Do użytku wewnętrznego

ORGANIZACJA SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

W JEDNOSTKACH POLICJI

GRZEGORZ DAJEWSKI

ARKADIUSZ BRZOZOWSKI

WYŻSZA SZKOŁA POLICJI

SZCZYTNO 2001

SPIS TREŚCI

Strona

Wprowadzenie........................................................................................... 4

1. Organizacja służby prewencyjnej w jednostkach Policji................ 7

1. Systemy organizacji służby prewencyjnej...................................... 7

2. Pojęcie i elementy organizacji służby prewencyjnej...................... 9

3. Podmioty organizacji służby prewencyjnej.................................... 16

2. Analiza stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego.................. 19

1. Etapy analizy.................................................................................. 20

2. Wybrane elementy analizy, sporządzanej na potrzeby dyslokacji

służby............................................................................................. 24

1. Struktura zagrożeń......................................................................... 25

2. Miejsca zdarzeń............................................................................. 25

3. Czas popełniania przestępstw i wykroczeń................................... 26

4. Rozpoznanie elementu przestępczego........................................... 27

5. Siły użyte w służbie patrolowej..................................................... 28

6. Ocena działalności służby patrolowej........................................... 29

7. Bezpieczeństwo na drogach publicznych...................................... 30

3. Planowanie służby prewencyjnej................................................... 32

1. Pojęcie, cele i zasady planowania służby prewencyjnej................ 32

2. Rodzaje i zawartość planów.......................................................... 34

4. Przygotowanie policjantów do służby........................................... 39

1. Obowiązki przeprowadzającego odprawę, związane z właściwym

jej przygotowaniem........................................................................ 41

2. Przebieg odprawy do służby ....................................................... 42

3. Systemy zmienności służby patrolowej ..................................... 46

4. Funkcje odprawy do służby patrolowej ..................................... 49

5. Dyslokacja. Taktyczno-techniczne zasady pełnienia służby

patrolowej....................................................................................... 52

1. Pojęcie dyslokacji służby patrolowej .............................................. 52

2. Taktyczno-techniczne zasady pełnienia służby patrolowej............. 53

6. Koordynacja służby prewencyjnej................................................... 55

1. Pojęcie, cel i zadania koordynacji służby........................................ 55

2. Podmioty koordynacji służby.......................................................... 56

1. Dyżurny jednostki Policji................................................................ 58

7. Nadzór i kontrola w służbie prewencyjnej...................................... 61

1. Pojęcie i środki nadzoru.................................................................. 61

2. Pojęcie i cele kontroli...................................................................... 63

3. Rodzaje kontroli.............................................................................. 66

1. Formy kontroli................................................................................ 69

4. Zasady przeprowadzania kontroli................................................... 72

5. Rozliczenie po służbie.................................................................... 73

8. Gromadzenie i przetwarzanie danych o stanie sił i środków

kierowanych do służby ................................................................ 76

Tablica nr 2 ...........................................................………….................. 87

Tablica nr 3 .................................................................…………............ 88

Tablica nr 4 ……………………………………………………………. 89

Tablica nr 5 .................................................................…........................ 90

Wykaz aktów prawnych........................................................................... 91

WPROWADZENIE

Działania Policji w demokratycznym społeczeństwie ukierunkowane są przede wszystkim na zaspokojenie oczekiwań społecznych. Jednym z fundamentalnych obowiązków państwa wobec obywateli jest zapewnienie im bezpieczeństwa. Poczucie bezpieczeństwa obywateli, ich obawy oraz potrzeby w tym zakresie dostarczają ważnych kryteriów do określania niezbędnego poziomu świadczeń policyjnych i rodzajów wykonywanych zadań.

Ocena stanu bezpieczeństwa najczęściej przedstawiana jest na podstawie statystyk policyjnych, prokuratorskich i sądowych. Analizą statystyki policyjnej określamy między innymi realny stan bezpieczeństwa, poziom zagrożenia przestępczością oraz efektywność i skuteczność pracy Policji.

Z analiz tych wynika, że stan bezpieczeństwa i porządku w Polsce mimo różnorodnych wysiłków podejmowanych przez Policję nie ulega poprawie i wciąż charakteryzuje się dalszym, aczkolwiek umiarkowanym wzrostem przestępczości oraz niższą skutecznością działań wykrywczych.

Współczesny świat opowiada się zgodnie, opierając na nauce i doświadczeniu społecznym, że skuteczna walka z przestępczością, obejmująca zarówno represję jak i profilaktykę, nie może być prowadzona przez Policję, Prokuraturę czy Sąd przy zachowaniu bierności przez społeczeństwo.

Policja prewencyjna realizuje strategię działania, której założenia sięgają dziesięciu lat wstecz. Strategia ta, nie tracąc na aktualności wymaga cyklicznej weryfikacji, oceny oraz uzupełniania adekwatnie do potrzeb jakie niosą rosnące oczekiwania społeczne.

Nadrzędną misją Policji jest służenie społeczeństwu poprzez ochronę bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Misja ta wynika z ustawowych zadań i kierunków pracy Policji a dotyczy w szczególności służby prewencyjnej.

Zasadniczym celem strategicznym określonym w priorytetach działań dla służb prewencyjnych jest zapewnienie bezpieczeństwa w miejscach publicznych, dzięki właściwej organizacji służby patrolowej. Realizacja celu została wskazana poprzez przyjęcie następujących form działania:

• stworzenie w jednostkach terenowych Policji nienaruszalnych struktur organizacyjnych służb patrolowych,

• przestrzeganie dyscypliny etatowej w ogniwach i komórkach służb prewencyjnych w kontekście efektywnego ich wykorzystania w służbie patrolowej,

• przygotowanie podstaw dyslokacji służby patrolowej, w tym sporządzanie analiz dla potrzeb dyslokacji służby, aktywny udział dzielnicowego w przygotowaniu „warsztatu pracy” policjanta, wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi rodzajami służb oraz wypracowanie taktyki pełnienia służby,

• przygotowanie i prawidłowe przeprowadzanie odpraw do służby patrolowej,

• stworzenie systemu nadzoru i kontroli w służbie prewencyjnej (patrolowej),

• rozliczanie policjantów po służbie patrolowej,

• wdrożenie znowelizowanego Zarządzenia nr 23/93 KGP.

Szczególnie istotną rolę z punktu widzenia realizacji ustawowych zadań oraz priorytetów działań dla służb prewencyjnych - odgrywa system organizacji służby prewencyjnej. Prawidłowe funkcjonowanie systemu w znacznym stopniu przyczynia się do ograniczenia występujących zagrożeń, zwłaszcza wtedy, gdy obecność policjanta jest połączona z jego aktywną postawą i rzetelnym wykonywaniem zadań służbowych.

Optymalnie dostosowane przedsięwzięcia organizacyjne jednostek Policji winny zatem być dostosowane do często zmieniającego się obrazu przestępczości oraz odzwierciedlać społeczne zapotrzebowanie na poczucie bezpieczeństwa wśród obywateli. Na tym tle szczególnego znaczenia nabiera rzeczywista diagnoza zagrożeń oparta na precyzyjnej analizie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Analiza, stanowiąca pierwszy i podstawowy element organizacji służby prewencyjnej, wytycza kolejne kierunki działań jednostek wykonawczych Policji. Od niej przecież uzależnione są następne elementy systemowej organizacji służby prewencyjnej. Elementami tymi są planowanie, przygotowanie do służby, dyslokacja, koordynacja oraz nadzór i kontrola, jak również rozliczenie policjantów ze służby.

Wszystkie przedsięwzięcia organizacyjne w służbie prewencyjnej następują kolejno po sobie, są od siebie zależne oraz sprowadzają się do realizacji konkretnych zadań w obszarze bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Niniejsze opracowanie podejmuje próbę ukazania podstawowych przedsięwzięć policyjnych w zakresie organizacji służby prewencyjnej, charakteryzuje poszczególne jej elementy składowe oraz wskazuje kierunki działań organizacyjno-wykonawczych w pracy jednostek organizacyjnych Policji.

Skrypt ten nie proponuje modelowych i uniwersalnych rozwiązań organizacyjnych, lecz zawiera merytoryczne wskazówki dla realizacji zadań nałożonych na organizatorów oraz kierowników ogniw i komórek służby prewencyjnej.

Opracowanie to, zdaniem autorów, skierowane jest przede wszystkim dla realizacji procesu kształcenia w przedmiocie taktyki służby prewencji jako materiał podstawowy oraz dla bezpośrednich wykonawców tych przedsięwzięć organizacyjnych - w jednostkach terenowych Policji.

1. ORGANIZACJA SŁUŻBY PREWENCYJNEJ W

JEDNOSTKACH POLICJI

1.1. SYSTEMY ORGANIZACJI SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

Aktywność Policji w działaniach prewencyjnych jest skierowana na zapobieganie naruszaniu bezpieczeństwa i porządku publicznego, uprzedzanie negatywnych zachowań i zjawisk powodujących to naruszanie oraz ochronę istniejącego porządku prawnego. Działalność ta należy do istotnych, niezbyt kosztownych i w tym znaczeniu bardzo opłacalnych, choć przez wielu przełożonych nadal, naszym zdaniem, niedocenianych kierunków pracy policyjnej. Wydaje się, że zwłaszcza obecnie, w obliczu rosnącego zagrożenia i niewielkich efektów wykrywczych, strategiczna działalność prewencyjna nabiera coraz większego znaczenia i jest społecznie pożądaną dziedziną pracy policyjnej. Niewątpliwie, wszystkie kierunki pracy prewencyjnej Policji winny odzwierciedlać, a nawet być uzależnione od oczekiwań społecznych, ich potrzeb oraz priorytetów „walki” z przestępczością. Działania te powinny zatem być zorganizowane, uporządkowane kierunkowo oraz strategicznie dostosowane do zmieniającej się rzeczywistości. Wszystkie przedsięwzięcia prewencyjne Policji muszą tworzyć kompleksowy schemat działań rozumianych jako system funkcjonowania służby prewencyjnej. Tak rozumiana istota prewencji policyjnej tworzy i określa jej rodzajowy charakter oraz system organizacji służby prewencyjnej.

Systemem służby prewencyjnej określamy więc:

Elementami systemu służby prewencyjnej są zatem jego poszczególne składniki, dające obraz i kształt służby prewencji w każdej jednostce organizacyjnej Policji. Należą do nich:

• struktura organizacyjna,

• organizacja służby prewencyjnej,

• przepisy i normy służbowe,

• hierarchia służbowa.

Za wybór systemu organizacji służby prewencyjnej oraz ocenę skuteczności jego funkcjonowania odpowiedzialni są komendanci jednostek organizacyjnych Policji. Odpowiadają oni również za bieżące analizowanie stanu zagrożenia przestępczością i wykroczeniami na podległym im obszarze oraz określenie zadań do realizacji dla podwładnych funkcjonariuszy. Zadania te wynikają z wniosków analitycznych oraz zaleceń jednostek nadrzędnych, a także z propozycji innych organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Przy wyborze i tworzeniu systemu organizacji służby prewencyjnej w jednostce Policji komendanci winni kierować się podstawowymi zasadami, warunkującymi skuteczność podejmowanych działań. Zasady owe wynikają z resortowych regulacji prawnych a dotyczą:

• wymogów sprawności działania w realizacji ustawowych zadań Policji,

• specyfiki rejonu służbowego jednostki Policji,

• uwzględnienia specjalizacji realizowanych zadań prewencyjnych,

• skuteczności i ciągłości realizacji zadań,

• możliwości realizacyjnych jednostki Policji.

Procedury tworzenia oraz organizowania systemów służby prewencyjnej zostały uregulowane prawnie i znajdują swoje odbicie w przepisach służbowych różnej rangi. Podstawowymi aktami prawnymi są:

• Zarządzenie KGP Nr 3/00 z 20 marca 2000 roku w sprawie szczegółowych zasad organizacji i zakresu działania komend, komisariatów i innych jednostek organizacyjnych ( tekst jednolity z 2001 roku Dz. Urz. KGP Nr 2, poz. 14),

• Zarządzenie KGP nr 23/93 z 24 maja 1993 r. w sprawie organizacji i pełnienia służby patrolowej przez policjantów wraz z instrukcją i Wytycznymi Dyrektora Biura Prewencji KGP w sprawie sił i środków użytych do służby patrolowej,

Przepisy te wyznaczają ogólne ramy systemów organizacji służby prewencyjnej oraz regulują podstawowe kwestie z tym związane. Ich postanowienia mają charakter dyrektywny i wskazują ogólne zasady, których należy przestrzegać przy tworzeniu systemu organizacji służby prewencyjnej. Pozostawiają one jednocześnie dużo swobody w zakresie szczegółowych rozwiązań i decyzji w tej sprawie samym kierownikom jednostek organizacyjnych Policji.

1.2. POJĘCIE I ELEMENTY ORGANIZACJI SŁUŻBY

PREWENCYJNEJ

Obowiązujące przepisy służbowe wymieniają zasadnicze elementy zorganizowanego działania, definiując organizację służby prewencyjnej jako:

Jak wynika z definicji, wszystkie wymienione czynności służą realizacji zadań, do których służba prewencyjna została zobowiązana. Czynności te tworzą kompleksowy układ przedsięwzięć bezpośrednio wpływających na sprawność i efektywność służby prewencyjnej. Każde z nich stwarza możliwość wyboru i decydowania o szczegółowych rozwiązaniach wykonawczych oraz poszukiwania wielowariantowych koncepcji organizacyjnych. Ważnym jest, aby ogół tych przedsięwzięć stanowiących o jakości organizacji służby prewencyjnej był dostosowany do:

• specyfiki rejonu działania,

• rodzaju i wielkości zagrożeń (dynamiki),

• możliwości jednostek mierzonych wielkością posiadanych sił i środków.

Tak pojmowana strategia pracy prewencyjnej pozwala uwzględniać wszelkie czynniki mające wpływ na właściwe dyslokowanie, koordynowanie oraz efektywność działań sił prewencyjnych oraz poziom i jakość prewencyjnego zabezpieczenia rejonu służbowego, podlegającego konkretnej jednostce Policji. Istotnym problemem czynności organizacyjnych jest dobór i rodzaj tych przedsięwzięć, lecz zawsze winien on być optymalny i dostosowany do zmieniającego się obrazu przestępczości. Szczególnej wartości nabiera tutaj sprawnie funkcjonujący system organizacji służby prewencyjnej oparty na rzetelnej i racjonalnej ocenie występujących zagrożeń. Niewątpliwie ważną rolę odgrywają bezpośredni i wyżsi przełożeni oraz inni policjanci organizujący służbę prewencyjną, gdyż na nich to spoczywa obowiązek tworzenia i operatywnego kierowania tą służbą.

Pojęcie organizacji służby prewencyjnej jednoznacznie wskazuje i określa szereg jej elementów składowych. Tworzą one spójny oraz całościowy zbiór zagadnień, ułożonych chronologicznie i następujących po sobie. Elementy te przedstawia rysunek nr 1.

Rysunek nr 1. ELEMENTY ORGANIZACJI SŁUŻBY

Systemowe czynności organizacyjne w służbie prewencyjnej niemalże identycznie funkcjonują we wszystkich jej rodzajach. Dotyczy to służby patrolowej, interwencyjnej, dzielnicowych, wywiadowczej, konwojowej, ochronnej, sądowej, jak i specjalistycznej (komisariaty specjalistyczne Policji, sezon turystyczno-wypoczynkowy) a także ukierunkowanej problemowo np. nieletni, alkoholizm, narkomania czy zagadnienia prewencji kryminalnej. Niewątpliwie podstawową z nich jest służba patrolowa (patrolowo-interwencyjna) bezpośrednio ukierunkowana i aktywnie służąca społeczeństwu.

Organizację pełnienia służby patrolowej należy opierać o rejony i miejsca zagrożone lub rejony służbowe dzielnicowych, albo rejony odpowiedzialności. Polega ona na:

• obejmowaniu patrolowaniem wybranych rejonów i miejsc tego typu oraz dostosowaniu do nich form i taktyki pełnienia służby,

• skoordynowaniu i dostosowaniu służby do istniejącego stanu zagrożenia w określonym czasie i w poszczególnych miejscach (w miarę możliwości, w poszczególne miejsca należy kierować tych samych policjantów),

• współpracy ze strażami miejskimi w zakresie koordynacji rozmieszczenia patroli policyjnych oraz Straży Miejskiej w rejonach zagrożenia i miejscach zagrożonych, a także formułowaniu odpowiednich zadań do służby, wynikających z analizy bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Służba patrolowa rozumiana też jako - patrolowanie - to wykonywanie zadań służbowych przez policjanta lub grupę policjantów w określonym rejonie, na określonej trasie lub w określonym miejscu zagrożonym. Jest więc oczywiste, że realizacja zadań prewencyjnych opiera się tutaj o różne rodzaje patroli, a kryteriami pomocniczymi pozwalającymi je określić są:

• liczba policjantów,

• sposób przemieszczania się,

• czas wykonywania zadań,

• umundurowanie,

• właściwości terenu,

• zadania do realizacji,

• rodzaj użytych środków.

Kryteria te pozwalają bezwarunkowo wskazać konkretne rodzaje patroli, traktując je jednocześnie przedmiotowo i organizacyjnie. Na uwagę zasługują tutaj:

• patrole piesze,

• patrole zmotoryzowane,

• patrole rowerowe,

• patrole konne,

• patrole wodne,

• patrole stałe,

• patrole doraźne,

• patrole rajdujące,

• patrole umundurowane,

• patrole cywilne,

• patrole mieszane (kombinowane).

Tak znaczna liczba rodzajów patroli, jak również możliwości wykonywania różnorodnych zadań zezwalają na odpowiednie ich wykorzystanie i ustalenie wielowariantowej taktyki oraz manewrowania nimi. Każdy rodzaj patrolu sugeruje kierunek przedmiotu taktycznego lecz jest on wykonywany podczas służby patrolowej, co w konsekwencji zwiększa skuteczność i efektywność działań prewencyjnych.

Z uwagi na rodzajowość służby patrolowej, przedsięwzięcia organizacyjne muszą charakteryzować się i być uzależnione od miejsca, czasu, rodzaju oraz specyfiki zagrożeń. Wszystkie jednakże czynności sprowadzają się do elementarnych strategii rozumianych jako działania profilaktyczne, zapobiegawcze - a tym samym - prewencyjne.

