GENEZA SAMORZĄDU

• Samorządność narodziła się jako samorządność terytorialna, na jej bazie powstał samorząd gospodarczy i zawodowy (połowa XIX w.)

• Samorząd w dzisiejszym znaczeniu od XIX w. Samorząd istniał jedynie gdy między monarchą a obywatelami istniał stosunek publicznoprawny, który pozwalał obywatelom kształtować rząd.

1789 - po raz pierwszy wyraźnie określono prawa przyrodzone wszystkich osób (Rewolucja Francuska)

1789. XII. 14 - Konstytuanta uchwaliła umowę dotyczącą Samorządu Terytorialnego - wprowadziła gminy miejskie i wiejskie oraz przyznała im zadania własne (wykonywane samodzielnie, bez nadzoru) i zlecone (na rzecz całego społeczeństwa, wykraczające poza ramy gminy, wykonując je gmina staje się elementem adm. rządowej). Fundamentalne zasady wprowadzone przez te ustawę, występujące w każdym późniejszym samorządzie:

• Bezpośredni wybór organów uchwałodawczych

• Rozdział organów uchwałodawczych od organów wykonawczych

• Niepodporządkowanie hierarchiczne administracji rządowej

Konstytucja 3 maja 1791 - nie kreowała podstaw samorządności

1802 - dekret o Izbach handlowych we Francji, 22 izby handlu

Konstytucja Napoleona z 21 lipca 1807 - teoretycznie upodmiotowiła wszystkich w Polsce, ale w praktyce nastąpiło to w XIX w.

1848 (Wiosna Ludów) - początek kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego

CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA TWOREZNIE SIĘ SAMORZĄDÓW:

• Zmiana myślenia o roli państwa zgodnie z doktryna liberalną - państwo powinno jedynie dbać o porządek a nie regulować wszystko

• Tworzenie się pierwszych partii politycznych

• Tworzenie się związków zawodowych

• Postęp technologiczny

TEORIE SAMORZĄDU:

1. TEORIA NATURALISTYCZNA (XVIII / XIX w.)

• Samorząd to naturalna forma aktywności społecznej i naturalnym etapem rozwoju społ.

• Musi posiadać podmiotowość publicznoprawną oraz przypisane tylko jemu właściwe zadania

• Gminy nie można zlikwidować ani pozbawić jej kompetencji

• Gmina jest podmiotem nie podlegającym żadnej kontroli ani nadzorowi

2. TEORIA PAŃSTWA (połowa XIX w. W Niemczech)

• Samorządy nie mogą się przeciwstawiać państwu

• Państwo wyznacza samorządom ich część uprawnień

• 1831 - konstytucja Belgii: gmina jako odrębna władza i integralna część administracji publicznej / prawo samorządowe/komunalne jako część prawa państwowego; uprawnienia obywateli do udziału w samorządzie wynikają z prawa naturalnego i prawa państwowego

+ TEORIA PROFESORA PANEJKI / W KONSTYTUCJI DANII Z 1851r./ CD. TEORII PAŃSTWA

• Samorząd to, oparta o przepisy prawa, zdecentralizowana administracja publiczna wykonywana przez organy lokalne, niepodporządkowane hierarchicznie organom państwa i w granicach określonych przez prawo i porządek prawny (cd. teorii państwowej)

• Samorząd nie może być częścią zdecentralizowanej administracji rządowej lecz jedynie występować obok tej administracji

• W ujęciu materialistycznym - ustawodawca musi wyznaczać oddzielne zadania dla samorządu i administracji rządowej

• W ujęciu formalnym - odmienne są zasady organizacji administracji rządowej i samorządowej

• Wyłączna domena państwa: obronność; sprawy zagraniczne; polityka walutowa

• Nadzór nad samorządami ze względu na kryterium legalności + inne kryteria: celowość i gospodarność

3. TEORIA POLITYCZNA SAMORZĄDU (Anglia, koniec XIX w.)

• Samorząd nie jest instytucją prawna lecz odrębnym tworem politycznym

• Niezależność samorządów polega na tym, że na czele urzędów stoją urzędnicy honorowi, czyli tacy, którzy wykonują swoje obowiązki za darmo a nie z niezależności hierarchicznej

4. KONCEPCJA PROF. TADEUSZA BIGO (XX w.)

• Rozróżnienie na związki publicznoprawne i prywatnoprawne

• Samorząd jest związkiem publicznoprawnym

• Kryteria rozróżnienia:

1. sposób powstania i członkostwa osób (powstanie organizacji: dobrowolne; z woli państwa; forma przymusu - dla samorządu jeden z 2 ostatnich sposobów); członkostwo może być: dobrowolne; z mocy prawa; obligatoryjne.

Prof. Kulesza: dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę obligatoryjność członkostwa, krąg osób, które musza się stać członkami

2. stosunek do państwa - czyli nadzór i kontrola w stosunku do samorządu / formy nadzoru samorządu i organizacji są do siebie bardzo zbliżone

3. środki działania (najlepsze kryterium) - przez władztwo publiczno-prawne (administracyjne) / przymus może zostać podjęty bez udziału sądu

Poglądy Prof. Kuleszy:

• założenie o czwórpodziale władzy - samorząd w ramach władzy wykonawczej

• samorząd powinien pełnić funkcje zbliżoną do administracji rządowej

• statut podmiotu prawa publicznego

Kryteria określające publicznoprawność samorządu wg Prof. Kuleszy:

• Jako korporacje prawa publicznego powinny być oparte o zasadę decentralizacji; trzeba im przekazać pewna część adm. publicznej

• Wykonywanie zadań publicznych powinno być samodzielne; zadania mogą być przekazywane jako własne a nie zlecone

• Wykonywanie zadań we własnym imieniu i na własna odpowiedzialność

• Odrębny od państwa przymiot podmiotowości publicznoprawnej

• Nadzór może być sprawowany przez adm. Publiczną na podst. kryterium legalności

• Spory powinien rozstrzygać sąd administracyjny - sąd kontroluje spór a nie ingeruje w sprawy merytoryczne

• Przynależność powinna mieć charakter przymusowy; powinny mieć zapewniony skład osobowy

SAMORZĄD W ŚCISŁYM ZNACZENIU - samorząd jako podmiot prawa publicznego to podmiot, któremu powierzono w drodze ustawy zarząd sprawami publicznymi w odniesieniu do określonej dziedziny życia społeczno-gospodarczego; sprawowana przez samych zainteresowanych zorganizowanych przez ustawę w korporacje prawa publicznego. Akty prawne wydawane przez takie organizacje należą do obowiązującego porządku prawa. SAMORZĄD MA BYĆ TWORZONY W DRODZE USTAWY A NIGDY AKTEM NIZSZEGO RZĘDU!!!

KRYTERIA ODZIELAJĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE PUBLICZNE OD PRYWATNYCH:

1. Organy samorządowe prywatne - maja na celu ochronę interesów własnej grupy społecznej czy zawodowej.

2. Dopuszczalność wykonywania niektórych zadań adm. jako zadań zleconych + możliwość przekazywania zadań innym samorządom, które wykonują je na rzecz i w imieniu zlecających - element prywatyzacji życia publicznego.

3. Brak możliwości określenia przynależności obowiązkowej. Przynależność do samorządu prywatno-prawnego nie może być obowiązkowa.

4. Samorządowe podmioty prawa prywatnego samodzielnie zarządzają swoimi sprawami poprzez osoby wybierane przez członków samorządu - tu jest zbieżność z samorządem terytorialnym. Organizacja samorządu prywatno-prawnego sama określa swoje zadania.

4 MOŻLIWOŚCI WYKONYWANIA ADMINISTRACJI PRZEZ PODMIOTY PRAWA PRYWATNEGO:

1. Ustawowe zobowiązanie pewnych osób do przynależności do organizacji prywatno-prawnych i wyposażenie tych org. w pewne zadania.

2. Org. prywatno-prawnym przekazuje się ustawowo pewne zadania, które wykonuje albo wobec członków albo wobec osób spoza niej.

3. Wyposażenie organizacji prawa prywatnego w zadania, które wykonuje ona tylko wobec osób dobrowolnie przynależących do tej organizacji, bo owbec innych osób zadania te wykonuje organ adm. pub.

4. Brak przekazywania zadań; przyznanie zadań samopomocowych podmiotom prawa publicznego (o charakterze korporacyjnym) oraz uprawnień do reprezentowania tych osób wobec adm. publicznej (innych władz) - jest to forma dominująca!

SAMORZĄD W ZNACZENIU FORMALNYM - gdy ustawa określa, że dany samorząd jest podmiotem prawa publicznego to jest także samorządem; określa ustawa.

SAMORZĄD W ZNACZENIU MATERIALNYM - nie jest ważna ustawa i jej zapisy, ważne jest jakie zadania wykonuje, bo to one decydują czy jest to podmiot prawa publicznego.

KRYTERIA FORMALNE (F) I MATERIALNE (M) SAMORZĄDU:

• F - wyodrębniona grupa osób, której członkostwo powstaje z mocy ustawy (prawa)

• F - wyposażenie w zadania z zakresu adm. publicznej, które wykonuje samodzielnie w formach właściwych dla adm. publicznej

• M - posiadający własną strukturę organizacyjną, mającą charakter przedstawicielstw i pozostającą pod kontrola osób uczestniczących w takiej organizacji

• F - decentralizacja - wykonywania administracji w oparciu o zasadę decentralizacji

• M - włączenie danego samorządu w strukturę adm. pub.

SEKTOR GOSPODARKI A SAMORZĄD - wpisuje się do kategorii organizacji pozarządowych , którym można fakultatywnie przekazać pewne zadania.

HISTORIA SAMORZĄDÓW SPECJALNYCH

Wyróżnia się 4 źródła powstawania organizacji samorządowych:

1.Rzymskie kolegia rzemieślnicze. 2. Były tez izby. 3. Potem podział na syndykaty (monopolizacja reprezentacji zawodowej różnych osób; przynależność obowiązkowa) i 4. korporacje (łączyły się w nie syndykaty ze względu na cykl produkcyjny; były elementem adm. rządowej).

GENEZA I HISTORIA SAMORZĄDU W POLSCE

1. XIII w. - CECHY zrzeszające rzemieślników

2. XIX w. - powstanie typowego SAMORZĄDU. Odrębnie rodził się s. gospodarczy, s. rzemieślniczy i s. rolniczy.

1850 - powstanie pierwszej IZBY PRZEMYSŁU I HANDLU we Lwowie, Krakowie i Brodach

1851 - IZBA PRZEMYSŁU I HANDLU w Poznaniu potem w Bydgoszczy i Grudziądzu

IZBA we Lwowie - największe znaczenie; założyła giełdę towarowo-walutową oraz akademię handlową

W zaborze rosyjskim nie było ani samorządu handlowego, ani rolniczego, ani rzemieślniczego.

W zaborze austriackim istniał samorząd rolniczy i słaby samorząd rzemieślniczy.

1895 - powstały IZBA ROLNICZA w Poznaniu (zabór pruski)

Poł. XIX w. - IZBY RZEMIEŚLNICZE w zaborze pruskim

1900 - pierwsze Izby w Bydgoszczy i Poznaniu

1918 - transponowano statuty do prawa krajowego

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY SAMORZĄDU:

1.Konstytucja marcowa z 1921 roku: art. 68 - zasady samorządu gospodarczego:

• obowiązek istnienia samorządu gospodarczego

• podział samorządu gospodarczego na dziedziny gospodarki ( Izby Handlowe, Przemysłowe, Rolnicze, Pracy Najemnej, inne - katalog niedomknięty)

• konstytucyjne zobowiązanie struktur samorządu gospodarczego do połączenia się w Naczelną Izbę Gospodarczą RP - grupowała wszystkie izby.

• zakres kompetencji samorządu mają określić ustawy, Konstytucja nie przesądzała czy samorząd ma być częścią administracji czy nie

2. Konstytucja kwietniowa z 1935 roku:

• art. 76 - Dla poszczególnych dziedzin życia gospodarczego powołuje się samorząd gospodarczy (Izby Handlowe, Przemysłowe, Rzemieślnicze, Rolnicze, Pracy Najemnej oraz inne zrzeszenia publicznoprawne).

