersję - AK-74.
Od pierwotnej różni się w zasadzie tylko kalibrem (5.45 mm w stosunku do 7.62 mm). Kałasznikow obecnie produkowany jest na licencjach w wielu krajach byłego bloku wschodniego, ale także w wielu państwach Bliskiego Wschodu, Chinach, Korei Północnej oraz Libii. Do rozpowszechnienia się AK-47 przyczynił
się przede wszystkim kraj, z którego pochodzi. ZSRR wspierał terrorystów w Europie zachodniej, reżimy państw afrykańskich, a także arabskich przeciwników obecności Izraela na Bliskim Wschodzie. Sam Izrael, doceniając tą genialną konstrukcję, stworzył karabinek Galil (wszedł na wyposażenie armii Izraela w roku 1973), który był oparty był na identycznym mechanizmie. Galil także stał się bronią terrorystów, lecz nie był tak rozpowszechniony jak AK-47. Liczne modyfikacje kałasznikowa spotykane są w armiach wielu państw świata, w tym w Polsce (np. Beryl, mini-Beryl).

2. M-16 - broń ta staje się coraz popularniejsza wśród terrorystów, szczególnie na Bliskim Wschodzie. Pojawienie się różnych wersji M-16 wśród terrorystów jest uwarunkowane kilkoma czynnikami:
Stany Zjednoczone po II wojnie światowej zaopatrywały Irańczyków, broń ta jest produkowana także
na licencji w Izraelu, przez co jej rozpowszechnianie w tym rejonie jest znacznie ułatwione. Oczywistym
jest fakt, że jest ona traktowana jako gorsza od kałasznikowa, gdyż, szczególnie w wersji podstawowej,
ma tendencję do zacinania się przy zanieczyszczeniach - broń sprawuje się bardzo dobrze, ale jedynie w
odpowiednich warunkach.

3. Uzi - często spotykanym wśród terrorystów jest ten niewielki pistolet maszynowy. Skonstruowany
przez Uziela Gala. We wczesnych latach pięćdziesiątych XX wieku został wprowadzony na wyposażenie armii Izraela. Ze względu na szybkostrzelność (650-800 s/min), niezawodność, uniwersalny kaliber (9 mm)
i mały rozmiar, zyskał uznanie wśród grup antyterrorystycznych i policji (używało go amerykańskie Secret Service). Z czasem zaczęli go używać również terroryści. Była to broń idealna do walki na krótkie dystanse, a więc przydawała się przy porwaniach samolotów, braniu zakładników w budynkach. Do wad, które eliminowały ten pistolet maszynowy na większych dystansach były krótki zasięg i niewielkie możliwości penetracyjne. Niemniej jednak Uzi jest jednym z lepszych pistoletów maszynowych ostatnich 50 lat.

4. Vz. 61 „Skorpion” - to czeski pistolet maszynowy, o wyjątkowo małych gabarytach. Broń stworzono
w Czechosłowacji na początku lat sześćdziesiątych XX wieku. Szybko weszła do użytku w czechosłowackiej milicji. Wyposażali się w nią także lewicowi terroryści w Europie zachodniej, zaopatrywani przez Związek Radziecki (z tej broni został zastrzelony przez Czerwone Brygady premier Włoch Moro). W latach osiemdziesiątych licencję na produkcję zakupiła Jugosławia. Jego podstawową zaletą jest niska cena
i łatwość w zdobyciu (wyjątkowo małe rozmiary ułatwiają przemyt).

5. MP-5, UMP 45, USP - bardzo perspektywiczną bronią dla terrorystów, choć na razie niezbyt powszechną, jest gama pistoletów marki Heckler & Koch. Począwszy od różnych wersji maszynowych
MP-5, poprzez UMP 45 skończywszy na zwykłych pistoletach USP. Obserwuje się starania organizacji terrorystycznych, mające na celu zdobycie tej broni. W grupach antyterrorystycznych pistolet maszynowy MP-5 jest obecnie najczęściej stosowaną bronią. Chwali się jej celność i niezawodność. Istnieje ponad
100 różnych modyfikacji tej broni. Wysoka cena, i skomplikowana budowa sprawiają, że MP-5 jest bronią „elitarną” i niewielu jest terrorystów, którzy mogą sobie na nią pozwolić.

6. RPG-7 - są to bardzo rozpowszechnione wśród terrorystów ręczne granatniki przeciwpancerne wyposażone w celownik optyczny i mechaniczny. Najpopularniejszą (koszty, osiągalność, prostota obsługi) jest bardzo udana, radziecka konstrukcja pierwotnie przewidziana do niszczenia pojazdów opancerzonych i bunkrów. Z czasem okazało się, że można nią zestrzeliwać nisko lecące helikoptery a nawet startujące samoloty pasażerskie. Można także bez trudu wywołać znaczne zniszczenia w ostrzelanym budynku (ambasada, restauracja). Na szczęście krótki zasięg (najlepsze wyniki - do 300 m.) i brak systemów naprowadzających sprawiają, że atak przy użyciu tej broni na samoloty pasażerskie jest mało prawdopodobny. Granatniki te używane są obecnie przez bojowników w Iraku.

7. SWD Dragunow - jest to radziecki karabin wyborowy (snajperski) o kalibrze 7,62. Służy do niszczenia ważnych celów pojedynczych. Najlepsze wyniki osiąga się strzelając na odległość do 800 m. Celuje się za pomocą celownika optycznego PSO-1 (o czterokrotnym powiększeniu). Pojemność magazynka wynosi
   10 nabojów. Karabin ten jest celny i skuteczny ponieważ używa się do niego amunicji z rdzeniem stalowym
   i zwiększonym ładunkiem prochowym.

Terroryści na całym świecie używają setek rodzajów broni ręcznej. Ich różnorodność jest bardzo duża
i nie jest możliwym opisać, nawet wymienić wszystkich. Wiadomym jest jednak fakt, że w przeważającej części jest to sprzęt pochodzący ze Związku Radzieckiego. Wynika to ze zjawisk takich jak: korupcja, umożliwiająca przemyt; rozbudowane mafie, w skład których wchodzą byli funkcjonariusze służb specjalnych oraz wspieranie w czasach zimnej wojny lewicowych organizacji terrorystycznych a także dyktatorskich reżimów w wielu państwach świata.

3. „Superterroryzm” - terroryzm CBRN

Prawdą jest, że substancje szkodliwe dla zdrowia (chemiczne i biologiczne) można stosunkowo łatwo zdobyć (zakupić lub ukraść) bądź wyprodukować dysponując nawet niezbyt wyszukaną aparaturą.
Dużo poważniejszym problemem jest użycie tego typu środków jako broni. Dość popularnym scenariuszem powielanych przez mass media było zatruwanie systemu zaopatrzenia w wodę dużego miasta. Aby taki sposób był skuteczny ilość środków użytych do zatrucia musiałaby być bardzo duża, a w dodatku niewykrywalna przez systemy zabezpieczeń i filtrów. Rozpylenie środków trujących z powietrza nie tylko wymaga posiadania odpowiednio przystosowanych samolotów, ale jego efekt zależy od warunków meteorologicznych.

Użycie broni biologicznej, czy chemicznej przez grupy terrorystyczne jest więc możliwe i może przynieść tysiące, a nawet setki tysięcy ofiar, ale nie jest łatwe. Ponadto wymaga poważnych zabiegów organizacyjnych, dużych nakładów finansowych oraz długotrwałego szkolenia ludzi.

Terroryzm biologiczny i chemiczny może się okazać dla cywilizowanych społeczności, zagrożeniem większym niż terroryzm nuklearny. W stosunku do materiałów nuklearnych rządy rozporządzają lepszymi zabezpieczeniami i środkami zaradczymi, niż to możliwe przy materiałach i broniach biologicznych
i chemicznych, dających się wykorzystać jako produkty szerzące śmierć i zniszczenie.