Przepisy służbowe normują przedsięwzięcia organizacyjne dla tych rodzajów patroli, które występują powszechnie, tzn. najczęściej i w każdej jednostce organizacyjnej Policji. Zasadnicze kryterium organizacji to sposób przemieszczania się a ich rodzajowość stanowi jedynie o właściwości terenu i określonej specyfice służby, dotycząc to generalnie - patroli pieszych oraz zmotoryzowanych. W ramach czynności organizacyjnych wymaga się, by w obszarze działania jednostki Policji każda z tras patrolowych posiadała odrębną charakterystykę. Charakterystyka trasy patrolowej (ceduła) jest narzędziem pomocniczym dla patroli pieszych, składającym się z dwóch części: opisowej i graficznej. Część opisowa to rodzaj wkładki wymiennej obejmującej aktualne zadania służbowe, dotyczące zwłaszcza konkretnych czynności z zakresu:

• ochrony życia i zdrowia obywateli oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra,

• nadzoru i kontroli osób podejrzanych o popełnienie czynu zabronionego pod groźbą kary, w określonym miejscu,

• podejmowania działań mających na celu zapobieganie przestępstwom i wykroczeniom oraz innym zjawiskom patologii społecznej,

• zabezpieczenia obiektów zagrożonych przestępczością,

• ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienia spokoju, w miejscach publicznych oraz środkach komunikacji publicznej i w ruchu drogowym, oraz trasach ogólnodostępnych,

• kontroli przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych,

• współpracy ze Strażą Miejską w realizacji czynności służbowych.

Część graficzna ceduły jest z kolei szkicem trasy działania patrolu, uwzględniającym ważniejsze obiekty, rejony i miejsca zagrożone, posterunki stałe, punkty zaporowe, miejsca zamieszkania osób podejrzanych o popełnienie czynów zabronionych oraz punkty telefoniczne.

Wszyscy policjanci pełniący służbę patrolową mają obowiązek utrzymywania bieżącego kontaktu ze służbą dyżurną jednostki Policji, a częstotliwość zgłoszeń i sposób ich dokumentowania określa komendant jednostki organizacyjnej. Postanowienia zapisów Zarządzenia nr 23/93 KGP wskazują również na organizację punktów przejściowych, jako miejsc utrzymywania dwustronnej łączności telefonicznej między policjantami pełniącymi służbę w terenie a komendantami (kierownikami) i dyżurnymi jednostek. Punkty te powinno wyznaczać się w każdej wsi, a ich liczba jest uzależniona od wymiaru czasu służby dla poszczególnych patroli (powyżej 4 godzin - co najmniej dwa punkty przejściowe). Dzisiejsza praktyka dowodzi jednak, iż w efekcie bardzo szybkiego rozwoju telekomunikacyjnego oraz powszechnej dostępności do coraz to nowszych środków łączności, Policja w całym kraju (także w terenie wiejskim) posiada wystarczający potencjał techniczny do utrzymywania bieżącej łączności pomiędzy siłami terenowymi a koordynatorami (kierownikami) służby. Jest więc oczywiste, że postanowienia tych przepisów utraciły moc rzeczywistego ich stosowania.

Odmiennym nieco czynnościom organizacyjnym jest umocowana służba patroli zmotoryzowanych. Organizuje się ją w oparciu o sektory, jako szerszy rozmiar podziału rejonu służbowego jednostki, lecz także na zasadach ich charakterystyki. Istota opracowywania charakterystyki sektorów niczym nie różni się od wcześniej opisywanych charakterystyk tras patrolowych, aczkolwiek nie stanowią one dokumentu pomocniczego dla samych policjantów, tylko służą organizatorom działań do określania zadań realizacyjnych. Podobnie jak w poprzednim przypadku muszą one być systematycznie aktualizowane. Ważnym wskazaniem sposobu organizacji patroli zmotoryzowanych jest fakt, że pojazd powinien być wyłącznie wykorzystywany do przemieszczania się pomiędzy miejscami zagrożonymi, a policjanci winni pełnić służbę w jego otoczeniu - przestrzegając zasad bezpieczeństwa i określonych reguł taktycznych.

1.3. PODMIOTY ORGANIZACJI SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

Organizowanie służby prewencyjnej, a więc realizacja wszystkich jej elementów składowych należy do odpowiedzialnych i niełatwych przedsięwzięć. Przepisy służbowe, określając ogólne reguły systemowego tworzenia i organizowania tych działań pozostawiają pewną autonomię wykonawczą kierownikom jednostek organizacyjnych Policji. Jest ona jednak ograniczona postanowieniami i zapisami proceduralnymi, a jej wariantowość musi odpowiadać rzeczywistym względom praktyczności, ekonomiczności oraz efektywności służby.

Pierwszym i najważniejszym podmiotem odpowiedzialnym za przedsięwzięcia organizacyjne kierunkujące strategię służby prewencyjnej jest komendant jednostki Policji. Jego odpowiedzialność obejmuje w szczególności:

• opracowywanie analiz dla potrzeb dyslokacji służby,

• opracowywanie analiz sposobu działania sprawców,

• opracowywanie planów dyslokacji służby,

• sporządzanie przez kierowników ogniw prewencji grafików służby funkcjonariuszy przewidzianych do służby prewencyjnej,

• zgłaszanie do jednostki nadrzędnej zapotrzebowania na przydział sił wzmocnienia,

• określanie taktyki i zadań dla policjantów tych jednostek oraz sił wzmocnienia, a także wskazywanie sposobu ich realizacji,

• wyznaczanie spośród aktywu kierowniczego policjantów odpowiedzialnych za organizację służby i nadzór nad jej przebiegiem w ciągu doby lub na poszczególnych zmianach,

• zapewnianie niezbędnych środków do pełnienia służby,

• wyznaczanie rejonów, stref i miejsc zagrożenia,

• opracowywanie i aktualizowanie tras patrolowych oraz charakterystyk sektorów z uwzględnieniem miejsc zagrożonych a także zadań stałych i doraźnych dla policjantów pełniących służbę,

• analizowanie możliwości i celowości wprowadzenia na terenie służbowym rejonów odpowiedzialności oraz przedstawianie komendantowi wojewódzkiemu Policji wniosków w tym zakresie, a w przypadku decyzji o ich utworzeniu - dokonywanie podziału na te rejony,

• nadzór i kontrolę nad realizacją zadań wykonywanych przez podwładnych.

Wszystkie wymienione przedsięwzięcia komendanci jednostek organizacyjnych Policji sprawują przy pomocy podległych im funkcjonariuszy. Proces przeniesienia współodpowiedzialności za działania organizacyjne jest reglamentowany prawnie i powinien być odpowiednio sformalizowany ( np. decyzja organizacyjna, rozkaz organizacyjny). Każde jednak przekazanie odpowiedzialności wiąże się z racjonalizacją i względami praktycznymi, potwierdzonymi efektywnością oraz ekonomicznością pracy.

W celu zapewnienia sprawnej i efektywnej organizacji służby prewencyjnej oraz skutecznego nadzoru nad jej pełnieniem, komendant wojewódzki Policji powołuje specjalistów do spraw organizacji tej służby w województwie i komendach powiatowych (miejskich) oraz powierza bezpośredni nadzór nad nimi w komendzie wojewódzkiej - naczelnikowi wydziału prewencji, a w komendach powiatowych (miejskich) - komendantom tych jednostek. Niezależnie od specjalistów do spraw organizacji służby prewencyjnej - komendant wojewódzki Policji może powołać - zespoły ds. koordynacji służby w województwie, a także w jednostkach powiatowych (miejskich) Policji.

Specjaliści ds. organizacji służby, a w jednostkach, w których powołano kierownika zespołu koordynującego służbę - kierownik tego zespołu, są odpowiedzialni w szczególności za realizację następujących zadań:

• bieżącą ocenę stanu zagrożenia przestępczością i wykroczeniami oraz określenie stref, rejonów i miejsc zagrożenia w celu takiego rozmieszczenia sił i środków oraz podejmowania działań dostosowanych do przewidywanego zagrożenia w określonym miejscu i czasie,

• ukierunkowanie pracy podporządkowanych jednostek i ogniw służbowych na problemy decydujące o stanie porządku i bezpieczeństwa publicznego,

• integrowanie sił jednostek i służb pozapolicyjnych do prowadzenia określonych działań w czasie i rejonach najbardziej zagrożonych,

• określenie zasad organizacji działań jednostek Policji sąsiadujących ze sobą,

• ocenę stopnia dostosowania dyslokowanych sił i środków do występującego zagrożenia,

• wyboru systemu organizacji służby i ocenę skuteczności jego funkcjonowania,

• wytyczanie zadań dla jednostek podporządkowanych w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Tak skonstruowane katalogi zadań, uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności pozwalają podejmować systemowe działania organizacyjne w służbie prewencji. Problem właściwego doboru mechanizmów organizacyjnych spoczywa w rękach nie tylko komendantów jednostek Policji ale również podmiotów średniego szczebla kierowniczego oraz właściwych specjalistów. Należy zatem przyjąć za zasadę, że profesjonalne i rzetelne przygotowanie kadry policyjnej pozwoli skutecznie budować systemy organizacji służby prewencyjnej, odpowiadające oczekiwaniom społecznym mierzonym ich poczuciem bezpieczeństwa.

2. ANALIZA STANU BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU

PUBLICZNEGO

Analiza bezpieczeństwa i porządku publicznego (analiza zagrożeń) jest jednym z najistotniejszych elementów składowych ORGANIZACJI SŁUŻBY PREWENCYJNEJ. Oprócz planowania, przygotowania policjantów do służby, koordynacji, dyslokacji oraz nadzoru i kontroli stanowi ona podstawowe narzędzie zarządzania siłami jednostek Policji.

Analiza jest narzędziem, do którego powinny odnosić się a nawet być uzależnione pozostałe elementy organizacyjne służby. Polega ona na rozbiorze, rozłożeniu na składniki, poszczególne elementy, oraz na badaniu jej pojedynczych cech lub właściwości zjawiska.

W celu realizacji przedsięwzięć policyjnych, w szczególności na potrzeby dyslokacji służby patrolowej, analiza bezpieczeństwa i porządku publicznego polega na wnikliwej ocenie poszczególnych czynników mających wpływ na stan bezpieczeństwa i porządku publicznego. Jest ona sumą informacji o zdarzeniach zjawiskach i czynnikach bezpośrednio naruszających lub wpływających na bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Instrukcja stanowiąca załącznik do Zarządzenia nr 23/93 KGP z dnia 24.05.1995 r. w sprawie organizacji i pełnienia służby patrolowej przez policjantów, w § 18 określa analizę dla potrzeb dyslokacji służby jako zbiór czynników zawierających ocenę stanu zagrożenia i mających jednocześnie wpływ na ten stan. Czynnikami tymi są:

• ilość oraz rodzaj zaistniałych przestępstw i wykroczeń,

• miejsce i czas popełnianych przestępstw i wykroczeń,

• okoliczności i warunki sprzyjające dokonywaniu przestępstw i wykroczeń,

• natężenie ruchu kołowego i pieszego w określonych miejscach, punktach miasta lub wsi, stwarzającego zagrożenie niezależnie od zanotowanych tam zdarzeń,

• wyniki rozpoznania elementu przestępczego,

• prawidłowość dotychczasowego rozmieszczenia sił i środków oraz ich efektywność,

• rozpoznanie obiektów strzeżonych oraz posiadających urządzenia alarmowe i sygnalizacyjne.

Analiza sporządzana na użytek dyslokacji jest więc fragmentem analizy okresowej ujmującej ogół zagadnień związanych z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym jak również obrazem zaistniałych przestępstw i wykroczeń w konkretnej jednostce Policji. Wnioski wynikające z analizy stanowią punkt wyjścia i podstawę właściwego planowania i koordynowania realizacji zadań prewencyjnych oraz racjonalnego wykorzystania innych sił i środków policyjnych.

2.1. ETAPY ANALIZY

Każda konstrukcja techniczna analizy powinna tworzyć konkretne przesłanki dla nadania jej charakteru badań porównawczych. Możliwa jest tu prezentacja danych, jak również ich korelacja w układzie opisowym lub opisowo - graficznym. Każda analiza sporządzana na potrzeby dyslokacji służby patrolowej powinna być skonstruowana w trzech etapach:

Schemat etapów analizy zagrożeń przedstawia rysunek nr 2.

Analizę na potrzeby dyslokacji służby patrolowej sporządza się przede wszystkim na podstawie:

• danych zawartych w RSD (rejestr śledztw i dochodzeń),

• ustaleń dokonanych w toku postępowań przygotowawczych,

• danych zawartych w RSOW (rejestr spraw o wykroczenia),

• ustaleń operacyjnych,

• informacji pochodzących ze środków masowego przekazu,

• danych zawartych w rejestrze interwencji,

• informacji własnych - policjantów,

• innych informacji, np. wniosków instytucji i organizacji

• sondaży opinii publicznej.

Niezależnie od tego, czy analiza sporządzana jest na użytek jednostki Policji szczebla wojewódzkiego, powiatowego (miejskiego) czy komisariatu, charakteryzuje ją kilka podstawowych obszarów zainteresowania.

Dla potrzeb służby prewencji, a w szczególności ogniw patrolowych lub patrolowo-interwencyjnych, analiza musi uwzględniać elementy niezbędne dla wyprowadzenia racjonalnych wniosków oraz prognoz.

Rysunek nr 2. ETAPY ANALIZY ZAGROŻEŃ

2.2. WYBRANE ELEMENTY ANALIZY, SPORZĄDZANEJ NA

POTRZEBY DYSLOKACJI SŁUŻBY

Rysunek nr 3. ELEMENTY ANALIZY ZAGROŻEŃ

2.2.1. STRUKTURA ZAGROŻEŃ

Struktura zagrożeń jako element analizy oceniany jest przez pryzmat liczby i rodzaju zaistniałych zdarzeń w postaci przestępstw i wykroczeń oraz zjawisk patologii społecznej, jak również innych czynników kryminogennych. Do kategorii zdarzeń naruszających porządek prawny należą konkretne rodzaje zaistniałych czynów np. zabójstwa, rozboje, bójki, pobicia, włamania do obiektów, kradzieże pojazdów itp. Ten składnik analizy powinien również zawierać niektóre rodzaje wykroczeń popełnianych w miejscach publicznych wpływających bezpośrednio na bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Kategorie wymienionych zdarzeń charakteryzują konkretne liczby w postaci wyłącznie zaistniałych przestępstw lub wykroczeń. Należy brać pod uwagę również możliwość występowania innego rodzaju czynów istotnie rzutujących na bezpieczeństwo i porządek publiczny. Mogą to być zdarzenia naruszające zasady współżycia społecznego lub zjawiska patologii społecznej.

Tego typu dane powinno uzupełniać się opisem według konkretnych przyczyn interwencji policyjnej oraz sposobu ich zakończenia. Opis powinien dotyczyć również charakterystyki najczęściej stosowanych metod działania sprawców poszczególnych naruszeń porządku prawnego.

2.2.2. MIEJSCA ZDARZEŃ

Powyższy element analizy wymaga dokładnego i precyzyjnego zbadania z uwagi na kolejne wykonywane czynności organizacyjne oraz planistyczne.

Precyzyjna lokalizacja stwierdzonych przestępstw i wykroczeń oraz innych zdarzeń ma ogromne znaczenie dla określenia konkretnego stopnia zagrożenia przypisanego do rejonu jednostki Policji. Rejony te z uwagi na poziom odnotowanych tam zdarzeń są kwalifikowane jako I, II lub III strefa zagrożenia:

• I strefa zagrożenia charakteryzuje się tzw. zagrożeniem permanentnym, czyli występującym ciągle;

• II strefa zagrożenia charakteryzuje się okresowym zagrożeniem dającym się określić w konkretnych tygodniach, dniach lub godzinach;

• III strefa zagrożenia to tzw. zagrożenie niewielkie, występujące sporadycznie lub doraźnie.

Określenie oraz podział rejonów służbowych na I, II i III strefę zagrożenia to podstawowy warunek w prawidłowej dyslokacji podległych sił i środków. Ważne jest również właściwe zakwalifikowanie danego rejonu do jednej ze stref zagrożeń, co jednoznacznie wskazuje na prawidłowe sporządzenie analizy. Oprócz wymienionych trzech stref zagrożenia występuje jeszcze jedna określana mianem „strefy bezpiecznej”. Nie jest to jednak ( jakby się mogło wydawać) obszar bez zdarzeń przestępczych. Wręcz odwrotnie, „strefa bezpieczna” to obszar najbardziej zagrożony ze względu na liczby występujących przestępstw i wykroczeń, przeznaczony do stałego dozoru prowadzonego przez służby patrolowe.

2.2.3. CZAS POPEŁNIANIA PRZESTĘPSTW I WYKROCZEŃ

Jest to element analizy bezpieczeństwa i porządku publicznego sporządzanej na potrzeby dyslokacji służby wyznaczający konkretne przedziały czasowego występowania zdarzeń naruszających porządek prawny. Na tej podstawie można precyzyjnie dostosować w układzie czasowym dyslokowane siły patrolowe. Czas popełnianych przestępstw i wykroczeń buduje określony system zmianowości służby policyjnej. System ten powinien być podyktowany czasem występowania zaistniałych czynów bezprawnych, które można przedstawić w rozbiciu na poszczególne zmiany np. ranna, popołudniowa czy nocna oraz konkretne dni tygodnia i miesiąca. Można przy tym uwzględniać inne czynniki istotnie wpływające na kształt systemu zmianowości pracy policjantów ogniw patrolowych. Są to np. dni ustawowo wolne od pracy, dni świąteczne, targowe, dni wypłat czy terminy różnego rodzaju imprez lokalnych.

Prawidłowo dostosowany system zmianowości pozwala efektywnie i ekonomicznie sporządzić właściwą dyslokację służby patrolowej a to z kolei warunkuje poprawność zabezpieczenia rejonu służbowego jednostki Policji.

