1. Budowa Komórki.

Komórka to zorganizowana grudka materii żywej , która składa się z błony komórkowej, cytoplazmy+organelli i jądra komórkowego Ściana komórkowa: martwy składnik komórki, otoczka komórki o funkcji ochronnej i szkieletowej, funkcje:

- ogranicza wzrost komórki

- chroni przed urazami mechanicznymi

- chroni przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi

-zabezpiecza przed nadmiernym parowaniem

- nadaje kształt i sztywność komórce

- chroni przed utratą wody

- przepuszcza substancje.

BŁONA KOMÓRKOWA - półprzepuszczalna błona oddzielająca wnętrze komórki od świata zewnętrznego złożona z 2 warstw fosfolipidów oraz białek , z których niektóre SA luźno związane z powierzchnią błony. A inne przebijają błonę, mają półpłynną konsystencję.

JĄDRO KOMÓRKOWE - pełni nadrzędną rolę w komórce. Zawarte w nim DNA steruje przemianami biochemicznymi komórki. Gromadzi i przechowuje DNA w postaci chromatyny informacje , informacje genetyczne o cechach organizmu, a następnie przekazuje się do cytoplazmy na rybosomy. Bierze udział w podziałach komórek somatycznych i generatywnych ( mitoza i mejoza) . odpowiada za podział , zawiera DNA który determinuje cechy człowieka.

CYTOPLAZMA tworzy środowisko wewnętrzne komórki dla bardzo licznych reakcji biochemicznych.

ORGANELLA:

1. Aparat Goldiego ( goldziego)- bierze udział w czynnościach wydzielniczych komórki

2. Rybosomy - odpowiadają za syntezę białek

3. Mitochondrium - dostarczają komórce energii

4. Lizosomy - biorą udział w procesie trawienia wewnątrz komórkowego.

5. Siateczka śródplazmatyczna umożliwia podział wnętrza komórki na wiele przedziałów.

Bierze udział w syntezie kwasów tłuszczów, cholesterolu i steroidów oraz w przemianie węglowodanowej.

2. Czynności życiowe komórki:

Utrzymywanie stałego sk. Środowiska wewnętrznego , pobieranie, wydzielanie substancji.

1.Komórki pobierają ze środowiska związki chemiczne, pobierają składniki pokarmowe a usuwają produkty metabolizmu ( proces odżywiania i wydalanie komórkowe)

1. Katabolizm - złożone organiczne zw. Chemiczne ulegają rozłożeniu w celu wytwarzania energii

2. Anabolizm - w którym zużywana jest energia przy tworzeniu złożonych związków organicznych i uzupełniania innych funkcji komórkowych , zdolność do rozmnażania się .

2.Podział komórkowy umożliwia wzrost i regenerację.

1. Bezpośredni

2. Pośredni

3. Redukujący ( mitoza i mejoza)

3.Ruch komórek może być bierny i czynny.

4.Pobudliwość - zdolność reagowania komórki na różne opcje.

OSTEOCYT - KOMÓRKA KOSTNA

3. Charakterystyka tkanki nabłonkowej

TKANKA NABŁONKOWA _- NABŁONEK

Tkanka nabłonkowa to zespół komórek ułożonych ściśle obok siebie, połączonych niewielką ilością substancji międzykomórkowej. Pokrywa ona powierzchnię zewnętrzną ciała tzn. buduje naskórek.

Skóra zbudowana jest:

1. 
   Naskórek tkanka nabłonkowa

2. 
   Skóra właściwa tkanka łączna

3. 
   Tkanka podskórna tkanka łączna

Wchodzi w skład narządów zmysłu, wyściela od wewnątrz jamy ciała, naczynia krwionośne, przewód pokarmowy , drogi moczowe i oddechowe.

FUNKCJE

Stanowi ochronę przed szkodliwymi czynnikami z zewnątrz. Bierze udział w wydalaniu zbędnych produktów przemiany materii ( nerki, płuca) produkuje i wydziela enzymy trawienne i hormony.