3.1 Terroryzm nuklearny

Generalnie chemiczne środki trujące uważa się za tańsze i łatwiejsze w produkcji niż broń jądrowa, jednak w ciągu ostatniej dekady znacznie wzrosła ilość materiałów rozszczepialnych na czarnym rynku
w Europie. Dotychczas handlowano materiałami w ilościach niewystarczających do wytworzenia broni jądrowej, ale już sam fakt powstania takiego rynku nakazuje coraz poważniej traktować zagrożenie bronią jądrową w rękach terrorystów.

Eksperci nie są zgodni, co do możliwości zbudowania broni jądrowej przez małą grupę techników, jaką może zgromadzić organizacja terrorystyczna, ale łatwo wyobrazić sobie zatrudnienie bezrobotnych lub źle opłacanych naukowców i inżynierów z krajów byłego ZSRR. Również kradzież egzemplarza broni jądrowej uważa się za wysoce nieprawdopodobną, choć specjaliści boleją nad stanem zabezpieczenia niektórych obiektów jądrowych w Rosji, a także w ciągle niestabilnym Pakistanie.

Wiele raportów wskazuje na zainteresowanie grup i organizacji terrorystycznych bronią masowego rażenia. Najczęściej wymienia się tu islamski i egipski Dżihad, algierską GIA, terrorystów czeczeńskich, Hamas, Partię Pracujących Kurdystanu, Czerwonych Khmerów i Tamilskie Tygrysy. Jednak wśród najaktywniej poszukujących dostępu do broni jądrowej wymienia się organizację bin Ladena - Al Qaidę.

Nie jest oczywiście możliwe dokładne oszacowanie prawdopodobieństwa ataku terrorystycznego
z zastosowaniem broni, czy materiałów jądrowych. Jednak z całą pewnością nie należy zastanawiać się czy, ale raczej kiedy taki atak nastąpi. Z całą pewnością zagrożenie stale rośnie. Wydaje się, że tak jak
w przeszłości atak nastąpi raczej be ostrzeżenia, prawdopodobnie ze strony grupy wspieranej przez państwo. Te bowiem, jako finansowo zasobniejsze i organizacyjnie najbardziej zaawansowane, najszybciej chyba mogą wejść w posiadanie środków niezbędnych do przeprowadzenia ataku.

3.2 Terroryzm radiologiczny

Bardziej prawdopodobne niż użycie przez terrorystów broni jądrowej jest zastosowanie skażenia radiologicznego. Polega to na rozprzestrzenieniu substancji radioaktywnych (np. przez połączenie konwencjonalnych materiałów wybuchowych z materiałem radioaktywnym) w celu skażenia wody, powietrza lub wyłączenia pewnych terenów z użycia. Materiały radioaktywne użyteczne do takich celów są dość łatwo dostępne ze źródeł stosunkowo słabo chronionych - szpitale, instytuty i laboratoria medyczne, uniwersytety, a nawet wysypiska śmieci. Wysokotoksyczne materiały radioaktywne można połączyć z konwencjonalnymi materiałami wybuchowymi, otrzymując prymitywną, nierozszczepialną bombę atomową, zwaną „brudną bombą”. Jej głównym czynnikiem rażenia byłoby skażenie promieniotwórcze. Jakkolwiek niektóre rodzaje promieniowania trudniej uzyskać niż powszechnie się uważa, obawa przed materiałami jądrowymi,
a jednocześnie nie dostrzeganie zagrożenia ze strony radiologicznej może uczynić je narzędziem terrorystów.

To samo odnosi się do ataku na obiekty jądrowe, zwłaszcza elektrownie, ale także transporty paliwa jądrowego. Taki atak spowodować może szkody nie mniejsze niż użycie samej broni jądrowej.

Broń radiologiczna zabija lub okalecza przez poddanie ludzi działaniu materiałów radioaktywnych, takich jak cez-137, iryd-192 lub kobalt-60. Przy odpowiednio wysokim poziomie napromieniowania może ono spowodować chorobę albo śmierć. Napromieniowanie (zwłaszcza promieniami gamma) uszkadza komórki
w żywej tkance przez jonizację, niszcząc albo zmieniając niektóre składniki komórek, istotne dla ich normalnego funkcjonowania. Skuteczność danego urządzenia będzie zależeć od tego, czy napromieniowanie okaże się „ostre”, tzn. krótkie i jednorazowe, czy „przewlekłe”, tzn. rozciągnięte na
dłuższy okres.

W przeszłości miały miejsce nieliczne wypadki użycia przez terrorystów środków trujących, jak również ograniczone próby ataków na elektrownie jądrowe, a także, co najmniej jeden wypadek użycia materiałów promieniotwórczych. Jednak mimo dużego nagłośnienia tych wydarzeń nie miały one większego
znaczenia wobec znikomej ich liczby w porównaniu z innymi rodzajami ataków terrorystycznych.

3.3 Terroryzm biologiczny

Istnieją co najmniej cztery podstawowe drogi, jakimi terroryści mogą zmierzać do nabycia tego,
co potrzebne do wojny biologicznej:

- zakupienie środka biologicznego w jednej z 1500 istniejących na świecie składnic zarazków,

- kradzież z laboratorium badawczego, szpitala albo z laboratorium publicznej służby zdrowia,
gdzie bakterie hoduje się w celach diagnostycznych,

- wyizolowanie i hodowla pożądanych zarazków ze źródeł naturalnych,

- uzyskanie środków biologicznych od któregoś państwa rozbójniczego, od rządowego naukowca obrażonego na władze lub od sponsora państwowego.

W przeciwieństwie do substancji chemicznych środki biologiczne - wirusy i bakterie - posiadają zdolność rozmnażania się oraz mutacji, w wyniku których stają się z upływem czasu coraz groźniejsze
oraz bardziej odporna na przeciwdziałania. Pojedyncza bakteria zdolna jest do podziału co 20 minut.
Po 10 godzinach można z niej otrzymać miliard potomnych komórek. Wynika z tego, że stosunkowo
łatwo wyprodukować broń zdolną zabić miliony ludzi.

Laseczki wąglika atakują głównie owce, krowy i kozy, które zarażają się najczęściej drogą pokarmową. Bakteria jest przenoszona przez wodę, owady, dzikie zwierzęta i ptaki lub ich odchody. Zakażenia u ludzi
są rzadkie. Około 95% przypadków to lżejsza, skórna postać choroby. Jeśli wąglik dostanie się do płuc, chory często umiera. Bakteria nie przenosi się z człowieka na człowieka. Szczepionki częściowo chronią przed wąglikiem, ale trzeba je stosować wielokrotnie.

Na podstawie amerykańskich symulacji dotyczących toksyczności wąglika stwierdzono, że przy zrzucie
z samolotów z wysokości 2 km 50 kg bakterii na 500 tys. miasto, 135 tys. osób zachorowałoby, z czego zmarłoby 90 tys.

Do hodowli bakterii wystarczą stosunkowo proste urządzenia w rodzaju zwykłych kadzi fermentacyjnych, a zdobycie mikroorganizmów oraz toksyn nie przedstawia żadnych problemów.

Wszystkie te „zalety” były znane terrorystom i były źródłem prób uzyskania środków do zamachów bioterrorystycznych. Doświadczenia w tym zakresie prowadziła GIA w minilaboratorium biologicznym usytuowanym w Paryżu. Do ataku na dużą skalę, m.in. przy użyciu środków biologicznych, przygotowywała się sekta AUM. Zwerbowano naukowców i techników z Japonii i Rosji. Urządzono profesjonalne laboratoria. Sekta produkowała lub gotowa była do rozpoczęcia produkcji biologicznych środków bojowych, które obejmowały wąglika, bardzo zaraźliwą chorobę zwaną gorączką Q, a prawdopodobnie także śmiertelnego wirusa ebola. O powadze zagrożenia może świadczyć fakt, że dysponowała ona specjalnym dwuturbinowym śmigłowcem Mi-117 wraz z oprzyrządowaniem do oprysków chemicznych. Sekta dokonała też pierwszych ataków z użyciem środków biologicznych. W 1990 r. posługując się rozpryskiwaczem własnej konstrukcji terroryści zaatakowali śródmieście Tokio za pomocą toksyny botolonowej. Okazała się ona nieskuteczna, lecz próby ponowiono w tym samym roku jeszcze dwukrotnie.

