1,5c - 38 cm = cegła+1/2cegły+zaprawa

1c - 25cm jedna cegła

Bal - nazwa typu tarcicy, materiał drzewny powstający z piłowania (przecierania) drewna okrągłego wzdłuż jego osi.

Bednarka - taśma stalowa o przekroju spłaszczonego prostokąta. Grubość 1-5 mm szerokość 20 do 30 mm zwijana w kręgi. Po wyprostowaniu stosowana jako zbrojenie w stropach lub nadprożach Kleina, w instalacjach odgromowych itp. Stosowana też jako uziemienie.

Cegła ćwiartka (trójka) - ¹/₄ długości cegły

Cegła modularna - cegła o charakterystycznej budowie (ułożeniu przestrzeni powietrznych równolegle do siebie i prostopadle do najdłuższego boku). Dostępna w wersji „gładkiej” lub na wpust i wypust.

Cegła połówkowa - ½ długości cegły. W murach nośnych nie powinna przekraczać 15% całej ilości zużytej cegły.

Cegła sylikatowa - jeden z rodzajów cegły, wytwarza się ją z piasku i wapna palonego, wytrzymałość uzyskuje w autoklawach, gdzie poddawana jest działaniu pary wodnej w temperaturze 175-180°C i ciśnieniu 0,7-1,0 MPa. Cegły sylikatowe są bardzo wytrzymałe, mają dużą wytrzymałość na ściskanie, bardzo dużą paroprzepuszczalność, dobrą izolacyjność akustyczną, wysoką odporność ogniową i mrozoodporność

Cegła zwykła - jeden z materiałów drobnowymiarowych o wymiarach 25x12x6,5 cm

Ceramika poryzowana - składa się z gliny wymieszanej z wodą i mączką drzewną lub trocinami, wypalana po uformowaniu co powoduje spalenie się wypełniacza z odpadów drzewnych. W materiale zostają po nich mikroskopijne pory powietrzne, dzięki którym wyroby te zawdzięczają dobrą izolacyjność cieplną

Cokół - najniższa nadziemna część budowli lub jej części (np. kolumny, filaru). Pełni on dwie funkcje:

• konstrukcyjną (jest wzmocnioną częścią budowli, na której opiera się jej ciężar)

• ozdobną (najczęściej wysuwa się go wtedy nieco przed płaszczyznę murów, oddzielając gzymsem cokołowym lub też buduje z innego materiału, np. ciosów kamiennych)

Dyl - gruba deska, belka, bal, pień drzewny przepiłowany wzdłuż; także element betonowy, żelbetowy lub gipsowy w kształcie deski, używany jako element ścienny lub stropowy

Dziewiątka - ¾ cegły używane na krawędziach muru. Ilość cegieł dziewiątek i połówkowych nie powinna przekraczać 50% ilości zużytej cegły.

Główka - najmniejsza z powierzchni cegły

Wozówka - średnia z powierzchni cegły nazywana tak ponieważ na tej stronie transportuje się cegły

Podstawa - największa z powierzchni cegły

Gzyms - zwieńczenie całości ściany lub części ścian poszczególnych kondygnacji, wystaje poza lico ściany i jest elementem dekoracyjnym. Gzyms wykonuje się w celu ochrony elewacji przed zaciekami w wyniku opadów atmosferycznych.

K2 - cegła o wymiarach 12x25x14 cm (wymiar 14 cm bierze się z tego, że są to dwie wysokości cegły i wysokość zaprawy, czyli: 2x6,5 cm + 1 cm=14 cm)

Klasa cegły - liczba określająca wytrzymałość cegły na ściskanie w MPa.

Przykładowe klasy cegieł:

Dla cegły zwykłej: 5 ; 7,5 ; 10 ; 15 ; 20

Dla klinkierki:30 ; 35 ; 45 ; 60

Kotwie w ścianach szczelinowych - stosowane w celu zabezpieczenia warstwy zewnętrznej przed zniszczeniem wskutek obciążenia wiatrem, odkształceń termicznych muru lub obciążenia gruntu. Kotwie pracują na osiowe ściskanie lub rozciąganie, a także na zginanie

spowodowane względnym przesunięciem warstwy wewnętrznej i zewnętrznej. Kotew może

być też zagięta w czasie budowy. Warstwa zewnętrzna musi być połączona z warstwą

wewnętrzną za pomocą kotwi rozmieszczonych równomiernie i przemiennie.