• samorząd miał charakter publicznoprawny

• w konstytucji istniał obowiązek przekazania części kompetencji administracji samorządom

19.VII. 1939 - USTAWA O IZBACH RZEMIESLNICZYCH

3. Konstytucja PRL z lipca 1952:

• Art. 3 - PRL zapewnia obywatelom udział w rządzeniu oraz popiera tworzenie różnych form samorządności ludzi pracy; nastąpiła ostateczna likwidacja wszelkich form samorządu

• 1976 - zmiana konstytucji 

Art. 15 - PRL w trosce o wyżywienie Narodu popiera rozwój samorządu rolniczego: Kółka Rolnicze (Koła Gospodyń Wiejskich) i Spółdzielnie Rolnicze (gdzie rolnicy wnosili swój wkład) miały być traktowane na równi z PGR. W praktyce dyskryminacja indywidualnych rolników -brak samorządu i jego popierania

• 1983 - zmiana konstytucji

• wykreślenie z konstytucji przepisów dyskryminujących indywidualne gospodarstwa rolne

• w konstytucji przewidziano równość sektorów rolnictwa

• 1989 - zmiana konstytucji

Art. 5 - RP gwarantuje swobodę działalności innych form samorządu poza samorządem terytorialnym. Charakter samorządu nie został przesądzony. Przed uchwaleniem tej zmiany zostały jednak uchwalone zmiany w ustawach o samorządzie gospodarczym i rzemieślniczym.

4. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997:

• Art. 17

• W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

• W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej.

• Cele samorządu zawodowego: reprezentacja osób wykonujących zawód; sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu w celu i granicach ochrony porządku publicznego.

• Art.17 ust. 2 przewiduje możliwość powołania w drodze ustaw innych form samorządu, wg poniższych zasad konstytucyjnych: z. fakultatywności - brak obowiązku tworzenia innych form samorządu poza zawodowym; z. celowości: - samorząd inny niż zawodowy nie może ograniczać swobody wykonywania zawodu oraz swobody działalności gospodarczej, inny samorząd musi być powołany w dowolnym innym celu niż te dwa.

• Konstytucja nie przewiduje czy te formy samorządu ma mieć postać formy organizacji prawa publicznego czy prywatnego ani to czy może zostać wyposażony w uprawnienia publicznoprawne czy nie. Są rozbieżności w doktrynie ale poglądem dominującym jest że ten samorząd nie może być częścią administracji publicznej. (Choć w praktyce w ustawie o Izbach Rolniczych jest przewidziane wykonywania zadań zleconych administracji).

REGULACJE SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO W POLSCE. IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWE:

15.VII.1927 - Rozporządzenie Prezydenta RP w/s Izb Przemysłowo-Handlowych

• Art.3 u.1 - są one podmiotami prawa publicznego; nadzór sprawuje min. przemysłu i handlu

• Samorząd dwu szczeblowy:

1. Izby Przemysłowo-Handlowe

2. Związek Izb Przemysłowo-Handlowych

Funkcje Izb Przemysłowo-Handlowych:

• Stała reprezentacja przedsiębiorców w zakresie wykonywania ich działalności

• Prawo inicjatywy do wydania aktów prawnych w zakresie przemysłu i handlu

• Uprawnienia opiniodawcze i doradcze wobec władzy wykonawczej i ustawodawczej (obowiązek ustawodawcy do uzyskania opinii wszystkich projektów aktów ustawodawczych w dziedzinie gospodarki)

• Prawo zakładania szkolnictwa zawodowego

• Prawo opiniowania programów nauczania w państwowych szkołach zawodowych (obowiązek dyr. szkół do uzyskania opinii)

• Prawo delegowania osób do wykonywania funkcji publicznych (do sądów Handlowych, Rozjemców w/s gospodarczych, Brakarzy, Dyspaszerów, Maklerów)

• Organizowanie życia gospodarczego (targi, wystawy, sympozja gospodarcze)

• Prowadzenie Rejestru Przedsiębiorców

• Zbieranie informacji dotyczących najważniejszych wskaźników przedsiębiorców (ilość pracowników, dochód) jako źródło danych dla Urzędu Skarbowego i procedury wyborczej do organów samorządu

• Wykonywanie administracji publicznej w zakresie dotyczącym innych ustaw

• Wydawanie świadectw legalizacyjnych

• Działalność Statystyczna dla Ministra Przemysłu i Handlu

• Powoływanie sądów polubownych

Każda Izba miała odrębny statut składający się z 2 części:

1. REGULAMIN WYBORCZY (zwłaszcza radców)

2. ORGANIZACJA SAMEJ IZBY ORAZ POZOSTAŁA REGULACJA

Tworzenie Izb Przemysłowo-Handlowych:

• Powoływane w drodze uchwały Rady Ministrów na wniosek ministra każde województwo miało oddzielną Izbę

• W Statucie regulamin wyborczy w całości określał Minister Przemysłu i Handlu natomiast zapisy dotyczące organizacji izby tworzyli radcowie a zatwierdzał Minister

Skład Izby Przemysłowo-Handlowej:

W jej skład wchodzili radcowie (a nie jak obecnie przedsiębiorcy):

1. Radcowie wybierani (od 30 do 80): 2/5 wybierali przedsiębiorcy a 3/5 zrzeszenia gospodarcze

2. Radcowie mianowani przez ministra przemysłu i handlu w liczbie 1/10 liczby radców z wyboru; minister nie mógł mianować na radcę urzędnika państwowego

3. Radcowie kooptowani - fakultatywnie, wybierani przez dwie wcześniejsze kategorie radców w ilości do 1/10.

Procedura wyborcza radców z wyboru: Wybory na radców oraz ich zastępców odbywały się raz na 5 lat. Wybory zarządzał i powoływał komisję wyborczą Minister Przemysłu i Handlu. Każda Izba dzieliła się na minimum 2 sekcje (obowiązkowo sekcję Przemysłu i sekcję Handlu), sekcje dzieliły się na grupy, a grupy na kategorie [do kategorii zaszeregowywano ze względu na wysokość płaconego podatku przedsiębiorców posiadających czynne prawo wyborcze (min. 25 lat i prow. dział. gosp., w imieniu małoletniego czynne prawo wyborcze posiadał kierownik). Czynne prawo wyborcze posiadały również Zrzeszenia Gospodarcze (miały na celu reprezentowanie przedsiębiorców), które uzyskiwały je na mocy zgody Ministra Przemysłu i Handlu (musiały się legitymować 3 letnim funkcjonowaniem na danym terenie, wyjątek stanowiło Pomorze)]. Bierne prawo wyborcze przysługiwało osobie która posiadała czynne prawo wyborcze oraz 35 lat życia (kryterium ukryte to znajomość języka polskiego).

ORGANY IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWEJ:

1. Zebranie (wszyscy radcowie - zwoływane co najmniej raz na 3 miesiące: podejmowanie uchwał niezastrzeżonych na rzecz innych organów)

2. Prezes

• reprezentacja izby na zewnątrz

• czuwanie nad wykonywaniem uchwał Zebrania oraz działalnością Biura

• przewodniczył zebraniom plenarnym

• dokonywał kontroli wewnętrznej działalności Izby

3. Prezydium (prezes i vice-prezesi)

4. Zarząd (Prezes + vice-prezesi + 2-4 radców); ich kompetencje (prezydium i zarządu) mogły być takie same (podział ich dokonywany był w statucie):

• opiniowanie programów nauczania

• mianowanie dyspaszerów etc

• opiniowanie w sprawach niecierpiących zwłoki /zamiast zebrania/

• rozstrzyganie wewnętrznych sporów w Izbie

• sprawy wewnątrz organizacyjne

• Biuro (dyrektor biura na czele):

• bieżące funkcjonowanie izby

• referowanie spraw organom izby

• informowanie o każdym bieżącym działaniu

• radcowie byli osobami o statusie pracowników administracji państwowej.

ZWIĄZEK IZB PRZEMYSŁOWO HANDLOWYCH RP

(podmiot prawa publicznego i odrębna osoba prawa prywatnego)

Funkcje:

• Wyrażanie wspólnego stanowiska izb na żądanie władz 

• ujednolicanie poglądów w ważniejszych sprawach, gdy stanowiska rozbieżne to przekazywanie władzy wszystkich stanowisk 

• Współpraca z parlamentem

• Mógł otrzymać również kompetencje analogiczne do Izb Przemysłowo-Handlowych

Skład Związku: Delegaci Izb (Prezesi, vice-prezesi, inni radcowie)

Organy Związku:

1. Zebranie Delegatów

2. Prezes(kierował pracą Prezydium oraz przewodniczył Zebraniu Delegatów)

3. Prezydium (Prezes Związku Izb, 2ch vice-prezesów - wybierani na dwu letnią kadencję)

4. Biuro z Dyrektorem Naczelnym

Finansowanie samorządu gospodarczego: Związek i Izby miały zapewniony udział w podatkach oraz dochody z opłat określonych w ustawach, a także określone środki przewidziane w ustawie budżetowej, były zwolnione z płacenia podatków podobnie jak samorząd terytorialny. Nazwa Izba Przemysłowo-Handlowa była nazwą zastrzeżoną.

Rozwiązanie Izby: (uchwała Rady Ministrów, obszar likwidowanej Izby przejmowały inne Izby w których następowało uzupełnienie składu radców) lub organów Izby(dokonywał Minister Przemysłu i Handlu w przypadku naruszenia prawa).

20-LECIE MIEDZYWOJENNE

SAMORZĄD RZEMIEŚLNICZY

Ustawa z 19 lipca 1939 - Samorząd dwuszczeblowy:

1. IZBY RZEMIEŚLNICZE:

• Były podmiotami prawa publicznego

• Celem ich powołanie była reprezentacja i ochrona rzemiosła

• Były forma samorządu gospodarczego

ZADANIA:

• Opiniowanie projektów aktów prawnych

• Prawo organizowania przedsięwzięć gospodarczych

• Prowadzenie instytutów badawczych

• Edukacja: prowadzenie szkół i przeprowadzanie egzaminów

• Udzielanie informacji

• Statystyczno-informacyjne

• Administracyjne (wydawanie świadectw legalizacyjnych i o pochodzeniu towaru; przyznawanie kwalifikacji - dyplomy na równi z dyplomami uczelni państwowych)

• Reprezentacja i ochrona interesów

• Działalność sądownicza (wskazywanie sędziów sądów handlowych, sądy polubowne)

Istniał obowiązek zrzeszania się cechów w Izby Rzemieślnicze i inne organizacje prywatno-prawne.

Izba Rzemieślnicza składała się z radców. Nadzór nad nimi sprawował Minister Przemysłu i Handlu. Radcowie z wyboru (przez ich organizacje rzemieślnicze) stanowili 3/5 (od 50 do 120). Minister powoływał komisarzy wyborczych. Komisarze wyborczy powoływali Główną Komisję Wyborczą która tworzyła terenowe komisje wyborcze (minister mianował przewodniczącego). 2/5 radców powoływał minister.

ORGANY:

1. Zebranie (wszyscy radcowie mieli obowiązek uczestnictwa, nieobecność na 2ch kolejnych lub 4rech zjazdach w roku wiązała się z możliwością wykluczenia). Zebranie uchwalało statut, władze oraz projekt budżetu (który był zatwierdzany przez ministra); wybierało także Zarząd i komisje rewizyjną

2. Zarząd (Prezes i vice-prezes): kierował pracami izby i reprezentowało ją na zewnątrz

3. Komisja Rewizyjna (kontrola działalności finansowej)

4. Biuro i dyrektor (bieżące funkcjonowanie izby)

2. ZWIĄZEK IZB RZEMIEŚLNICZYCH RP

Obowiązkowa przynależność izb rzemieślniczych.

Funkcje:

• Reprezentacja rzemiosła na szczeblu krajowym

• Koncyliacyjne (ujednolicanie stanowisk)

• Edukatorskie oraz badawcze

Organy:

• Zebranie Delegatów Izb Rzemieślniczych (po 1 osobie z Izby Rz.)

• Rada Związku (Zarząd + Prezes)

• Prezes Związku (Reprezentacja związku na zewnątrz)

Ustawa z 1956 o izbach rzemieślniczych i związku izb rzemieślniczych

• Samorząd dwuszczeblowy

• Rzemiosło uznane za część gospodarki narodowej zgodnie z planami.

• Zdefiniowano izby jako podmioty samorządu gospodarczego i zawodowego

• Pozycja ich była wyznaczona przez zadania

I. IZBY RZEMIEŚLNICZE

Zadania:

1. sprawowanie nadzoru nad cechami (Izby grupowały cechy, a cechy obowiązkowo rzemieślników)

2. reprezentowanie rzemiosła przed organami administracji

3. przeprowadzanie egzaminów czeladniczych i mistrzowskich

4. rola inspekcji, kontrolowanie warunków pracy, umów zbiorowych

Organy:

1. Rada

2. Zarząd

3. Komisja Rewizyjna

4. Sąd Izby (sąd odwoławczy od sądu cechowego)

WYBORY: Dwuszczeblowe, pośrednie. Walne zgromadzenie cechów wybierały delegatów, a ci tworząc okręgowe zgromadzenie wyborcze, które wybierały radców. Minimalna ilość radców: 15.