2.2.4. ROZPOZNANIE ELEMENTU PRZESTĘPCZEGO

Rozpoznanie elementu przestępczego jest kolejnym składnikiem analizy bezpieczeństwa i porządku publicznego, który zasługuje na uwzględnienie w perspektywicznej działalności ogniw patrolowych. Rezultaty czynności rozpoznawczych dotyczą w głównej mierze rozpoznania osobowego a więc konkretnych podmiotów przestępczych lub potencjalnych przestępców.

Dotyczy to w szczególności osób, które z różnych przyczyn i pobudek znalazły się w zainteresowaniu organów ścigania. Przedmiotem tych zainteresowań są przede wszystkim:

• przeszłość kryminalna osób,

• prowadzony aktualnie naganny tryb życia,

• zachowania niezgodne z prawem i normami współżycia społecznego,

• inne zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego.

W ścisłym związku ze znajomością ludzi objętych rozpoznaniem są miejsca przebywania i gromadzenia się tych osób.

Rozpoznanie elementu przestępczego w ujęciu miejsca ich działalności niezgodnej z prawem dotyczy głównie miejsc publicznych „zabezpieczonych” przez jednostki Policji.

Miejsca te, to przede wszystkim: parki, podwórka, lokale rozrywkowe, placówki handlowe, budynki mieszkalne lub piwnice. Nie można oczywiście wykluczyć innych miejsc potencjalnie narażonych na działalność przestępczą z uwagi na ciągle zmieniające się obszary zainteresowań przestępczych. Takie rozpoznanie powinno być wynikiem nie tylko samej działalności policjantów służby prewencji lecz również szeroko rozumianej współpracy z policjantami służby kryminalnej oraz społecznościami lokalnymi. Odbywa się ono przecież podczas wykonywania czynności służbowych wszystkich policjantów niezależnie od rodzaju wykonywanych zadań. Z pewnością większość informacji w tym zakresie pochodzi od funkcjonariuszy mundurowych w związku z działalnością interwencyjną czy taktyką patrolowania rejonów służbowych, lecz wiedza funkcjonariuszy służb kryminalnych mogłaby znacznie wzbogacić obszar informacji niezbędnych dla prognoz dyslokacyjnych.

Ten element analizy stanowi podstawę do właściwych czynności planistycznych w zakresie zagrożeń oraz samej taktyki pełnienia służby patrolowej.

2.2.5. SIŁY UŻYTE W SŁUŻBIE PATROLOWEJ

Siły użyte w służbie patrolowej to ten element analizy, który obrazuje potencjał liczebny policjantów biorących udział w zabezpieczeniu rejonu służbowego jednostki Policji. Będą to więc nie tylko policjanci służby prewencji :

• policjanci ogniw patrolowych (patrolowo-interwencyjnych),

• policjanci pogotowia policyjnego,

• policjanci wywiadowcy,

• dzielnicowi,

• policjanci samodzielnych pododdziałów policji prewencji,

lecz również policjanci innych ogniw i służb uczestniczących w prewencyjnym zabezpieczeniu rejonu jednostki np. podczas odbywania się imprez masowych lub lokalnych.

Analiza sił użytych do zabezpieczenia obejmuje faktyczny ich udział w służbie prewencyjnej przy uwzględnieniu wszelkich absencji. Przedstawia się tutaj określone wskaźniki procentowe dobowego i miesięcznego udziału poszczególnych rodzajów służb.

Siły faktycznie użyte do działań prewencyjnych należy odnieść do stanu etatowego (ewidencyjnego) aby móc wykazać niedobory w zabezpieczeniu całego rejonu służbowego konkretnej jednostki Policji.

Użyte siły i środki należy badać w zależności od rodzaju popełnianych zdarzeń przestępczych oraz ich czasowo-przestrzennego rozmieszczenia.

2.2.6. OCENA DZIAŁALNOŚCI SŁUŻBY PATROLOWEJ

Jakość działań prowadzonych przez poszczególne siły prewencyjne w zabezpieczeniu rejonu służbowego to podstawowy miernik określany jako ocena działalności służby patrolowej.

Ocena ta składa się z konkretnych danych statystycznych, do których należą:

• liczba zdarzeń popełnionych w miejscach publicznych na tle ogólnej liczby zdarzeń w rejonie działania jednostki Policji,

• liczba przestępstw popełnionych w rejonach, w których była pełniona służba patrolowa,

• liczba przestępstw dokonanych w miejscach nie objętych służbą patrolową,

• liczba zdarzeń przestępczych ujawnionych przez policjantów pełniących służbę patrolową,

• liczba sprawców przestępstw zatrzymanych na gorącym uczynku lub w bezpośrednim pościgu,

• liczba zatrzymanych osób poszukiwanych,

• liczba sprawców wykroczeń po spożyciu alkoholu lub w sposób chuligański,

• liczby innych zdarzeń istotnie rzutujących na bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Należy pamiętać, iż nie tylko wyniki (a więc konkretne liczby) są miernikami ocennymi ogniw prewencyjnych. Istotą dobrze pełnionej służby patrolowej rozumianej jako właściwa jakość wykonywanych zadań jest przecież ograniczenie występowania zdarzeń przestępczych lub całkowite ich wyeliminowanie. Będą to mierniki bardzo trudne do opracowania i zastosowania przez policjanta sporządzającego analizę. Trafność takiej oceny musi ściśle odzwierciedlać szereg czynności nadzorczych i kontrolnych nad jakością i przebiegiem pełnionych służb.

2.2.7. BEZPIECZEŃSTWO NA DROGACH PUBLICZNYCH

Ostatnim elementem analizy sporządzanej na potrzeby dyslokacji służby patrolowej jest bezpieczeństwo na drogach publicznych. Ten składnik analizy obejmuje ujęcie zdarzeń drogowych w określonych miejscach i czasie.

Podobnie jak wcześniejsze elementy analizy wykazuje się tu formy zaistniałych zdarzeń z uwzględnieniem podziału na przestępstwa i wykroczenia, dni i godziny zaistnienia itp.

Zawiera on również charakterystykę sprawców konkretnych zdarzeń drogowych z jednoczesnym podziałem na kierujących (w tym nietrzeźwych), i na pieszych (w tym nietrzeźwych i nieletnich). Dane zawarte w tej części analizy niejako pokrywają się z analizą sporządzaną przez ogniwa ruchu drogowego lub stanowią tą samą część lecz wykorzystaną na potrzeby służby patrolowej.

Ponadto poddając ocenie element analizy dotyczący bezpieczeństwa na drogach publicznych, oprócz wyżej wymienionych czynników, można brać pod uwagę również - przyczyny zaistniałych zdarzeń drogowych.

Do przyczyn tych możemy zaliczyć między innymi: wadliwą nawierzchnię jezdni, złe oznakowanie dróg, zły stan techniczny pojazdów, stan nietrzeźwości kierujących itd.

Analiza stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego sporządzana na potrzeby dyslokacji służby patrolowej jest wykonywana przez właściwych specjalistów jednostek wykonawczych Policji. Są to jednostki szczebla komisariatów, komend powiatowych i miejskich Policji. Każda z tych jednostek sporządza analizę na potrzeby i właściwości dla jakich funkcjonuje w strukturach Policji. Wydaje się, iż właściwym i optymalnym okresem sporządzania analizy na potrzeby dyslokacji służby patrolowej w jednostkach wykonawczych Policji jest DEKADA (10 dni) lub tydzień. Możliwe jest również sporządzanie analizy uwzględniające okres dwóch tygodni. Zależności konkretnego przedziału czasowego sporządzania analizy są podyktowane względami praktycznymi, a dokładniej potrzebą istotnych zmian w rozmieszczeniu sił policyjnych w rejonie służbowym jednostki Policji. Okazuje się że, im krótszy okres przedziału czasu poddawany został analizie, tym dokonywana dyslokacja miała charakter bardziej optymalny i znacznie lepiej była dostosowana do występujących zagrożeń . Łatwiej można było wprowadzać niezbędne korekty. Przedziały czasowe sporządzania analizy bezpośrednio wpływają na skuteczność działań policyjnych jak również ich najistotniejszą wartość rozumianą jako jakość.

3. PLANOWANIE SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

3.1. POJĘCIE, CEL I ZASADY PLANOWANIA SŁUŻBY

Właściwe planowanie służby w patrolach, obchodach oraz na posterunkach ma istotne znaczenie dla osiągnięcia podstawowego celu funkcjonowania służby prewencyjnej, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Należy przy tym zauważyć, iż planowanie służby prewencyjnej, jest niezmiernie skomplikowaną czynnością, biorąc pod uwagę występowanie czynników zewnętrznych (obiektywnych) - niezależnych od funkcjonowania Policji, a utrudniających racjonalne planowanie i organizację pracy. Do czynników tych należy zaliczyć przede wszystkim przestępczość oraz inne wydarzenia w postaci np. katastrof, klęsk żywiołowych (pożarów, powodzi), poważnych zagrożeń porządku publicznego itp., które często dezorganizują ustalony tok pracy jednostki Policji.

Pomimo występowania między innymi wyżej wymienionych trudności, należy podkreślić, że planowanie przedsięwzięć jest obiektywną koniecznością działalności każdej jednostki Policji, a w tym każdego ogniwa zmierzającego do osiągnięcia najlepszych wyników pracy, przy najkorzystniejszym nakładzie sił i środków.

Pod pojęciem planowania służby prewencyjnej należy rozumieć:

Właściwie opracowany plan dyslokacji służby patrolowej, czyli projekt rozmieszczenia sił i środków policyjnych na określonym obszarze, powinien uwzględniać pewne zasady, które powodują, iż projekt taki staje się rzeczowy i racjonalny. Do zasad tych należy zaliczyć:

• zasadę celowości planu, oznaczającą, że planowane czynności po ich zrealizowaniu dadzą pozytywny i oczekiwany rezultat;

• zasadę realności planu, oznaczającą, że planowane przedsięwzięcia nie mogą przekraczać możliwości ich wykonania ze względu na posiadaną ilość sił i środków. Jednocześnie zasada ta oznacza, że plan powinien być oszczędny i uwzględniać posiadane doświadczenia, a także winien być logicznym następstwem planu poprzedniego;

• zasadę logicznego związku poszczególnych składników planu, oznaczającą, że między poszczególnymi składnikami planu nie mogą występować żadne sprzeczności. Logiczność planu wyraża się również w konsekwencji oraz kolejności realizacji poszczególnych jego części składowych. Plan powinien być wewnętrznie zgodny i ciągły;

• zasadę elastyczności i plastyczności planu, określaną także jako zasada operatywności planu, a oznaczającą, że wszelkie plany nie mogą być przesadnie szczegółowe, ponieważ ilość nieoczekiwanych i nieszablonowych sytuacji w pracy Policji jest bardzo duża. W związku z tym plan musi posiadać pewną rezerwę związaną między innymi z przewidywaną działalnością elementu przestępczego. Zasada ta oznacza także, iż plan powinien również pobudzać do aktywności, maksymalnego wykorzystania inicjatywy, pomysłowości i zdolności, jak również kształtować u wykonawców planu postawy zaangażowania;

• zasadę względnej stabilności planu, oznaczającą, że podmiot planujący powinien posiadać dokładne rozpoznanie warunków, a także sił i środków realizujących zaplanowane przedsięwzięcia.

Nie mniej jednak, opracowując plan dyslokacji służby należy się kierować przede wszystkim zasadą nasilenia i zazębiania się służb w czasie i miejscach szczególnego zagrożenia (§ 38 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP).

Nasilenie służb patrolowych i ich zazębianie się w czasie i miejscach wyjątkowego zagrożenia jest wskazane nie tylko z powodów prewencyjnych, konieczności zachowania ciągłości służby i podejmowania w tych miejscach interwencji, ale także ze względu na możliwość przekazywania spostrzeżeń i niezbędnych informacji o sytuacji w rejonie jej pełnienia przez patrol kończący służbę patrolowi ją rozpoczynającemu. Jednakże specyfika pracy Policji powoduje konieczność względnej stabilności planów.

3.2. RODZAJE I ZAWARTOŚĆ PLANÓW

W praktyce służby prewencyjnej Policji opracowywane są między innymi:

• plany pracy kierownictwa,

• plany problemowe,

• plany pracy poszczególnych komórek organizacyjnych lub ogniw,

• plany koordynacyjne,

• plany robocze dotyczące wybranych zagadnień lub konkretnych czynności,

• plany dyslokacji służb patrolowych.

Plany dyslokacji służby patrolowej na określonym obszarze terytorialnego działania jednostki Policji, opracowują policjanci, których zakres obowiązków na danym stanowisku przewiduje takie zadanie.

Za opracowywanie planów dyslokacji służby odpowiedzialny jest komendant jednostki Policji (§ 3 pkt. 3 Zarządzenia nr 23/93 KGP), do którego zadań należy również zatwierdzanie w/w planów (§ 40 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP). Po zatwierdzeniu jeden z egzemplarzy planu powinien znajdować się u dyżurnego jednostki Policji.

Plan dyslokacji służby patrolowej opracowuje się na podstawie wniosków wynikających z:

• analizy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego opracowanej na potrzeby dyslokacji służby,

• bieżących wydarzeń, zaistniałych po opracowaniu analizy, a przed opracowaniem planu dyslokacji lub w trakcie tej czynności, jeżeli są one istotniejsze aniżeli wnioski wypracowane w wyniku tej analizy (np. skierowanie sił policyjnych do zabezpieczenia terenu w związku z serią przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu),

• propozycji do planów dyslokacji przekazanych przez poszczególne ogniwa danej jednostki (np. wskazania na podstawie materiałów operacyjnych czasu i miejsca planowanego przestępstwa).

W celu właściwego rozmieszczenia sił policyjnych na terenie miasta (komendy miejskiej lub powiatowej Policji, bądź też komisariatu Policji) sporządza się jeden zintegrowany plan dyslokacji służby dla wszystkich ogniw jednostki, na okres nie dłuższy niż dwa tygodnie (§ 37 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP). Rodzaje planów dyslokacji służby przedstawia rysunek nr 4.

Rysunek nr 4. RODZAJE PLANÓW DYSLOKACJI SŁUŻBY

Plan dyslokacji służby może być opracowywany na okres tygodnia, dekady, dwóch tygodni lub miesiąca, jednakże najlepszym rozwiązaniem jest opracowywanie planu na okres maksymalnie dwóch tygodni.

Plan dyslokacji służby powinien zawierać informacje dotyczące:

• okresu na jaki plan został sporządzony,

• rodzaju planowanej służby w następującej kolejności:

• patrole zmotoryzowane,

• patrole piesze,

• obchody,

• posterunki stałe,

• miejsca i czasu pełnienia poszczególnych rodzajów służb i tak dla:

• 
  patroli zmotoryzowanych, w liczniku (cyframi rzymskimi) nanosimy numery sektorów, a w mianowniku godziny służby, np. I

8 - 16

• patroli pieszych, posterunków i obchodów, w liczniku (cyframi arabskimi) nanosimy numer rejonu służbowego, a w mianowniku godziny pełnienia służby, np.

1

8 - 16

• uwagi dotyczące zmian w rozmieszczeniu służby lub czasu jej pełnienia.

Powodem ustalenia okresu sporządzania planu dyslokacji służby, na maksymalnie dwa tygodnie, jest dezaktualizacja rozmieszczenia sił policyjnych w terenie, szczególnie w dużych aglomeracjach, w wyniku dużej liczby bieżących wydarzeń. Dlatego też opracowywanie planów na okres dłuższy niż wspomniany, mija się z celem.

Z tego też względu istnieje konieczność systematycznego dokonywania analizy i natychmiastowej korekty opracowanej dyslokacji służby. Wprowadzone do planu zmiany należy poddać analizie również podczas opracowywania jego nowej wersji.

Jak już wspomniano, o istocie planu zintegrowanego decyduje uwzględnienie w nim rozmieszczenia sił nie tylko kilku ogniw służby patrolowej danej jednostki lub kilku jednostek (komisariatów) na terenie miasta, lecz także przewidywanych służb patrolowych innych ogniw jednostki (np. dzielnicowi - § 2 pkt.4 Zarządzenia nr 15/99 KGP z dnia 23 września 1999 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez dzielnicowego i kierownika rewiru dzielnicowych) lub innych jednostek skierowanych do pełnienia w określonym czasie służby patrolowej (np. samodzielne pododdziały prewencji Policji - § 42 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP).

Zintegrowanym planem dyslokacji służby patrolowej będzie także plan jednostki terenowej Policji, w którym uwzględniono co najmniej jedną z następujących możliwości:

• służby patrolowe komisariatów Policji, położonych na terenie wiejskim,

• służby patrolowe pełnione na terenie dwóch lub większej liczby jednostek gminnych Policji, w ramach ich współdziałania w rejonach ze sobą graniczących,

• zmotoryzowane patrole rajdujące, przemierzające kilka miejscowości położonych na terenie służbowym jednej lub kilku jednostek terenowych Policji.

Ważną rolę w planowaniu służby patrolowej odgrywają specjaliści ds. organizacji służby (§ 5 Zarządzenia nr 23/93 KGP), którzy biorą czynny udział w planowaniu służby i jej koordynacji, ukierunkowują prace poszczególnych ogniw i jednostek w przedmiotowym zakresie, a zwłaszcza poprzez planowanie integrują siły jednostek i służb Policji w najbardziej newralgicznym czasie i najbardziej zagrożonych rejonach.

Ponadto podczas planowania służby patrolowej należy uwzględniać:

• rozmieszczenie obiektów wymagających szczególnej ochrony (np. obiekty mające szczególne znaczenie dla obronności państwa, domy towarowe, banki, sklepy jubilerskie itd.),

• nasilenie poszczególnych kategorii przestępstw i wykroczeń w danym miejscu i czasie, czyli ich ilość, jakość oraz czasowo-przestrzenne występowanie,

• zjawiska patologii społecznej (alkoholizm, narkomania, prostytucja, demoralizacja nieletnich), jako czynnik zawierający duży ładunek kryminogenny,

• miejsca grupowania się elementu przestępczego (w tym jego składu osobowego oraz form działania).

Wszystkie wyżej wymienione elementy stanowią podstawę funkcjonowania służby dzielnicowego i mieszczą się w ramach rozpoznania w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc rozpoznania osobowego, terenowego (posesyjnego) oraz zjawiskowego. Dlatego też podczas planowania służby patrolowej konieczna jest współpraca kierowników rewirów dzielnicowych ze specjalistami ds. organizacji służby, bądź też osobami zajmującymi się planowaniem służby patrolowej (§ 16 pkt. 4 Zarządzenia nr 15/99 KGP).