Krawędziak - powstaje po obróbce drewna, materiał tarty, elementy o przekroju od 100/100 do 180/180 mm

L19, L22-prefabrykowane żelbetowe belki, służą do konstruowania nadproży nad otworami okiennymi i drzwiowymi, przekrój poprzeczny ma kształt litery L, ich nazwę uzupełnia wysokość ramienia pionowego wyrażona w cm

Ława podokienna - część ściany pod oknem, wykonana z cegieł lub - zwłaszcza nad wnękami na grzejniki - z betonu

M4 - marka zaprawy oznaczająca wytrzymałość na ściskanie

Marka zaprawy - rozróżnia się dla poszczególnych rodzaji zapraw (dla zaprawy wapiennej rozróżnia się markę 2 i 4 ) jest to stosunek wapna (dla zaprawy wapiennej) do piasku. Markę zaprawy dobiera się stosownie do jej przeznaczenia zgodnie z normą

Mur Pruski - system wznoszenia ścian budynków, szkielet drewniany o konstrukcji słupowo-ramowej wypełniany był gliną, cegłą, słomą na drążkach obrzuconą gliną, drewniane elementy konstrukcyjne, niekiedy rzeźbione lub tworzące skomplikowane, geometryczne rytmy pełniły funkcję dekoracji fasady. Jest spotykany najczęściej w budownictwie płn. Niemiec, na terenach należących do dawnych Prus, a także we Francji, Szwajcarii, Austrii.

Nadproża Kleina - rodzaj nadproży płaskich wykonywanych z cegieł zbrojonych wkładkami stalowymi. Wykonuje się z cegieł połączonych zaprawą i zbrojonych w spoinach bednarką o wym. od 2x15 mm do 3x30 mm lub prętami o średnicy 5-12 mm. Największa rozpiętość wykonywanych w ten sposób nadproży wynosi 2,5 m

Przekrój pionowy przez otwór okienny

Nadproża z cegieł /Kleina/ nad otworami z węgarkami: a) o wysokości 1 cegły, b) o wysokości 1/2 cegły /przekrój i widok z boku/; 1 - bednarka lub pręt, 2 - ościeżnica,

3 - węgarek.

Nadproże odcinkowe -

Nadproże sklepione -może być łukowe lub płaskie.

łukowe - występują tylko siły ściskające, więc poszczególne kamienie lub cegły układa się płaszczyznami dociskowymi prostopadle do tych sił. Nadproża uzyskują klinowatość dzięki pogrubieniu górnej spoiny między cegłami.

płaskie - stosuje się do przykrywania otworów o małej rozpiętości.

Nadproża typu "U" o wysokości 24 cm, mogą służyć jako szalunek tracony podczas zalewania nadproży okiennych i drzwiowych, lub opuszczonych wieńców. Kształtki U znajdują również zastosowanie przy wykonywaniu podciągów lub słupków. Nadproże U wykonane jest z tego samego gazobetonu, co zwykłe bloczki betonowe, przez co cechuje się wysoką wytrzymałością i stosunkowo niską ceną. Stropy wykonane przy użyciu nadproży U charakteryzują się dużą trwałością i nośnością.

Oczep (spinka) - 1. górna belka w drewnianych ścianach o konstrukcji wieńcowej lub szkieletowej, zamyka ścianę. Przejmuje obciążenia z belek stropowych lub krokwi.

2.pozioma belka wiążąca górne końce ustawionych szeregowo pali fundamentowych.