Podział nabłonków ze względu na funkcje:

Powierzchniowe, Wydzielnicze, Zmysłowe

Ze względu na kształt komórek wyróżniamy:

Nabłonki płaskie ( powierzchnia skóry , naskórek ) - Sześcienne( w tarczycy, kanaliki nerkowe) -Walcowate ( cylindryczne, wyścielają błonę śluzową żołądka i jelit ) - Migawkowe 9 rzęskowe kosmki mają rzęski , wychwytują zanieczyszczenia powietrza) - Gruczołowy - wchodzi w skład budowy gruczołów - tarczyca, nadnercze , trzustka. Na liczbę warstw komórek:

Jednowarstwowy , Wielowarstwowy

4.Rodzaje tkanki łącznej:

To luźno rozmieszczone komórki w bardzo dużej ilości substancji międzykomórkowej . Ona stanowi rolę podporową oraz wiążącą poszczególne elementy ze sobą.

RODZAJE TKANKI ŁĄCZNEJ:

TKANKA ŁĄCZNA WŁÓKNISTA - występuje we wszystkich narządach , gdzie wypełnia przestrzenie międzykomórkowe. Pośredniczy w wymianie różnych substancji pomiędzy naczyniami włosowatymi a komórkami. Jest miejscem powstawania odczynów zapalnych i alergicznych. Ma duże zdolności regeneracji czyli odtwarzania się.

Tkanka ŁACZNA WŁÓKNISTA ZBITA - zawiera włókna białkowe , kolagenowe i sprężyste.

KOLAGENOWE są bardzo mocne, giętkie i nierozciąganą się. Natomiast SPRĘŻYSTE są elastyczne, rozciągają się nawet do 150% długości początkowej. Ta tkanka tworzy więzadła, ścięgna, torebki stawowe, powięzie ( buduje elementy ciała mocne i elastyczne, to błona która otacza pojedyncze mięśnie lub grupę, rozdziela warstwy mięsni itp.)

TKANKA CHRZĘSTNA ( chrząstka)

Posiada bardzo elastyczną, mocną i wytrzymałą substancję międzykomórkową o konsystencji gumy, wytworzonej przez komórki chrzęstne. Pełni rolę budulcową. Tworzy szkielet zarodka a później przekształca się w tkankę kostną. Wyróżniamy 3 jej odmiany:

Tkanka chrzęstna szklista - ma stałą konsystencję, jest twarda a jednocześnie giętka i sprężysta. Ona tworzy stawowe powierzchnie kości, ( chrząstka stawowa, przymostkowe części żeber oraz ściany dróg oddechowych).Każda chrząstka oprócz chrząstek stawowych pokryta jest błoną zwaną ochrzęstną, która pełni rolę ochronną , odżywczą i regeneracyjną. Tkanka chrzęstna sprężysta - zawiera włókna sprężyste i tworzy chrząstkę małżowiny usznej , chrząstkę trąbki słuchowej ( łączy ucho środkowe z jamą gardłową - wyrównuje się różnica ciśnień).

Tkanka chrzęstna włóknista - ona buduje krążki międzykręgowe czyli dyski , buduje też spojenie łonowe i niektóre więzadła.

5.Budowa i rodzaje tkanki mięśniowej:

Składa się z długich i cienkich komórek skupionych w paczki o długości od kilku mikrometrów do kilku centymetrów. Zespoły pęczków tworzą mięśnie które zamieniają energię mechaniczną na ciepło.

Rodzaje tkanki mięśniowej

POPRZECZNIE PRĄŻKOWANA - inaczej szkieletowa składa się z komórek mięśniowych miocytów, które zawierają włókienka kurczliwe miofibryle plus liczne jadra komórkowe. Włókienka mają prążki jasne i ciemne. Ta tkanka tworzy mięśnie szkieletowe które kurcząc się poruszają układem dźwigni utworzonej przez kości i stawy.

Skurcz tych mięśni jest pod kontrolą układu nerwowego somatycznego i może być świadomie sterowany ( jest zależny od naszej woli). Mięśnie stanowią 40% masy ciała.

TKANKA MIĘŚNIOWA GŁADKA - komórki mają kształt wrzecionowaty, mają 1 jądro i nie mają prążków. Budują ściany przewodu pokarmowego , dróg moczowych, naczyń krwionośnych, mięśnie skórne. Skurcz mięśni gładkich jest regulowany przez układ nerwowy autonomiczny i jest niezależny od naszej woli.