Reasumując - planowanie służby patrolowej jest ściśle związane z przeprowadzaną analizą stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na określonym terenie. Wnioski wynikające z analizy stanowią podstawę do sporządzania planu dyslokacji służby, taktyki jej pełnienia oraz określenia zadań szczegółowych dla policjantów kierowanych do jej wykonania.

Plan dyslokacji służby należy ponadto, jak już wspomniano wcześniej, dostosowywać również do propozycji podstawowych komórek organizacyjnych Policji.

4. PRZYGOTOWANIE POLICJANTÓW DO SŁUŻBY

Nieodłącznym elementem służby patrolowo-obchodowej i osiągnięcia zamierzonych w tej służbie rezultatów jest właściwe przygotowanie i kierowanie policjantów do wykonywania zadań służbowych.

Przygotowanie i kierowanie policjantów do służby jest obowiązkiem bezpośrednich przełożonych (naczelników sekcji, dowódców kompanii, plutonów, drużyn; kierowników referatów, rewirów, posterunków) oraz osób wyznaczonych przez kierownictwo jednostki organizacyjnej Policji (§ 44 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP). Nie można zatem zadania tego przypisywać bezpośrednio komendantom jednostek Policji, z uwagi na wielość pełnionych przez nich funkcji, aczkolwiek w praktyce służbowej, komendanci jednostek Policji, podobnie jak i dyżurni tych jednostek - wykonują tego typu czynności służbowe.

Podczas odprawy do służby, ogromne znaczenie ma przygotowanie policjantów do jej wykonywania, zarówno przygotowanie zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Przygotowanie zewnętrzne dotyczy wyglądu zewnętrznego policjantów, natomiast pod pojęciem przygotowania wewnętrznego należy rozumieć przekazanie i przypomnienie przez prowadzącego odprawę zadań stałych i doraźnych do służby. Zadania stałe - w miarę upływu czasu - stają się nawykiem każdego policjanta pełniącego służbę patrolową. Powtarzanie ich na odprawie służbowej jest uzależnione od stopnia zaawansowania poszczególnych policjantów w służbie. Szczególną uwagę, prowadzący odprawę do służby powinien poświęcić przekazaniu zadań doraźnych, określając stan zagrożenia w rejonie pełnienia służby.

Niezmiernie pomocna w przygotowaniu policjantów do służby jest odpowiednio przystosowana sala odpraw. Niestety brak takich sal w jednostkach terenowych Policji jest bolączką służby prewencyjnej.

W prawidłowo przygotowanej sali odpraw powinny znaleźć się tablice poglądowe (np. przypominające zasady, warunki, przypadki, zakazy i sposoby użycia środków przymusu bezpośredniego), dane topograficzno-przestrzenne, wykaz osób i rzeczy poszukiwanych, mapy z naniesionymi oznaczeniami kategorii przestępstw, wykazy topograficzne miejsc gromadzenia się elementu przestępczego, dane dotyczące rodzajów i sposobów przeprowadzania interwencji itp.

Sam sposób prowadzenia odprawy do służby patrolowej z policjantami, niezależnie od użycia środków technicznych (magnetowidów, rzutników, wizualizerów, magnetofonów itp.) ma ogromne znaczenie dla efektywności służby patrolowej. Umiejętność przekazywania zadań, przekonywania o słuszności wydanych poleceń, komunikatywność, właściwa motywacja, cechy osobowościowe prowadzącego odprawę, znajomość psychiki ludzkiej to tylko niektóre czynniki wpływające na prawidłowy tok przeprowadzenia odprawy, a tym samym na efektywność pełnienia służby, na jej sprawność i skuteczność.

Ponadto osoba przeprowadzająca odprawę do służby patrolowej (przepisy służbowe nie wskazują, że ma to być oficer), powinna znać:

• topografię rejonów zagrożonych oraz charakter popełnianych tam przestępstw i wykroczeń,

• zasady organizacji i taktyki pełnienia służby patrolowej,

• zasady współdziałania patroli pieszych i zmotoryzowanych, także z grupami interwencyjnymi oraz policjantami innych służb, wykonującymi zadania w rejonie służby patrolu,

• zasady nadzoru nad służbą w terenie i jej kontroli,

• zadania służby patrolowej,

• przepisy służbowe regulujące organizację służby patrolowej oraz ustalenia w tym zakresie własnej jednostki i jednostki nadrzędnej,

• sposoby oraz charakterystyczne cechy zachowania się i działania sprawców przestępstw w poszczególnych rejonach zagrożonych,

• najczęściej występujące zakłócenia porządku i bezpieczeństwa publicznego, a także technikę przeprowadzania interwencji w takich sytuacjach,

• pododdziały policjantów, a wśród nich praktykantów, których należy przygotować do służby ze szczególną starannością,

• przepisy mundurowe oraz umundurowanie policjantów odpowiednie do pory roku i warunków atmosferycznych,

• wyposażenie indywidualne (uzbrojenie) policjantów podczas pełnienia służby patrolowej,

• zasady posługiwania się bronią, środkami przymusu bezpośredniego, a także środkami łączności radiowej.

Poza wyżej wymienioną znajomością przez odprawiającego do służby patrolowej - tematyki, odpowiedzialny za przeprowadzenie odprawy powinien również posiadać schludny wygląd zewnętrzny, posługiwać się poprawnym językiem, być taktowny, opanowany, dysponować dużą wiedzą zawodową, a także prezentować wysoki poziom kultury osobistej oraz pracy.

4.1. OBOWIĄZKI PRZEPROWADZAJĄCEGO ODPRAWĘ,

ZWIĄZANE Z WŁAŚCIWYM JEJ PRZYGOTOWANIEM

Konieczność zapewnienia sprawnego i właściwego przygotowania oraz kierowania policjantów do wykonywania zadań służbowych w patrolach, obchodach i na posterunkach, nakłada na przeprowadzającego odprawę następujące obowiązki:

• odpowiednio wcześniejsze przybycie do jednostki Policji, przed rozpoczęciem odprawy, w celu jej przygotowania,

• zapoznanie się z aktualnym stanem bezpieczeństwa i porządku publicznego (z zaistniałymi wydarzeniami),

• zapoznanie się z przebiegiem i stopniem realizacji ważniejszych działań Policji, dotyczących między innymi odbywających się na podległym terenie imprez, uroczystości itp.,

• zapoznanie się z czynnościami innych służb (zmian), planowanymi lub już wykonywanymi,

• zapoznanie się z poleceniami kierownictwa jednostki Policji,

• zapoznanie się z zadaniami zleconymi przez inne służby lub ogniwa prewencyjne,

• zapoznanie się z planem dyslokacji służby,

• zapoznanie się z grafikiem służby (stanem sił i środków wyznaczonych do służby na daną zmianę),

• skontaktowanie się z dowódcą poprzedniej zmiany lub dyżurnym jednostki Policji, w celu zebrania danych i informacji o ewentualnych trudnościach zaistniałych podczas wcześniejszej służby w terenie,

• dobór i określenie zadań dla patroli, w tym:

• zadań doraźnych, wymagających realizacji w ściśle określonym czasie i miejscu lub odnoszących się do dokładnie określonych osób, zdarzeń i rzeczy (np. zebranie informacji, kontrola, zatrzymanie, doprowadzenie, przeszukanie, udzielenie pomocy - asysty, itp.)

• zadań stałych, ściśle odnoszących się do rejonu patrolowania, charakterystycznych przestępstw i wykroczeń, bądź też innych zdarzeń w danym rejonie,

• przygotowanie (pobranie) charakterystyk (ceduł) rejonów, do których kierowane będą patrole piesze i zmotoryzowane,

Czas, zakres i przebieg przygotowania policjantów do służby uzależniony jest od konkretnej sytuacji i potrzeb służbowych, jednak nie może on trwać dłużej niż 30 minut (§ 46 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP).

4.2. PRZEBIEG ODPRAWY DO SŁUŻBY

Odprawa do służby patrolowej powinna składać się z dwóch podstawowych etapów:

• sprawdzenia stanu przygotowania się poszczególnych policjantów do pełnienia służby, poprzez:

• sprawdzenie obecności policjantów wyznaczonych na daną zmianę,

• sprawdzenie stanu gotowości do objęcia służby poprzez sprawdzenie, czy policjanci obejmujący służbę są zdrowi i wypoczęci, czysto i przepisowo umundurowani oraz prawidłowo wyposażeni w środki niezbędne podczas wykonywania służby (broń, pałka, kajdanki, ręczny miotacz gazowy, legitymacja, latarka, notatnik, środek piszący, bloczki mandatów karnych, opatrunek osobisty oraz inne przedmioty wyposażenia i uzbrojenia specjalnego, przydzielone na czas wykonywania zadań specjalnych np. długa broń, kamizelki kuloodporne, kolczatki drogowe),

• przypomnienie (według uznania) zasad, warunków, przypadków, sposobów interweniowania, ubezpieczania lub użycia środków przymusu bezpośredniego,

• określenia poszczególnym policjantom miejsc pełnienia służby oraz przekazania zadań do wykonania w czasie jej trwania, poprzez:

• zapoznanie policjantów z aktualnymi wydarzeniami zaistniałymi w rejonie jednostki Policji,

• krótkie omówienie uwag z kontroli przeprowadzonej w czasie poprzedniej zmiany (służby),

• zapoznanie ze składami osobowymi patroli oraz wyznaczenie dowódców patroli (§ 14 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP),

• przydzielenie tras, sektorów pełnienia służby oraz wręczenie ich charakterystyk (ceduł),

• określenie czasu i miejsc odpoczynku dla poszczególnych policjantów (przerw w służbie), za zgodą dyżurnego jednostki Policji,

• określenie sposobu utrzymywania łączności z dyżurnym jednostki Policji oraz przydzielenie (przypomnienie) kryptonimów poszczególnym patrolom,

• przydzielenie zadań doraźnych poszczególnym patrolom,

• sprawdzenie zapisów policjantów z przebiegu odprawy do służby w notatnikach służbowych oraz podpisanie ich na zakończenie odprawy.

Przygotowanie policjantów do służby sprawdza się w ramach godzin służby na odprawach lub indywidualnie. Bezpośrednio w terenie (bez odprawy) mogą rozpoczynać służbę tylko ci policjanci, którzy uzyskali w tym zakresie zgodę przełożonych. W tych przypadkach zadania do służby przekazuje im przełożony lub dyżurny jednostki Policji drogą telefoniczną. Zadania o charakterze tajnym albo wymagającym szerszego instruktażu należy przekazywać policjantom w miejscu wykonywania służby lub wezwać ich do jednostki Policji.

Jeżeli istnieje taka potrzeba, można zapewnić w niektórych odprawach udział przedstawicieli innych służb policyjnych lub ogniw prewencyjnych, ponieważ w ten sposób można zapewnić przekazywanie informacji i zadań z tzw. „pierwszej ręki”, a więc wiernie i z gwarancją przekazania istoty sprawy.

Policjanci kierujący pojazdami patroli zmotoryzowanych przed objęciem służby mają obowiązek sprawdzić wyposażenie pojazdu, jego sprawność techniczną oraz działanie radiotelefonu (§ 49 instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP). Oznacza to, iż policjanci ci również uczestniczą w odprawach do służby, a nie jak często wskazuje praktyka służbowa wykonują w tym czasie tzw. (OC) - obsługa codzienna pojazdu.

W jednostkach Policji, rzędu dużych komend miejskich, powiatowych lub komisariatów, gdzie do przeprowadzania odpraw wyznacza się więcej niż jednego policjanta, powinien być ustalony harmonogram ich zajęć. Taki harmonogram dla odprawiających, określający dni, godziny i pododdziały, opracowuje komendant jednostki Policji lub wyznaczony przez niego policjant (wówczas komendant jedynie zatwierdza). Elementy odprawy do służby przedstawia rysunek nr 5.

Rysunek nr 5. ELEMENTY ODPRAWY DO SŁUŻBY

4.3. SYSTEMY ZMIENNOŚCI SŁUŻBY PATROLOWEJ

Zarówno wnioski wypływające z analizy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego, jak i informacje mające wpływ na planowanie służby, powinny stanowić podstawę prawidłowego rozmieszczenia służby patrolowo - obchodowej. Na terenie działania określonej jednostki organizacyjnej Policji, patrole policyjne powinny pełnić służbę w miejscach i czasie, w których występuje największe zagrożenie przestępczością i wykroczeniami, to jest proporcjonalnie i adekwatnie do występującego zagrożenia.

W celu współmiernego dostosowania rozmieszczenia posiadanych sił i środków do występującego zagrożenia, w praktyce terenowych jednostek organizacyjnych Policji wykształciły się następujące systemy zmianowości służby w patrolach, obchodach i na posterunkach:

• system dwuzmienny - polegający na maksymalnym nasileniu służby w godzinach największego zagrożenia przestępstwami i wykroczeniami. Najczęściej są to godziny wieczorowo - nocne. Przy tym systemie służby całość sił dzieli się na dwie części (plutony, drużyny), przy czym każda grupa (zmiana) pełni służbę po 12 godzin dziennie, mając następnie w zależności od rozwiązań 24, 36 lub 48 godzin wolnych. Jednak przepis precyzuje tę kwestię w sposób jednoznaczny, a mianowicie: policjantowi pełniącemu służbę w dwumiennym systemie, udziela się 24 godziny czasu wolnego, a jeżeli pełnił służbę w porze nocnej - 48 godzin czasu wolnego (§ 4 ust. 5 Rozporządzenia MSWiA z dnia 18 października 2001 r. w sprawie rozkładu czasu służby policjantów Dz. U. Nr 131 poz. 1471). System dwuzmienny może być stosowany również jako doraźne przesuniecie sił policyjnych w celu przeciwdziałania określonym zjawiskom lub przestępstwom w stosunkowo krótkim czasie. Do czasu służby trwającej 12 godzin wlicza się 45 minut przerwy, a w sytuacji pełnienia służby w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, czas przerw można przedłużyć do 60 minut (§ 4 ust.8 w/w rozporządzenia). Ponadto czas przerw ustala policjant nadzorujący pełnienie służby. Policjant, do którego obowiązków należy kierowanie pojazdem samochodowym, może pełnić do 12 godzin na dobę, w tym kierować pojazdem nie więcej niż 10 godzin (§ 4 ust. 6 w/w rozporządzenia). Przykładowymi godzinami pełnienia służby w tym systemie mogą być np. 07.00 - 19.00 i 19.00 - 07.00 lub 08.00 - 20.00 i 20.00 - 08.00.

• system trzyzmienny - polegający na podziale sił ogniwa patrolowego danej jednostki organizacyjnej Policji na trzy części (plutony, drużyny), z których każda grupa (zmiana) pełni służbę przez 8 godzin dziennie. W zmianowym rozkładzie czasu służby po 8 godzin, udziela się policjantowi co najmniej 10 godzin czasu wolnego. Po pięciu kolejnych służbach pełnionych w porze nocnej, czas wolny po służbie powinien wynosić 48 godzin (§ 4 ust. 4 w/w rozporządzenia). Do czasu służby trwającej 8 godzin wlicza się 20 minut przerwy, a w sytuacji pełnienia służby w trudnych warunkach atmosferycznych, czas przerwy można przedłużyć do 45 minut). Przykładowymi godzinami pełnienia służby w tym systemie mogą być np. 08.00 - 16.00, 16.00 - 24.00, 00.00 - 08.00 lub 06.00 - 14.00, 14.00 - 22.00, 22.00 - 06.00.

• system czterozmienny - polegający na podziale sił policyjnych wykonujących służbę patrolowo - obchodową, na cztery grupy (zmiany). W systemie tym grupy (zmiany) pełnią służbę przez 6 godzin dziennie, z uwagi na charakter i cel służby. Najczęściej przypisany on jest dla sił wzmocnienia z jednostek nadrzędnych, np. z samodzielnych pododdziałów prewencji policji. Przykładowymi godzinami pełnienia służby w tym systemie mogą być np. 06.00 - 12.00, 12.00 - 18.00, 18.00 - 24.00, 00.00 - 06.00,

• system mieszany - polegający na kierowaniu do służby patrolowej dodatkowych sił, w godzinach największego zagrożenia przestępczością, wykroczeniami lub innymi zdarzeniami naruszającymi porządek prawny. System ten sprowadza się do zabezpieczenia rejonu służbowego przez całą dobę w układzie różnych konfiguracji godzinowych, np. w systemie trzyzmiennym, przy godzinach pełnienia służby 08.00 - 16.00, 16.00 - 24.00, 24.00 - 06.00, dodatkowo wprowadza się służbę w godzinach 18.00 - 02.00, z uwagi np. na występowanie w tym czasie nasilenia się przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu,

• system zazębiający się - występujący niezależnie i łącznie z wyżej wymienionymi systemami. Istotą jego funkcjonowania jest zapewnienie ciągłości pracy jednostki organizacyjnej Policji, poprzez pozostawienie w dyspozycji dyżurnego jednostki (w czasie nakładania się godzin służby) sił gotowych do wykonywania zleconych zadań służbowych. Główną zaletą tego systemu jest stała i bezpośrednia gotowość poszczególnych patroli policyjnych do działań. Przykładowymi godzinami pełnienia służby w tym systemie mogą być np. w systemie dwuzmiennym tj. 07.00 - 19.00, 19.00 - 07.00 i 06.00 - 18.00, 18.00 - 06.00 (godziny wprowadzenia do służby patroli zazębiających się) oraz w systemie trzyzmiennym tj. 08.00 - 16.00, 16.00 - 24.00, 00.00 - 08.00 i 07.00 - 15.00, 15.00 - 23.00, 23.00 - 07.00 (godziny wprowadzenia do służby patroli zazębiających się).

Podczas opracowywania grafików służby, należy pamiętać, iż podstawowy rozkład czasu służby policjantów wynosi 40 godzin tygodniowo, natomiast w uzasadnionych przypadkach norma czasu służby może być rozliczona w okresie czterotygodniowym - tak, jak ma to miejsce w pododdziałach patrolowych służby prewencyjnej. Jednakże czas służby w systemie zmianowym nie może przekroczyć 12 godzin na dobę, a policjantom pełniącym służbę w niedziele, święta i dodatkowe dni wolne od służby należy zapewnić dni wolne w inne dni tygodnia oraz co najmniej raz na trzy tygodnie niedzielę wolną od służby łącznie z wolną sobotą lub poniedziałkiem.