PGS - piano-gazo-silikat (pustak), beton lekki

Podwalina - najniższa (pierwsza kładziona przy budowie) belka w drewnianych konstrukcjach ścian. Opierana na fundamentach murowanych z kamienia lub cegły na całej swojej długości i dodatkowo kotwiona w nim w celu uchronienia przed przesunięciem związanym z parciem i ssaniem wiatru. Izolowana od fundamentów warstwami papy w celu zabezpieczenia drewna przed wilgocią z gruntu. W obecnie wykonywanych budynkach, zwłaszcza w konstrukcji szkieletowej, jest to często belka betonowa lub żelbetowa

Pro-Monta - są to prefabrykowane płyty do konstrukcji ścian działowych łączone ze sobą na wpust i pióro własne; wymiary zewn. płyty 50x66,7 m i szerokość to 8-10 cm. Pierwszą warstwę płyt układa się na zaprawie gipsowej, a następne warstwy montuje się na sucho, łącząc je na wpust i pióro. W otwory w miejscach styku płyt wtłacza się za pomocą pompki rzadką zaprawę gipsową która wypełnia kanaliki powstałe w tych stykach i wiąże płyty ściany

Proporcje zaprawy cementowo wapienej

W celu przygotowania tradycyjnej zaprawy murarskiej na budowie stosuje się receptury według orientacyjnych składów objętościowych, np. dla zaprawy cementowo-wapiennej 1:2:9 będzie oznaczało, że do jej wykonania trzeba użyć 1 części cementu, 2 części wapna i 9 części piasku. Ilość wody użyta do zrobienia świeżej mieszanki zaprawowej wpływa na jej konsystencję. W recepturach podaje się zazwyczaj taką ilość wody, która pozwala na uzyskanie zaprawy o konsystencji plastycznej.

1:2:3 - cement:woda:piasek

Pustak zasypowy - jest to pustak z dużymi otworami przeznaczonymi do wypełnienia materiałami izolacyjnymi (zasypka izolacyjna)

Rygiel - w budownictwie drewnianym poziomy element konstrukcyjny, wiążący dwa (lub więcej) słupy na dowolnej wysokości.

Rysie -dłuższe, najczęściej profilowane ostatki pełniące rolę wsporników, wychodząca poza zewnętrzne lico ściany budynku część bala, belki stropowej

Spędzanie przewodów - grupowanie przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych w tzw. twory kominowe. Łącząc przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne należy kierować się następującymi zasadami: każdy trzon kuchenny węglowy powinien mieć oddzielny przewód dymowy, piece ogrzewcze można włączyć do jednego przewodu

Spoina podłużna - pionowa spoina w ścianie, równoległa do jej powierzchni

Spoina poprzeczna - pionowa spoina w ścianie, prostopadła do jej powierzchni

Spoina wsporna - przestrzeń między powierzchniami wspornymi elementów murowych, wypełniona zaprawą

Strzępie -zazębienie wykonane w ścianie murowanej w celu połączenia jej ze ścianą dobudowaną w późniejszym czasie.

Połączenie na strzępie stosuje się w przypadku, gdy możliwość wystąpienia nierównomiernego osiadania starej i nowej ściany jest niewielka oraz tam, gdzie wykonuje się najpierw ściany nośne a wykonanie ścian innych pozostawia się na okres późniejszy

Ścianka attykowa - ścianka wieńcząca budynek, zasłaniająca dach często z dekoracją arch.-rzeźbiarską; attyka może być pełna ażurowa, arkadowa, balustradowa, grzebieniowa, sterczynowa,

Ścianka ażurowa - jeden z rodzaji ścianki attykowej polegający na odpowiednim ułożeniu cegieł tak aby między cegłami pozostawała wolna przestrzeń

Ściana kolankowa - ściana poddasza, ustawiona nad ścianami zewnętrznymi domu na wieńcu stropowym ostatniej kondygnacji. Na niej oparta jest konstrukcja więźby dachowej. Ścianka musi więc być tak wykonana, by przenosiła obciążenie z dachu na strop i ściany niższej kondygnacji. Wykonuje się ją po to, by zwiększyć wysokość i przestrzeń poddasza wykorzystywanego jako strych, suszarnia czy pomieszczenie mieszkalne. Zwykle muruje się ją z tych samych materiałów, co ściany nośne, i wzmacnia żelbetowymi wieńcami oraz słupkami.