TKANKA MIĘŚNIA SERCOWEGO - SIATECZKOWA. Jest poprzecznie prążkowana, ma strukturę siatki i kurczy się niezależnie od naszej woli ( 60/70 uderzeń na minutę)

Tkanka NERWOWA - składa się z komórek nerwowych - neuronów, oraz z komórek podporowych glejowych,

6.Charaktrystyka tkanki chrzęstnej:

Posiada bardzo elastyczną, mocną i wytrzymałą substancję międzykomórkową o konsystencji gumy, wytworzonej przez komórki chrzęstne. Pełni rolę budulcową. Tworzy szkielet zarodka a później przekształca się w tkankę kostną. Wyróżniamy 3 jej odmiany:

Tkanka chrzęstna szklista - ma stałą konsystencję, jest twarda a jednocześnie giętka i sprężysta. Ona tworzy stawowe powierzchnie kości, ( chrząstka stawowa, przymostkowe części żeber oraz ściany dróg oddechowych) Każda chrząstka oprócz chrząstek stawowych pokryta jest błoną zwaną ochrzęstną, która pełni rolę ochronną , odżywczą i regeneracyjną. Tkanka chrzęstna sprężysta - zawiera włókna sprężyste i tworzy chrząstkę małżowiny usznej , chrząstkę trąbki słuchowej ( łączy ucho środkowe z jamą gardłową - wyrównuje się różnica ciśnień). Tkanka chrzęstna włóknista - ona buduje krążki międzykręgowe czyli dyski , buduje też spojenie łonowe i niektóre więzadła.

7.Charakterystyka tkanki nerwowej:

Tkanka nerwowa przewodzi impulsy na drodze łuku odruchowego od receptora do efektora.

Tkanka nerwowa tworzy układ nerwowy ośrodkowy i obwodowy, który steruje, kontroluje i koordynuje prace wszystkich układów i narządów człowieka.

8.Charakterystyka tkanki kostnej:

Są to komórki kostne osteocyty połączone twarda i zbitą substancją międzykomórkową przesyconą związkami nieorganicznymi, solami wapnia , fosforu i magnezu. Związki nieorganiczne to substancje białkowe , głownie to jest osseina. .

KOŚĆ, SKŁAD CHEMICZNY - SOLE WAPNIA Ca- fosforu P- Magnezu Mg, Nadaje jej twardość a osseina elastyczność.

9. Definicja i rodzaje tkanek organizmu ludzkiego:

Ciało człowieka zbudowane jest z olbrzymiej ilości komórek i tkanek które tworzą narządy układy tworzą całość człowieka . Organizm człowieka zbudowany jest z 4 zasadniczych tkanek: Nabłonkowa, Łączna ( jest rozbudowana, chrzęstna, kostna,wiotka,zbita krew, limfa tłuszczowa), Mięśniowa ( 3 rodzaje), Nerwowa Tkanka - zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, wspólnym pochodzeniu i ich wytworów (substancja międzykomórkowa) o podobnym pochodzeniu, budowie, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu.

10. Rola układu kostnego:

Układ kostny jest narządem ruchu wspólnie z układem mięśniowym i stawowo więzadłowym. Kości pełnią funkcję podporową i są zrębem budowy naszego ciała. Pełnią tez funkcję ochronną - ochraniają ważne narządy wewnętrzne, dźwigają masę ciała, amortyzują wstrząsy i są narządem krwiotwórczym tzn. że w szpiku kostnym znajdującym się wewnątrz kości produkowane są krwinki czerwone, płytki krwi i niektóre krwinki białe. Liczba kości : - u dorosłego człowieka 206 kości - u 14-15 latka 356 kości - u niemowlęcia 270 kości Kości ważą od 10 do 12 kg( dorosły) co stanowi 14% masy ciała.