Czas służby poszczególnych policjantów oraz załóg patroli zmotoryzowanych uwzględnia się w miesięcznych grafikach służby i dostosowuje do planów dyslokacji służby (§ 43 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP).

4.4. FUNKCJE ODPRAWY DO SŁUŻBY

Prawidłowo zorganizowana i metodycznie przeprowadzona odprawa do służby patrolowej, spełnia następujące funkcje:

• funkcję nadzorczą, wyrażającą się rozliczeniem dowódcy pododdziału (plutonu, drużyny) lub ogniwa przybyłego na odprawę, z obecności policjantów na odprawie, ich gotowości do przejęcia zadań służby oraz z przyczyn absencji. Rozliczenie należy przeprowadzić według stanu ewidencyjnego pododdziału lub ogniwa, a każda nieobecność powinna być wyjaśniona i udokumentowana w książce służby.

Ponadto funkcja nadzorcza jest realizowana również poprzez sprawdzenie:

• wyglądu zewnętrznego policjantów (czysty i schludny wygląd, regulaminowe umundurowanie, stosownie do danej pory roku - czyli zgodne z Zarządzeniem nr 16/98 KGP z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego „Regulaminu szczegółowego sposobu użytkowania przedmiotów umundurowania policjanta wchodzących w skład ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego i ćwiczebnego” oraz „Tabel zbiorczych zestawień ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego i ćwiczebnego policjantów”),

• wyposażenia niezbędnego podczas służby,

• znajomości zasad, warunków, przypadków i zakazów użycia środków przymusu bezpośredniego, sposobu ich noszenia,

• znajomości przestrzegania zasad bezpieczeństwa podczas podejmowania interwencji,

• umiejętności zapamiętywania i powtórzenia zadań służbowych, zleconych do wykonania,

• funkcję instruktażową, dotyczącą przede wszystkim realizacji ważniejszych zadań doraźnych i stałych. W trakcie odprawy poszczególne patrole powinny otrzymać szczegółowe wskazówki, dotyczące sposobu realizacji zadań. Jest to niezbędne z uwagi na fakt, iż przepisy służbowe, pomimo szczegółowego określenia postępowania w różnych sytuacjach, nie zawsze przewidują wszystkie okoliczności zdarzenia, które to przeważnie decydują o sposobie rozwiązania zadania i zastosowaniu odpowiednich środków. W zakres tej funkcji wchodzi także podanie policjantom podstaw prawnych podejmowanych czynności oraz udzielenie odpowiedzi na stawiane na odprawie pytania problemowe,

• funkcję wychowawczo-dyscyplinarną, polegającą na oddziaływaniu przez prowadzącego odprawę, na policjantów swoim wyglądem zewnętrznym (wskazane jest, aby odprawiający do służby występował w umundurowaniu służbowym), zachowaniem, kulturą osobistą, postawą wobec problemów dotyczących organizacji służby, prawidłowości jej pełnienia i dyspozycyjności policjantów. Ponadto odprawiający oddziaływuje wychowawczo swoją fachowością i wiedzą o służbie prewencji, służbie patrolowej, zagrożeniach przestępczością i wykroczeniami, znajomością sposobów działania sprawców przestępstw oraz przepisów prawnych i służbowych, a także etyki zawodowej. Wszystkie te cechy odprawiającego policjanci powinni starać się naśladować, a otrzymane zadania i polecenia traktować poważnie i wykonywać je w sposób właściwy oraz z dużym zaangażowaniem. W trakcie odprawy należy również omawiać przypadki rażących uchybień, niedociągnięć w służbie i przewinień oraz stosować regulaminowe środki dyscyplinujące, szczególnie wobec policjantów nagminnie dopuszczających się przewinień oraz łamiących zasady etyki zawodowej i współżycia społecznego.

Realizacja wyżej wymienionych funkcji pozwala ukierunkować działania policjantów na efektywniejszą realizację zadań służbowych, skłania do gruntowniejszego poznania rejonu służbowego oraz przyczynia się do zwiększenia dyscypliny służbowej. Wszystko to wiąże się ze zwiększeniem stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie działania danej jednostki organizacyjnej Policji, a tym samym ze zwiększeniem poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców tego rejonu.

5. DYSLOKACJA. TAKTYCZNO - TECHNICZNE ZASADY

PEŁNIENIA SŁUŻBY PATROLOWEJ

1. POJĘCIE DYSLOKACJI SŁUŻBY PATROLOWEJ

Pod pojęciem dyslokacji służby patrolowej należy rozumieć:

Dyslokacja służby prewencyjnej powinna opierać się na taktyczno- technicznych zasadach, mając jednocześnie na względzie efektywność, operatywność i ekonomikę działań policyjnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego w rejonie podległym danej jednostce organizacyjnej Policji.

Taktykę pełnienia służby patrolowej określają komendanci jednostek organizacyjnych Policji lub wyznaczeni przez nich policjanci i przekazują ją wraz z innymi zadaniami podległym służbom w ramach odprawy do służby patrolowej (§ 50 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93 KGP).

Dokonując dyslokacji służby należy pamiętać, iż nie powinno się w zasadzie pełnić służby patrolowej w czasie i w miejscach, gdzie nie ma żadnego zagrożenia (§ 51 pkt. 2 Instrukcji do Zarządzenia nr 23/93).

Wśród policjantów wyznaczonych przez komendanta jednostki Policji do dokonywania dyslokacji służby oraz podejmowania decyzji o jej ewentualnych zmianach jest dyżurny jednostki Policji. Kieruje on będącymi w jego dyspozycji siłami i środkami jednostki Policji, w tym służbą prewencyjną, wydając bezpośrednie decyzje zmieniające dyslokację sił i środków w związku z zaistniałym zdarzeniem albo zagrożeniem bezpieczeństwa lub porządku publicznego (§ 8 pkt. 2 Zarządzenia nr 19/2000 KGP z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez dyżurnego jednostki organizacyjnej Policji).

5.2. TAKTYCZNO-TECHNICZNE ZASADY PEŁNIENIA SŁUŻBY

PATROLOWEJ

Pod pojęciem taktyczno-technicznych zasad pełnienia służby patrolowej należy rozumieć sposób wykonywania zadań przez patrole policyjne w rejonie służbowym. Do zasad tych zaliczamy między innymi:

• penetrowanie zaplecza placówek handlowych, podwórek, skwerów, bram przejściowych oraz innych miejsc bezpośrednio przyległych do trasy patrolu,

• zwracanie uwagi na stan techniczny i fizyczne zabezpieczenie obiektów znajdujacych się na trasie (w sektorze) patrolu,

• systematyczne obchodzenie wszystkich miejsc zagrożonych, znajdujacych się na trasie lub w rejonie patrolu,

• zmienianie kierunku patrolowania,

• przebywanie przez dłuższy czas w miejscach szczególnie zagrożonych,

• przechodzenie do dowolnie wybranych miejsc zagrożonych przez bramy przejściowe, pomiędzy blokami lub korzystając z innych skrótów - w różnych odstępach czasu,

• wielokrotne powracanie do miejsc zagrożonych (stosowanie różnorodnych wariantów powinno uniemożliwić planującym dokonanie przestępstwa, rozszyfrowanie systemu przemieszczania się patrolu - tzw. nie popadania w schematyzm),

• przemieszczanie się w trakcie patrolowania, po obydwu stronach ulicy lub po jednej stronie w odległości zapewniającej utrzymanie kontaktu wzrokowego, o ile na odprawie nie określono innego sposobu poruszania się patrolu,

• przemieszczanie się podczas patrolowania, w czasie nasilonego ruchu pieszego, chodnikiem przy jego krawędzi, tak aby być widocznym dla obywateli i jednocześnie mieć możliwość prowadzenia obserwacji zarówno terenu, jak i osób,

• przemieszczanie się podczas patrolowania, w sytuacjach zwykłego ruchu pieszego, w sposób umożliwiający obserwację na większej przestrzeni (zalecane jest pozostawanie w tym czasie niewidocznym, jednakże szczegółowy sposób przemieszczania się ustala dowódca patrolu, stosownie do istniejących potrzeb i sytuacji),

• wykorzystywanie pojazdu w czasie patrolu zmotoryzowanego do przemieszczania się pomiędzy miejscami zagrożonymi, zachowując w czasie przejazdu szybkość zapewniającą dogodną obserwację terenu i osób,

• zatrzymywanie radiowozów w rejonach lub miejscach zagrożonych na okres kilkunastu minut i ustawianie ich w taki sposób, aby były widoczne lub niewidoczne dla otoczenia w zależności od charakteru wykonywanych zadań,

• ustawianie radiowozów w sposób umożliwiający policjantom natychmiastowe podjęcie pościgu,

• utrzymywanie stałej łączności z dyżurnym jednostki Policji,

Przestrzeganie przez policjantów pełniących służbę patrolowo-obchodową, między innymi wyżej wymienionych zasad, z pewnością przyczyni się do zwiększenia efektywności tej służby oraz poziomu bezpieczeństwa samych policjantów.

6. KOORDYNACJA SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

6.1. POJĘCIE, CELE I ZADANIA KOORDYNACJI SŁUŻBY

Istotnym elementem organizacji służby prewencyjnej jest koordynacja działań policyjnych stanowiąca jednocześnie jeden z głównych środków nadzorczych. Przedsięwzięcia prewencyjne jednostek policyjnych wymagają kierunkowego i strategicznego koordynowania działań, które w zasadniczym celu sprowadzają się do służenia społeczeństwu. Cel ten jednak jest pośredni i wymaga określenia oraz sprecyzowania celów cząstkowych wskazujących na kierunki pracy służby prewencyjnej.

Koordynacja służby stanowi także część elementarnej definicji współdziałania, warunkującego realizację zamierzeń jako miernik operatywności, ekonomiczności i efektywności. Należy przyjąć zatem, iż wszelkie czynności organizacyjne oraz wykonawcze w służbie prewencyjnej, wymagają bezpośredniego koordynowania w realizacji wszystkich celów strategicznych Policji.

W znaczeniu leksykalnym koordynacja oznacza uzgodnienie, zharmonizowanie, uporządkowane współdziałanie lub zgodne zmierzanie poszczególnych czynności do jednego celu. Dlatego też, przystosowując powyższe określenia do specyfiki służby prewencyjnej, można przyjąć, że koordynacja to:

Tak rozumiana istota koordynowania działań w służbie prewencyjnej daje podstawę do formułowania i precyzowania jej podstawowych celów oraz zadań. Ważne jest jednak, by obszar czynności koordynowanych dotyczył przedsięwzięć z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Podstawowymi celami i jednocześnie zadaniami koordynacji służby prewencyjnej są między innymi:

• integrowanie działań służb policyjnych i pozapolicyjnych na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego,

• zharmonizowanie działań poszczególnych służb prewencyjnych w realizacji zamierzonego celu,

• nadawanie właściwego kierunku działaniom,

• wzajemne wspomaganie się w realizacji zadań,

• zwiększanie efektywności i ekonomiczności służby,

• uzupełnianie się w realizacji poszczególnych przedsięwzięć,

• zapobieganie dublowania się służb w realizacji zadań,

• zapobieganie powstawaniu miejsc nie objętych służbą.

Należy również podkreślić pozytywny element działań koordynujących, kształtujący poczucie więzi zawodowej oraz odpowiedzialności za skuteczną pracę nie tylko jednej komórki organizacyjnej, ale także realizację celów strategicznych stojących przed Policją.

6.2. PODMIOTY KOORDYNACJI SŁUŻBY

W praktyce policyjnej, za podstawowe narzędzia koordynacji należy uważać przede wszystkim planowanie służby, odprawę, dyslokacje, szkolenia i instruktaże oraz czynności nadzorczo-kontrolne. Możliwym jest również wyznaczanie policjantów lub jednostek wyższego szczebla do sprawowania funkcji koordynujących w stosunku do jednostek podległych, a dotyczyć to może zadań ogólnych bądź szczegółowych.

Podmiotami koordynującymi działania poszczególnych służb policyjnych są:

• komendanci jednostek Policji,

• kierownicy wszystkich rodzajów służb policyjnych,

• komórki lub ogniwa specjalnie powołane do organizowania i koordynowania służby prewencyjnej (np. zespoły ds. koordynacji),

• wyznaczeni przez kierownictwo jednostki Policji policjanci odpowiedzialni za organizowanie i koordynowanie służby prewencyjnej (patrolowej), np. specjaliści ds. organizacji służby,

• dyżurni oraz dyżurni operacyjni jednostek Policji.

Problematyka właściwej koordynacji pracy policyjnej w ramach służby prewencyjnej pogłębia potrzebę zorganizowania wspólnych działań między wszystkimi specjalistycznymi służbami jednostek Policji, ukierunkowanych na ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego. Trudności w koordynowaniu wszystkich sił w jednostce wynikają też z faktu, że organizacyjnie poszczególne służby są odpowiedzialne i oceniane przede wszystkim z własnego zakresu działania i w tej sytuacji dużo wysiłku wymaga zaangażowanie ich do działań na rzecz innych służb oraz całej jednostki Policji. Ogromną rolę w tym zakresie odgrywają systemowe czynności i polecenia przełożonych, dotyczące współdziałania między poszczególnymi służbami oraz wzajemnego wspomagania się w realizacji zadań ogólnych i szczegółowych.

Biorąc pod uwagę możliwość praktycznego działania jednostek terenowych Policji, można wyodrębnić kilka podstawowych form koordynacji w przedsięwzięciach wszystkich rodzajów służb policyjnych. Są to:

• bezpośrednie, czynne współdziałanie (wspomaganie),

• realizacja zadań prewencyjnych w pracy innych służb policyjnych,

• realizacja zadań innych służb policyjnych w działalności służby prewencyjnej,

• współdziałanie z podmiotami pozapolicyjnymi.

Każda z wymienionych form koordynacji służby odpowiada przypisanym zadaniom dla podmiotów policyjnych odpowiedzialnych za ich realizację. Należy także podkreślić, iż przepisy służbowe niejednokrotnie nakładają obowiązek współpracy i koordynacji określonych zadań. Wskazują one wówczas przedmiot działań koordynacyjnych, ich cel oraz podmioty zobowiązane do jego realizacji i odpowiedzialności.

Oczywistym jest także, na co wskazują doświadczenia jednostek terenowych Policji, że aktywność w pracy służby prewencyjnej bezpośrednio wpływa na stan bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz sprzyja efektywności służbie kryminalnej (operacyjnej i dochodzeniowej), a tym samym całej jednostki Policji.

6.2.1. DYŻURNY JEDNOSTKI POLICJI

Podmiotem wiodącym w bezpośredniej koordynacji służby prewencyjnej jest dyżurny jednostki Policji. Wszelkie czynności koordynacyjne dyżurnego zostały określone w Zarządzeniu nr 19/2000 Komendanta Głównego Policji z dnia 28 listopada 2000 roku w sprawie metod i form wykonywania zadań przez dyżurnego jednostki organizacyjnej Policji. Przepis ten normuje, że dyżurnymi jednostki organizacyjnej Policji są:

• dyżurny komendy powiatowej (miejskiej) Policji, Dyżurny Komendy Stołecznej Policji, dyżurny komisariatu i komisariatu specjalistycznego Policji,

• dyżurny operacyjny komendy wojewódzkiej Policji i Dyżurny Operacyjny Komendy Głównej Policji.

Głównymi celami funkcjonowania dyżurnego jednostki Policji są: zapewnienie natychmiastowej reakcji na zgłoszone zdarzenia, realizacja zadań zleconych przez dyżurnego jednostki wyższego stopnia oraz koordynowanie i nadzorowanie działań służb dyżurnych niższego stopnia i kierowanie pracą na stanowisku kierowania. Realizacja wymienionych celów wykonywana jest w odpowiednich formach. Należą do nich:

• bieżące przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach oraz informacji je uzupełniających,

• niezwłoczne inicjowanie działań policjantów po przyjęciu zgłoszenia o zdarzeniu,

• bieżące kierowanie będącymi w jego dyspozycji siłami i środkami jednostki Policji,

• natychmiastowe informowanie, w zależności od rodzaju zdarzenia, właściwych służb o konieczności podjęcia przez nie działań,

• koordynowanie i nadzorowanie zleconych zadań służbowych wykonywanych przez będących w jego dyspozycji policjantów,

• dokumentowanie podjętych czynności.

Z wymienionych form pracy dyżurnego wynika, że pełni on bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu i bieżącym koordynowaniu siłami prewencyjnymi każdej jednostki organizacyjnej Policji. Posiada on również prawne umocowanie do podejmowania decyzji i wydawania poleceń w tym zakresie, co klasyfikuje go jako głównego koordynatora działań prewencyjnych.

W zakresie bieżącego kierowania podległymi siłami, dyżurny jednostki wydaje w szczególności:

• polecenia co do zadań i czynności związanych ze zgłoszeniem o zdarzeniu, w tym wyznacza do ich realizacji policjantów z określonej służby,

• bezpośrednie decyzje zmieniające dyslokację sił i środków w związku z zaistniałym zdarzeniem albo zagrożeniem bezpieczeństwa lub porządku publicznego,

• doraźne zalecenia dotyczące fizycznej ochrony obiektów jednostki Policji, a w szczególności pomieszczeń dla osób zatrzymanych

• oraz polecenia i decyzje w innych sprawach, wymagających niezwłocznych działań.

Na uwagę zasługuje fakt, że dyżurny jednostki, kierując siłami i środkami jednostki Policji ma obowiązek uwzględniać w szczególności dostosowanie podejmowanych działań do zaistniałej sytuacji i przewidywanego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia albo porządku publicznego. Posiada on także obowiązek uwzględniania zasad organizacji i zakresu działania wszystkich jednostek i służb policyjnych, a szczególnie planu dyslokacji służby oraz określonych podczas odprawy do służby zadań i sposobu (taktyki) ich wykonania.