Nadzór: stanowił Minister przemysłu drobnego i rzemiosła - określał procedurę wyborczą, był organem odwoławczym od uchwał cechów oraz zatwierdzał radców.

Wszyscy radcowie i ich zastępcy byli wybieralni.

II. ZWIĄZEK IZB RZEMIEŚLNICZYCH

• Obowiązkowa przynależność Izb Rzemieślniczych

• Funkcja nadzorcza, kierownicza i koordynacyjna tych Izb

• Nie posiadał kompetencji publiczno-prawnych; był tylko podmiotem prawa prywatnego 

Organy:

1. Rada

2. Zarząd

3. Komisja Rewizyjna

Ustawa z 8 czerwca 1972 o wykonywaniu i organizacji rzemiosła

• Rzemiosło jako część gospodarki socjalistycznej wykonywało zadania związane z planem

• W ustawie odrębnie potraktowane rzemiosło jako osoby fizyczne i prawne

• Wykonywanie rzemiosła wymagało:

1. Zgłoszenia

2. Zezwolenia (kryteria nieostre)

3. Przynależności w jednej z organizacji pierwszego szczebla do wyboru: Cechu lub Spółdzielni Rzemieślniczej

Wprowadzono:

1. Cechy

2. Spółdzielnie

3. Izby

4. Centralny Związek Rzemiosła

SAMORZĄD TRZYSZCZEBLOWY:

I. CECH /podmiot prawa prywatnego/ - charakter branżowy bądź terytorialny

Funkcje:

1. sprawowanie kontroli nad działalnością rzemieślniczą

2. reprezentacyjna

3. kulturalna

4. brak uprawnień administracyjnych

Organy cechu:

1. Walne zgromadzenie

2. Zarząd

3. Sąd cechowy (sankcja to jedynie wniosek do o.a.p. o odebranie uprawnień do wyk. zawodu)

II. IZBY RZEMIEŚLNICZE /podmioty prawa prywatnego/ charakter terytorialny, przynależność cechów obowiązkowa natomiast dobrowolna spółdzielni rzemieślniczych

Funkcje:

1. Nadzór nad cechami

2. Działalność edukacyjna i szkoleniowa

Organy:

1. Odwoławczy sąd rzemieślniczy

2. Komisja rewizyjna

3. Zarząd

4. Zjazd delegatów

III. CENTRALNY ZWIĄZEK RZEMIOSŁA

• Osoba prawna

• Forma samorządu rzemieślniczego

• Nadzór nad wykonaniem przez rzemiosło planów

• Zawieranie układów zbiorowych pracy (warunki pracy i płacy)

Ustawa obecna z 1989 roku o rzemiośle

Kwalifikuje rzemiosło jako formę prowadzenia działalności gospodarczej.

Przynależność do samorządu dobrowolna.

Rzemieślnik to:

• prowadząca działalność gospodarczą osoba fizyczna lub spółka cywilna (nie o. prawna)

• z udziałem pracy własnej

• zatrudniająca do 50 pracowników

• w imieniu własnym i na własny rachunek

Katalog wyjątków (nie rzemiosło):

• gastronomia

• hotelarstwo

• wolne zawody

• usługi artystów grafików

• plastyków i fotografików

• lekarska

• handlowa

FORMY:

1. CECHY: TERYTORIALNE I BRANŻOWE. Cech - osoba prawna prawa prywatnego. Do cechu może należeć również osoba mająca więcej niż 50 prac. ale nie może go zakładać. Założenie cechu - minimum 10ciu rzemieślników określają statut, który zawiera min. 1 organ wykonawczy i dokonują rejestracji w KRS.

Zadania cechów (kat. zamknięty):

• promocja rzemiosła

• rozwijanie więzi między rzemieślnikami

• działalność socjalno-kulturalna i środowiskowa

• działalność samopomocowa;

• reprezentacja rzemieślników wobec oap

Nazwa cechu nie jest zastrzeżona.

2. IZBY RZEMIEŚLNICZE. Forma dobrowolnego grupowania się cechów, innych org. społeczno-gospodarczych mających na celu promocje rzemiosła, samych rzemieślników. Tworzenie: min. 5 cechów statut (1 organ wyk) rejestracja w KRS.

Zazwyczaj są 3 organy: zarządzający, kontrolny, stanowiący.

Cechy i Izby to organizacje pozarządowe (NGO).

Zadania Izb Rzemieślniczych:

• reprezentowanie cechów na zewnątrz;

• działalność kulturalno-oświatowa

• dz. szkoleniowa: prawo przeprowadzania egzaminów na dyplomy czeladnicze i mistrzowskie (nie ma nic wspólnego z dopuszczeniem do wykonywania zawodu) - dyplom ma moc dokumentu urzędowego, odwołanie od wyniku egzaminu do Zw. Rz. Polskiego

• Posiadają prawo legalizowania dokumentów w obrocie krajowym i z zagranicą

3. ZWIĄZEK RZEMIOSŁA POLSKIEGO. Dobrowolny podmiot prawa prywatnego grupuje Izby Rzemieślnicze, Cechy o zasięgu ogólnokrajowym, inne org. społeczno-gospodarcze mające na celu promocje rzemiosła, spółdzielnie rzemieślnicze(obowiązkowo).

Zadania:

• reprezentowanie rzemiosła

• opiniowanie aktów prawnych dotyczących rzemiosła (brak obowiązku przekazywania ich do opiniowania)

• wytyczne niewiążące dla Izb Rzemieślniczych, cechów co do prowadzenia ich działalności

• reprezentacja rzemiosła za granicą

Założenie związku to min. 10 organizacji.

Korzyści bycia rzemieślnikiem:

• bierne prawo wyborcze do organów samorządu rzemiosła

• możliwość należenia do sam. rzemieślniczego

• uproszczona forma opodatkowania

• używanie tytułu rzemieślnika (możliwość uzyskania dyplomu)

Kontynuowanie działalności zmarłego rzemieślnika: wstępnie niepełnoletni mogą kontynuować ale muszą wykazać osobę pełnoletnią która będzie ich reprezentować (musi mieć kwalifikacje rzemieślnicze), także małżonek (nie musi posiadać kwalifikacji).

INNE FORMY SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO:

Ustawa z 1989 o samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców

1. Bycie przedsiębiorcą upoważnia do tworzenia samorządu zawodowego

2. Ustawa ta ma zastosowanie do przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie handlu, usług, transportu i gastronomii.

FORMY ORGANIZACYJNE SAMORZADU PRZEDSIEBIORCÓW:

1. Zrzeszenia Handlu i Usług (dla utworzenia wymagane 50 przedsiębiorców)

2. Zrzeszenia transportu (200 przedsiębiorców)

3. Inne organizacje przedsiębiorców (50 przedsiębiorców - przepis pusty)

Tworzenie:

Zebranie uchwala statut i wybiera członków organu wykonawczego. Organ wykonawczy przedkłada uchwały do sądu rejestrowego. Uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS.

Zadania Zrzeszeń Handlu i Usług:

1. rozwijanie więzi środowiskowych między członkami

2. kształtowanie zasad etyki prowadzenia działalności gospodarczej

3. zadania kulturalno-oświatowo-wychowawcze i socjalne

4. reprezentacja zrzeszonych przedsiębiorców wobec innych podmiotów

ORGANIZACJE OGÓLNOKRAJOWE

tworzy je 10 zrzeszeń: Naczelna Rada Zrzeszeń Handlu i Usług

Zadania: reprezentacja zrzeszeń wobec oap, innych organizacji, przedsiębiorców.

Organy ZRZESZEŃ:

1. Organ uchwałodawczy

2. Organ wykonawczy

3. Organ kontrolny - fakultatywnie

Ustawa z 1991 o organizacjach pracodawców - samorząd wielostopniowy:

1. Związki pracodawców (grupują pracodawców)

2. Konfederacje (grupują związki w praktyce też pracodawców)

3. Federacje (grupują związki w praktyce też pracodawców)

Mogą prowadzić ograniczoną działalność gospodarczą (zysk na cel statutowy, zakaz przekazywania go na rzecz osób tworzących tą organizacje)

Cele/zadania:

• ochrona i reprezentacja interesów pracodawców w odniesieniu zwłaszcza do związków zawodowych ale też do OAP (Jest to jedyny cel - żaden inny nie może być)

• Organizacje pracodawców wchodzą w skład komisji trójstronnej (obok adm. publicznej i zw. zawodowych)

• Związki o zasięgu ogólnokrajowym maja prawo opiniowania aktów prawnych

Tworzenie Związków pracodawców - 3ch pracodawców tworzy zebranie organizacyjne które uchwala statut i wybiera komitet założycielski. KZ w ciągu 30 dni przekazuje uchwały do sądu rejestrowego. (po terminie uchwała traci moc). Dwoista natura: powstają z chwilą podjęcia uchwały ale osobowość prawną uzyskują dopiero z chwilą rejestracji w KRS.

Związki pracodawców mogą prowadzić działalność gospodarczą.

Tworzenie Federacji i Konfederacji - 3 podmioty (pracodawcy lub organizacje pracodawców)

Nadzór permanentny: Sąd rejestrowy i prokurator(może zwrócić się do sądu o zastosowanie sankcji za nieprzestrzeganie prawa, sąd wyznacza termin nie krótszy od 14 dni na usunięcie naruszenia, po tym terminie może:

1. nałożyć grzywnę na każdą z osób która zawiniła

2. zobowiązać w terminie do wyboru nowych władz gdy nie nastąpi wybór to zawiesić działalność org.

3. wykreślić z rejestru na wniosek ministra sprawiedliwości

Ustawa z 8 października 1982 (społeczno zawodowe organizacje rolników).

Obowiązek reprezentowania rolników indywidualnych w zakresie ich interesów.

Zadania:

• opiniowanie - uzgadnianie aktów pr. dot. rolnictwa,

• możliwość wnioskowania do OAP (również RM i ministrów) z propozycji rozwiązań prawnych (projektów) - Procedura: w ciągu 14 dni OAP musi wydać swoje stanowisko lub przedłużyć czas. Gdy odpowiedź OAP nie satysfakcjonuje rolników to mogą złożyć w ciągu 30 dni sprzeciw do tego organu. Rozpoczyna się postępowanie pojednawcze. Komisja Pojednawcza (6 osób po 3 oap i organizacja rolników) pracuje 7 gdy dot. lokalnej OR lub 10 dni gdy ogólnokrajowej. Jej prace kończy porozumienie lub protokół rozbieżności. Gdy protokół rozbieżności to OR może wystąpić do Komisji Arbitrażowej przy Sądzie Powszechnym (bierze pod uwagę względy celowościowe) której przewodniczącym jest sędzia wyznaczony przez prezesa sądu. Gdy OR się nie zgadza to może być przeprowadzona legalna Akcja Protestacyjna jednak nie może polegać na: blokowaniu dostaw żywności, naruszaniu bezpieczeństwa i obronności państwa.

• OR mogą dokonać kontroli każdego przedsiębiorcy prowadzącego działalność na rzecz rolników.

• Kontrolerzy mogą sporządzić protokół pokontrolny i zawiadomić OAP. Mogą kontrolować jakość żywności.

• OR mogą zrzeszać się w międzynarodowe organizacje dot. Rolnictwa

ORGANIZACJE ROLNIKÓW:

1. KÓŁKA ROLNICZE - obszar działania jednej wsi (wyjątkowo dwóch); grupują rolników prowadzących gospodarstwa rolne będące ich własnością lub w dzierżawie; rolników którzy otrzymują świadczenia emerytalne związane z rolnictwem; Jest to podmiot: Samorządny; Niezależny; Dobrowolny mający na celu reprezentacje interesów społecznych i zawodowych rolników;

Tworzenie: Minimum 10 rolników (w tym min. 8 prowadzących gospodarstwa rolne) Rolnicy wybierają Komitet Założycielski który dokonuje wpisu do KRS. Kółka obowiązkowo zrzeszają się w Gminnych, Powiatowych, Wojewódzkich Związkach Kół i Organizacji Rolniczych albo w Krajowym Związku Kół i Organizacji Rolniczych.