11. Budowa zewnętrzna kości: chrząstka stawoawa kości, nasada wyższa, trzon kośći, nasada dalsza, jama szpikowa, tkanka kostna zbita, okostna

12. Budowa wewnętrzna kości:

- związki organiczne: osseina ( substancja białkowa) - która stanowi od 30 - 50 % składu chemicznego kości i nadaje kości elastyczność. - związki nieorganiczne - fosforan wapnia i magnezu oraz węglan wapnia - woda 14-40% składu chemicznego kości. Te związki stanowią 30-35 % składu kości . Nadają kości odpowiednią twardość. Każda kość jest wyposażona w naczynia krwionośne chłonne i włókna nerwowe.

13. Właściwości fizyczne i biologiczne kości:

WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE KOŚCI: 1. ma zdolność regeneracji - odbudowy własnej struktury 2. daje się przeszczepiać 3. ma zdolności przyrastania przy intensywnej pracy narządu ruchu lub zaniku z powodu bezruchu.

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE KOŚCI: 1. mają masę u kobiet ok. 10kg u mężczyzn ok. 12 kg 2.sprężystość dzięki zawartej osseinie 3. wytrzymałość na ciśnienie i na rozciąganie 4. mają małą odporność na zginanie efektem czego są złamania i uszkodzenia kości.

14. Połaczenie kostne ścisłe:

ŚCISŁE - niezróżnicowane , wolne bez szczeliny stawowej a łączenie kości odbywa się poprzez tkanki łączną, chrzęstną lub kość. RODZAJE

Więzozrosty - łączenie poprzez tkankę łączną włóknistą

Błony międzykostne przedramienia

Więzadła - żółte łączące łuki kręgów

Szew - łączenie kości czaszki

Wklinowane - sposób umocowania zęba w zębodole za pomocą cienkiej warstwy tkanki łącznej.

Chrząstkozrosty - łączenia kości za pomocą tkanki chrzęstnej.

Kościozrosty- czyli przekształcenie tkanki chrzęstnej w kostną

15. Połączenie kostne wolne: STAWY

STAW- to połączenie ruchome dwu lub większej liczby kości

Powierzchnie stawowe: główka stawowa która jest wypukła i panewka stawowa która jest wklęsła. One są pokryte chrząstką stawową. Drugim stałym elementem stawu jest torebka stawowa która otacza staw , składa się z dwóch warstw , z zewnętrznej błony włóknistej , która jest można i pełni rolę ochronną oraz z wewnętrznej błony maziowej która jest delikatna i produkuje maź stawową. MAŹ STAWOWA - wypełnia jamę stawową torebki , jest to ciecz jasna, bladoróżowa, śliska, zawiera 95-97 % wody , mucynę - substancje białkową, nadaje jej lepkość, zmniejsza tarcie i zawiera ziarenka tłuszczu. Jama stawowa - jest to szczelinowata przestrzeń , wypełniona mazią o pojemności od kilku do 300 ml ( kolano)

Niestałe elementy stawu

1. Więzadła stawowe - są to silniejsze pasma błony włóknistej torebki stawowej . Wzmacniają torebkę stawową , hamują zbyt wydatne ruchy i zabezpieczają staw przed zwichnięciem.

2. Obrąbki Stawowe - One są zbudowane z tkanki chrzestnej włóknistej , powiększają i pogłębiają panewkę, zabezpieczają ruchy w stawach, amortyzują uderzenia główki stawowej ( staw ramienny i biodrowy) .

3. Krążki stawowe i łąkotki - są to twory chrzęstne lub włókniste krążki, dzielą jamę stawową na 2 komory w stawie skroniowo żuchwowych i mostkowo obojczykowych.

ŁĄKOTKI stanowią częściową przegrodę jamy stawowej . Mają kształt półksiężycowaty i znajdują się w stawie kolanowym( boczne i przyśrodkowe)

Krążki i łąkotki pełnią funkcje:

- amortyzują siłę uderzenia w stawie - stanowią „ przesuwalne” powierzchnie stawowe - wyrównują źle dostosowane powierzchnie stawowe.