Ściana kominowa - ściana w której będą znajdować się otwory kominowe i wentylacyjne. Do wysokości pierwszego otworu przyłączeniowego podstawę komina można murować z bloczków betonowych lub wylać w deskowaniu z betonu. Wymiary podstawy muszą odpowiadać szerokości i długości komina. Pozostałą cześć komina wykonujemy z dobrze wypalonej pełnej cegły ceramicznej, a odcinek ponad dachem z cegły klinkierowej.

Ściana oporowa - murowana lub wykonywana z żelbetu ściana budowli lub samodzielna budowla przenosząca parcie gruntu, materiałów sypkich lub cieczy przylegających do tej ściany, np. zabezpiecza wjazd do garażu usytuowanego poniżej poziomu terenu przed osunięciem się gruntu.

Ściana osłonowa - ściana niepełniąca funkcji nośnej, będąca tylko osłoną wnętrza, stanowiąca jedynie przegrodę klimatyczną i funkcjonalną. Konstrukcja ściany jest zamocowana na konstrukcji stropów budynku lub konstrukcyjnych ścian poprzecznych i przenosi jedynie ciężar własny, parcie wiatru itp., nie biorąc udziału w odprowadzaniu obciążeń z zasadniczej części budynku.

Ściany samonośne - nie podpierają stropów i dachu, niosą tylko ciężar własny przekazując go na elementy budynku, na których spoczywają. Najczęściej przekazują swój ciężar z całej wysokości ściany bezpośrednio na fundamenty. Stosowane są przede wszystkim w budynkach o konstrukcji szkieletowej, wypełniając i jednocześnie usztywniając całą konstrukcję

Ściana szachulcowa (mur pruski) - rodzaj ściany szkieletowej, ściana ryglowa z wypełnieniem ze słomy na drążkach, obrzuconej gliną, traktowana jako element dekoracyjny

Ściana szczelinowa -Ściana szczelinowa składa się z dwóch warstw muru połączonych kotwiami (najczęściej łącznikami metalowymi). Pomiędzy warstwami muru występuje szczelina o grubości do 15 cm, z reguły wypełniona całkowicie lub częściowo materiałem izolacji cieplnej. Wewnętrzna warstwa muru jest konstrukcyjna (nośna lub usztywniająca); warstwa zewnętrzna ma charakter licowy.

Ściana wieńcowa - jest to konstrukcja drewniana rzadko stosowana z powodu dużego zużycia drewna. Wieniec ściany tworzą 4 belki ułożone poziomo i połączone w narożach na zamek lub nakładkę. Przez ułożenie kilku lub kilkunastu belek nad sobą otrzymuje się ścianę wieńcową

Vitrolit - przegrody z profilowanych płyt szklanych. Rozpiętość płyt w przegrodach zewnętrznych nie powinna przekraczać 2,4 m. Warstwę pojedynczą stosuje się w pomieszczeniach nieogrzewanych oraz zadaszeniach. W przegrodach pomieszczeń ogrzewanych należy stosować jedynie warstwę podwójną

Wiązanie - (wątek) to w architekturze sposób ułożenia cegieł lub kamieni w murze. Wątki ceglane można rozróżnić po sposobie ułożenia główek i wozówek cegieł.

Wiązanie amerykańskie - (wielorzędowe, wielowarstwowe) polega na powtarzaniu 4 - 5 warstw wozówkowych przedzielonych w warstwie szóstej warstwą główkową. W licu muru widoczne są ułożone wozówki z przesunięte o długość 1/2 cegły (przesunięcie spoin poprzecznych), jednak brak jest przesunięcia spoin pionowych podłużnych wewnątrz muru, przewiązanie następuje dopiero po ułożeniu warstwy główkowej.

Wiązanie krzyżykowe - od XVII wieku ułożony, podobnie jak w wiązaniu kowadełkowym, z dwóch powtarzalnych warstw: główkowej i wozówkowej. Przesunięcie widocznych w licu spoin pionowych (spoiny poprzeczne) daje obraz krzyża.