2. KOŁA GOSPODYŃ WIEJSKICH - nie posiadają odrębnej osobowości prawnej; Może funkcjonować jako wewnętrzna struktura kółka rolniczego natomiast jako samodzielna struktura podlega rejestracji w Wojewódzkim Związku Kół i Organizacji Rolniczych;

Zadania: - poprawa bytu, losu Pań w rolnictwie;

3. ROLNICZE ZRZESZENIA BRANŻOWE grupują rolników prowadzących działalność gospodarczą w wyspecjalizowanym zakresie - obejmują swoją działalnością obszar powiatu; Można być członkiem jednocześnie kółka i Rolniczego Zrzeszenia Branżowego;

4. ZWIĄZKI ROLNICZYCH ZRZESZEŃ BRANŻOWYCH: grupują producentów na obszarze całego kraju.

5. ZWIĄZKI KÓŁ I ORGANIZACJI ROLNICZYCH

a) GMINNE-dla utworzenia wymagane jest co najmniej 3 kółka, organizacje rolnicze; członkami mogą być też sami rolnicy

b) WOJEWÓDZKIE LUB POWIATOWE - założyciele co najmniej 3 Gminne ZKiOR; Związki te muszą obowiązkowo zrzeszać się w Krajowym Związku Kół i Organizacji Rolniczych

c) KRAJOWY ZWIĄZEK KÓŁ I ORGANIZACJI ROLNICZYCH - podmiot ogólnokrajowy, niezależny, samorządny, obligatoryjny dla organizacji terytorialnie podrzędnych oraz fakultatywny dla pozostałych

Zadania:

• reprezentacja wobec Rady Ministrów i parlamentu

• opiniowanie aktów prawnych stanowionych przez naczelne organy adm. publicznej

• reprezentacja na arenie międzynarodowej

• organ lustracyjny wobec swoich członków-organizacji rolniczych lustracja wg kryteriów rzetelności, gospodarności, celowości

• Organy gmin i powiatów obowiązane są przekazywać każdy projekt aktu prawnego dot. rolnictwa Kółkom - Kołom Gosp. Wiejskich - Branżowym, Gminnym i Powiatowym ZKiOR

• Organy administracji rządowej w województwie i samorządu wojewódzkiego 

• przekazują Branżowym i Wojewódzkim ZKiOR natomiast naczelne organy adm. rządowej przekazują Krajowemu ZKiOR.

Formy współpracy z OAP:

• Inicjatywa projektów aktów prawnych

• Wspólne komitety

• Udział przedstawicieli OR w pracach danego OAP

Ustawa z 14 grudnia 1995 o Izbach Rolniczych

CELE:

• Reprezentowanie rolnictwa w ramach swojej właściwości terytorialnej

• Obligatoryjne członkowstwo rolników - powstaje z mocy prawa po przez prowadzenie gospodarstwa rolnego, opłacanie podatku rolnego, wniesienie wkładu we spółdzielnie rolniczą, korzystanie ze szczególnych form opodatkowania dz. gospodarczej i jednocześnie nie pobieranie świadczenia rolniczego

• Powstały z mocy prawa w każdym województwie jako odrębna osoba prawa prywatnego

• Działalność opiniodawczo-doradcza

• Krajowa Rada Izb Rolniczych opiniuje akty o charakterze ogólnokrajowym natomiast Wojewódzkie IR akty na szczeblu prawa miejscowego na szczeblu województwa - nieprzedłożenie przez OAP aktu do opiniowania powoduje niewejście w życie aktu pr. miej. Izby mają 14 dni na wyrażenie op. do aktu pr. miejsc. na szcz. wojewódzkim; natomiast na szczeblu rządowym mają minimum 14 dni z możliwością przedłużenia tego terminu przez OAP. Opiniowanie nie dotyczy przepisów porządkowych. Brak opinii w terminie oznacza pozytywną opinię;

• działalność informacyjno-statystyczna dla rolników (co powinno się uprawiać na danym terenie) oraz dla administracji (dane statystyczne)

• wykonywanie administracji publicznej (brak uprawnień władczych) zaliczają się tu komp. opiniodawcze ale przede wszystkim IR mogą zawierać porozumienia i na ich podstawie wykonywać zadania zlecone spośród zadań własnych samorządu terytorialnego, tak więc Prezes Izby we własnym imieniu może wydawać decyzje administracyjne a organami wyższego stopnia (odwoławczymi) będą w tym wypadku SKO - gdy zlecono zadanie własne gminy lub wojewoda gdy zadanie własne zespolonej adm. rządowej /wojewoda przekazując zadania do wykonania sam staje się organem odwoławczym (w miejsce ministra rolnictwa - co miałoby miejsce jakby wojewoda był organem 1 stopnia)

• Izba Rolnicza nie może prowadzić działalności gospodarczej, ale może pobierać opłaty za swoje usługi a także może być np. akcjonariuszem, wspólnikiem, fundatorem przedsiębiorcy

Organy IR:

1. Walne Zgromadzenie (członkowie pochodzą z wyboru dwu stopniowego (ilość miejsc w gminie na podstawie powierzchni użytków rolnych w gminie / 1 osoba na każde 4'000 ha użytków / Osoby wybrane tworzą zebranie wyborcze które wybiera członków Walnego Zgromadzenia)

2. Zarząd (5 osób) wykonuje kompetencje WZ gdy WZ nie funkcjonuje, dla podjęcia skutecznego oświadczenia woli potrzebne jest oświadczenie dwóch osób

3. Komisja Rewizyjna - zajmuje się ocena funkcjonowania organów

4. Rada Powiatowa - Opiniuje projekty aktów prawnych w powiecie oraz wykonuje zlecone zadania powiatowe.

IR obowiązkowo zrzeszają się w KRAJOWEJ RADZIE IR która składa się z 32 osób (prezes +vice-prezesi) i jedna osoba wybrana przez WZ)

Organy KRIR :

1. Zarząd

2. Komisja Rewizyjna

Finansowanie IR- dochody własne - 2% udział w podatku rolnym w każdej gminie

Nadzór nad IR sprawuje wojewoda natomiast nad KRIR Minister Rolnictwa a w zakresie zadań zleconych OAP które je przekazały; Zarządy izb przekazują organowi nadzorczemu uchwały organów izb w terminie 14 dni, organ może w ciągu 30 dni stwierdzić nieważność (na jego decyzje przysługuje organizacji skarga do S.A.) W przypadku rażącego naruszenia prawa Minister Rolnictwa może nakazać wybory zarządu.

1949 - Dekret o utworzeniu Polskiej Izby Handlu Zagranicznego - odrębna osoba prawa prywatnego i publicznego /świadomy wyłom, gdyż chodziło o stosunki z zagranicą/

Zadania:

• Nawiązywanie stos. Gospodarczych z innymi krajami oraz między polskimi przedsiębiorstwami państwowymi a innymi podmiotami

• Zadania o char. Informacyjnym - przekazywanie tych inf. Polskim przedsiębiorcom

• Organizowanie, sympozjów, spotkań, etc.

• Wnioskowanie i opiniowanie aktów prawnych dot. obrotu prawnego z zagranicą

• Mogła wykonywać zadania przekazane przez organy naczelne

BANK HANDLOWY - zajmował się tylko „zagranicą”

KATEGORIE CZŁONKOSTWA:

1. Członkowie ZWYCZAJNI (przedsiębiorstwa państwowe)

2. Członkowie HONORNOWI (os. fizyczne i os. Prawne, których zasługi dla rozwoju handlu z zagranica były duże, członkostwo fakultatywne; brak prawa głosu)

3. Członkowie KORESPONDENCI (osoby, które współpracowały z PIHZ; pracownicy Ambasad i Konsulatów)

ORGANY:

1. WALNE ZEBRANIE (członkowie i przedstawiciele urzędu planowania gospodarczego)

2. RADA PIHZ

3. PREZES (mianował go prezes Rady Ministrów)

4. PREZYDIUM

5. KOMISJA REWIZYJNA

USTAWA Z 30 MAJA 1989 R. O IZBACH GOSPODARCZYCH (obowiązuje do teraz w całości-15 artykułów) Te izby nie są samorządem gospodarczym w przyjętym powszechnie znaczeniu. Są fakultatywne (z wyjątkami). Działalność opiera się o ustawę i statut. Izby są podmiotami prawa prywatnego mające odrębną osobowość prawną. SA to samorządowe organizacje przedsiębiorców.

TWORZENIE - przedsiębiorcy w wyjątkiem os. fizycznych prowadzących działalność uboczną (wykonywanie działalności przez osobę fizyczna w zakresie usług; jeśli ktoś chciał prowadzić dział. uboczną musiał mieć inne źródło dochodu). Teoretycznie każdy przedsiębiorca może utworzyć Izbę Gospodarczą.

CELE IZB GOSPODARCZYCH:

• Reprezentacja

• Ustalanie i rozwijanie zasad etyki zawodowej (ustalanie zwyczajów i praktyk handlowych)

• Opiniowanie projektów aktów normatywnych(opiniowanie nowych jak i ocena już funkcjonujących). Nie może natomiast wnioskować - składać projekty aktów normatywnych ani też nie istnieje obowiązek OAP przekazywania aktów do opiniowania. Przewodniczący komisji ma możliwość zapraszania przedstawicieli organów na posiedzenia komisji parlamentarnych, przedstawiciel IG ma status taki sam jak każda osoba zaproszona. W praktyce dużą rolę odgrywa tu Krajowa IG, do której to zwykle trafiają akty do zaopiniowania

• Przyczynianie się do tworzenia coraz lepszych warunków obrotu gospodarczego oraz określanie celów

• Współpraca z administracją oświatową (pomoc w zakresie rozwijania kształcenia zawodowego) - z własnej inicjatywy nic nie może robić - to tylko adm. oświatowa może zwrócić się do IG o pomoc

• Uprawnienia doradcze (możliwość delegowania swoich przedstawicieli do ciał doradczych różnych OAP)

• Działalność informacyjna skierowana do przedsiębiorców

• Działalność szkoleniowo-doradcza

• Możliwość przekazania im fragmentu administracji publicznej (tylko Rada Ministrów w drodze rozporządzenia - jednak wcześniej musi być wydana odpowiednia ustawa - musi być podstawa w akcie rangi ustawowej)

• Art. 469⁶ kpc - IG może w trakcie postępowania przed sądem gosp. brać udział na rzecz jednej ze stron za jej zgodą, gdy zgodnie ze statutem reprezentuje przedsiębiorców danego rodzaju

• Na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest traktowana jak każdy przedsiębiorca (może być podmiotem oskarżanym o praktyki monopolistyczne lub sama wszcząć takie postępowanie) - ma obowiązek informowania o przedsiębiorcy wobec którego toczy się takie postępowanie

• IG mogą tworzyć fundusze emerytalne; sądownictwo polubowne

• Uczestnik postępowania administracyjnego art. 31 kpa na prawach stron

• Pracodawca w zakresie prawa pracy

Można określać w statucie dodatkowe zadania jednak powinny one mieścić się w granicach tych celów.

Tworzenie IG:

1. Zasada: teren działania Izby, gdy teren działania izby nie przekracza 1 województwa to do założenia wymagane jest 50 przedsiębiorców, gdy większy to 100 przedsiębiorców.

2. Wyjątek:

• producenci rolni lub grupy producentów wtedy 20 grup producentów rolnych lub 10 związków grup producentów rolnych; rejestr prowadzi wojewoda

• przedsiębiorcy prowadzący towarzystwa/fundusze emerytalne - 2 towarzystwa

• Towarowe Domy Maklerskie - 15 TDM

• Towarzystwa i Fundusze prowadzące działalność w zakresie obrotu papierami wartościowymi - min. 10

3. Procedura: (3 dokumenty, które składa się do KRS. Jeżeli statut nie narusza ustaw to sąd wydaje postanowienie o dokonaniu wpisu. Od tego momentu Izba jest odrebna osoba prawną.)

• uchwalenie statutu

• akt przyjęcia treści statutu

• upoważnienie Komitetu Założycielskiego do podjęcia czynności przed sądem rejestrowym /notarialne/

STATUT MUSI ZAWIERAĆ TREŚĆ OBLIGATORYJNA I TREŚCI FAKULTATYWNE.

Obligatoryjna treść statutu:

1. Nazwa IG (nie ma zastrzeżenia pojęcia „Izba Gospodarcza”)

2. Siedziba na terenie RP

3. Określenie obszaru funkcjonowania

4. Określenie celów IG (+rozwinięcie ogólnych celów)

5. Prawa i obowiązki członków danej izby (prawa: uzyskiwanie informacji, bierne i czynne prawo wyborcze, uczestnictwo w konferencjach, pomoc w zakresie swojej dz. gosp.; obowiązki: przestrzeganie przepisów prawa i statutu oraz uchwał, wnoszenie składek członkowskich, uczciwe postępowanie) oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie (maksymalne to wykreślenie), kategorii członkowstwa

6. Określenie organów obligatoryjnych IG:

• Organ stanowiący (najwyższy): Walne Zgromadzenie Członków Izby (równość głosu)

• Organ wykonawczo-zarządzający (Zarząd lub Prezes lub Prezydium)

• Fakultatywnie organ kontrolny (zwykle Komisja Rewizyjna)

• Zasady Finansowania IG: składki członkowskie, dochód, dotacje, subwencje, zapisy, spadki

• Zasady likwidacji i przeznaczenia majątku

Treść fakultatywna statutu:

1. dopuszczalność prowadzenia działalności gospodarczej

2. wewnętrzna procedura odwoławcza

3. możliwość ustania członkowstwa (wystąpienie, wykluczenie, wykreślenie)

4. posługiwanie się nazwą w różnych językach oraz pieczęcią IG

5. tworzenie wewnętrznej struktury organizacyjnej (biura, itp.)