16. Budowa i rola kręgosłupa:

Jest osią całego ciała, zbudowany z 33 do 34 kręgów . Jest narządem ruchu , osłania rdzeń kręgowy . jest miejscem przyczepu mięśni , utrzymuje pionową postawę ciała, ma długość od 70 -75 cm. Składa się kolejno z kręgów:

1. KRĘGI SZYJNE jest ich 7 C1do C7

2. KRĘGI PIERSIOWE ( 12) Th 1-12

3. KRĘGI LĘDŹWIOWE ( 5) L 1-5

4. KRĘGI KRZYŻOWE (5) S 1-5

5. KRĘGI GUZICZNE ( 4LUB5) CC1 4-5

Kręgi połączone są ze sobą stawami oraz krążkami miedzykręgowymi i licznymi więzadłami co ułatwia zginanie kręgosłupa.

U 68% populacji stwierdza się skrzywienie boczne kręgosłupa ( skolioza) dotyczy to Th3 i Th4.

17. Kręgosłup połaczenia kręgów:

Budowa pojedynczego kręgu - wyrostek kolczysty, łuk kręgu, otwór kręgowy, wyrostki poprzeczne, trzon kręgu.

Wyrostki poprzeczne i kolczysty służą do przyczepu mięśni a wyrostki stawowe do połączenia stawowego z sąsiednimi kręgami. KRĘGI SZYJNE - mają spłaszczony trzon. Wyrostki stawowe niskie, wyrostki stawowe niskie, a w wyrostkach poprzecznych są otwory przez które biegnie tętnica kręgowa.

Otwór kręgowy ma kształt trójkąta.

Pierwszy kręg szyjny to atlas - kręg szczytowy. On niema trzonu , tylko 2 łuki i powierzchnie stawowe do połączenia z kością potyliczną oraz dołek zębowy do połączenia z drugim kręgiem obrotowym . Drugi to kręg obrotowy ( OBROTNIK) - który posiada wydłużony ku górze trzon w kształcie zebu do połączenia z atlasem . Siódmy kręg szyjny jest zwany wystającym, ma długi wyrostek kolczysty.

KRĘGI PIERSIOWE Są większe od szyjnych. Trzony kręgowe są płaskie. Otwór kręgowy okrągły , wyrostki kolczyste długie ułożone dachówkowato .Na trzonach i wyrostkach poprzecznych są powierzchnie stawowe do połączenia z żebrami

KRĘGI LĘDŹWIOWE ( NAJWIĘKSZE) Mają trzony nerko watowatego kryształu , silne wyrostki poprzeczne i kolczyste a wyrostki stawowe ustawione strzałkowo.

KRĘGI KRZYŻOWE Uległy zrośnięciu tworząc kość krzyżową. Ma ona kształt odwróconego graniastosłupa , posiada powierzchnię miedniczną i łączy się stawowo z kością biodrową.

KOŚĆ GUZICZNA Ma charakter szczątkowy , składa się z 4-5 kręgów zrośniętych. Łączy się z kością krzyżową za pomocą rożków guzicznych .

18. Budowa i rola mózgoczaszki:

Mózgoczaszka to górna i tylna część.

Jest to mocna puszka kostna osłaniająca mózgowie. Należą do niej następujące kości: Jedna kość potyliczna, Dwie kości ciemieniowe, Jedna kość czołowa, Dwie kości skroniowe ( pr. Lewa) ,Kość Klimowa, Kość sitowa

19. Budowa i rola trzewioczaszki:

Trzewioczaszka jest to przednia dolna część czaszki składa się z szeregu kości o złożonej budowie: Dwie kości nosowe, Lemiesz, Małżowiny nosowe dolne, Dwie kości łzowe, Dwie kości jarzmowe, 2 kości szczękowe, Jedna żuchwa, 2 kości podniebienne), Kość gnykowa

Trzewioczaszka pełni rolę ochronną dla narządów zmysłu ( wzrok, słuch, węch i smak).Tu ma też swój początek układ pokarmowy i oddechowy. Jednym z objawów krzywizny jest późne zarastanie ciemiączka.

Czaszka posiada ścianę przednią, tylną i dwie boczne, sklepienie i podstawę.

Podstawa czaszki to dolna ściana mózgoczaszki zawiera miedzy innymi otwór potyliczny wielki, przez który rdzeń kręgowy łączy się z mózgowiem . po obu stronach leżą kłykcie ( wypustki kostne) kości potylicznej , służące do połączenia stawowego z wyrostkami stawowymi górnymi kręgu szczytowego. Wnętrze czaszki nazywamy jamą czaszki a jej dno stanowi podstawę czaszki.