W nowy etap rozwoju bioterroryzm wkroczył pod koniec września 2001 r. Terroryści rozpoczęli rozsyłanie bakterii wąglika w przesyłkach pocztowych na terenie Stanów Zjednoczonych w rejonie Florydy, New Jersey. Dnia 12 października wąglik zaatakował Nowy Jork. Obiektami ataków stali się przedstawiciele mediów (pracownicy NBC, AMI, dziennika The Sun, New York Times) oraz władzy (biura senatorów USA). Do 11 listopada 2001 r. zanotowano 18 przypadków zachorowań w wyniku zakażenia bakteriami wąglika oraz pięć ofiar śmiertelnych.

FBI prowadzi intensywne śledztwo w celu wykrycia sprawców zamachów (nadawców przesyłek). Istniej obawa, że Mohammed Atta, jeden z autorów zamachów na WTC, prowadził eksperymenty z bronią biologiczną. FBI nie wyklucza działania Bazy, lecz dotychczas bezpośrednich dowodów udziału terrorystów islamskich nie stwierdzono.

Mimo, że trudno jest użyć broni biologicznej jako broni masowej zagłady, w społeczeństwie amerykańskim zapanowała obawa, a rząd Stanów Zjednoczonych rozważa możliwość wcześniejszego praw patentowych firmę Bayer, jedynego producenta antybiotyku niszczącego wąglika - ciprofloksacyny.

Do wirusów stanowiących największe zagrożenie zaliczane są:

- Gorączka krwotoczna - charakteryzuje się wysoką gorączką, krwawieniami z nosa, przewodu pokarmowego, dróg moczowo-plciowych, wybroczynami na skórze i silnymi objawami zatrucia,
które doprowadzają często do śmierci. Wirus przenosi się przez kontakt bezpośredni i drogą kropelkową,

- Marburg, czyli wirus odzwierzęcy - choroba ta u ludzi ma charakter bardzo ciężki, z gorączką, zajęciem narządów wewnętrznych (wątroby, nerek, śledziony) i układu nerwowego. Często kończy się śmiercią.

- Wąglik - gdy dostanie się do organizmu jest niezmiernie groźny. W odróżnieniu od innych bakterii,
które „dbają” o to, by mogły możliwie długo wykorzystywać żywiciela, wąglik zakłada jego śmierć. Zaopatrzone w mechanizmy chroniące je przed zniszczeniem przez układ odpornościowy laseczki namnażają się w niewiarygodnym tempie.

- Ospa - ostra choroba wirusowa. Jej głównymi objawami są bóle, wymioty, wysoka temperatura, charakterystyczna wysypka przechodząca w krosty. Często śmiertelna. Wirus ospy obecnie uznany
jest  za pokonany, ale może on przetrwać w glebie nawet do 100 lat! Dlatego jego zdobycie jest
nadal możliwe.

- Cholera - choroba o dużym stopniu zakaźności. Objawy to biegunka i wymioty prowadzące do szybkiego odwodnienia i wyniszczenia chorego. Zakażenie następuje przez przewód pokarmowy. Ma przebieg gwałtowny. Wirus cholery jest stosunkowo łatwy do zdobycia, mianowicie wszystkie szczury żyjące
na wysokości powyżej 1000 m są nim zakażone, wystarczy pobrać krew...

- Dżuma płucna - ostra choroba zakaźna. Wywołuje gorączkę, silne dreszcze oraz kaszel.
Bez natychmiastowego leczenia dochodzi do kłopotów z oddychaniem, sinicy, aż wreszcie do śmierci. 

- Zatrucie toksyną botulinową - czyli jadem kiełbasianym - powoduje zaburzenia wzroku i połykania,
a następnie paraliż całego ciała, który może utrzymywać się miesiącami.

- Tularemia - choroba silnie zakaźna. Jej główne objawy przypominają ostre zapalenie płuc. Przenoszona jest na ludzi drogą pokarmową, przez kontakt lub ukąszenie kleszcza. Leczona antybiotykami
rzadko bywa śmiertelna.

- Filowirusy - najbardziej znane wirusy z tej rodziny to Ebola i Marburg. Wywołują ciężkie, najczęściej kończące się śmiercią gorączki krwotoczne.

- Arenawirusy - wywołują, podobnie jak filowirusy, ciężkie i źle rokujące gorączki krwotoczne.

Należy również wspomnieć, że ataki terrorystycznie nie muszą być konieczne skierowane w ludzi. Celami terrorystów mogą być zwierzęta hodowlane oraz rośliny. Do czynników chorobotwórczych zagrażających produkcji rojnej można zaliczyć m.in.:

- u zwierząt - pryszczyca, pęcherzykowe zapalenie jamy gębowej, księgosusz Gibberella, pomór świń
i koni, gruzowata choroba skóry, ospa owiec i kóz, choroba pęcherzykowa świń, zaraza płucna bydła itp.

- u roślin - rdza soi, zgnilizna kolb kukurydzy, śnieć cuchnąca pszenicy, sporysz, pierścieniowa zgnilizna ziemniaka, plamistość jęczmienia itp.

3.4 Terroryzm chemiczny

Broń chemiczna może być rozprzestrzeniona w postaci cieczy, oparów, gazu, aerozolów. Środki chemiczne dzielimy na: drażniące, psychotoksyczne, parzące (nekrozujące np. iperyt), duszące (fosgen
i chlor), ogólnotrujące, paralityczno-drgawkowe, toksyny, paraliżujące z serii G (tabun GA, sarin GB, soman GD), paraliżujące z serii V (np. VX). Jednak podział ten nie jest do końca dokładny, dlatego że niektóre środki charakteryzują się działaniem łączącym różne rodzaje zatruć.

Wydaje się prawdopodobne, że terroryści odrzuciliby większość z nich. Natomiast sarin jest bardzo trujący, lotny i względnie łatwy do wytworzenia. Te właśnie zalety sprawiły, że zajęli się nim specjaliści
z Aum Shinrikyo.

Chociaż określany często jako nerve gas, czyli „gaz nerwowy”, sarin jest w rzeczywistości płynem
w temperaturze otoczenia. W formie lotnej cięższy niż powietrze, trzyma się wskutek tego podłóg, spływa
do piwnic i ciąży ku zagłębieniom w terenie. Jakkolwiek zaś wysoka lotność sarinu znacznie upraszcza posługiwanie się nim jako bronią, terroryści zmierzający do masowej liczby ofiar, potrzebowaliby dość wyszukanych środków, aby pokryć nim w wystarczającej ilości teren, będący ich celem.

Przy sprzyjających warunkach pogodowych 10 kg sarinu, wypuszczonych na otwartą przestrzeń, pokrywa około jednej setnej kilometra kwadratowego z efektem śmiertelnym. Ponieważ typowa gęstość zaludnienia w miejskich rejonach Stanów Zjednoczonych wynosi około 5 tys. ludzi na jeden kilometr kwadratowy, taki atak zabiłby 50 osób.

Wobec takich trudności terroryści, którym zależy na zgładzeniu większej liczby osób, mogliby raczej próbować spowodowania katastrofy chemicznej, atakując przy użyciu konwencjonalnych środków zakład przemysłowy lub magazyny, niżeli wytwarzać i stosować własną broń chemiczną, jak wykazała katastrofa 1984 r. w indyjskim mieście Bhopal.

3.5 Terroryzm elektromagnetyczny

Terroryzm Elektromagnetyczny jest umyślnym wytwarzaniem i wprowadzeniem elektromagnetycznej energii zakłócającej w pole emisji pracującego sprzętu lub systemów elektronicznych w zamiarze uszkadzania albo zniszczenia. Przy tym chodzi tu o akcje umotywowane terrorystycznie albo kryminalnie.