ODRĘBNE IG - Banki - tworzą tzw. Bankowe IG i posiadają inny zakres uprawnień:

• tworzenie warunków do rozwoju usług bakowych między bankami

• wymiana informacji co do banków i klientów banków

• Arbitraż bankowy -wewnętrzne postępowania rozstrzygające spory między bankami, bankami a klientami

• możliwość tworzenia wspólnie z Bankami Izb Rozliczeniowych


IZBY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - samorząd obligatoryjny.

Organy:

1. Walne Zgromadzenie

2. Zarząd

3. Komisja Rewizyjna

Funkcje:

• reprezentowanie ubezpieczycieli

• działalność opiniodawcza

• gromadzenie informacji o nierzetelnych agentach ubezpieczeniowych

• kształtowanie standardów etycznych w zakresie działalności ubezpieczeniowej (brak uprawnień władczych)

• nie prowadzi samodzielnie działalności gospodarczej, ale może utworzyć odrębnego przedsiębiorcę

IZBA GOSPODARCZA DOMÓW SKŁADOWYCH - samorząd obligatoryjny.

(przyjmują towar na przechowanie i wystawiają papier wartościowy upoważniający do dysponowania nim przez okaziciela)

Organy:

1. Walne Zgromadzenie

2. Zarząd

3. Komisja Rewizyjna

Funkcje:

• kształtowanie zasad prowadzenia dział. gosp. w zakresie domów składowych

• reprezentacja

• opiniowanie projektów aktów prawnych

SAMORZĄD GOSPODARCZY DRUGIEGO SZCZEBLA

Izby Gospodarcze mogą dobrowolnie tworzyć KRAJOWĄ IZBĘ GOSPODARCZĄ (do założenia wymagane są min. 2 IG). Jest ona reprezentantem zrzeszonych w nie Izb. Istnieje tylko jedna Krajowa Izba Gospodarcza grupująca Izby Gospodarcze wszystkich sektorów, ale wiele OGÓLNOKRAJOWYCH IZB GOSPODARCZYCH w konkretnych sektorach gospodarki - tworzą ją Izby Regionalne i grupuje przedsiębiorców tylko z jednej branży.

KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA jest odrębną osobą prawną niepowiązaną hierarchicznie w żaden sposób z IG. Do KIG włączono jako odrębną strukturę (nie jest organem KIG) Polską Izbę Handlu Zagranicznego (funkcjonującą w latach 1949-1989)

Obecne funkcje PIHZ:

1. możliwość organizowania wystaw, targów

2. pełnienie funkcji Izby Przemysłowo-Handlowej wobec przedsiębiorców działających za granicą (legalizowanie dokumentów)

3. możliwość tworzenia sądu polubownego - Sąd Arbitrażowy (odrębna struktura, nie jest organem KIG) - wyrok ma moc równą wyrokowi sądu powszechnego. Sędzia Sądu Arbitrażowego nie może być sędzią sądu powszechnego lub administracyjnego

4. możliwość tworzenia w porozumieniu z MSZ jednostek organizacyjnych za granicą

Organy Krajowej Izby Gospodarczej:

1. Walne Zgromadzenie (organ odwoławczy od rozstrzygnięć Rady lub Prezydium - ponad 300 osób; wykluczenie poprzez: wykluczenie, wystąpienie, wykreślenie)

2. Komisja Rewizyjna (od 5 do 9 osób; kontrola finansowa)

3. Komisja rozjemcza (od 5 do 9 osób, rozstrzyga spory między członkami KIG, członkami a innymi osobami)

4. Rada KIG (52 osoby)

5. Prezydium KIG (od 20 do 26 członków wybranych przez WZ, kieruje pracami KIG, reprezentuje KIG na zewnątrz)

6. Prezes KIG (wyraża stanowiska i opinie w imieniu KIG na zewnątrz; do składania oświadczenia woli w imieniu KIG wymagane jest oświadczenie Prezesa i 1 osoby z Prezydium)

7. Biuro i Sekretarz Generalny (kierownik biura - zatrudnia pracowników i odpowiada za bieżące funkcjonowanie)

Zadania Walnego Zgromadzenia Krajowej Izby Gospodarczej:

• świadczenie usług na rzecz przedsiębiorców

• tworzenie katalogów informacji dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej

• współpraca z innymi organizacjami i OAP w zakresie poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej

• udzielanie pomocy organizacyjnej w zakresie prowadzenia dz. gosp.

• organizowanie spotkań - wystaw - targów

• powoływanie ekspertów w dziedzinie prowadzenia działalności gospodarczej (jednak brak prawa ich desygnowania do OAP)

DWUSTRONNE LUB WIELOSTRONNE IZBY GOSPODARCZE - stanowią odrębne Izby Gospodarcze mające osobowość prawną. Warunek: uczestnictwo przedsiębiorców z co najmniej 2 państw.

PROCEDURA UTWORZENIA: tworzona na wniosek przedsiębiorców kierowany do Krajowej Izby Gospodarczej, która indywidualnie określa szczegółowe warunki jej tworzenia i wymaganą ilość przedsiębiorców a także podstawową treść statutu. Następnie przedsiębiorcy kierują wniosek do Sądu Rejestrowego o zarejestrowanie. Każda Izba sama ustala liczbę przedsiębiorców koniecznych do jej założenia. Głównym celem jest promowanie rozwoju obrotu gospodarczego miedzy założycielami, czyli pomiędzy przedsiębiorcami polskimi i innego państwa. Organy są dowolne obligatoryjne jest jedynie Walne Zgromadzenie.

NADZÓR NAD IZBAMI GOSPODARCZYMI:

• gdy obszar działania IG jest większy niż jedno województwo: ministrowie właściwi z uwagi na przedmiot działania IG

• gdy izba obejmuje działaniem obszar jednego województwa - wojewoda

Uprawnienia organu nadzorczego:

• wystąpić do organu Izby o usunięcie naruszenia prawa z wyznaczeniem terminu

• wystąpić do Sądu Rejestrowego o zastosowanie jednej z trzech sankcji:

1. Upomnienia

2. Uchylenia uchwały lub innego aktu podjętego przez izby

3. Wykreślenia izby z rejestru sądowego (gdy rażące naruszenie prawa)

MOŻLIWOŚĆ PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:

Izby Gospodarcze co do zasady mogą prowadzić działalność gospodarczą:

1. Na zasadach ogólnych

2. Zysk nie podlega podziałowi między przedsiębiorców ani organy

3. Zysk może być jedynie przeznaczony na realizacje celów statutowych

SPOSOBY UTRATY CZŁONKOWSTWA W IG:

1. Wystąpienie

2. Wykluczenie (z powodu naruszenia zapisów statutu)

3. Wykreślenie (utrata przesłanek członkowstwa np. wykreślenie z KRS lub niepłacenie składek członkowskich przez 2 lata)

REGULACJE SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO W INNYCH KRAJACH

Istnieją dwa modele samorządu gospodarczego:

1. MODEL PRYWATNO-PRAWNY (dobrowolne organizacje prawa prywatnego - w Europie występuje w Wielkiej Brytanii, Skandynawii, Belgii, Portugalii, na Węgrzech, Serbii, byłych republikach radzieckich)

2. MODEL PUBLICZNO-PRAWNY (obligatoryjne członkowstwo, wykonywanie funkcji administracji publicznej występuje w Europie we wszystkich innych państwach)

PRYWATNO-PRAWNY SAMORZĄD GOSPODARCZY w różnych krajach świata:

WIELKA BRYTANIA

• Stowarzyszenia Brytyjskich Izb Handlowych (prywatne formy grupowania przedsiębiorców - najczęściej stowarzyszenia a rzadziej spółki)grupują przedsiębiorców zatrudniających min. 1000 pracowników (10% ogółu przedsiębiorców brytyjskich)

• Wszystkie samorządy w GB grupują łącznie około 20% przedsiębiorców

• Stowarzyszenia Brytyjskich Izb Handlowych mają znaczący udział w tworzeniu zasad działalności gospodarczej współpracują w tym zakresie z ministrem ds. handlu. W ramach tej współpracy Stowarzyszeniom Brytyjskich Izb Handlowych przekazane zostały zadania i finanse na ich wykonanie:

• zbieranie informacji o stanie gospodarki brytyjskiej

• granty na działalność szkoleniową.

• rząd Wielkiej Brytanii zachęcał do członkowstwa w samorządzie przyznając w praktyce zamówienia tylko członkom tego samorządu

• Przykładowy statut Izby Gospodarczej w Wlk. Brytanii przewiduje:

• ograniczenie członkowstwa do przedsiębiorców funkcjonujących na danym terenie

• możliwość wykluczenia przedstawicieli w każdej chwili

• obowiązek płacenia składki

• ORGANY:

1. Walne Zgromadzenie

2. Komitet Wykonawczy (Urzędnicy + osoby wybrane przez WZ)

3. Urzędnicy (Prezydent, Prezydent junior, Skarbnik / funkcja honorowa /)

Krótka kadencyjność organów (1 rok), coroczny audyt.

IRLANDIA

• Zadania Irlandzkiej Izby Handlowej: promocja irlandzkich przedsiębiorców w kontaktach z Polską i polskich w kontaktach z Irlandią

• Organy:

1. Zgromadzenie Ogólne (przedsiębiorcy)

2. Rada Izby (zastępuje ZO - 5 osobowa)

3. Dyrektor Wykonawczy (zajmuje się bieżącym f. izby)

4. Honorowy Prezes/Przewodniczący

WĘGRY

• Obecnie samorząd dobrowolny (od 1994 do 1998 był obligatoryjny); odrębny dla rolników, rzemieślników i gospodarczy

• SAMORZĄD 2 STOPNIOWY

1. Wojewódzkie Izby Samorządu Gospodarczego

2. Krajowa Izba Samorządu Gospodarczego

• ORGANY:

1. Zgromadzenie Delegatów (wybierani przez przedsiębiorców)

2. Prezes (wybierany przez ZD a zatwierdzany przez wojewodę - na szczeblu regionalnym - lub Premiera - na szczeblu krajowym)

3. Prezydium

4. Komisja Rewizyjna

5. Komisja Etyczna

• ZADANIA:

• reprezentacja

• opiniowanie aktów prawnych

• prowadzenie szkolnictwa zawodowego

• prawo wytaczania powództw

• szczególna aktywność w dziedzinie ochrony środowiska

SZWECJA

• 12 regionalnych Izb Gospodarczych w formie spółek cywilnych i stowarzyszeń, nad którymi władza nie sprawuje żadnej kontroli ani nadzoru

• Mogą teoretycznie wykonywać administracje ale w praktyce tego nie robią

• Zajmują się głównie działalnością lobbystyczną w parlamencie i rządzie; pomocą przedsiębiorcom i promowaniem eksportu

UKRAINA

• Ustawa z 1993 o samorządzie gospodarczym

• Samorząd trójszczeblowy:

1. Regionalne Izby Gospodarcze (Kijowska, Sewastopolska + inne)

2. Izba Gospodarcza Autonomicznej Republiki Krymu

3. Ogólnokrajowa Ukraińska Izba Handlu i Przemysłu

• Zadania:

• promowanie wymiany gospodarczej

• reprezentacja przedsiębiorców wobec adm. publicznej określonego szczebla

• promocja gospodarki ukraińskiej na zewnątrz

• wydawanie dokumentów handlowych w handlu z zagranicą (świadectwa pochodzenia towaru)

• pomoc przedsiębiorcom w podejmowaniu działań

• W każdym obwodzie utworzona jest 1 izba

• Zakładanie Izby: 50 założycieli izby regionalnej (ukraińskie osoby prawne, osoby fizyczne, stowarzyszenia dla promocji rozwoju gospodarczego) lub Izby regionalne oraz przedsiębiorcy dla Izby Ogólnokrajowej

• Procedura: WZ uchwala statut i powołuje komitet założycielski który dokonuje zgłoszenia w ciągu 30 dni do organu rejestrowego (Minister Sprawiedliwości dla ogólnokrajowej lub Regionalne Komitety Prawne (Kolegia Prawnicze) dla izb regionalnych), który dokonuje kontroli statutu pod względem legalności (jedyna przesłanka) odmowa rejestracji jedynie w wypadku naruszenia przepisów ustawy

• Wszystkie IR muszą być członkami Ogólnokrajowej IR

IRAN

• Ustawa z 1991 roku (zbliżony do modelu fakultatywnego)

• Samorząd dwuszczeblowy:

1. Izby Regionalne (min. 50 przedsiębiorców; odrębna izba dla Teheranu)

2. Ogólnokrajowa

• Organy dla szczebla regionalnego:

1. Rada Dyrektorów (zarząd - 5 osób)

2. Zebranie Delegatów

• Organy dla szczebla ogólnokrajowego:

1. Rada Dyrektorów (zarząd - 7 osób)

2. Zebranie Delegatów (składa się z delegatów Izb Regionalnych oraz innych organizacji)

3. Najwyższa Rada Nadzorcza (Ministrowie Rządu oraz 3 osoby wybrane z samorządu gospodarczego)

• Cele: promowanie rozwoju handlu , rozwój handlu zgodnie z zasadami islamu.