Kolejnym celem i jednocześnie zadaniem dyżurnego jednostki Policji jest koordynowanie i nadzorowanie zleconych zadań służbowych przez będących w jego dyspozycji policjantów. W tym przedmiocie ustala on:

• sposób i zakres informowania go o przebiegu i wynikach czynności prowadzonych przez wyznaczonych policjantów,

• utrzymuje bieżącą łączność z policjantami skierowanymi na miejsce zdarzenia, przekazuje im dodatkowe informacje dotyczące zdarzenia i wskazówki co do kierunku oraz zakresu prowadzonych czynności, a także w razie potrzeby udzielania im niezbędnej pomocy,

• określa zakres i tryb udzielania przez innych policjantów pomocy policjantom skierowanym na miejsce zdarzenia,

• wskazuje sposób i termin przekazania przez policjantów dokumentacji sporządzonej z czynności realizowanych w wyniku zgłoszenia o zdarzeniu.

Jak wynika z przedstawionych zadań, celów i obowiązków dyżurnego, pełni on funkcje koordynacyjne oraz kieruje działaniami policjantów bezpośrednio uczestniczących w zabezpieczeniu rejonu służbowego jednostki Policji. Ma on jednocześnie wpływ zarówno, na jakość wykonywanych zadań jak i kształtowanie pozytywnego wizerunku Policji. Rolę dyżurnego jako koordynatora przedsięwzięć prewencyjnych podkreśla również jego odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i porządku publicznego w rejonie działania każdej jednostki organizacyjnej Policji.

7. NADZÓR I KONTROLA W SŁUŻBIE PREWENCYJNEJ

7.1. POJĘCIE I ŚRODKI NADZORU

Na poziom efektywności pracy policjantów służby prewencyjnej, oprócz między innymi ich zaangażowania w realizację wykonywanych czynności, w znacznym stopniu wpływa jakość nadzoru sprawowanego przez bezpośrednich przełożonych.

Obowiązki i uprawnienia nadzorcze przełożonych nakładają na nich odpowiedzialność za sprawne funkcjonowanie kierowanego zespołu, właściwy dobór środków i metod stosowanych przez podwładnych podczas realizacji zadań oraz przestrzeganie dyscypliny pracy w szerokim tego słowa znaczeniu.

Pod pojęciem encyklopedycznego znaczenia słowa nadzór, rozumiemy: korygowanie działalności organu lub jednostki nadzorowanej przez organ nadzorujący w formie stosowania przewidzianych przepisami środków, np. uchylenie lub zmiana decyzji. Pojęcie to wiąże się zwykle z kontrolą.

W funkcjonowaniu Policji, nadzór ponadto należy rozpatrywać w systemie podległości hierarchicznej, czyli jako sprawowany przez organy wyższego stopnia.

W związku z powyższym, istotą nadzoru w ujęciu funkcjonowania służby prewencyjnej w Policji będzie:

W celu efektywnego sprawowania nadzoru, nieodzowne jest korzystanie przez przełożonych z pewnych środków. Wykaz środków nadzoru w służbie prewencyjnej przedstawia rysunek nr 6.

Rysunek nr 6. ŚRODKI NADZORU

Wśród wyżej wymienionych środków nadzoru, istotne znaczenie ma kontrola służby.

Komendanci jednostek organizacyjnych Policji wyznaczają na każdej zmianie odpowiedzialnego za nadzór i kontrolę służby. Przy czym nadzór wykonywany jest przez bezpośrednich przełożonych policjantów skierowanych do służby, a czynności kontrolne wykonują inni policjanci wyznaczeni przez kierownika jednostki Policji.

7.2. POJĘCIE I CELE KONTROLI

Zarówno nadzór, jak i kontrola w służbie prewencyjnej są końcową fazą cyklu zorganizowanego każdego działania mającego na względzie zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego w rejonie funkcjonowania poszczególnych jednostek organizacyjnych Policji.

W związku z tym, iż kontrola jest jednym ze środków nadzoru, jej pojęcie jest węższe. Dlatego też poprzez kontrolę w służbie prewencyjnej należy rozumieć:

Przy przeprowadzaniu kontroli należy stosować następujące kryteria:

• legalności,

• celowości,

• rzetelności,

• sprawności organizacyjnej,

• gospodarności (Zarządzenie nr 7/01 MSWiA z dnia 29 marca 2001 r.

w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli działalności organów i jednostek organizacyjnych nadzorowanych, podległych lub podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji Dz. Urz. MSWiA nr 6 z 2001 roku).

Podczas sprawowania zarówno nadzoru, jak i kontroli należy pamiętać, że czynności te powinny stanowić również realną pomoc dla kontrolowanych, w celu przede wszystkim zwiększenia efektywności wykonywanej służby.

Nadzór i kontrola muszą więc zawierać nie tylko elementy ocenno- krytyczne, lecz także konstruktywne dla kontrolowanego. Powinny być swego rodzaju „lekcją poglądową”, jak pracować, jak uniknąć niedociągnięć i błędów, jak doskonalić własny warsztat pracy oraz jak wykorzystać doświadczenia własne i innych.

Jest rzeczą oczywistą, że nadzór i kontrola nie są czynnościami pierwotnymi i samoistnymi. W związku z tym kontrolować można tylko to, co zostało wykonane, względnie jest w trakcie realizacji. Nadzór i kontrola pozwalają zorientować się w skuteczności kontrolowanego działania, a zarazem wpłynąć na bieżącą modyfikację i przygotowanie się do efektywniejszego działania w przyszłości. Każda kontrola, aby osiągnąć swój cel, powinna zmierzać do doskonalenia działalności, do usunięcia niedociągnięć lub błędów, czy też do zapobieżenia ich powstawaniu między innymi przez ustalenie co przeszkadza w danym działaniu oraz co robić, aby przeszkody te usunąć. Powinna ona również zbadać i ocenić, czy wykorzystane zostały należycie wszystkie (znajdujące się w dyspozycji danego ogniwa) siły i środki do osiągnięcia wytyczonego celu.

Biorąc powyższe informacje pod uwagę można wyłonić cele kontroli w służbie prewencyjnej. Cele takie przedstawia rysunek nr 7.

Rysunek nr 7. CELE KONTROLI

Ponadto kontrola powinna służyć:

• wzmocnieniu dyscypliny służbowej,

• aktywizacji policjantów podczas pełnienia służby,

• ujawnianiu i eliminowaniu niedociągnięć (błędów) popełnianych w toku wykonywania zadań,

• usprawnianiu i doskonaleniu wykonawstwa zadań

Istotnym elementem pokontrolnym jest również sprawdzenie realizacji tzw. zaleceń pokontrolnych.

7.3. RODZAJE KONTROLI

Najogólniej kontrole można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne.

Kontrole zewnętrzne są wyższego stopnia w stosunku do kontroli wewnętrznych, wykonywanych przez policjantów na kierowniczych stanowiskach oraz podległe im komórki organizacyjne w zakresie ich uprawnień.

Z przepisów służbowych i praktyki jednostek terenowych Policji wynika, że kontrole policjantów mogą przebiegać doraźnie lub trwać przez dłuższy czas. W związku z tym wyróżnia się:

• bieżącą kontrolę pełnienia służby,

• okresową kontrolę realizacji zadań.

Okresowa kontrola ma postać indywidualnych rozliczeń z całokształtu pracy i wyników uzyskanych w analizowanym okresie.

Natomiast bieżąca kontrola przebiegu służby obejmuje jej trzy fazy: rozpoczęcie służby, realizację zadań w jej trakcie oraz zakończenie służby.

Kontrola związana z rozpoczęciem służby, czyli realizowana w trakcie odprawy do służby została opisana w punkcie 4.2. tego materiału dydaktycznego.

Niezależnie od wyżej wymienionego podziału kontroli, czynność tę można ująć w ramach:

• kontroli kompleksowej - obejmującej całokształt działania kontrolowanego ogniwa, służby lub jednostki organizacyjnej Policji. Ten rodzaj kontroli jest prowadzony przez organ kontroli zewnętrznej wyższego stopnia,

• kontroli problemowej - obejmującej wybrane zagadnienia z działalności kontrolowanego ogniwa, służby lub jednostki Policji,

• kontroli doraźnej - mającej charakter interwencyjny, wynikający z potrzeby pilnego zbadania nagłych zdarzeń, mogącej w miarę potrzeby przybrać formę kontroli kompleksowej lub problemowej,

• kontroli sprawdzającej - mającej na celu sprawdzenie wykonania zaleceń pokontrolnych, a także zweryfikowanie wyników kontroli przeprowadzonych przez komórki kontrolne niższego stopnia lub sprawdzenie zasadności odwołania się kontrolowanych od ustaleń poprzednich kontroli.

Kontrola może być przeprowadzona metodą reprezentatywną lub przez całościowe zbadanie przedmiotu kontroli. Szczegółowe cele, zakres i zadania kontroli określa zarządzający jej przeprowadzenie.

Poszczególne rodzaje kontroli w służbie prewencyjnej przedstawia rysunek nr 8.

Kontrolę pełnienia służby prewencyjnej przez policjantów przeprowadzają ich bezpośredni przełożeni z jednostki macierzystej ( np. komendanci, naczelnicy, kierownicy, dowódcy), policjanci wyznaczeni przez kierownika jednostki Policji (tzw. oficerowie kontrolni, inspekcyjni) oraz uprawnieni oficerowie, aspiranci i podoficerowie z jednostek nadrzędnych.

Pozostańmy jednakże przy bieżącej kontroli pełnienia służby, która może występować w kilku formach.

Rysunek nr 8. RODZAJE KONTROLI

7.3.1. FORMY KONTROLI

Kontrola pełnionej służby prewencyjnej (patrolowej) może przybierać następujące formy:

• kontrola uczestnicząca (instruktażowa) - polegająca na obecności kontrolującego podczas pełnienia służby i wnikliwej obserwacji sposobu wykonywania zadań służbowych, poprzez: reakcję na wydarzenia, sposób i zasadność wystąpień, sposób przeprowadzania interwencji, ocenę taktyki, kultury i taktu podczas reakcji na zdarzenia oraz ocenę sumienności i dokładności wykonywanych zadań. Kontrolujący w razie potrzeby włącza się do konkretnej czynności służbowej, służąc radą i pomocą. Niektóre czynności mogą być w całości wykonywane przez kontrolującego w formie pokazu, traktowanego jako sposób praktycznego szkolenia policjanta w terenie,

• kontrola obserwacyjna - polegająca na obserwowaniu działań policjanta z pewnej odległości, np. idąc, jadąc za patrolem pieszym lub jadąc za patrolem zmotoryzowanym. Kontrolujący w zależności od założeń kontroli może występować w umundurowaniu lub ubiorze cywilnym. Celem tak prowadzonej kontroli jest między innymi sprawdzenie sumienności zdyscyplinowania oraz aktywności policjanta podczas służby,

• kontrola doraźna - polegająca na oczekiwaniu na policjanta pełniącego służbę w określonym czasie i miejscu (np. w miejscu zagrożenia, odpoczynku, postoju patrolu zmotoryzowanego lub punkcie przyjęć obywateli - dzielnicowego), przede wszystkim w celu sprawdzenia jego obecności w wyznaczonym rejonie służbowym oraz sposobu realizacji przydzielonych na odprawie zadań służbowych,

• samodzielne przejście, objazd przez kontrolującego określonego rejonu (sektora, trasy), bez kontaktu z patrolem - polegające na sprawdzeniu stanu porządku i bezpieczeństwa publicznego w miejscu i czasie pełnienia służby przez policjantów, co powinno stanowić podstawę oceny efektywności wykonywanych przez nich zadań.

Po zakończeniu każdej z wymienionych kontroli, należy omówić z policjantem zarówno pozytywne, jak i negatywne elementy przebiegu jego służby.

Fakt przeprowadzenia kontroli należy udokumentować w notatniku służbowym kontrolowanego policjanta. Zapis z kontroli powinien zawierać dokładną datę, czas i miejsce kontroli, uwagi dotyczące przebiegu służby, wydane zalecenia oraz czytelny podpis kontrolującego. Bezpośredni przełożeni policjantów przeprowadzający kontrolę powinni poczynione uwagi i spostrzeżenia odnotować również w swoich notatnikach służbowych. Inni kontrolujący z jednostki macierzystej, dokonujący kontroli służby, powinni ten fakt odnotować w książce do tego przeznaczonej, znajdującej się w jednostce Policji (np. książka służby oficera kontrolnego - wzór dowolny).

Formy kontroli w służbie prewencyjnej przedstawia rysunek nr 9.

Rysunek nr 9. FORMY KONTROLI

Zarówno formy, jak i częstotliwość kontroli uzależnione są od wielu czynników, które zostaną opisane w dalszej części opracowania, przy zasadzie częstotliwości przeprowadzania kontroli.

7.4. ZASADY PRZEPROWADZANIA KONTROLI

Podczas przeprowadzania kontroli należy przestrzegać następujących zasad:

• legalności działania - polegającej na wykonywaniu czynności kontrolnych zgodnie z przepisami prawa,

• prawdy materialnej - polegającej na obiektywnym i rzetelnym udokumentowaniu wyników kontroli. Kontrolujący nie może kierować się w czasie kontroli osobistymi uprzedzeniami i interesami, a kontrola powinna doprowadzić do ujawnienia stron pozytywnych w pracy kontrolowanego oraz braków i niedociągnięć, a także źródeł ich powstania. Zasada ta cechuje się dokładnością, wnikliwością i obiektywizmem,

• podmiotowości - polegającej na dokonywaniu ustaleń dotyczących działalności kontrolowanej komórki organizacyjnej,

• dowodzenia ustaleń kontrolnych - polegającej na przedstawianiu faktów wynikających ze źródeł dowodowych,

• zachowania tajemnicy państwowej i służbowej,

• planowości - polegającej na wyeliminowaniu przypadkowego charakteru kontroli, co chroni kontrolującego przed możliwością popełnienia błędu oraz daje pewność, że wnioski pokontrolne będą wnikliwe, nacechowane troską o poprawę pracy kontrolowanego policjanta, a zarazem możliwe do zrealizowania. Mając na uwadze przestrzeganie tej zasady, przed każdą kontrolą należy ustalić: cel i zakres kontroli, czas kontroli i nazwiska kontrolowanych policjantów oraz rodzaj i formę kontroli,

• częstotliwości - polegającej na uzależnieniu częstotliwości kontroli od zdyscyplinowania policjantów w służbie, ich rzetelności, aktywności, umiejętności realizacji zadań i poleceń służbowych, stażu i doświadczenia zawodowego, stopnia zaangażowania, miejsca w którym pełnią służbę, charakteru przydzielonych zadań oraz spostrzeżeń z poprzednio przeprowadzonej kontroli,

• dokumentowania - polegającej na dokumentowaniu czasu, miejsca, okoliczności oraz wyników kontroli (szerzej zasadę te opisano w punkcie 7.3.1. niniejszego opracowania)

Przestrzegając wyżej wymienionych zasad kontroli w służbie prewencyjnej, kontrolujący przyczynia się zarówno do właściwego odbioru faktu kontroli przez podmioty kontrolowane oraz do ustalenia stanu faktycznego kontrolowanej problematyki, a tym samym do wypracowania tzw. programu naprawczego, czyli do poprawy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego.

7.5. ROZLICZENIE PO SŁUŻBIE

Rozliczenie po zakończeniu służby stanowi rodzaj bieżącej kontroli, codziennego i indywidualnego rachunku policjanta ze stopnia realizacji zadań i uzyskanych wyników. Kontroli tej dokonują bezpośredni przełożeni, a w razie ich nieobecności - policjanci nadzorujący w danym czasie służbę bądź dyżurni jednostek Policji. Na uwagę zasługuje tutaj czas-okres rozliczenia po służbie, który jednoznacznie został określony w przepisie służbowym (§ 85 Zarządzenia nr 23/93 KGP), jako czynności po zakończeniu służby. Należy więc przyjąć, że policjanci powinni rozliczać się lub być rozliczani dopiero po zakończeniu służby tj. realizacji wszystkich zadań służbowych.

Rozliczenie po służbie, w szczególności polega na:

• złożeniu meldunku o przebiegu służby,

• sporządzeniu niezbędnych dokumentów z wykonanych czynności służbowych (raporty, notatki służbowe).

Czynności po zakończeniu służby są przypisane policjantom kończącym służbę oraz odpowiednim przełożonym, dokonującym tego rozliczenia. Obowiązki oraz techniczny sposób realizacji tych czynności przedstawia rysunek 10.

Rysunek nr 10. ROZLICZENIE ZE SŁUŻBY

Bieżąca kontrola podwładnych w postaci codziennych czynności rozliczeniowych jest końcowym etapem cyklu organizacyjnego służby prewencyjnej (patrolowej). Stanowi ona jednocześnie o dalszej, choć niekoniecznej weryfikacji uprzednio zaplanowanych, a już zrealizowanych zadaniach służbowych. Wynika to z przyczyn, że nie zawsze plan działania lub prognoza zagrożeń pokrywa się z powstałą sytuacją faktyczną. Możliwym jest jednak właściwe ich korygowanie, co w perspektywie rzutuje na skuteczność i efektywność pełnienia służby.

8. GROMADZENIE I PRZETWARZANIE DANYCH O STANIE

SIŁ I ŚRODKÓW KIEROWANYCH DO SŁUŻBY

Na podstawie § 8 Zarządzenia nr 23/93 Komendanta Głównego Policji, Dyrektor Biura Prewencji (obecnie Biura Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP) wydał Wytyczne w sprawie sił i środków użytych do służby patrolowej. Dotyczą one szczegółowych zasad i sposobów opracowywania i informowania komend wojewódzkich Policji oraz Komendy Głównej Policji o stanie sił i środków użytych do służby terenowej, a także wskaźniku efektywności tej służby. Przedmiotowe postanowienia wytycznych dotyczą dwóch zasadniczych obszarów:

• sił i środków kierowanych do codziennej służby,

• ujęć sprawców na gorącym uczynku przestępstwa.