Terroryzm EM może być również rozpatrywany jako sposób ofensywnej nowoczesnej walki informacyjnej. Bezprawne użycie energii elektromagnetycznej może być skierowane przeciw osobom, rządom, cywilnej gospodarce lub wybranym obiektom w połączeniu z politycznymi lub socjalnymi żądaniami. Tak postrzegany terroryzm elektromagnetyczny charakteryzuje tylko jego ekstremalny kierunek, może on jednak również dotyczyć wandali, elementów kryminalnych lub kręgów aspołecznych. Badania pokazują, że możliwe jest za pomocą Generatorów Mikrofalowych zakłócanie bądź ingerowanie w pracę większości dostępnych handlowo urządzeń stosowanych w technologii informacyjnej. Przynieść to może następujące efekty:

- Zniszczenie lub przepalenie urządzeń technicznych systemu informacyjnego

- Czasowe błędy lub zakłócenia urządzeń technicznych systemu informacyjnego

- Zredukowanie wydajności urządzeń technicznych systemu informacyjnego, np. ograniczenie możliwości systemów ochrony.

Należy stwierdzić, że w ostatnich pięciu latach technika mikrofalowa poczyniła ogromne postępy na polu miniaturyzacji tak, że obecnie silne impulsy można uzyskać przy wykorzystaniu stosunkowo niewielkich urządzeń. Stąd też potencjalnie dużym i coraz bardziej realnym zagrożeniem staje się wykonanie ataku terrorystycznego z wykorzystaniem promieniowania elektromagnetycznego. Możliwości te uzyskujemy wykorzystując urządzenia mikrofalowe o dużej sprawności (High Power Microwave = HPM) w celu niszczenia lub przynajmniej zakłócania.

3.6 Cyber-terroryzm

Według amerykańskich specjalistów od zabezpieczania danych komputerowych, następnym celem ataków terrorystów może być cyberprzestrzeń. Cyberterroryzm to rodzaj terroryzmu wiążący się
z wykorzystaniem najnowocześniejszej techniki komputerowej. Polega m.in. na rozpowszechnianiu wirusów komputerowych, niszczących bądź zawieszających systemy, jak również wykradaniem tajnych informacji
i odsprzedawaniem ich np. organizacjom terrorystycznym. Gospodarka i bezpieczeństwo poszczególnych państw opiera się dziś coraz bardziej na wykorzystywaniu technologii komputerowych, więc taki rodzaj ataku może nieść za sobą zagrożenie dla społeczeństwa.

Według Michaela Vatisa, dyrektora Institute for Security Technology Studies, w ostatnich miesiącach organizacje terrorystyczne zwiększyły zainteresowanie problemami dywersji elektronicznej. Vatis przestrzegł, że międzynarodowe konflikty w realnym świecie mają swój odpowiednik w Internecie. Do tej pory piractwo informatyczne czyniło głównie szkody natury finansowej. Eksperci i prawnicy obawiają się jednak bardziej zdradliwej formy terroryzmu w cyberprzestrzeni - ataków wymierzonych w Internet i infrastrukturę komunikacyjną, zwłaszcza gdy będą one skoordynowane z zamachami w świecie realnym.

Od 3,5 roku amerykańskie służby śledcze usiłują bezskutecznie dotrzeć do grupy hakerów „Moonlight Haze”, która zdołała się włamać między innymi do supertajnych danych Pentagonu i centrum NASA. Wciąż nie wiadomo, czy wykradzione informacje nie dotarły do organizacji terrorystycznych.

Eksperci uważają, że Internet jest co prawda tak rozproszony, że nie grozi mu całkowite „wyłączenie” przez akty cyberdywersji. Atak może jednak zdestabilizować całe połacie Stanów Zjednoczonych, ich system komunikacyjny oraz poważnie zaszkodzić gospodarce. Analitycy obawiają się, że uderzenia w systemy komputerowe mogą doprowadzić do przerw w dostawach prądu, wody i gazu oraz zakłócić ruch powietrzny. Najbardziej trywialnym, ale też i skutecznym rodzajem ataku, jest wprowadzenie do Internet szybko rozprzestrzeniających się wirusów.

Dziś, by odciąć od prądu Berlin, jedno z największych miast Europy, wprawny haker mógłby zrobić
to poprzez Internet, siedząc w wiejskim domu, na drugim końcu świata.

Przykładowe ataki cybernetyczne:

- marzec 1999 - szturm hakerów na komputery Pentagonu. Codziennie odnotowuje się od 60 do 80 prób włamań do systemów komputerowych amerykańskiego Departamentu Obrony

- czerwiec 1999 - w ciągu trzech miesięcy halerzy wdarli się na strony internetowe amerykańskiego Senatu, Federalnego Biura Śledczego, sił zbrojnych USA, Białego Domu i kilku departamentów rządowych.

- sierpień 2000 - haker z Wielkiej Brytanii włamuje się na strony internetowe agencji rządowej i lokalnych władz.

- połowa 2000 - haker ze Szwecji włamawszy się do systemu komputerowego na Florydzie, sparaliżował na godzinę takie służby jak: policja, straż pożarna i pogotowie.

3.7 Narkoterroryzm

 Narkoterroryzm to terrorystyczne działania podejmowane przez kartele narkotykowe wobec państwa w celu ochrony swych interesów. Należą do nich: morderstwa polityków, funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości wypowiadających walkę narkomanii, produkcji czy sprzedaży narkotyków, porwania, zastraszania, przekupstwa, dezorganizowanie struktur państwowych.

Szczególnie zjawisko to uwidoczniło się w Azji i Ameryce Łacińskiej, gdzie narkobiznes splótł się
z interesami politycznymi, konfliktami zbrojnymi, a skala korupcji jest wyjątkowo wielka.

3.8 Ekoterroryzm

To działania takie jak podpalenia czy sabotaże w imię ochrony środowiska. Od roku 1980 w samych Stanach Zjednoczonych miało miejsce aż 100 poważnych incydentów tego typu. Koszty przeciwdziałania tym zjawiskom wyniosły 42,8 mln dolarów. Działania z zakresu terroryzmu podejmowane są dla
idei powstrzymania wycinania lasów, zabijania zwierząt itp. Czyny takie kwalifikują się jako terroryzm, gdyż polegają na użyciu przemocy z zamiarem wpłynięcia na bieg spraw publicznych albo wymuszenia określonych zachowań. Do niedawna te działania podejmowane w imię ochrony środowiska miały stosunkowo mały zasięg i nie wzbudzały dużego zainteresowania. Jednak ostatnimi laty ekoterroryści obierają coraz to większe cele. Jak w każdej działalności terrorystycznej zależy im na rozgłosie,
nagłośnieniu sprawy o którą walczą.

Rozdział VI. PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA

Jeszcze do niedawna w krajach socjalistycznych panowała niewiedza o problemie zorganizowanej przestępczości. W środkach masowego przekazu wprawdzie nie brakowało informacji o mafiach przestępczych operujących w USA i Włoszech, które uznawane były jednak za zjawisko specyficzne dla tych rejonów, za efekty słabości kapitalizmu. Zjawisko „mafii” czy „syndykatu przestępczego” tak obce kiedyś, stały się zjawiskiem powszechnym w krajach, w których nie istniały nigdy tak zorganizowane struktury przestępcze. W grupie tych krajów znajduje się również Polska. Polska staje się w coraz większym stopniu terenem zorganizowanych grup przestępczych - zarówno ze wschodu, jak i zachodu.

Jako że w Polsce nie istnieje zjawisko terroryzmu w pełnym tego słowa znaczeniu (na razie), największym problemem na terenie naszego kraju jest przestępczość kryminalna oraz przestępczość zorganizowana. Fakt ten nie oznacza, że możemy czuć się bezpiecznie, ponieważ grupy przestępcze często stosują metody, jakimi posługują się terroryści (porwania dla okupu, podkładanie ładunków wybuchowych, itp.), dlatego nie jest błędem stwierdzenie, że terroryzm i przestępczość zorganizowana to zjawiska
w pewnym stopniu tożsame.