PAPUA NOWA GWINEA

• Samorząd dwuszczeblowy: regionalny i ogólnokrajowy

• Izby Handlu i Przemysłu w skład Izby Ogólnokrajowej wchodzą prezesi izb regionalnych

• Zadania: promowanie działalności gospodarczej, pomoc przedsiębiorcom, szkolenia

• Organy:

1. Zarząd (funkcje honorowe (bez wynagrodzenia))

2. Prezydent

3. Vice-prezydent

4. Skarbnik

5. Sekretarz

Działa w trybie sesyjnym - sesje raz na kwartał.

NEPAL

• Kilka niepowiązanych wzajemnie szczebli samorządu od 1965:

1. 8 międzynarodowych IG dwustronnych

2. 79 lokalnych (miejskich) IG

3. 43 regionalne

4. Ogólnokrajowa Federacja Izb Gospodarczych (w skład niej wchodzą międzynarodowe, lokalne, regionalne, narodowe organizacje gospodarcze, 376 największych prywatnych i publicznych przedsiębiorców)

• Organy ogólnokrajowej IG :

1. Walne Zgromadzenie

2. Komitet wykonawczy (62 osoby powoływane na 2 lata z możliwością wcześniejszego odwołania)

3. Prezydent (stoi na czele)

4. Rada pracodawców (rozstrzyga spory między pracodawcami a pracownikami)

PUBLICZNO-PRAWNY (OBLIGATORYJNY) SAMORZĄD GOSPODARCZY w innych krajach świata:

AUSTRIA

• Samorządy jako podmioty prawa publicznego funkcjonujące na podstawie odrębnych ustaw

• Samorząd dwuszczeblowy:

1. Krajowe Izby Gospodarcze (w każdym kraju)

2. Ogólnozwiązkowa Izba Gospodarcza

podlegają nadzorowi ze względu na kryterium legalności, wykonują zadania własne i zlecone.

• Zadania własne:

• obowiązek konsultowania projektów aktów prawnych

• reprezentacja

• obowiązek ochrony interesów przedsiębiorców

• wydawanie opinii, świadectw pochodzenia towaru itp.

• Zadania zlecone: - prowadzenie i nadzorowanie procesów kształcenia zawodowego

• Związkowa Izba Gospodarcza jest reprezentantem Krajowych Izb Gospodarczych przed parlamentem związkowym

• Każdy kraj ma jednostki handlowe podlegające nadzorowi austriackiej Izby Gospodarczej

• Izby dzielą się na sekcje. Organy Izb:

1. Prezes Izby

2. Prezydium (3 osobowe)

3. Zarządy Izb

4. Komisje Prawa Pracy (rozstrzygają spory między pracownikami a pracodawcami)

5. Zgromadzenie Ogólne

FRANCJA

• Przynależność automatyczna i obowiązkowa (przedsiębiorcy nie wpisują się sami)

• SAMORZĄD TRÓJPOZIOMOWY:

1. Lokalne Izby Handlu i Przemysłu (162 izby)

• Zadania: wyrażanie opinii na temat przem. i handlu na danym terenie; sygnalizowanie administracji problemów; działalność szkoleniowo informacyjna

• Źródła dochodu: specjalny podatek pobierany z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców

2. Regionalne Izby Handlu i Przemysłu

• Zadania: reprezentacja Izb Lokalnych wobec adm. regionalnej

• Skład: wszystkie izby w danym regionie, które wpłacają składki

3. Zgromadzenie Francuskich Izb Handlu i Przemysłu

• Skład: prezesi lokalnych i regionalnych izb

• Zadania: reprezentowanie izb przed parlamentem francuskim oraz organami UE

NIEMCY

• Izby jako podmioty prawa publicznego wykonujące administrację publiczną

• Samorząd obligatoryjny; przedsiębiorcy musza należeć do jednej z izb z chwila rejestracji

• Samorząd dwuszczeblowy:

1. Izby terenowe (83 regionalne i lokalne Izby Gospodarcze)-przynależność przedsiębiorców z mocy prawa

• Zadania: wyrażanie opinii o aktach prawnych - krajowych (opiniowanie obligatoryjne) oraz aktów prawa europejskiego (opiniowanie fakultatywne); nadzór i kształtowanie szkolnictwa zawodowego; udział w kształtowaniu budżetów komunalnych; pomoc w rozpoczynaniu działalności gospodarczej; legalizacja dokumentów

2. Zrzeszenie Niemieckich Izb Przemysłowo-Handlowych

• Organy:

1. Zgromadzenie Ogólne (Prezesi i vice-prezesi Izb lokalnych)

2. Prezydium

3. Prezes

4. Dyrektor Generalny

HOLANDIA

• Samorząd dwuszczeblowy

1. Regionalne Izby Przemysłowo-Handlowe (36)

2. Izba Federacyjna

• Organy:

1. Walne Zgromadzenie (maksymalnie 60 osób wybieranych w dwu stopniowych wyborach)

2. Prezes

3. Prezydium

4. Komisja Rewizyjna

• Zadania: forum wymiany informacji (spotkania członków organów z przedsiębiorcami), prowadzenie rejestrów przedsiębiorców (podobnie na Łotwie), działalność promocyjna, integracja przedsiębiorców w ramach środowiska biznesowego, działalność informacyjno-doradcza, działalność szkoleniowa

HISZPANIA

• Hiszpańskie Izby Handlu, Przemysłu i Żeglugi (COCIN) - podmioty prawa publicznego

• Działają na podstawie dekretów królewskich z XIX w.

• Zadania: doradztwo wobec administracji samorządowej i rządowej, współtworzą odrębny OAP odpowiedzialny za export hiszpańskich towarów, promowanie exportu (pomoc finansowa dla przedsiębiorców)

WŁOCHY

• Funkcjonuje od chwili powstania państwa włoskiego

• Samorząd obligatoryjny o charakterze publicznym (CCIAA), osoby prawne prawa publicznego

• Samorząd dwuszczeblowy:

1. Regionalne Izby (mają prawo uczestniczyć w kształtowaniu rozwoju regionalnego, mogą uzyskać zgodę ministerstwa żeby samodzielnie odpowiadać za przygotowanie planu rozwoju)

2. Izba Ogólnokrajowa

• Ustawa z 1997 r.: szereg uprawnień przyznano szczeblowi regionalnemu w ramach decentralizacja administracji włoskiej

• Ustawa nr 112: duży zakres uprawnień dotyczący zakładania przedsiębiorstw

• Zadania: wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności, promowanie sportu, zadania szkoleniowe, prowadzenie ośrodków badawczych

KAMBODŻA

• Samorządy działają jak podmioty prawa publicznego na podstawie dekretu króla z 1995 roku

• Nadzór sprawuje minister gospodarki

• Samorząd dwuszczeblowy:

1. Regionalne Izby Gospodarcze - tworzone w drodze dekretów ministra, tworzą je na szczeblu regionalnym delegaci wybierani przez przedsiębiorców (nie sami przedsiębiorcy)

• Zadania: promowanie działalności gospodarczej, opiniowanie projektów aktów prawnych, opiniowanie projektów podatków dla przedsiębiorców, tworzenie warunków wymiany handlowej.

• Najważniejszy samorząd w stolicy kraju PHNOM PEHN został stworzony 15 października 1995 w jego skład wchodzi 20 delegatów (w tym 3 kobiety) - reprezentowany jest każdy sektor gospodarki.

• Prawo wyborcze ustalane jest indywidualnie na podstawie wysokości płaconej składki członkowskiej

• Ogólnokrajowa Izba Gospodarcza

ETIOPIA

• Samorząd obligatoryjny

• Samorząd dwustopniowy(regionalny oraz w stolicy kraju Adis Abebie i jeszcze jednym innym mieście)

1. Izba Regionalna (członkowstwo - reprezentanci miejskich IG i organizacji związanych z gospodarką, reprezentanci regionalnych organizacji sektorowych oraz reprezentanci organizacji gospodarczych na poziomie jakby gmin)

2. Izba Ogólnokrajowa (reprezentanci IR + reprezentancie przedsiębiorców z najważniejszych sektorów gospodarki, reprezentanci stowarzyszeń gospodarczych o zasięgu krajowym)

• Cel: pomoc w rozwijaniu gospodarki (poszukiwanie rynków zbytu)

• Organy:

1. Rada (wybiera zarząd, nadzoruje, formułuje wytyczne)

2. Zarząd (max. 15 osób: prezydent, zastępca, sekretarz, inni urzędnicy)

GRUZJA

• Ustawa z października 2001

• Samorząd obligatoryjny dwustopniowy:

1. Izby regionalne oraz Izba Autonomicznej Republiki Abchazji - członkowstwo obligatoryjne dla przedsiębiorców państwowych oraz fakultatywne dla pozostałych.

• Organy Izb Regionalnych:

• Walne Zebranie

• Prezydent (najwyższa władza Izby)

• Tworzenie IR: 100 założycieli uchwala statut który przekazuje w ciągu 10 dni ministrowi wł. ds. administracji (organ nadzorczy), minister wydaje zgodę na założenie Izby

2. Izba Ogólnokrajowa - obligatoryjne członkowstwo wszystkich Izb Regionalnych

ALBANIA

• Ustawa z 13 września 2006

• Samorząd zawodowy jako podmiot prawa publicznego który nie może prowadzić działalności gospodarczej

• Samorząd obligatoryjny w każdym regionie

• Członkowstwo obligatoryjne dla przedsiębiorców państwowych oraz fakultatywne dla prywatnych

• Dwustopniowy

1. Regionalne Izby Gospodarcze

• Organy (kadencja 4 letnia)

1. Walne Zgromadzenie (minimum 15,a maksimum 1001 przedsiębiorców)

2. Prezydent (musi posiadać wyższe wykształcenie, kieruje działalnością IG, administruje samą izbą - wypłaca wynagrodzenia, reprezentuje IG wobec osób trzecich)

3. Prezydium (organ wykonawczy od 5 do 15 osób)

4. Sekretarz(wyższe wykształcenie, niekaralny jest zatwierdzany przez ministra)

5. Komisja audytu (3 osoby: prawnik, ekonomista, inna osoba)

• Tworzenie IG: uchwalenie statutu i przekazanie go w ciągu 30 dni do zatwierdzenia ministrowi ds. handlu

1. Unia Izb Gospodarki i Przemysłu

• Zadania: koordynowanie działania izb regionalnych

• członkowstwo obowiązkowe dla Izb Regionalnych

POLSKI SAMORZĄD ZAWODOWY

W Polsce jest 16 samorządów zawodowych.

Możliwość tworzenia samorządu zawodowego fakultatywnie wyrażona w konstytucji w art. 17 dla zawodów zaufania publicznego (jest zawodem regulowanym, ma samorząd zawodowy, zawiera cechę zaufania publicznego) czyli takich, które spełniają łącznie następujące kryteria:

• wiążą się z przetwarzaniem informacji z życia prywatnego osób korzystających z usług

• występuje tajemnica zawodowa (możliwość odmowy udzielenia informacji nie podlegająca sankcji karnej)

• wiążą się z realnym lub potencjalnym zagrożeniem dóbr objętych szczególną ochroną

• polegają na podejmowaniu działań ochronnych i reprezentacyjnych

• niepodlegają hierarchii urzędniczej

• tworzą deontologię zawodową

• wymagają szczególnych umiejętności

• wymagają ciągłego podnoszenia kwalifikacji

Droga do tworzenia samorządu zawodowego:

1. Regulacja sposobu wykonywania zawodu

2. Tworzenie prywatnych form grupowania osób wyk. Zawód

3. Rozwijanie elementów wyk. administracji publicznej (powyższych cech)

4. Utworzenie samorządu zawodowego

Samorządy zawodowe w Polsce pełnią zadania o dwojakim charakterze:

1. Korporacyjnym, reprezentują ten samorząd

2. Administracji publicznej, zadania reglamentacyjne

Zakres przekazywania władztwa na rzecz samorządu:

• Prawo dopuszczania do danego zawodu, rejestr osób wykonujących dany zawód

• Przymusowa reprezentacja

• Zachowywanie odpowiedzialności zawodowej wobec osób wykonujących dany zawód

• Stanowienie zasad etyki zawodowej

• Prowadzenie dokształcania, doskonalenia zawodowego

Nadzór i kontrole nad samorządem zawodowym teoretycznie powinien sprawować SĄD NAJWYŻSZY - częściowo jest to wykonywane.