Komendy powiatowe (miejskie) Policji zostały zobowiązane do codziennego przekazywania (do godz. 10.00) dyżurnym tych jednostek, danych dotyczących ilości służb patrolowych wykonanych w okresie minionej doby (w przedziale czasowym 6.00 - 6.00) - na poszczególnych zmianach - przez policjantów i siły pozapolicyjne w terenie oraz użytych w tym czasie środkach. Dla celów statystycznych, nałożono obowiązek rozliczania służb w systemie zwanym - „rozliczeniem ośmiogodzinnym” - przyjmując umownie 8 godzin za czas jednej służby. Przykładowo: służbę o niepełnym wymiarze godzin, np. 6, liczy się jako część służby ośmiogodzinnej, w tym wypadku - 6 godzin. Natomiast służbę o wymiarze przekraczającym 8 godzin, np. 12, liczy się jako jedną służbę i część - w tym wypadku 1 służbę i 4 godziny. Kilka służb o łącznym wymiarze czasu, np. 38 godzin, liczy się zgodnie z wynikiem dzielenia przez 8 (czyli jedna umowna służba), w tym wypadku 38:8 = 4 służby i 6 godzin. Przedziały czasowe zmian dla tych potrzeb analitycznych to: I / 6.00 - 14.00; II / 14.00 - 22.00; III / 22.00 - 6.00, przy czym godziny służby rozpoczynających się w jednej, a kończących w drugiej zmianie należy wykazywać zgodnie z ich liczbą przypadającą na poszczególną zmianę.

Przykłady:

• ze zmiany 12 godzinnej rozpoczętej o 8.00, a zakończonej o 22.00 - do zmiany wlicza się 6 godzin (8.00 - 14.00) a pozostałe 6 godzin (14.00 - 22.00) do zmiany II;

• ze służby tzw. dzielonej, np. 6.00 - 8.00 i 18.00 - 24.00, dwie godziny wlicza się do I zmiany (6.00 - 8.00), 4 godziny do zmiany II (18.00 -22.00) i 2 godziny do zmiany III (22.00 - 24.00).

Łączna liczba godzin służby przypadająca na zmianę dzielona przez 8 (umownie), da faktyczny obraz wykorzystania sił na każdej ze zmian. Resztę z dzielenia, jednostki przekazując służbę do KPP/KMP, a te do KWP podają w godzinach. Komendy wojewódzkie Policji w zestawieniach do Komendy Głównej Policji resztę z dzielenia zaokrąglają. W celu wskazania sił pozapolicyjnych (Straż Miejska, SOK i inne w tym siły społeczne) w służbie prewencyjnej należy ogólną ilość służb przedstawić również w rozliczeniu 8 godzinnym.

W klasyfikacji danych do poszczególnych zestawień należy uwzględniać:

• formy służby (działań):

• służbę w mieście i na wsi, patrolach pieszych i zmotoryzowanych, posterunkach stałych i doraźnych w miejscach publicznych,

• działania porządkowo-ratownicze podczas klęsk żywiołowych,

• kontrolę funkcjonariuszy w patrolach, obchodach i na posterunkach,

• obserwacje i zasadzki;

• środki policyjne:

• psy służbowe (patrolowe i specjalne) używane do służby w terenie,

• oraz inne środki ( faktycznie użyte).

Dokumentem stanowiącym podstawę obliczeń jest książka służby w patrolach, obchodach i na posterunkach lub ewentualnie inna dokumentacja (np. książka służby). W zestawieniach nie uwzględnia się sił i środków skierowanych (użytych) do: pełnienia służby w konwojach, ochrony aresztów i wewnątrz obiektów (dyżurki, wejścia, punkty recepcyjne itp.) służby dyżurnej oraz wykonywania czynności dochodzeniowych i administracyjnych. Dyżurny jednostki opracowuje zbiorcze zestawienie o stanie służb i użytych w tym czasie środkach na terenie służbowym poszczególnych jednostek Policji i przekazuje je specjaliście ds. organizacji służby. Specjalista ten wpisuje do zestawienia miesięcznego niezbędne dane z zestawienia dobowego, a ponadto:

• przedkłada kierownictwu KWP dobowe i miesięczne zestawienia,

• przechowuje w oddzielnym skoroszycie (segregatorze): dobowe zestawienia - do końca roku kalendarzowego, miesięczne zestawienia - do momentu przekazania do archiwum.

Zestawienia lub inne dane przesyła się do Komendy Głównej Policji tylko w przypadku otrzymania w przedmiotowym zakresie odrębnego polecenia Komendanta Głównego Policji lub na prośbę Dyrektora Biura Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP. Naczelnicy wydziałów prewencji oraz naczelnicy sekcji prewencji obowiązani są codziennie analizować dane zawarte w zestawieniach i konfrontować je ze stanem zagrożenia porządku publicznego. Komendanci powiatowi (miejscy) Policji oraz naczelnicy komend wojewódzkich w ramach nadzoru, każdy w zakresie swojego działania, zobowiązani są do sporządzania okresowych ocen w zakresie stopnia wykorzystania sił i środków w stosunku do stanu faktycznego policjantów, a także ocen efektywności służby na postawie ujęć sprawców na gorącym uczynku lub w bezpośrednim pościgu. Ocen tych należy dokonywać:

• jeden raz w miesiącu na podstawie tabelarycznych zestawień miesięcznych,

• jeden raz w kwartale w oparciu o opracowane informacje: w pierwszym kwartale za miniony rok kalendarzowy, w drugim kwartale za pierwszy kwartał, w trzecim kwartale za I półrocze, w czwartym kwartale za trzy kwartały.

Dla obliczenia stanu faktycznego policjantów do służby należy od stanu ewidencyjnego (stan ewidencyjny to stan etatowy zminusowany o wakaty) odjąć ilość funkcjonariuszy przebywających na: urlopach, szkołach, kursach, obowiązkowym szkoleniu, zwolnieniach lekarskich oraz oddelegowanych poza teren służbowy z polecenia jednostki nadrzędnej. Oddelegowanych do innych pionów służbowych i zawieszenia na etacie trzeba traktować zgodnie z tym etatem.

W celu oceny efektywności ujęć sprawców na gorącym uczynku przestępstwa lub w bezpośrednim pościgu, wprowadzono wskaźnik efektywności służby w tym zakresie. Wskaźnik ten stanowi wynik liczbowy służb patrolowych podzielonych przez statystyczną liczbę ujęć na gorącym uczynku przestępstwa lub w bezpośrednim pościgu i służy on tylko i wyłącznie do użytku wewnętrznego.

Wszystkie czynności analityczno-statystyczne z zakresu gromadzenia i przetwarzania danych o stanie sił i środków kierowanych do służby zostały odpowiednio zmodyfikowane przez Dyrektora Biura Prewencji KGP w 1995 roku. W związku z tym, iż dotychczasowe dane były zbyt ogólnikowe i nie pozwalały na ustalenie, jakie jeszcze inne zadania, oprócz służby patrolowej wykonują etatowe ogniwa prewencyjne, Dyrektor Biura Prewencji określił wówczas Wskazówki w przedmiotowej sprawie, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 1995 roku.

Podstawowym zadaniem jednostek wykonawczych Policji stała się maksymalizacja udziału w codziennej służbie patrolowej policjantów wszystkich ogniw i komórek prewencyjnych. Są to przede wszystkim funkcjonariusze:

• ogniw patrolowych,

• ogniw patrolowo-interwencyjnych,

• samodzielnych pododdziałów policji prewencji,

• dzielnicowych,

• ogniw wywiadowczych.

Zadanie to w głównej mierze polega na konsekwentnym realizowaniu przez komendantów tych jednostek terenowych Policji - planów dyslokacji służby patrolowej i to w rejonach najbardziej zagrożonych przestępczością i wykroczeniami - w taki sposób, by w rejonach tych w miarę możliwości, przez całą dobę zapewniona była obecność sił policyjnych. Za prawidłową realizację tego zadania odpowiedzialne są w jednostkach wojewódzkich i powiatowych (miejskich) Policji ogniwa do spraw organizacji służby, albo wydzieleni specjaliści z samodzielnych stanowisk. Natomiast w komisariatach Policji - komendanci tych komisariatów.

Maksymalizacja udziału w służbie patrolowej to w szczególności planowanie i systematyczne, codzienne kierowanie do tej służby wszystkich policjantów pozostających na stanie ewidencyjnym tych ogniw prewencyjnych, za wyjątkiem funkcjonariuszy, którzy z przyczyn obiektywnych w danym dniu nie mogą pójść do służby.

Do przyczyn obiektywnych absencji w służbie patrolowej należą:

• korzystanie z urlopów wypoczynkowych, okolicznościowych, zdrowotnych, szkolnych i innych,

• pozostawanie na zwolnieniu lekarskim,

• korzystanie z ustawowych dni wolnych od pracy, oddelegowanie czasowe do innych zadań poza teren jednostki macierzystej (nie jest oddelegowaniem skierowanie policjanta pododdziału lub ogniwa patrolowego do innych czynności niż służba patrolowa - na terenie jednostki macierzystej).

Wszelkie inne powody nie kierowania policjantów pododdziałów i ogniw patrolowych do służby patrolowej zaliczane są do grupy przyczyn subiektywnych. Przyczyny te w rzeczywistości mogą występować sporadycznie (nie mogą być powszechne) i winny być eliminowane przez komendantów jednostek organizacyjnych Policji.

W sytuacji niebezpiecznego wzrostu przestępczości kryminalnej, zwłaszcza zorganizowanej, przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu, Biuro Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP zostało zobligowane do prowadzenia systematycznych badań w jednostkach terenowych i komendach wojewódzkich Policji. Dotyczą one działań anlityczno-ocennych stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także planowania, dyslokacji i pełnienia służby patrolowej, a w tym maksymalizacji udziału stanów osobowych w tej służbie. Badania te prowadzone są w oparciu o Wytyczne Dyrektora Biura Prewencji KGP w sprawie sił i środków użytych do służby, stanowiące załącznik do Zarządzenia nr 23/93 Komendanta Głównego Policji. Powyższe wytyczne nakładają na jednostki wykonawcze Policji obowiązek gromadzenia, przetwarzania i przesyłania danych analitycznych do KWP (a te do KGP). Na ich podstawie Biuro Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP oblicza dwa podstawowe wskaźniki:

• pierwszy - to obliczanie, czy służba patrolowa pełniona jest przez wszystkie etatowe ogniwa i pododdziały w ustawowym wymiarze czasu pracy, jest to tzw. wskaźnik procentowy okresowego udziału w służbie patrolowej,

• drugi - to obliczanie średniodobowego udziału poszczególnych ogniw i pododdziałów w służbie patrolowej.

Wskaźnik procentowy okresowego udziału w służbie patrolowej oblicza się przez zastosowanie następującego wzoru:

Natomiast średni dobowy udział pododdziału lub ogniwa patrolowego w służbie oblicza się przez podzielenie liczby policjantów skierowanych w badanym okresie we wszystkie dni kalendarzowe do służby patrolowej (na zasadzie wielokrotności) przez liczbę dni kalendarzowych badanego okresu.

Wskazówki Dyrektora Biura Prewencji KGP w sprawie gromadzenia i przetwarzania danych o stanie sił i środków kierowanych do codziennej służby patrolowej (obowiązujące od 1 stycznia 1995 roku), wprowadziły dodatkowe (pomocnicze) tablice nr 2 i 3, które winny być przekazywane do KWP, a następnie po sprawdzeniu do KGP w skróconych tablicach 4 i 5.

Tabele nr 2,3,4 i 5 przedstawione są w dalszej części opracowania.

Tablicę nr 2 zatytułowano „Zestawienie liczbowe policjantów (ogniwa, pododdziału patrolowego) kierowanych codziennie do służby patrolowej w danym miesiącu”. Oznacza to, że w tablicy gromadzi się dane z jednego miesiąca. W „główce” tablicy, rubryki od 1 do 5 dotyczą rozliczenia stanu etatowego pododdziału, ogniwa patrolowego, wakatów, stanu ewidencyjnego oraz liczby policjantów w danym dniu do służby patrolowej. Natomiast rubryki od 6 do 18 dotyczą rozliczenia przyczyn absencji w służbie patrolowej w danym dniu. W rubryce 6 wpisujemy ogólną liczbę policjantów, którzy w danym dniu kalendarzowym z określonego pododdziału lub ogniwa nie zostali skierowani do służby patrolowej, a wykonywali inne czynności, przebywali na zwolnieniach lekarskich lub korzystali z urlopów. Następnie liczbę tą rozliczamy w rubrykach od 7 do 18, w zależności od tego, co było przyczyną absencji. Powyższy opis odnosi się również do tablicy nr 3, dotyczącej dzielnicowych z uwzględnieniem dodatkowych podrubryk dotyczących służby obchodowej i patrolowej.

W celu poprawnego i przejrzystego gromadzenia danych w oparciu o tę tablicę, konieczne jest przestrzeganie następujących wskazówek:

352322820. dla każdego pododdziału, ogniwa lub grupy stanowisk w komisariatach - wykonujących ustawowo służbę patrolową, należy prowadzić oddzielną tablicę;

352322821. rozliczenia pododdziałów, ogniw i grup stanowisk z udziału w służbie patrolowej dokonywać codziennie i dane te również wpisywać codziennie;

352322822. w sytuacji, gdy w ramach jednej służby patrolowej, jeden lub większa grupa policjantów określonego pododdziału lub ogniwa patrolowego wykonuje np. przez 4 godziny służbę patrolową, a przez następne 4 godziny zadania konwojowe, albo inne zadania niż służba patrolowa, należy ten pododdział przez cały miesiąc rozliczać w systemie godzinowym, tj. codzienne dane dotyczące czasu wykonywanych zadań (służby patrolowej, konwojów i innych zadań stanowiących przyczyny absencji) wpisywać do tablicy w godzinach, mnożąc liczbę policjantów przez liczbę przepracowanych godzin i wpisywać w odpowiednie rubryki. Tak samo - w godzinach - należy rozliczać w tablicy pododdziały lub ogniwa patrolowe, które pełnią służbę patrolową w systemie 12 godzinnym;

352322823. po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, specjalista ds. organizacji służby szczebla KPP/KMP podsumowuje poszczególne rubryki od 3 do 18 dodając do siebie przepracowane godziny i uzyskane sumy dzieli przez „8”. Uzyskane w ten sposób policjanto-służby wpisuje się na dole w rubryce „razem dni kalendarzowych”. W ten sam sposób oblicza się dni urlopów, dni wolnych, zwolnień lekarskich, itd.;

352322824. liczby wpisane w rubrykę „razem dni kalendarzowych” to sumy wielokrotności stanów występujących w poszczególnych rubrykach i przez zastosowanie dzielenia liczby skierowanych do służby patrolowej przez liczbę dni kalendarzowych badanego okresu, otrzymujemy liczbę policjantów pododdziału pełniących codziennie służbę w badanym okresie. Natomiast w celu obliczenia procentowego wskaźnika udziału w służbie patrolowej, np. w okresie miesiąca, kwartału, półrocza, należy wykonać dodawanie cyfr wpisanych w poszczególnych rubrykach tylko w odniesieniu do dni roboczych okresu badanego (pomijając święta, niedziele, wolne soboty lub dni wolne otrzymane w zamian świąt, niedziel i wolnych sobót). Uzyskane sumy trzeba wpisać w ostatnią rubrykę poziomą, na dole tablicy, zatytułowaną „Razem dni robocze”. Wskaźnik procentowy uzyskujemy przez zastosowanie wcześniej podanego wzoru;

352322825. w celu przekazania omawianych danych do Biura Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP, specjalista ds. organizacji służby szczebla KWP wypełnia zbiorcze tablice nr 4 i 5 wpisując w poszczególne rubryki dane globalne w postaci liczb bezwzględnych, stanowiące wynik dodawania rubryk w tablicach 2 i 3. Tablice 4 i 5 należy wykonać odrębnie dla każdego rodzaju ogniwa lub pododdziału;

352322826. policjantów z pojedynczych stanowisk w komisariatach Policji należy ujmować w tablicach dotyczących pododdziałów lub ogniw patrolowych;

352322827. członków kadry kierowniczej jednostek terenowych Policji (KPP/KMP i KP), o ile wykonywali czynności nadzorczo-kontrolne w odniesieniu do pododdziałów i ogniw będących w służbie, ujmujemy w tablicy nr 1(nie będącej przedmiotem niniejszego opracowania), stanowiącej załącznik nr 1 do wspomnianych na wstępie wytycznych w rubrykach nr 24, 25 i 26 zatytułowanych „inni policjanci prewencji”, natomiast kadrę dowódczą pododdziałów i ogniw patrolowych wlicza się z „urzędu” jako pełniących służbę patrolową i rozlicza codziennie zgodnie z rubrykami zawartymi w tablicach nr 2, 3, 4 i 5;

352322828. w rubryce pionowej nr 18 w tablicach nr 2 i 4, a w rubryce pionowej nr 19 tablicach nr 3 i 5 dotyczącej dzielnicowych zatytułowanej „Inne”, należy ujmować inne przyczyny absencji w służbie patrolowej niż wymienione w rubrykach 7 - 17 tablic 2 i 4 oraz 9 - 19 w tablicy nr 3 i 5.

Tablice nr 3 i 5 zatytułowane „zestawienie liczbowe dzielnicowych kierowanych do codziennej służby obchodowej i patrolowej w (miesiącu), półroczu, różnią się od tablic 2 i 4 rozdzieleniem rubryki pionowej, zatytułowanej „liczba skierowanych do służby” (na dwie podrubryki dotyczące służby „obchodowej” i „patrolowej”). Przy czym wyjaśnić należy, że z uwagi na nowelizację przepisu regulującego służbę dzielnicowego oraz nową filozofię jego pracy, zapis z uwzględnieniem tego podziału jest „martwy”. Należy jednak pamiętać, iż formą służby patrolowej jest obchód.

Wyjaśnienia wymaga również przygotowanie danych dotyczących rodzajów wykonywanych zadań przez policjantów z komisariatów Policji w czasie jednej służby patrolowej, niezbędnych do rozliczenia codziennej służby patrolowej prowadzonego przez dyżurnych komisariatów. Dotychczas dyżurny dokonywał tych rozliczeń na podstawie grafiku służby, w którym w zasadzie określano wymiar czasu służby patrolowej. Nie podawano natomiast rodzajów zadań, które policjant wykonywał w ciągu jednej ośmio lub dwunastogodzinnej służby.

