SPZ

1. Wiadomości wstępne.

Samoczynne ponowne załączenie (SPZ) stosuje się w celu przywrócenia normalnej pracy linii napowietrznej po samoczynnym jej wyłączeniu wskutek zadziałania zabezpieczeń zwarciowych.

Praktyka eksploatacyjna wykazała, że większość występujących zwarć ma charakter przemijający.

Zwarcia te mogą być spowodowane wyładowaniami atmosferycznymi, zbliżeniem przewodu do konstrukcji wsporczej lub do przewodu sąsiedniej fazy, spadającymi gałęziami, zarzutkami, a także przez ptaki. W przypadku wystąpienia takiego zwarcia wystarczy wyłączyć linię spod napięcia na pewien okres czasu, a po ponownym załączeniu linia będzie pracować normalnie. Oznacza to, że zwarcie przemijające nie powoduje trwałych uszkodzeń mechanicznych w linii napowietrznej. Natomiast pozostałe wyłączenia linii są spowodowane zwarciami trwałymi.

Czas działania SPZ dzieli się na cykle.

Wyróżniamy dwa podstawowe cykle pracy SPZ:

a) cykl udany WZ,

b) cykl nieudany WZW.

Między czynnością wyłączenia, a czynnością załączenia linii istnieje przerwa w dostawie energii elektrycznej.

2. Opis działania modelu w cyklu udanym WZ.

Przyciskiem Pz1 załączamy linię. Przyciskiem Pz2 załączamy zwarcie. Działają zabezpieczenia nadmiarowo-prądowe i przekaźniki RIz podają impuls na przekaźnik pomocniczy RU. Przekaźnik pomocniczy RU podaje jednocześnie impuls na wyłączenie wyłącznika głównego linii „Wg” i impuls na pobudzenie przekaźnika RPZ. Przekaźnik RPZ odmierza zwłokę czasową. Jest to okres przerwy beznapięciowej.

Ponieważ zwarcie miało być przemijające, należy natychmiast przycisnąć Pw2 i wyłączyć zwarcie. Po zwłoce RPZ podaje impuls na załączenie wyłącznika. Ponieważ zwarcie przeminęło linia „przyjęła” napięcie i pracuje normalnie.

3. Wykonanie modelowego cyklu udanego SPZ jednokrotnego.

Z przekaźników RIz odczytujemy prąd i czas nastawienia, a z przekaźnika RPZ nastawienie czasu przerwy beznapięciowej (środkowy pierścień) i stany liczydełek cykli.

Wyłącznikiem W1 odłączamy RPZ.

4. Nastawienie wartości rozruchowych.

Przyciskiem Pz1 załączamy linię pod napięcie.

Przyciskiem Pz2 załączamy zwarcie. Opornikiem wodnym dobieramy taką wartość prądu (ok. 10A), przy której następuje zadziałanie przekaźników RIz i wyłączenie linii.

Noże opornika wodnego pozostawiamy w tym położeniu. Wyłączamy zwarcie przyciskiem Pw2.

5. Schemat układu.

6. Wykonanie udanego cyklu SPZ.

Załączamy linię przyciskiem Pz1. Zerujemy sekundomierze. Zamykamy wyłącznik W1. Nastepnie przyciskiem Pz2 wprowadzamy linię w stan zwarcia. Po wyłączeniu linii przez przekaźniki RIz i RU przyciskiem Pw2 wyłączamy zwarcie. Trwa przerwa beznapięciowa linii. Po czasie zwłoki nastawionej na RPZ następuje załączenie linii. Ponieważ zwarcie przeminęło, linia pracuje. Sekundomierz S1 zmierzył czas przerwy beznapięciowej, a sekundomierz S2 czas od chwili powstania zwarcia do chwili wyłączenia. Czas trwania całego cyklu W-Z składa się z czasu S2+S1.

Zestawienie pomiarów (spodziewanych).