SAMORZĄDY PRAWNICZE

SAMORZĄD ADWOKACKI

Zawód adwokacki można wykonywać:

1. W ramach prywatnych kancelarii

2. W ramach spółek:

• cywilna (jedynymi wspólnikami mogą być adwokaci lub prawnicy lub prawnicy zagraniczni mający zezwolenie do wykonywania zawodu w Polsce)

• partnerska (jedynymi wspólnikami mogą być adwokaci lub prawnicy lub prawnicy zagraniczni mający zezwolenie do wykonywania zawodu w Polsce)

• jawna (jedynymi wspólnikami mogą być adwokaci lub prawnicy lub prawnicy zagraniczni mający zezwolenie do wykonywania zawodu w Polsce)

• komandytowa (komplementariusze: adwokaci, radcy prawni, prawnicy zagraniczni)

• Zespołów adwokackich (odrębna os. prawna, preferowana forma w latach 60-80)

• Nie można łączyć z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę (wyjątek nauczyciele akademiccy)

Samorząd adwokacki tworzą:

• ADWOKATURA

ORGANY:

1. Krajowy Zjazd Adwokatów

2. Naczelna Rada Adwokacka (odrębna os. prawna, nadzór nad izbami adwokackimi, minister sprawiedliwości ma prawo zwrócenia się do adwokatury w sprawie zajęcia się dana sprawa i podjęcia uchwały; NRA otrzymuje projekty uchwał Zgromadzenia Izby Adwokackiej)

3. Wyższa Komisja Rewizyjna

4. Wyższy Sąd Dyscyplinarny

Wszystkie uchwały adwokatury w 21 dni muszą być przekazane do Ministra Sprawiedliwości - ma prawo zaskarżania uchwał do Sądu Najwyższego - 3 mc. na zaskarżenie lub 6 mc. gdy rażące naruszenie. Sąd Najwyższy podejmuje rozstrzygnięcie:

• Oddala skargę i uznaje zgodność uchwały z prawem, utrzymuje w mocy

• Może uchylić uchwałę i przekazuje sprawę organowi adwokatury do zajęcia się nią i dodaje wytyczne jak należy sprawę załatwić

• IZBY ADWOKACKIE (na szczeblu terenowym; działają zgodnie z właściwością sądu okręgowego; tworzą ją wszyscy adwokaci i aplikanci adwokaccy)

ORGANY:

1. Zgromadzenie Izby

2. Okręgowa Rada Adwokacka (skład: dziekan, 5-15 członków, od 2-4 zastępców, organ wykonawczy, reprezentuje na zewnątrz dziekana, domniemanie właściwości na szczeblu izb)

3. Sąd Dyscyplinarny

4. Komisja Rewizyjna

KARY W RAMACH ODPOWIEDZIALNOŚCI DYSCYPLINARNEJ:

• Nakładane przez dziekana ORA na adwokata lub aplikanta: ostrzeżenie - przewinienie nieistotne

• Nakładane przez sąd dyscyplinarny I instancji (3 os), II instancji (5 osób):

1. Upomnienie

2. Nagana

3. Kara pieniężna (tylko adwokat)

4. Zawieszenie w wykonywaniu zawodu (3 mc. do 5 lat); nie dotyczy aplikanta - on zostaje od razu skreślony

5. Wydalenie z izby adwokatów(w ciągu 10 lat, nie można nawet się wpisać na listę aplikantów)

SAMORZĄD RADCÓW PRAWNYCH

• reprezentuje stronę przed sądem z wyjątkiem spraw karnych i karno-skarbowych

• Formy wykonywania zawodu:

• indywidualna kancelaria

• spółka (cywilna, jawna, partnerska, komandytowa)

• na podstawie umowy o pracę (może być zatrudniony w kilku firmach, instytucjach - art.10 ustawy o radcach prawnych; może mieć kilka stosunków prawnych)

ORGANY SAMORZĄDU:

Szczebel krajowy:

1. Krajowy zjazd radców prawnych

2. Krajowa rada radców prawnych

3. Wyższy sąd dyscyplinarny

4. Wyższa komisja rewizyjna

Szczebel okręgowy:

1. Zgromadzenie okręgowe izby radców prawnych

2. Rada okręgowa izby radców prawnych (organ wykonawczy Prezydium)

3. Sąd dyscyplinarny okręgowej izby radców prawnych

4. Komisja rewizyjna okręgowej izby radców prawnych

• Nadzór sprawuje Minister Sprawiedliwości

• Dopuszczenie i pozbawienie wykonywania zawodu następuje w drodze uchwały okręgowej izby radców prawnych - rozstrzyga o tym prezydium krajowej rady - od jego rozstrzygnięcia służy odwołanie do ministra sprawiedliwości, potem już tylko skarga do sądu administracyjnego

SAMORZĄD NOTARIUSZY

• Notariusz wykonuje zawód w ramach kancelarii i spółki osobowej (cywilnej lub partnerskiej)

• Notariusza powołuje i odwołuje Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii właściwej izby notarialnej

ORGANY SAMORZĄDU:

1. Krajowa Rada notarialna

2. Izba notarialna

• Organy:

1. Rada Izby Notarialnej (5-9 członków; okręg działania powinien się pokrywac z okręgiem sądu apelacyjnego)

2. Walne Zgromadzenie Izby Notarialnej

• Nadzór nad Izbami Notarialnymi pełni Krajowa Rada Notarialna i Minister Sprawiedliwości oraz z jego uprawnienia Prezesi Sadów Apelacyjnych, Prezesi Sadów Okręgowych, w zakresie finansów - osoby uprawnione przez Ministra Sprawiedliwości

• Formy nadzoru: wizytacje, lustracja działalności, ocena działalności notariusza, nadzór nad izbami, organizowanie narad szkoleniowych

• KONGRES NOTARIUSZY - zwoływany w celu wyrażania opinii w słusznej sprawie

• Sądy Dyscyplinarne I i II instancji nie zaliczamy do organów

• Obowiązek przekazywania uchwał ministrowi sprawiedliwości

SAMORZĄD SĘDZIOWSKI

Organy samorządu (na szczeblu rejonowym nie ma organów samorządu sędziowskiego):

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Apelacyjnego (wszyscy sędziowie sądu apelacyjnego - kieruje prezes danego sądu)

2. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Okręgowego (wszyscy sędziowie sądu okręgowego oraz sędziowie reprezentujący sady rejonowe - nie więcej niż 2/3 - kieruje prezes danego sądu)

Zgromadzenie ogólne nie jest organem sądu tylko samorządu sędziowskiego!!!

Kompetencje Zgromadzenia Ogólnego:

• Opiniowanie kandydatów

• Wybieranie osób do kolegium sądu

• Opiniowanie kandydatur na stanowiska sędziów

• Wybór rzecznika odpowiedzialności dyscyplinarnej

• Wysłuchiwanie opinii

• Określanie warunków działania

SAMORZĄD KOMORNIKÓW

Formy wykonywania zawodu komornika:

• Kancelaria (musi mieć)

• powołuje go minister sprawiedliwości (po studiach WPiA)

• podział na rewiry

• aplikacja trwa 2 lata

Organy samorządu:

1. Krajowy zjazd komorników (odrębna osoba prawna)

2. Krajowa rada komornicza (kontroluje: rzetelność, prawidłowość, terminowość, celowość postępowań egzekucyjnych)

3. Walne zgromadzenie komorników i izb komorniczych

4. Izby komornicze - ORGANY:

• Walne Zgromadzenie Komorników I Izb Komorniczych

• Rada Izby (7-9 komorników - prowadzenie szkoleń w ramach aplikacji, zlecanie wizytacji kancelarii, opiniowanie, obowiązek przekazywania KRK protokołów zbiorczych skontrolowanych kancelarii i inne dot. Kontroli, a KRK przekazuje min. sprawiedliwości)

• Komisja Rewizyjna

• Nadzór nad komornikami sprawuje Minister Sprawiedliwości poprzez Prezesów Sądów Okręgowych, a w sprawach finansowych - os. upoważnione przez Ministra Sprawiedliwości

• Minister Sprawiedliwości może zaskarżyć do Sądu Najwyższego każdą uchwałę organu samorządu komorniczego

• Kary dyscyplinarne:

1. wydalenie ze służby

2. kara pieniężna (do 20-krotności najwyższego wynagrodzenia)

3. nagana

4. upomnienie

ZAWODOWE SAMORZĄDY LEKARSKIE

SAMORZĄD LEKARSKI

• LEKARZE STOMATOLODZY - jeden, wspólny, obligatoryjny samorząd.

• JEDNOSTKI SAMORZĄDU ZAWODOWEGO MEDYKÓW:

1. Okręgową Izba Lekarska

2. Naczelna Izba Lekarska

3. Wojskowa Izba Lekarska (ale ma statut okręgowej Izby Lekarskiej)

ZADANIA SAMORZĄDU LEKARSKIEGO:

• Sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu lekarza (dokonywanie wpisu na okręgową izbę lekarską)

• Prowadzenie szkół i dokształcanie lekarzy

• Prowadzenie sądownictwa w zakresie odpowiedzialności lekarzy

• Określenie zasad deontologii zawodowej (prawidłowego wykonywania zawodu lekarza)

• Samopomoc, udzielanie pomocy lekarzom, występowanie w imieniu lekarzy przed o.a.p. (Dr Radziwiłł na czele NIZ)

• Opiniowanie aktów prawnych dot. ochrony zdrowia

JAK WYKONYWANE SĄ ZADANIA SAMORZĄDU LEKARSKIEGO?:

• Negocjowanie warunków pracy i płacy

• Przyznawanie prawa wykonywania zawodu lekarza; prowadzenie rejestru

• Sprawowanie sądownictwa polubownego

• Orzekanie w zakresie stwierdzenia niezgodności wykonywania zawodu

• Uznawanie prawa wykonywania zawodu przez lekarzy z UE

NADZÓR:

• Nadzoru nie wykonuje minister właściwy ds. z zakresu ochrony zdrowia, ale SĄD NAJWYŻSZY

• Nie ma obowiązku przekazywania uchwał do ministra właściwego ds. z zakresu ochrony zdrowia, ale może on te uchwałę zaskarżyć do SN (ma 2 mc.)

• SN albo uchyla uchwałę samorządu , albo oddala skargę ministra

• UPRAWNIENIA MINISTRA: może zwrócić się do Krajowego Zjazdu Lekarzy lub Naczelnej Rady Lekarskiej o podjęcie uchwały w zakresie ich kompetencji (1 mc. na uchwałę)

WPIS NA LISTĘ LEKARZY.

OBOWIĄZKOWO:

• Członkowie samorządu zawodowego, którzy maja prawo wykonywania zawodu i go wykonują

• Lekarze, którzy wpisując się na listę nie wykonują jeszcze zawodu, ale deklarują chęć jego wykonywania (Np. w sytuacji zmiany okręgu)

NA WNIOSEK:

• Osoba, która jest lekarzem, ale nie chce wykonywać zawodu lekarza

ORGANY SAMORZĄDU ZAWODOWEGO OKREGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ:

1. OKRĘGOWY ZJAZD LEKARZY (uchwala budżet, wybiera członków do Okręgowej Rady Lekarskiej)

2. OKRĘGOWA RADA LEKARSKA (najistotniejszy organ, przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza, wydaje zezwolenia na indywidualna praktykę lekarską, wewnętrzny organ to PREZYDIUM)

3. OKRĘGOWA KOMISJA REWIZYJNA

4. OKRĘGOWY SĄD DYSCYPLINARNY

5. OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI DYSCYPLINARNEJ

ORGANY SAMORZĄDU ZAWODOWEGO NACZELNEJ IZBY LEKARSKIEJ:

1. NACZELNA RADA LEKARSKA

2. NACZELNA KOMISJA REWIZYJNA (badanie prawidłowości)

3. NACZELNY SĄD DYSCYPLINARNY

4. NACZELNY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ

+ KRAJOWY ZJAZD LEKARZY - w składzie delegatów wybieranych przez Okręgowe Izby Lekarskie. Zajmuje się wyborem członków wszystkich 4 organów samorządu Naczelnej Izby Lekarskiej.