W sytuacji, gdy liczba policjantów pełniących tę służbę jest niewielka, np. 3-4 funkcjonariuszy, dyżurny miał możliwość ustalić te zadania telefonicznie z zainteresowanymi i wpisać odpowiednio do tablicy nr 2. Natomiast rozliczenie komisariatu o większym stanie ewidencyjnym, pełniących służbę patrolową z wykonywanych zadań podczas jednej służby według rubryk zawartych w tablicy nr 2, zwłaszcza w odniesieniu do rozliczenia przyczyn absencji w służbie patrolowej, wtedy gdy policjant otrzymuje na czas służby dwa lub trzy rodzaje zadań do wykonania - konieczne jest aby komendant komisariatu w grafiku służby na poszczególne dni, oprócz godzin rozpoczęcia i zakończenia, wpisywał rodzaj zadania, np. - 2 godziny - patrolowanie, 4 godziny - konwój, 2 godziny - praca w jednostce. Należy podkreślić, że takie planowanie ułatwi znacznie pracę dyżurnym komisariatów, zwłaszcza codzienne wypełnianie przez nich tablicy nr 2. Jest ono możliwe jedynie w tych komisariatach, w których występuje mała liczba policjantów, pełniących służbę patrolową.

Kolejna uwaga odnosi się do komisariatów Policji znajdujących się na terenach o niskim stopniu zagrożenia przestępczością. Biuro Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP stoi na stanowisku, iż w sytuacji, gdy to niskie zagrożenie potwierdzają kolejne oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na podległym terenie, planowanie, dyslokację i liczebność patroli należy dostosować do tego zagrożenia. Z policjantów ze stanowisk patrolowych można wówczas tworzyć grupy szybkiego reagowania, posiadające do dyspozycji radiowóz oraz niezbędne środki wyposażenia i uzbrojenia. W czasie gdy grupa ta nie wykonuje czynności służbowych np. interwencji - organizować szkolenia doskonalące z zakresu taktyk i technik interwencyjnych, strzeleckich lub taktyki pełnienia służby. Tego rodzaju szkolenia doskonalące winno być traktowane jako integralna cześć pracy i wliczana w czas służby patrolowej. Natomiast Biuro Koordynacji Służby Prewencyjnej KGP prezentuje słuszne stanowisko, iż policjanci ogniw i pododdziałów patrolowych nie powinni być angażowani do innych czynności służbowych, np. prowadzenia postępowań przygotowawczych, znacznie odbiegających od podstawowej służby prewencyjnej (patrolowej). Praktyczną przesłanką, która pozwoliłaby na poprawną organizację pracy jednostek Policji byłby taki stan, że każdy policjant wykonuje tylko te zadania, do których jest przygotowany.

TABLICA 2

Z e s t a w i e n i e

l i c z b o w e p o l i c j a n t ó w ...................................................................

(nazwa ogniwa - pododdziału patrolowego)

kierowanych do codziennej służby patrolowej w miesiącu................ 20........ r.

Data	Stan etatowy	Wakaty	Stan ewidencyjny	Liczba skierowanych do służby	Absencja ogółem	Absencja wg przyczyn												Uwagi
												Urlopy	Dzień wolny	Zwolnienie lekarskie	Szkolenie	Delegowanie	Służba dyżurna		Służba ochronna	Konwoje i doprowadzenia	Pomoc przy czynnościach administracyjnych	Czynności dochodzeniowe i administracyjne	Praca w innych ogniwach	Inne
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19
Razem dni kalendarzowych
Razem dni roboczych

TABLICA 3

Z e s t a w i e n i e

l i c z b o w e d z i e l n i c o w y c h

kierowanych do codziennej służby obchodowej i patrolowej

w miesiącu................ 20........ r.

Data	Stan etatowy	Wakaty	Stan ewidencyjny	Liczba skierowanych do służby		Absencja ogółem	Absencja wg przyczyn												Uwagi
														Urlopy	Dzień wolny	Zwolnienie lekarskie	Szkolenie	Delegowanie		Służba dyżurna	Służba ochronna	Konwoje i doprowadzenia	Pomoc przy czynnościach administracyjnych	Czynności dochodzeniowe i administracyjne	Praca w innych ogniwach	Inne
									obchodowej	patrolowej
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
Razem dni kalendarzowych
Razem dni roboczych

TABLICA 4

Z e s t a w i e n i e

l i c z b o w e p o l i c j a n t ó w ...................................................................

(nazwa ogniwa - pododdziału patrolowego)

kierowanych do codziennej służby patrolowej

w ...........półroczu 20........ r.

Miesiąc

Dni

Stan etatowy

Wakaty

Stan ewidencyjny

Liczba skierowanych do służby

Absencja ogółem

Absencja wg przyczyn

Uwagi

Urlopy

Dzień wolny

Zwolnienie lekarskie

Szkolenie

Delegowanie

Służba dyżurna

Służba ochronna

Konwoje i doprowadzenia

Pomoc przy czynnościach administracyjnych

Czynności dochodzeniowe i administracyjne

Praca w innych ogniwach

Inne

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

Ogółem

kalendarzowe

robocze

TABLICA 5

Z e s t a w i e n i e

l i c z b o w e d z i e l n i c o w y c h

kierowanych do codziennej służby obchodowej i patrolowej

w............. półroczu 20........ r.

Miesiąc

Dni

Stan etatowy

Wakaty

Stan ewidencyjny

Liczba skierowanych do służby

Absencja ogółem

Absencja wg przyczyn

Uwagi

Urlopy

Dzień wolny

Zwolnienie lekarskie

Szkolenie

Delegowanie

Służba dyżurna

Służba ochronna

Konwoje i doprowadzenia

Pomoc przy czynnościach administracyjnych

Czynności dochodzeniowe i administracyjne

Praca w innych ogniwach

Inne

obchodowej

patrolowej

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

kalendarzowe

robocze

Ogółem

kalendarzowe

robocze

11

Etap I - część wstępna

zawiera ogólną ocenę stanu przestępczości oraz ocenę sił i środków faktycznie wykorzystanych do służby oraz dynamikę przestępczości w analizowanym okresie i rejonie.

Etap II - część zasadnicza

stanowi wyodrębnienie poszczególnych elementów składowych przedmiotu analizy ujawniając ich wzajemne oddziaływanie względem siebie oraz ich wpływ na całość badanego problemu. Istotnym jest ich odpowiednie sklasyfikowanie i uszeregowanie.

Etap III - wnioski oraz prognoza

jest to opracowanie poszczególnych wyników analizy oparte na wnikliwej syntezie i korelacji czynników składowych wskazujące jednocześnie na sposoby wprowadzenia ich do realizacji. Powinny one nadawać kierunki przyszłych działań jednostki Policji konkretyzując sposób ich wykonania. Prognoza jako czynnik najtrudniejszy musi trafnie odzwierciedlać perspektywiczne zagrożenia występujące w terenie służbowym jednostek Policji.

ANALIZA ZAGROŻEŃ NA POTRZEBY DYSLOKACJI SŁUŻBY PREWENCYJNEJ

ETAP I

CZĘŚĆ WSTĘPNA

ETAP II

CZĘŚĆ ZASADNICZA

ETAP III

CZĘŚĆ KOŃCOWA

ZAWIERA:

1. OGÓLNĄ OCENĘ STA-

NU PRZESTĘPCZOŚCI

2. OCENĘ SIŁ I ŚRO-

DKÓW WYKORZYSTA-

NYCH DO SŁUŻBY

3. DYNAMIKĘ PRZESTĘP-

CZOŚCI W SYSTEMIE

NARASTAJĄCYM

ZAWIERA:

1. WYODRĘBNIENIE PO-

SZCZEGÓLNYCH ELE-

MENTÓW ANALIZY

2. KORELACJA ELEME-

NTÓW WZGLĘDEM

SIEBIE

3. WZAJEMNE ODDZIA-

ŁYWANIE ELEMENTÓW

I WPŁYW NA CAŁOŚĆ

PROBLEMU

ZAWIERA:

1. WNIOSKI - OPARTE

NA SYNTEZIE ELEME-

NTÓW SKŁADOWYCH

ANALIZY

2. PROGNOZY WYSTĘPU-

JĄCYCH ZAGROŻEŃ

ANALIZA ZAGROŻEŃ

NA POTRZEBY DYSLOKACJI SŁUŻBY

PREWENCYJNEJ

ETAP I

(CZĘŚĆ WSTĘPNA)

ETAP II

(CZĘŚĆ ZASADNICZA)

ETAP III

(CZĘŚĆ KOŃCOWA)

STRUKTURA ZAGROŻEŃ

MIEJSCA ZDARZEŃ

(PRZESTEPSTW I WYKROCZEŃ)

CZAS ZDARZEŃ

(PRZESTĘPSTW I WYKROCZEŃ)

ROZPOZNANIE ELEMENTU

PRZESTĘPCZEGO

SIŁY UŻYTE W SŁUŻBIE

PREWENCYJNEJ

OCENA DZIAŁALNOŚCI SŁUŻBY

PREWENCYJNEJ

BEZPIECZEŃSTWO NA DROGACH

PUBLICZNYCH

uporządkowany wewnętrznie układ komórek, ogniw i stanowisk, posiadający określoną strukturę organizacyjną, zespoloną zasadami organizacyjnymi oraz przepisami i normami służbowymi.

zespół wzajemnie uzupełniających się przedsięwzięć i konkretnych czynności polegających na analizowaniu, planowaniu, przygotowaniu policjantów do służby, ich rozmieszczeniu w terenie, koordynacji, realizacji zadań oraz nadzorze i kontroli przebiegu służby

ELEMENTY

ORGANIZACJI SŁUŻBY

PREWENCYJNEJ

ANALIZA ZAGROŻEŃ NA POTRZEBY DYSLOKACJI SŁUŻBY

PLANOWANIE SŁUŻBY

ODPRAWA

(PRZYGOTOWANIE POLICJANTÓW DO SŁUŻBY)

DYSLOKACJA

(ROZMIESZCZENIE SIŁ I ŚRODKÓW)

KOORDYNACJA SŁUŻBY

NADZÓR I KONTROLA

(ROZLICZENIE ZE SŁUŻBY)

PLAN

przygotowanie projektu rozmieszczenia określonych sił policyjnych na obszarze terytorialnego zakresu działania komendanta jednostki organizacyjnej Policji, adekwatnie do przewidywanego zagrożenia, to jest proporcjonalnie do najbardziej prawdopodobnego nasilenia się przestępstw i wykroczeń, które mogą zostać popełnione w określonym czasie i miejscu.

PROJEKT

PLAN

DYSLOKACJI SŁUŻBY

ZINTEGROWANY

PLAN

DYSLOKACJI SŁUŻBY

ELEMENTY ODPRAWY

DO SŁUŻBY PATROLOWEJ

SPRAWDZENIE OBECNOŚCI

SPRAWDZENIE WYGLĄDU

ZEWNĘTRZNEGO

SPRAWDZENIE STANU

UMUNDUROWANIA I WYPOSAŻENIA

OKREŚLENIE MIEJSC ZAGROŻONYCH ORAZ PUNKTÓW

PRZEJŚCIOWYCH

OKREŚLENIE MIEJSCA I CZASU

PRZERW W SŁUŻBIE

ZAPOZNANIE Z AKTUALNIE ZAISTNIAŁYMI WYDARZENIAMI I

POLECENIAMI KIEROWNICTWA JEDNOSTKI

OKREŚLENIE ZADAŃ DO REALIZACJI

ORAZ WSKAZANIE SPOSOBU ICH WYKONANIA

odpowiednie rozmieszczenie sił i środków w rejonie służbowym, proporcjonalnie i adekwatnie do przewidywanego zagrożenia.

określone działanie, odpowiednio uzgodnione i uporządkowane oraz wskazujące właściwy kierunek pracy w realizacji zadań prewencyjnych, zmierzających do osiągnięcia pożądanego celu

bieżące obserwowanie przebiegu służby podwładnych, czuwanie nad prawidłową realizacją zaplanowanych lub doraźnie wykonywanych przez nich zadań oraz analizowanie efektywności działań kierowanego przez siebie zespołu.

wszelkie czynności oceniające przebieg służby i efekty wykonywanych zadań, polegające na porównywaniu uzyskanych wyników z zamierzonymi celami, jakie powinny być osiągnięte oraz na wyciągnięciu z tego porównania wniosków, które mogłyby być wykorzystane w realizacji kolejnych działań.

ŚRODKI NADZORU

W SŁUŻBIE PREWENCYJNEJ

KONTROLA I OCENA ZADAŃ

WYKONYWANYCH PRZEZ PODWŁADNYCH

UDZIELANIE FACHOWEJ POMOCY

ORAZ INSTRUOWANIE O SPOSOBIE WYKONYWANIA ZADAŃ

WSKAZYWANIE FORM I TAKTYKI

PEŁNIENIA SŁUŻBY

KOORDYNOWANIE

NADAWANIE WŁAŚCIWEGO KIERUNKU DZIAŁANIOM I MERYTORYCZNE KORYGOWANIE CZYNNOŚCI SŁUŻBOWYCH

PODEJMOWANIE DECYZJI ORAZ

WYDAWANIE POLECEŃ (ROZKAZÓW)

CELE KONTROLI

W SŁUŻBIE PREWENCYJNEJ

SPRAWDZENIE ZNAJOMOŚCI I STOPNIA REALIZACJI ZADAŃ

SPRAWDZENIE WYNIKÓW W SŁUŻBIE

SPRAWDZENIE ZASADNOŚCI KORZYSTANIA Z PODSTAWOWYCH UPRAWNIEŃ

ZBADANIE ZASADNOŚCI, WARUNKÓW I SPOSOBU STOSOWANIA ŚPB I BRONI PALNEJ

SPRAWDZENIE STOPNIA I PRAWIDŁOWOŚCI WYPOSAŻENIA, UZBROJENIA I UMUNDUROWANIA

UJAWNIENIE I WYELIMINOWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI ORAZ UCHYBIEŃ I ŹRÓDEL ICH POWSTANIA

WSKAZANIE SPOSOBÓW I ŚRODKÓW UMOŻLIWIAJĄCYCH USUNIĘCIE UJAWNIONYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI

RODZAJE KONTROLI

W SŁUŻBIE PREWENCYJNEJ

BIEŻĄCA

OKRESOWA

KOMPLEKSOWA

CZĄSTKOWA

(DORAŹNA)

ZAGADNIENIOWA

(PROBLEMOWA)

INSTRUKTAŻOWA

(SPRAWDZAJĄCA)

FORMY KONTROLI

W SŁUŻBIE PREWENCYJNEJ

OBECNOŚĆ KONTROLUJĄCEGO PODCZAS PEŁNIENIA SŁUŻBY I WNIKLIWA OBSERWACJA WYKONYWANIA ZADAŃ SŁUŻBOWYCH

OBSERWOWANIE DZIAŁAŃ PODWŁADNYCH Z PEWNEJ ODLEGŁOŚCI

OCZEKIWANIE NA PODWŁADNYCH W OKREŚLONYM MIEJSCU I CZASIE

SAMODZIELNE PRZEJŚCIE (OBJAZD)

PRZEZ KONTROLUJĄCEGO OKREŚLONEGO REJONU (TRASY) BEZ KONTAKTU Z PODWŁADNYMI

ROZLICZENIE ZE SŁUŻBY

PRZYJĘCIE USTNEJ RELACJI O STANIE BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO ORAZ WAŻNIEJSZYCH ZDARZENIACH W MIEJSCU PEŁNIENIA SŁUŻBY

SPRAWDZENIE MATERIAŁÓW DOTYCZĄCYCH WYKONANYCH CZYNNOŚCI SŁUŻBOWYCH, WYMAGAJĄCYCH OPRACOWANIA ODRĘBNEJ DOKUMENTACJI

ANALIZA ZAPISÓW W NOTATNIKU SŁUŻBOWYM OBRAZUJĄCYCH ZAKRES I STOPIEŃ WYKONANIA ZADAŃ

USTALENIE REZULTATÓW SŁUŻBY UJETYCH W EWIDENCJI WYNIKÓW PRACY ORAZ SPRAWDZENIE ICH ZGODNOŚCI ZE STANEM FAKTYCZNYM

A x 100

J przy czym:

A - liczba policjantów skierowana w badanym okresie „w dni

robocze” do służby patrolowej (na zasadzie wielokrotności),

100 - współczynnik procentowy,

J - stan ewidencyjny pododdziału (liczony globalne).

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

1. Ustawa o Policji z dnia 06 kwietnia 1990 r., tekst ujednolicony

Dz. U. Nr 101, poz. 1092 z 2000 r.

2. Rozporządzenie MSWiA z dnia 18 października 2001 roku w sprawie rozkładu czasu służby policjantów Dz. U. Nr 131 poz. 1471.

3. Zarządzenie nr 7/01 MSWiA dnia 29 marca 2001 roku w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli działalności organów i jednostek organizacyjnych nadzorowanych, podległych lub podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji Dz. Urz. MSWiA Nr 6 z 2001 r.

4. Zarządzenie nr 23/93 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 maja 1993 r. w sprawie organizacji i pełnienia służby patrolowej wraz z Instrukcją i Wytycznymi Dyrektora Biura Prewencji KGP w sprawie sił i środków użytych do służby patrolowej.

5. Zarządzenie nr 16/98 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego „Regulaminu szczegółowego sposobu użytkowania przedmiotów umundurowania policjanta wchodzących w skład ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego i ćwiczebnego” oraz „Tabel zbiorczych zestawień ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego i ćwiczebnego policjantów”.

6. Zarządzenie nr 15/99 Komendanta Głównego Policji z dnia 23 września 1999 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez dzielnicowego i kierownika rewiru dzielnicowych z późn. zm.

7. Zarządzenie nr 3/00 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji i zakresu działania komend, komisariatów i innych jednostek organizacyjnych Policji, tekst ujednolicony Dz. Urz. KGP nr 2, poz. 14 z 2001 r.

8. Zarządzenie nr 6/00 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 maja

2000 r. w sprawie szczegółowych zasad przyznawania i użytkowania

broni palnej przez policjantów.

9. Zarządzenie nr 19/00 Komendanta Głównego Policji z dnia 28

listopada 2000 roku w sprawie metod i form wykonywania zadań przez

dyżurnego jednostki organizacyjnej Policji.

---