W przeszłości przestępczość zorganizowana traktowana była jako zjawisko odległe, rozwijające się
w oprócz wymienionych wyżej USA i Włoszech, krajach takich jak Japonia (Yakuza) czy Kolumbia
(kartele narkotykowe). W Polsce po roku 1989 stopniowa liberalizacja polityczna i gospodarcza, otwarcie granic, które umożliwiały swobodne przemieszczanie się ludzi i towarów, stworzyły warunki umożliwiające penetrację zorganizowanych grup przestępczych zarówno ze wschodu, jak i zachodu. Przestępczość zorganizowana wkraczała z rozmachem we wszystkie możliwe sfery życia społecznego. Obecna jest
w dziedzinach zdominowanych przez grupy przestępcze, takich jak: hazard, handel bronią i narkotykami. Niepokoić może jednak to, że opanowuje sfery operacji finansowych, co przejawia się popełnianiem przestępstw w postaci oszustw kapitałowych, fałszerstw czeków i kart kredytowych a także legalizowanie przez obrót bankowy środków pochodzących z przestępczych źródeł.

W związku z powyższym nie budzi zdziwienia fakt, że zjawisko zorganizowanej przestępczości
jest problemem szeroko analizowanym przez przedstawicieli nauki prawa karnego, kryminologii, polityki kryminalnej i psychologii. Zjawisko to stanowi poważny problem z powodu kłopotów z wyodrębnieniem
cech charakterystycznych organizacji przestępczych. Ponadto, często opiera się na korupcji, wykorzystując do realizacji swych celów przedstawicieli władzy państwowej, co umacnia jej struktury i wpływ na życie społeczno-gospodarcze.

1. Pojęcie przestępczości zorganizowanej

Podobnie jak w przypadku terroryzmu nie istnieje obecnie jedna ustalona, spójna i powszechnie akceptowana definicja przestępczości zorganizowanej. Stąd w piśmiennictwie często używane są zapożyczenia definicji opracowanych dla potrzeb organów wewnętrznych w innych krajach.

Tak np. przedstawiciele doktryny prawa niemieckiego uznali, że jako przestępczość zorganizowaną tłumaczy się planowe popełnianie przestępstw w celu osiągnięcia zysku lub władzy, które są udziałem więcej niż dwóch osób i mają znaczny ciężar gatunkowy. Uczestnicy przestępstwa zorganizowanego podejmują współdziałanie na nieokreślony czas, stosując przemoc, lub inne środki zastraszania wpływają na politykę, środki masowego przekazu, wymiar sprawiedliwości, itd.

Ustalenia definicyjne przedstawicieli przedmiotu ze Stanów Zjednoczonych uznane zostały za przydatne. W myśl definicji przestępczość zorganizowana to nieprzerwana, samoistna konspiracja przestępcza, wzmaganą lękiem i pobudzaną chciwością.

W Biurze do Walki z Przestępczością Zorganizowaną Komendy Głównej Policji wypracowano zaś definicję: przestępczość zorganizowana to związek przestępczy zorganizowany z chęci zysku dla dokonania ciągłych i różnorodnych przestępstw i zakładający osiąganie celów przez korupcję, szantaż, terror oraz użycie siły i broni”.

Dokonując analizy różnych definicji, można wyodrębnić powtarzające się cechy:

- wielostopniowa struktura organizacyjna grupy,

- lojalność członków grupy,

- planowy podział zadań,

- wykorzystywanie różnych metod osiągania zysku (przekupstwa, porwania, itd.),

- wspieranie i pomoc członkom grupy (zapłata kaucji, wspieranie rodziny itp.).

2. Przestępstwo zorganizowane a terroryzm

Do najistotniejszych różnic między przestępczością zorganizowaną a terroryzmem zaliczyć należy
cel działania. Przestępczość zorganizowana nastawiona jest zazwyczaj na osiągnięcie zysku, natomiast terroryzm zmierza do osiągnięcia celów politycznych lub jest takimi celami umotywowany. Właśnie odmienność tych celów sprawia, że grupa przestępcza jest trwalsza.

Może się wydawać, że obecnie te dwie formy przestępczości zbliżają się ku sobie, o czym może świadczyć podejmowanie zbliżonych rodzajowo działań np.: handel bronią.

3. Przyczyny rozwoju przestępczości zorganizowanej

Przestępczość zorganizowana rozwija się w warunkach dezorganizacji i słabości państwowych
i samorządowych organów władzy. Legalna kontrola staje się podatna na nadużycia władzy. Zorganizowana przestępczość rozpowszechnia się szczególnie w tym społeczeństwie, w którym wielki nacisk kładzie się
na materialne zyski, nie zwracając uwagi na to, czy zostały one osiągnięte legalnie, zgodnie z prawem.

Jako przyczynę można podać również tworzenie się subkultur społecznych, które stopniowo przyjmują przestępne wzorce, style zachowań. W miarę upływu czasu powstają z nich przestępcze struktury.

Dodatkowym czynnikiem wpływającym na rozwój przestępczości zorganizowanej jest mechanizm „czarnego rynku” powstający z powodu racjonowania pewnych dóbr, na które istnieje zapotrzebowanie. Zjawisko to wprowadza element korupcji, drugiego obiegu towarów, jak również i usług realizowanego przez przestępców nastawionych na osiąganie określonych zysków. Taka sytuacja miała miejsce w krajach socjalistycznych, m.in. w Polsce, a obecnie obserwuje się ją w Rosji i krajach byłego ZSRR.

4. Walka z przestępczością zorganizowaną w Polsce

Polski nowy kodeks karny walczy z przestępczością zorganizowaną poprzez:

- zaostrzanie kary wymierzanej sprawcy przestępstwa, który z popełniania przestępstw zrobił stałe źródło dochodu:

Art. 64 § 2 k.k. - Jeżeli sprawca uprzednio skazany (…), który odbył łącznie, co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

- możliwość orzeczenia dodatkowo, obok kary pozbawienia wolności kary grzywny:

Art. 309. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 296 § 3, art. 297 § 1 lub art. 299, grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości do 2000 stawek dziennych.

- możliwość orzeczenia przepadku korzyści majątkowych:

Art. 45. § 1. Jeżeli sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową z popełnienia przestępstwa, sąd może orzec jej przepadek lub przepadek jej równowartości. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.

§ 2. W razie skazania sprawcy, o którym mowa w Art. 65, lub sprawcy, który osiągnął z popełnienia przestępstwa korzyść majątkową znacznej wartości, sąd orzeka przepadek osiągniętej korzyści lub jej równowartości. Przepis § 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

§ 3. Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość przechodzi na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

- wydłużenie okresów uprawniających do przedterminowego zwolnienia:

Art. 78. § 2. Skazanego określonego w Art. 64 § 1 można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast określonego w Art. 64 § 2 po odbyciu trzech czwartych kary; warunkowe zwolnienie nie może nastąpić wcześniej niż po roku.

Rozdział VII. ZASADY PRZECIWDZIAŁANIA ZAMACHOM NA OCHRANIANE OSOBY I MIENIE

1. Zasady zabezpieczenia ochranianych osób przed atakiem terrorystycznym

a) założenia taktyczne

Przed rozpoczęciem działań ochronnych należy oszacować poziom zagrożenia. Jest to czynność konieczna dla określenia środków bezpieczeństwa, a także rodzaju i charakteru zagrożenia, z jakim możemy się spotkać. Identyfikacja potencjalnego niebezpieczeństwa pozwoli przygotować się odpowiednio do niego. Pozwoli na to również zebranie pewnych informacji o kliencie np.: o jego osobowości (kłótliwi przyciągają kłopoty), jego uprzedzeniach; o miejscach gdzie bywa, gdzie pracuje; o poglądach politycznych, działalności partyjnej; o rutynowych czynnościach, przyzwyczajeniach; o przeszłość (powiązania rodzinne, wykonywane zawody, historie przebytych chorób) itp.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, że pracownik ochrony nie jest odpowiedzialny jedynie
za udaremnienie zamachu na chronioną osobę, ale także za jej prywatność, spokój a nawet samopoczucie.

b) ochrona osób w obiekcie

Najbardziej bezpiecznym miejscem powinna być rezydencja chronionej osoby. Tam pracownicy ochrony mają największe możliwości kontroli otoczenia dzięki bezpośredniej ochronie fizycznej i zabezpieczeniu technicznemu. Ochrona musi być zorganizowana w taki sposób, aby wszelkie drogi dostępu były „obstawione” pracownikami ochrony lub zabezpieczone systemami alarmowymi. Istotną kwestią jest także wydzielenie pomieszczeń w rezydencji na stanowisko dowodzenia a także bezpieczne schronienie. Stanowisko dowodzenia jest wyposażone m.in. w alarmy, telefon, broń i środki przymusu bezpośredniego, maski przeciwgazowe, gaśnice itd. Bezpieczne schronienie natomiast służy jako schronienie dla klienta
i jego rodziny w przypadku ataku na rezydencję.

c) ochrona osób w miejscu publicznym

Nie da się uniknąć sytuacji, w których osoba chroniona musi odwiedzić miejsce publiczne. Nie ma wtedy możliwości ograniczenia dostępu do niej osób postronnych. Można jedynie zmniejszyć stopień zagrożenia atakiem przez zaplanowanie działań ochronnych. Dla przykładu w restauracji należy zarezerwować dla klienta stolik w rogu sali (możliwie blisko wyjścia awaryjnego), pracownicy ochrony powinni zająć miejsca przy sąsiednich stolikach udając gości, a także przy wyjściu. Istotnym elementem działań ochronnych
jest również chęć współpracy klienta. Musi on bowiem w sytuacji zagrożenia podporządkować
się poleceniom pracowników ochrony. Pozwoli to na usprawnienie działań.