NACZELNA RADA LEKARSKA:

• SKŁAD: prezesi/przewodniczący okręgowej rady lekarskiej i przewodniczący naczelnej rady lekarskiej oraz inne osoby wybierane przez Krajowy Zjazd Lekarzy

• ZADANIA:

• Reprezentacja przed o.a.p.

• Wprost odpowiedzialny w zakresie negocjacji o prace i płacę

• Nadzorowanie i koordynacja pracy Okręgowej Izby Lekarskiej

• Wykonywanie niektórych kompetencji Krajowego Zjazdu Lekarzy, gdy on nie funkcjonuje

• Można zaskarżyć uchwałę ORL do NRL

• Od uchwały NRL służy odwołanie do sądu administracyjnego

• Może pełnić funkcje organu odwoławczego od każdej uchwały ORL

NACZELNY SĄD DYSCYPLINARNY:

• Rozpatruje kwestie odpowiedzialności zawodowej lekarzy

• Jest organem I i II instancji wobec lekarzy pełniących funkcje w NRL i ORL

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA:

1. Naruszenie zasad etyki i deontologii zawodowej

2. Naruszenie przepisów o wykonywaniu zawodu lekarza

• KARY:

1. Upomnienie (nie powoduje żadnych skutków)

2. Nagana (utrata wybieralności do organów sam. zawodowego do czasu usunięcia zmian o udzieleniu nagany)

3. Zawieszenie w wykonywaniu zawodu lekarza - od 6mc. - 3 lat (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

4. Pozbawienie prawa wykonywania zawodu lekarza (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

• Gdy podejrzenie zawieszenia lub pozbawienia to sąd dyscyplinarny (okręgowy lub naczelny) może zawiesić prawo wykonywania zawodu do chwili wydania orzeczenia, wtedy lekarz nie pracuje i ponosi straty finansowe i gdy otrzyma zakaz, ale wskutek apelacji zawieszenie lub pozbawienie jest odwołane to służy mu odszkodowanie za utratę możliwości zarobkowania.

OKREGOWY SĄD LEKARSKI - może pełnić funkcje sądu polubownego do rozstrzygania sporów miedzy lekarzami i innym personelem szpitala (lub personelem ochrony zdrowia), a także miedzy lekarzami a innymi osobami spoza , o ile przedmiot sporu dotyczy wykonywania zawodu lekarza i strony zgadzają się na właściwość sądu okręgowego (lekarskiego).

MAJĄTEK IZB LEKARSKICH - samorząd zawodowy od 1990 r. przejął dużą część prac administracyjnych od o.a.p. dlatego w pewnej części jest finansowany z budżetu państwa.

* niezapłacone składki lekarzy podlegają ściągnięciu w drodze egzekucji administracyjnej bez odrębnego tytułu wykonawczego

SAMORZĄD PIELEGNIAREK I POŁOŻNYCH

(jeden samorząd zawodowy)

SZCZEBLE SAMORZĄDU:

1. Izby Pielęgniarek i Położnych

2. Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położnych

3. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych

(nie ma wojskowej)

ZADANIA:

• Sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu

• Dokonywanie wpisu na listę

• Ustalanie standardów

• Opiniowanie

• Udzielanie informacji i pomocy pielęgniarkom i położnym w zatrudnieniu poza granicami kraju

• Uznawanie kwalifikacji

* Nie każda pielęgniarka i położna może pełnić funkcje w organach samorządu - wymóg 7 lat wykonywania zawodu!!!

OKRĘGOWE IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

1. Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych

2. Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych (wydaje decyzje o udzieleniu uprawnień, decyzje o wpisie - od tych uchwał odwołanie do NRPiP, a od tej do SA)

3. Okręgowa Komisja Rewizyjna Pielęgniarek i Położnych

4. Okręgowy Sąd Pielęgniarek i Położnych

5. Okręgowy Rzecznik odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych

NACZELNA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

1. Naczelny Zjazd Pielęgniarek i Położnych

2. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych (organ odwoławczy od uchwał, może zwrócić się do ORPiP o podjecie uchwały)

3. Naczelna Komisja Rewizyjna Pielęgniarek i Położnych

4. Naczelny Sąd Dyscyplinarny Pielęgniarek i Położnych

5. Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA - sad dyscyplinarny okręgowy i naczelny rozstrzygają w zakresie etyki, deontologii i wykonywania lub naruszenia przepisów o wykonywaniu zawodu pielęgniarki i położnej.

KATALOG KAR:

1. Upomnienie (nie powoduje żadnych skutków)

2. Nagana (utrata wybieralności do organów sam. zawodowego do czasu usunięcia zmian o udzieleniu nagany)

3. Zawieszenie w wykonywaniu zawodu - od 6mc. - 3 lat (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

4. Pozbawienie prawa wykonywania zawodu i brak możliwość ponownego wpisu na listę (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

5. Zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w zakładach leczniczych (1-5 lat)

Minister wł. ds. zdrowia może:

• zaskarżyć uchwałę organu okręgowego lub naczelnego do SN w ciągu 2 mc.

• zwrócić się do organów Nipie o podjęcie uchwały w zakresie właściwym tym organom

• Gdy podejrzenie zawieszenia lub pozbawienia to sąd dyscyplinarny (okręgowy lub naczelny) może zawiesić prawo wykonywania zawodu do chwili wydania orzeczenia, wtedy pielęgniarka lub położna nie pracuje i ponosi straty finansowe i gdy otrzyma zakaz, ale wskutek apelacji zawieszenie lub pozbawienie jest odwołane to służy mu odszkodowanie za utratę możliwości zarobkowania.

• OKREGOWY SĄD PIELEGNIAREK I POŁOZNYCH - może pełnić funkcje sądu polubownego do rozstrzygania sporów miedzy pielęgniarkami/położnymi i innym personelem szpitala (lub personelem ochrony zdrowia), a także miedzy lekarzami a innymi osobami spoza o ile przedmiot sporu dotyczy wykonywania zawodu pielęgniarki /położnej i strony zgadzają się na właściwość sądu okręgowego.

• Częściowo finansowane z budżetu państwa

• Samorząd może prowadzić działalność gospodarczą

• Kadencja w organach trwa 4 lata

SAMORZĄD FARMACEUTÓW

FORMY SAMORZĄDU ZAWODOWEGO APTEKARZY:

1. Okręgowa Izba Aptekarzy

2. Naczelna Izba Aptekarzy

• Wykonywanie zawodu aptekarza: obowiązek udzielenia informacji o każdym leku jaki pacjent zamierza kupić (+ skutki działania); nie może łącznie wykonywać zawodu lekarza i na odwrót (wyjątek!: lekarz weterynarii może sprzedawać leki dla pomocy zwierzętom)

• Wymogi: 5 lat studiów w kierunku farmacji

• Prawo wykonywania zawodu: stwierdza OKRĘGOWA RADA APTEKARSKA, staż 6 mc.

• Aptekarze z UE: dopuszcza ich NACZELNA RADA APTEKARSKA (musi mieć zdolność porozumiewania się po polsku)

• Samorząd jest dofinansowywany z budżetu państwa

ORGANY IZB

OKRĘGOWA:

1. Okręgowy Zjazd Aptekarzy

2. Okręgowa Rada Aptekarzy (opiniuje koncesje na prowadzenie aptek)

3. Okręgowa Komisja Rewizyjna Aptekarzy

4. Okręgowy Sąd Aptekarzy

5. Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Aptekarzy

NACZELNA:

1. Naczelny Zjazd Aptekarzy

2. Naczelna Rada Aptekarzy

3. Naczelna Komisja Rewizyjna Aptekarzy

4. Naczelny Sąd Aptekarzy

5. Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Aptekarzy

NACZELNY SĄD DYSCYPLINARNY:

• Rozpatruje kwestie odpowiedzialności zawodowej aptekarzy

• Jest organem I i II instancji wobec aptekarzy pełniących funkcje w NRL i ORL

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA:

1. Naruszenie zasad etyki i deontologii zawodowej

2. Naruszenie przepisów o wykonywaniu zawodu aptekarza

• KARY:

1. Upomnienie (nie powoduje żadnych skutków)

2. Nagana (utrata wybieralności do organów sam. zawodowego do czasu usunięcia zmian o udzieleniu nagany)

3. Zawieszenie w wykonywaniu zawodu aptekarza - od 6mc. - 3 lat (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

4. Pozbawienie prawa wykonywania zawodu aptekarza (możliwość apelacji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)

• Gdy podejrzenie zawieszenia lub pozbawienia to sąd dyscyplinarny (okręgowy lub naczelny) może zawiesić prawo wykonywania zawodu do chwili wydania orzeczenia, wtedy aptekarz nie pracuje i ponosi straty finansowe i gdy otrzyma zakaz, ale wskutek apelacji zawieszenie lub pozbawienie jest odwołane to służy mu odszkodowanie za utratę możliwości zarobkowania.

OKREGOWY SĄD APTEKARSKI - może pełnić funkcje sądu polubownego do rozstrzygania sporów miedzy aptekarzami a innymi osobami, o ile przedmiot sporu dotyczy wykonywania zawodu aptekarza i strony zgadzają się na właściwość sądu okręgowego (aptekarskiego).

SAMORZAD ARCHITEKTÓW / INŻYNIERÓW / URBANISTÓW

(każda grupa ma osobny samorząd na szczeblu okręgowym i krajowym)

ARCHITEKCI

• Mogą prowadzić działalność gospodarczą, która nie może być konkurencyjna dla samorządu architektów

• Wykonywanie zawodu architekta możliwe jest tylko dla osób wpisanych na odpowiednią listę

ORGANY OKREGOWYCH IZB ARCHITEKTÓW:

1. Okręgowy Zjazd Izby Architektów

2. Okręgowa Rada Izby Architektów

3. Okręgowa Komisja Rewizyjna Izby Architektów

4. Okręgowy Sąd Izby Architektów (od orzeczeń krajowego sądu dyscyplinarnego II instancji służy odwołanie do sądu apelacyjnego w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej; skarga do WSA w zakresie odpowiedzialności zawodowej od orzeczenia KSD)

5. Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna Izby Architektów (przeprowadzanie egzaminów; postępowanie kwalifikacyjne; stwierdzanie uprawnień i kompetencji; od uchwały odwołanie do Komisji Rewizyjnej; prowadzi rejestr architektów)

6. Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Dyscyplinarnej Izby Architektów

ORGANY KRAJOWYCH IZB ARCHITEKTÓW:

1. Krajowy Zjazd Architektów

2. Krajowa Rada Architektów (organ odwoławczy okręgowej rady)

3. Krajowa Komisja Rewizyjna Architektów

4. Krajowy Sąd Dyscyplinarny Architektów

5. Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Dyscyplinarnej Architektów

• Nadzór nad samorządem i izbami okręgowymi i krajowymi pełni SĄD NAJWYŻSZY

• POSTEPOWANIE DYSCYPLINARNE:

1. p. wyjaśniające

2. p. przed sądem

3. p. wykonawcze

KARY DYSCYPLINARNE:

1. Upomnienie

2. Nagana

3. Zawieszenie (do 2 lat)

4. Pozbawienie prawa wykonywania zawodu (skreślenie z listy)

SAMORZĄD DORADCÓW PODATKOWYCH

Jedna Izba : KRAJOWA IZBA DORADCÓW PODATKOWYCH (jest obligatoryjna)

Doradca podatkowy ma ustawowy zakaz reklamowania swoich usług!!!

ORGANY:

1. Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych

2. Krajowa Rada Doradców Podatkowych

3. Krajowa Komisja Doradców Podatkowych

4. Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Dyscyplinarnej Doradców Podatkowych

5. Krajowy Sąd Dyscyplinarny Doradców Podatkowych

6. Krajowy Wyższy Sąd Dyscyplinarny Doradców Podatkowych

• Przewodniczący KZDP przekazuje ministrowi wł. ds. finansów publicznych uchwały takiego zjazdu. Minister ten może podjąć uchwałę o utrzymaniu uchwały lub zawieszeniu jej wykonania.

• Formy wykonywania zawodu doradcy podatkowego:

Indywidualne prowadzenie działalności gospodarczej (wpis przez KRDP)

Przez osobę prawną - rejestr os. prawnych prowadzi minister właściwy ds. finansów publicznych

• Kto może wykonywać zawód:

1. Osoby wpisane na listę

2. Adwokaci i radcowie prawni

3. Biegli rewidenci

Analogicznie tez inżynierowie i urbaniści.

37

---