	Nastawienie RIz		nastawienie RPZ			Prąd zwarcia
Rodzaj	tnast	Inast	tpn I	WZ	WZW	Iz
cyklu	s	A	s	-	-	A
Udany WZ	2	2,5	2,5	4362 4364	2653 2655	10
Nieudany WZW	2	2,5	2,5	4364 4368	2655 2659	10

	S1	S2	S1+S2
Rodzaj cyklu	tp	tWZ	tWZ
	s	s	s
Udany WZ	2,5	0,16	2,21
Nieudany WZW	2,5	tWZ - zw 1,05	tWZ 0,18

7. Nieudany cykl SPZ.

Cykl ten wykonujemy tak jak cykl udany, tylko w chwili trwania przerwy beznapięciowej nie wyłączamy przycisku Pw2, czyli nie usuwamy zwarcia. Zwarcie trwa nadal. Ponowne samoczynne załączenie linii. Przechodzący impuls od zabezpieczeń nie pobudzi cewki przekaźnika RPZ ponieważ jego styk podtrzymujący cewki został otwarty.

8. Samoczynne załączenie rezerwy SZR.

Zasada działania.

Rezerwa jawna jest to dodatkowy układ szyn, który w czasie „normalnej” pracy układu podstawowego zasilania szyn zbiorczych jest nieobciążony.

Rezerwa utajona różni się od rezerwy jawnej tym, że podczas „normalnej” pracy podstawowego zasilania szyn zbiorczych jest obciążona i zasila inny obwód.

W momencie zadziałania układu SZR rezerwa do tej rezerwy jest dodatkowo podpinany układ szyn zbiorczych, który znalazł się w stanie beznapięciowym.

Model jest zasilany napięciem przemiennym 220V i napięciem stałym 220V. Załączamy napięcie w sekcji „A” poprzez załączenie wyłączników W, W_A.

Przyciskając przyciski „jest U” i Z_A, palą się zielone lampki pokazujące, że styki wyłączników W, W_A są zwarte.

Pali się również biała lampka sygnalizująca napięcie na szynach sekcji „A”. Dokonujemy wyboru, którą rezerwę będziemy użytkować.

W momencie, gdy na szynach „A” nastąpi zanik napięcia, przekaźnik podnapięciowy spowoduje pobudzenie przekaźnika czasowego RT1 i nastąpi załączenie wybranej rezerwy pod warunkiem, że przekaźnik napięciowy U stwierdzi na tej rezerwie napięcie. W przypadku stosowania rezerwy utajonej łącznik Łs służy do odłączenia tej rezerwy w przypadku, gdy działa podstawowy układ zasilania. współpracuje on z przekaźnikiem RT2, który jest uzależniony od RU i RT1 (stwierdzają czy na rezerwie utajonej jest napięcie).

Schemat układu:

WNIOSKI

Układy samoczynnego ponownego załączenia (SPZ) stosuje się wówczas, jeżeli istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia zwarcia przejściowego, które mogło być spowodowane np. upadkiem gałęzi na linię czy wyładowaniem atmosferycznym. Linia w takim przypadku jest wyłączana przez układy zabezpieczeń nadprądowych (np. w obwodzie zastosowane są ochronniki typu iskiernikowego, które nie są w stanie zgasić łuku). Po określonej zwłoce czasowej następuje ponowne załączenie linii. Jeżeli zwarcie minęło to jest to cykl udany WZ i linia pozostaje pod napięciem - w innym przypadku następuje ponowne wyłączenie linii i ewentualnie następna próba jeżeli SPZ jest do tego przystosowany.

Układy samoczynnego załączenia rezerwy SZR stosowane są wówczas, jeżeli wymagane jest zapewnienie większej niezawodności zasilania określonych odcinków.

Stosuje się takie układy w obiektach typu szpitale oraz wszelkie zakłady wymagające ciągłości - cukrownie, huty itp.

SZR może współpracować ze specjalną linia awaryjną, która będzie wykorzystywana jako rezerwa jawna lub z linią zasilającą inny obieg, wówczas będzie pracowała jako rezerwa utajona.

---