Jeśli osoba ochraniana chce natomiast przemieszczać się po ulicy, pracownicy ochrony muszą zabezpieczyć trasę przemarszu. Do ich obowiązku należy również opracowanie alternatywnych tras,
które w czasie marszu należy zmieniać w różnych odstępach czasu. Pracownicy ochrony wraz z osobą ochranianą muszą poruszać się w tzw. szyku ochronnym.

d) ochrona osób w środkach transportu

Podstawową i pierwszorzędną czynnością przed podróżą jest rozpoznanie trasy. Zazwyczaj przeprowadza się je kilka dni przed podróżą ustalając czas przejazdu, trasy awaryjne, potencjalne miejsc zagrożenia (odcinki remontowane, strefy ograniczenia prędkości, ostre zakręty itp.). Podczas podróży
osoba chroniona powinna siedzieć z tyłu samochodu w środku lub po prawej stronie. Ma to umożliwić klientowi swobodne wysiadanie. Po dotarciu do celu podróży, samochód powinien zatrzymać się
w takim miejscu, aby osobie ochranianej maksymalnie skrócić drogę do punktu docelowego. Z samochodu zawsze pierwszy wysiada dowódca ochrony, który przed otwarciem drzwi klienta upewnia się, czy teren
jest bezpieczny.

W przypadku podróży pociągiem najrozsądniejsze byłoby wynajęcie całego wagonu, a jeżeli względy finansowe na to nie pozwalają - przedziału (wagon za lokomotywą lub ostatni wagon składu).
Osoba ochraniana powinna siedzieć tyłem do kierunku jazdy przy oknie.

Pracownicy ochrony nie są w stanie w stu procentach zagwarantować bezpieczeństwa osobistego
osobie ochranianej. Mogą oni jedynie zwalczać działania zamachowców przez:

- szyki ochronne

- wykrywanie inwigilacji

- wywiad ochronny

- pierścienie bezpieczeństwa

- wczesne rozpoznanie (wykrycie potencjalnych punktów zagrożenia)

- kawalkadę

2. Zasady zabezpieczenia ochranianych obiektów przed atakiem

Obecnie coraz częstszym zjawiskiem, jakie ma miejsce w obiektach są przestępstwa kryminalne, niekiedy zbliżone nawet do aktów terrorystycznych. Mogą one mieć różnoraki charakter i przyczyny.
Od kilku lat ilość przestępstw w obiektach systematycznie wzrasta i trudno liczyć na poprawę sytuacji
w najbliższej przyszłości. Aby ilość takich zjawisk minimalizować, należy w ramach ochrony obiektu, prowadzić działania prewencyjne.

W czasie realizacji działań ochrony może zaistnieć wiele bezpośrednich zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi a także chronionego mienia. Są nimi m.in.:

- napady z bronią lub innym niebezpiecznym narzędziem,

- użycie ładunków wybuchowych,

- kradzieże z włamaniem,

- zniszczenie lub kopiowanie dokumentów czy urządzeń,

- szantaż,

- atak na personel obiektu,

- porwania.

Działania prewencyjne mogą mieć postać konkretnej procedury postępowania w danej sytuacji,
jak również taktyki działania. Działania takie realizuje się w celu:

- podniesienia poziomu bezpieczeństwa ludzi oraz mienia

- odstraszania potencjalnych sprawców czynów bezprawnych

- utrudnienia przygotowań i realizacji działań przestępczych

W ochronie obiektów zasadnicze znaczenie ma tzw. „dekalog zasad taktycznych”. Jest to zbiór najistotniejszych czynności pozwalających na zminimalizowanie potencjalnego zagrożenia ze strony sprawców działań przestępczych.

Należą do nich:

1. poznaj obiekt pod względem taktycznym,

2. unikaj schematów, zmieniaj czas, miejsce i sposób działania,

3. dbaj o „bezpieczne plecy” (za sobą można mieć tylko partnera, stałą osłonę fizyczną lub dużą przestrzeń,

4. nie wierz nikomu i niczemu (każdą informację, zdarzenie należy sprawdzać)

5. wykorzystuj wszystkie zmysły

6. staraj się widzieć i nie być widzianym,

7. nie prowokuj wyglądem, zachowaniem i działaniem,

8. stosuj „rozum przed siłą” (prewencja - perswazja - ostrzeżenie - interwencja),

9. wszystko dokumentuj,

10. nie przekraczaj prawa.

W działalności ochronnej prowadzonej w obiektach można wyróżnić kilka najważniejszych form
działań prewencyjnych. Należą do nich:

a) Otwieranie i zamykanie obiektu

- pracownik ochrony powinien być obecny przy wykonywaniu tych czynności (zwłaszcza w obiektach szczególnie zagrożonych)

- wchodzenie i wychodzenie personelu powinno odbywać się wejściem głównym, od strony większego ruchu pieszego i pojazdów. Pozwala to uniknąć prowadzenia obserwacji i działania potencjalnych sprawców.

- po otwarciu wejścia, do obiektu powinien wejść najpierw pracownik ochrony. Personel wchodzi dopiero po sprawdzeniu przez ochronę całego obiektu i stwierdzeniu braku zagrożeń.

- przed zamknięciem obiektu ochrona powinna sprawdzić dokładnie cały obiekt pod kątem jego zabezpieczenia i uniemożliwienia pozostania w nim intruzów.

b) Obchody kontrolne

- realizowana głównie po zamknięciu obiektu, ale w wielu przypadkach wykonywana także w czasie funkcjonowania obiektu (obiekty biurowe, handlowe, zakłady produkcyjne).

- pozwalają na stałą kontrolę stanu bezpieczeństwa obiektu. Mają również znaczenie prewencyjne.

- obchody należy realizować niesystematycznie i różnymi trasami. Pracownik ochrony zawsze powinien być wyposażony w środek łączności z partnerami (inne wyposażenie zależy od charakteru obiektu).

- w czasie obchodu należy sprawdzać stan zabezpieczenia obiektu środkami technicznymi, ewentualne symptomy zagrożeń, ślady naruszeń obiektu.

c) Ochrona w obiektach nieczynnych

- w obiektach większych, lub o podwyższonym zagrożeniu powinno znajdować się co najmniej dwóch pracowników ochrony.

- ochrona obiektu powinna dysponować łącznością wewnętrzną i zewnętrzną. Obiekt powinien być szczelnie zamknięty, a zabezpieczenie techniczne sprawne i włączone.

- przybywające do obiektu osoby muszą być zidentyfikowane na podstawie dowodu tożsamości okazanego przed wpuszczeniem ich do wewnątrz.

d) Organizacja pracy ochrony obiektu

- w czasie funkcjonowania obiektu duże znaczenie prewencyjne ma rozmieszczenie i poruszanie się pracowników ochrony oraz czynności kontrolne w stosunku do osób i pojazdów.

- podstawowym zadaniem ochrony jest przewidywanie zagrożenia i przeciwdziałanie mu, lub przynajmniej minimalizowanie.