Wiązanie pospolite - (kowadełkowe, blokowe) od XVI wieku i nadal stosowany; składa się z dwóch, powtarzalnych warstw cegieł: główkowej i wozówkowej. Przesunięcie pionowych spoin poprzecznych o 1/4 długości cegły daje obraz kowadełka w licu muru. Przesunięcie uzyskuje się przez ułożenie w zakończeniu muru cegieł dziewiątek (3/4 cegły).

Wielka płyta - płyta wielkowymiarowa. Prefabrykowany duży element konstrukcyjny, stosowany do wykonywania ścian zewnętrznych lub wewnętrznych nośnych budynku, pełny lub z otworami okiennymi i drzwiowymi, wielowarstwowy. Wielka płyta ma przeważnie wysokość równą wysokość kondygnacji, długość w granicach 2,4-7.0 m

Wielki blok - prefabrykowany duży element konstrukcyjny, obecnie stosowane w ograniczonym zakresie. Wymagają przeważnie obustronnego wykończenia tynkiem lub okładziną. Bloki mogą być jedno- lub dwuwarstwowe i posiadają dużą grubość w porównaniu z ich wysokością, charakteryzują się samostatecznością w czasie montażu i są układane w ścianach w pozycji pionowej lub poziomej

Wskaźnik E - stosunek sezonowanego zapotrzebowania na energię cieplną do kubatury ogrzewanej części budynku. Jego wartość nie może przekroczyć wartości granicznej, która zależy od powierzchni wszystkich przegród zewnętrznych. Im mniejszy wskaźnik E, tym lepiej izolowany termicznie jest budynek.

Współczynnik U - jest podstawowym parametrem oceniającym izolacyjność termiczną przegród budynku: ścian, dachów, podłóg i posadzek, obliczaną według normy, powinien być zawsze niższy od wartości maksymalnej Umax dla przegrody

Współczynnik λ - jest to współczynnik przewodności cieplnej, który zależy od materiału. Na wartość współczynnika mają wpływ takie czynniki jak gęstość materiału, jego struktura, budowa, skład oraz technologia produkcji. Im mniejsza gęstość materiału, tym lepsze jego właściwości termiczne, pod warunkiem jednak, że jego struktura będzie składać się porów odizolowanych. Zamknięte pęcherzyki, czy pory powietrza są jednym z najlepszych izolatorów w przeciwieństwie do powierza wentylowanego

Zaprawa ciepłochronna to mieszanka cementowa lub cementowo-wapienna z dodatkiem składników polepszających izolacyjność termiczną. Zwykle zawierają perlit lub keramzyt. Te składniki znacznie poprawiają właściwości termoizolacyjne zaprawy, a przy tym obniżają jej ciężar objętościowy, przez co zaprawa ciepłochronna nazywana jest też zaprawą lekką

Zaprawa klejowa - rodzaj zaprawy przygotowanej fabrycznie. Służy do przyklejania np. płytek ceramicznych, do łączenia elementów np. bloczków z pianobetonu. Ulepszona zaprawa zwykła posiadająca większą wytrzymałość i większą plastyczność

Zaprawa zwykła - rodzaj spoiwa do przygotowania w łatwy sposób na placu budowy. Mieszanina wody i spoiwa z drobnym kruszywem lub innym wypełnieniem. Podstawową własnością zaprawy jest wiązanie, czyli przejście z stanu płynnego, plastycznego w stały

Zastrzał - element konstrukcji drewnianych w postaci pręta ukośnego, który przenosi siły ściskające lub rozciągające. Zastrzał łączy słup z leżącą na nim belką.

Zwornik - w łukach i niektórych typach sklepień środkowy, najwyższy element (kliniec) spinający całą konstrukcję; kamienny lub ceramiczny; zazwyczaj bogato profilowany, ozdobiony dekoracją rzeźbiarską; charakterystyczny zwł. dla gotyckich sklepień krzyżowo-żebrowych.

---