- pracownicy ochrony do statycznych czynności ochronnych powinni wybierać miejsca pozwalające na pełną obserwację ruchu osób i pojazdów oraz zabezpieczające przed skrytym podejściem do siebie.

- pracownicy ochrony, których zadaniem jest patrol, powinni poruszać się różnymi, zmienianymi trasami, utrzymując łączność z partnerami. Powinni szczególną uwagę zwracać na trasy na obrzeżu ruchu ludzi i pojazdów.

- w przypadku konieczności podjęcia interwencji, pracownicy ochrony muszą działać przynajmniej
w parze, przy czym jeden nawiązuje kontakt z osobą, drugi ustawia się z boku asekurując partnera.

e) Ochrona obiektu przez załogę ochronną

- załogi ochronne oprócz zadań interwencyjnych, mogą podejmować działania prewencyjne,
czyli okresowe sprawdzanie obiektów.

- podjazd pod obiekt powinien być w miarę możliwości raz skryty, innym razem wręcz demonstracyjny.

- obiekt powinien być sprawdzony z maksymalnej liczby stron. Należy sprawdzić wszelkie otwory prowadzące do obiektu, jak również stan zabezpieczeń mechanicznych (płotów, krat, zamków).

Uwaga!

Obowiązujący w Polsce porządek prawny stanowi, że najwyższą wartością jest zdrowie i życie człowieka. Mienie jest ubezpieczone i odtwarzalne, a zdrowia, lub życia człowieka nie da się odtworzyć.
W przypadku śmierci człowieka lub uszczerbku na zdrowiu wynikłych z winy organizatora ochrony lub
jej pracowników, może on być pociągnięty do odpowiedzialności prawnej oraz narażony na koszty sądowe, odszkodowania, renty itd., a także na utratę koncesji.

Z tego powodu największym zagrożeniem są napady oraz ładunki niebezpieczne, szczególnie wybuchowe.

PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA SPRAWCÓW ZAMACHÓW TERRORYSTYCZNYCH

a) 21 grudzień 1988 r. - wybuch bomby podłożonej na pokładzie Boeinga 747 linii Pan American
w Lockerbie w Szkocji. Zginęło 259 osób na pokładzie samolotu i 11 mieszkańców Lockerbie.

b) 30 grudzień 1996 r. - zbombardowanie pociągu w Indiach przez separatystów z ugrupowania Bodo. Zginęło wówczas 300 osób.

c) 7 sierpień 1988 r. - wybuchy w ambasadach amerykańskich na terenie Tanzanii i Kenii. Zginęły 244 osoby. Za zamach odpowiedzialna była Al-Qaida.

d) 25 lipiec 1995 r. - wybuch w paryskim metrze na stacji Saint-Michel. Zginęło 8 osób, a 86 zostało rannych. Za atak odpowiedzialni byli algierscy ekstremiści.

e) 15 sierpień 1998 r. - wybuch bomby w Omach, w Północnej Irlandii. Zginęło 29 osób w największym ataku w trwających od 30 lat walkach w tym regionie. Do zamachu przyznała się Real IRA.

f) 11 września 2001 r. - dwa samoloty wbiły się w dwie wieże WTC w Nowym Jorku, w wyniku czego wieże zawaliły się. Trzeci samolot rozbił się na ścianie budynku Pentagonu, a czwarty na polu
w Pensylwanii. Był to jeden z największych i najtragiczniejszych zamachów w historii. Zginęło około 3000 osób.

g) kwiecień 2002 r. - liczne ataki armii partyzantki marksistowskiej na ropociągi amerykańskiego koncernu naftowego Occidental Petroleum w Kolumbii. Działanie partyzantów określono mianem sabotażu gospodarczego.

h) 16 marzec 1988 r. - atak z rozkazu Saddama Husajna bronią chemiczną miasta Halabja w północnym Iraku zamieszkałym głownie przez ludność kurdyjską (80 tys. mieszkańców). W ataku zastosowano wiele chemikaliów, w tym iperyt, sarin (porażający system nerwowy), tabun i VX. Liczba ofiar
nie jest znana.

Rozdział VIII. NEGOCJACJE

Negocjacje można zdefiniować jako proces, który ma na celu zaspokojenie potrzeb. Pomyślne zakończenie negocjacji to takie, którego efekt zaspokaja potrzeby obu stron. Owe strony powinny zakończyć rozmowy z uczuciem odniesionego zwycięstwa. Wtedy dopiero negocjacje mogą być uznane za pomyślne. W przypadku, kiedy negocjator będzie czuł się jak zwycięzca, a jego przeciwnik jak przegrany, istnieje ryzyko, że nie wypełni on swojej części umowy.

Negocjator nie może bez wahania zgadzać się na warunki swojego przeciwnika. Wzbudzić to może
jego podejrzenia i zacznie się zastanawiać, dlaczego negocjator zgodził się na jego warunki tak szybko.

W negocjacjach chodzi głównie o to, żeby przewidzieć reakcję strony przeciwnej na nasze działania. To taka psychologiczna gra. Każdy nasz ruch wywołuje określony ruch przeciwnika. W negocjowaniu najlepsze jest to, że większość posunięć strony przeciwnej można przewidzieć. Warunkiem tego,
żeby zaistniała możliwość przewidzenia ruchu przeciwnika i poprowadzenia negocjacji tak, żeby i on był
z ich rezultatu zadowolony, jest umiejętność postawienia się w jego sytuacji. Kiedy wyobrazimy sobie
siebie w położeniu przeciwnika, można zauważyć, że te aspekty sprawy, które przeciwnik uważa za ważne, nie są wcale ważne dla nas. I odwrotnie - to, co jest ważne dla nas, niekoniecznie jest istotne dla przeciwnika. Kiedy postawimy się w sytuacji przeciwnika i postaramy się zrozumieć, czym dla niego
jest „wygrana”, da nam to możliwość zafundowania mu tego z jego warunków, który dla niego
oznacza zwycięstwo, a nas wcale nie kosztuje.

W przypadku tzw. „nieprzyjemnych negocjacji” należy być pokornym. Trzeba dokładnie
wysłuchać tego wszystkiego, co strona przeciwna ma do powiedzenia. Należy wstrzymać się z odparciem żądań czy zarzutów, dopóki nie będziemy pewni, że przeciwnik powiedział już wszystko, co chciał powiedzieć. W takich sytuacjach ludzie często bywają agresywni. Złość często mija, kiedy człowiek się wygada. Kiedy nadejdzie nasza kolej, należy szczegółowo i obszernie przedstawić swój punkt widzenia. Należy postarać się okazać zrozumienie dla irytacji rozmówcy.

Cele negocjacji

Negocjator musi przede wszystkim dokładnie zdefiniować cele, jakie chce osiągnąć w czasie negocjacji. Nie ma reguł, które w prosty sposób wskazywałyby, jak takie wyznaczanie celów powinno wyglądać.
Istotne jest, aby negocjator uświadomił sobie, co i dlaczego chce osiągnąć. Można pogrupować swoje cele,
w zależności od tego, w jakim stopniu spełniają one oczekiwania negocjatora:

A - najlepszy możliwy wynik negocjacji

B - wynik uważany przez negocjatora za sprawiedliwy

C - najgorszy z zakładanych wyników, możliwy do zaakceptowania

Negocjator musi ukierunkować swą strategię tak, aby osiągnąć poziom B, czyli wynik sprawiedliwy.
Cały czas jednak stara się osiągnąć poziom A. Musi natomiast postrzegać poziom C tak nisko, aby podczas rozmów wytrwale dążyć do osiągnięcia wyższego, oraz aby wcześniej zasugerować, że nie zejdzie poniżej tak niskiego poziomu.

Kiedy negocjator wyznacza cele, musi uważać, żeby nie były one zbyt wygórowane. Należy pozostawić trochę miejsca dla przeciwnika, aby i on był usatysfakcjonowany przebiegiem rozmów. Jeśli przeciwnik
jest niezadowolony z przebiegu negocjacji, lub kiedy poczuje się oszukany, negocjator może na własnej skórze odczuć konsekwencje niezadowolenia.

Kiedy negocjator wyznaczy swoje główne cele, istnieje możliwość, że będzie je można podzielić na cele cząstkowe. Cele te należy uporządkować (w miarę możliwości) według ich znaczenia. Należy ocenić,
jak ważne jest osiągnięcie poszczególnych celów, oraz jakie będą tego konsekwencje. Istnieje możliwość,
że negocjator będzie musiał zrezygnować z któregoś z nich po to, aby osiągnąć inny. Jeżeli nie będzie wiedział, czego naprawdę chce, może łatwo stracić kontrolę nad przebiegiem rozmów, co wpłynie na osłabienie pozycji negocjatora.

Cechy dobrego negocjatora

1. Przygotowanie - przed rozpoczęciem jakichkolwiek rokowań, należy przygotować się, aby wiedzieć,
   co jest przedmiotem negocjacji, jakie jest pole manewru i alternatywy.

2. Wiara w siebie i swoje możliwości - im więcej wiary w siebie posiada negocjator, tym więcej
   może zdziałać.

3. Cierpliwość - brak cierpliwości może zaszkodzić negocjacjom. Negocjator musi być przygotowany
   na przeciągnięcie się negocjacji w czasie.

4. Inicjatywa - negocjator, który potrafi zaproponować konstruktywne rozwiązania, zawsze będzie
   o krok przed swoim przeciwnikiem.

5. Elastyczność i kreatywność - negocjator musi być przygotowany na przyznanie się do błędu.
   Uparty negocjator skazany jest na porażkę. Musi też potrafić zaproponować inne rozwiązanie
   dla danej sytuacji.

6. Umiejętność wysłuchania - dla lepszego poznania przeciwnika i jego celów negocjator musi
   słuchać uważnie tego, co przeciwnik mówi.

7. Uczciwość - nieuczciwość zawsze wyjdzie na jaw. Negocjator powinien postępować uczciwie
   (jeżeli sytuacja tego wymaga, to powinien mieć również dobry blef!).

Podstawowe zasady negocjacji

1. Nie należy bać się pytać o lepsze warunki - nie należy rezygnować z zadawania pytań, pomimo obaw
   o negatywną odpowiedz

2. Jeśli usłyszy się nie, należy spróbować jeszcze raz - nie należy zadowalać się od razu odpowiedzią odmowną

3. Nie należy zgrywać twardziela - należy w pewnych kwestiach iść na kompromis

4. Nie należy się popisywać - stwarzanie pozorów słabości sprawia, że przeciwnik traci czujność
   i „odsłania się”

5. Nie należy być nadgorliwym - nie należy zgadzać się na warunki przeciwnika od razu

6. Nie należy poddawać się presji przeciwnika - jeśli negocjator nie przeciwstawi się, przeciwnik uzna,
   że może nadal naciskać i wymuszać

7. Jeśli przeciwnik chce ustępstwa, należy prosić o coś w zamian - jeżeli przeciwnik zorientuje się,
   że negocjator godzi się na ustępstwa bez sprzeciwu, będzie ten fakt wykorzystywał bez przerwy

8. Należy być gotowym na przerwanie negocjacji (chyba, że sytuacja na to nie pozwala - np. w sytuacji, gdy negocjuje się uwolnienie zakładnika)

LITERATURA

1. Terroryzm, Connor Gearty, Prószyński i spółka, Warszawa 1998

2. Oblicza terroryzmu, B. Hoffman, Bertelsmann Media, Warszawa 2001

3. Strategia terroryzmu, A. Bernard, MON, Warszawa 1978

4. Prawo karne wobec terroryzmu i aktu terrorystycznego, terrorystycznego. Indecki, Wyd. UŁ, Łódź 1998

5. Polsko-Niemiecko-Amerykańskie Forum Bezpieczeństwa 1997, Centrum Stosunków Międzynarodowych, wyd. Towarzystwo „Więź”, Warszawa

6. J. Muszyński, Terroryzm polityczny, Warszawawa 1981

7. K. Karolczak, Encyklopedia terroryzmu, Warszawa 1995

8. V. Grotowicz, Terroryzm w Europie Zachodniej, PWN, Warszawa-Wrocław 2000

Fenianie - tajna organizacja irlandzka, założona ok. 1858 r. w celu zdobycia niepodległości poprzez walkę zbrojną i terror. Działali też poza granicami, m.in. w USA i Kanadzie.

A. P. Schmid, A. J. Jongman, Political Terrorism: A New Guide to Actors, Authors, Concepts, Data Bases…, New Brunswick, Transaction Book, 1998; K. Indecki, Prawo karne wobec terroryzmu i aktu terrorystycznego, Wyd. UŁ, Łódź 1998 s. 23

P. Wilkinson, Terrorism and the liberal state, MacMillan Press, London 1979, s. 49; J. Kaczmarek, Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski, ATLA 2, Wrocław 2001, s. 27

A. Pawłowski, Terroryzm w Europie XIX-XX wieku, Zielona Góra 1980, s. 13

L. T. Szmidt, Terroryzm a Państwo, Lublin 1979, s. 40

V. Grotowicz, Terroryzm w Europie Zachodniej, PWN, Warszawa-Wrocław 2000, s. 384

Biuro Koordynatora ds. Antyterroryzmu, Patterns of Global Terrorism, US Department of State Publication 10433, Washington 1997, s. VI; B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Bertelsmann Media, Warszawa 2001, s.36

Centrum Badań i Analiz Terroryzmu, Federalne Biuro Śledcze, Terrorism In the United States 1995, US Department of Justice, Washington 1996; B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Bertelsmann Media, Warszawa 2001, s. 36

US Departments of the Army and the Air Force, Military operations in Low Intensity Conflict, Field Manual 100-20/ Air Force Pamphlet, Washington 1990, s. 3-1; B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Bertelsmann Media, Warszawa 2001, s. 36

„Deutsche Zeitung” („Christ und Welt”), 12 grudnia 1975; A. Bernard, Strategia terroryzmu, Wyd. MON, Warszawa 1978, s. 28

New York Limes 25 lipca 1976 r; A. Bernard, Strategia terroryzmu, Wyd. MON, W-wa 1978, s. 180

K. Indecki, Prawo karne wobec terroryzmu i aktu terrorystycznego, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1998 s. 28

K. Karolczak, Encyklopedia Terroryzmu, Warszawa 1995

K. Karolczak, Encyklopedia terroryzmu, Warszawa 1995

J. Muszyński, Terroryzm polityczny, W-wa 1981, s. 139

ACE - Dowództwo Sojuszniczych Sił Zbrojnych w Europie (Allied Command Europe)

51 sesja Zgromadzenia Ogólnego NZ odbyła się 24 września 1996 roku

Ostatnia ratyfikacja dotyczy zgłoszonej przez Polskę konwencji przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. DzU z 2001r. nr 90, poz. 994

Art. 33, ust. 2 traktatu z czerwca 1991 r.

Art. 20, ust. 2 traktatu z października 1991 r

J. Kukułka, Traktaty sąsiedzkie Polski odrodzonej, Wrocław 1998

CBRN tzn. chemiczny, biologiczny, radiologiczny i nuklearny

Vademecum lekarza ogólnego, pod red. W. Bruhla i R. Brzozowskiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1984

Każde elektroniczne urządzenie cyfrowe wytwarza, w zależności od częstotliwości pracy, szybkości impulsów sterujących, wielkości amplitudy tych impulsów, elektromagnetyczne pole emisji zakłócającej w ściśle określonym zakresie częstotliwości. Im większa jest szybkość impulsów sterujących i wyższa częstotliwość pracy, tym wyższa częstotliwość promieniowania zakłócającego.

HPM - Generator Mikrofalowy to urządzenie o wysokiej sprawności z pomocą którego można niszczyć, lub przynajmniej zakłócać.

Bryła M. Porozumienie, zorganizowana grupa, związek przestępczy jako formy organizacyjne przestępczości zorganizowanej, Prokuratura i Prawo nr 3, 2000

W oparciu o art. „Prewencja w ochronie obiektów”, E. Basałyga, Ochrona mienia 5/2003 s. 24-25

Blok: Zasady przeciwdziałania terroryzmowi - 38 -

---