Występują tutaj 3 doły kostne. 1. Dół przedni w którym leżą płaty czołowe mózgu 2. Dół środkowy w którym leżą płaty skroniowe mózgu 3. Dół tylny w którym leżą płaty potyliczne mózgu i półkule móżdżku

Połączenie czaszki z kręgosłupem

1 łączenie to staw szczytowo potyliczny ( łączy I kręg szczytowy ( atlas) + kłykcie kości potylicznej) Inaczej nazywa się górny staw głowy. 2. Staw szczytowo - obrotowy ( łączy I kręg + drugi) atlas + obrotnik - nazywamy dolnym stawem głowy.

20. Szkielet klatki piersiowej:

Szkielet składa się z 3 elementów:

- Z 12 kręgów piersiowych , - Z 12 par żeber, - Oraz z mostka.

Żebra są to półksiężycowato wygięte blaszki kostne. Posiadają: - Koniec przedni ( mostkowy) łączy się z chrząstką żebrową, - Z trzonu, - Koniec tylny inaczej kręgosłupowy który posiada głowę żebra łączącą się stawowo z trzonami kręgów piersiowych oraz guzek żebra łączący się stawowo z wyrostkami poprzecznymi kręgów piersiowych ( ma 2 punkty styku)

Początek żebra to żebro chrzęstne - dzięki temu mostek się porusza. W czasie oddychania np.

Żebra dzielą się na 3 grupy. 1. Pierwsze żebra prawdziwe od Pierwszego do Siódmego łączą się bezpośrednio z mostkiem chrząstką stawową. 2. Żebra rzekome - od 8 do 10 łączą się z mostkiem pośrednio poprzez chrząstkę żebra położonego wyżej i tworzą tkz. Łuk żebrowy, 3. Żebra wolne - 11 i 12 - ste , nie mają żadnego połączenia z mostkiem , leżą swobodnie w ścianie brzucha.

MOSTEK to kość płaska, nieparzysta ogranicza klatkę piersiowa do przodu.

Składa się z 3 części: Rękojeść, Trzon mostka, Wyrostek haczykowaty

Klatka piersiowa ma kształt ściętego stożka z otworem górnym i dolnym. U kobiet jest szersza w części dolnej w stosunku do górnej u mężczyzn odwrotnie.

21.Mechanika klatki piersiowej:

Pełni rolę ochronną dla jej narządów tj. serce płuca, duże naczynia krwionośne, przełyk, bierze udział w oddychaniu.

Ruchomość klatki jest możliwa dzięki łączeniu poszczególnych elementów klatki piersiowej.

W czasie wdechu klatki piersiowej poszerza się , pogłębia, unosi ku górze i uwypukla się. Zwiększa swoje wszystkie 3 wymiary. W czasie wydechu zwęża się, spłaszcza i obniża.

Ruchy te są możliwe dzięki skurczom mięśni oddechowych klatki piersiowej oraz przepony.

22. Kości obręczy kończyny górnej:

OBOJCZYK Łączy wyrostek barkowy łopatki, z rękojeścią mostka, ma kształt wydłużonej litery S. ŁOPATKA - ma kształt trójkąta. Ma powierzchnię żebrową i powierzchnię grzbietową z wystającym grzebieniem łopatki oraz dołem nadgrzebieniowym i podgrzebieniowym.

Inne elementy klatki ( ważniejsze) - wyrostek barkowy, - Wyrostek kruczy - Wydrążenie stawowe dla stawu ramiennego.

23. Kości kończyny górnej wolnej:

KOŚĆ RAMIENNA - w nasadzie górnej jest głowa kości ramiennej, szyjka anatomiczna, szyjka chirurgiczna, guzek większy i guzek mniejszy.

- Trzon ma przekrój kolisty. Z tyłu jest bruzda nerwu promiennego.

- nasada bliższa - tu znajdują się powierzchnie stawowe dla stawu łokciowego czyli główka kości ramiennej i bloczek.

KOŚĆ PRZEDRAMIENIA :

1.Promieniowa po stronie kciuka 2. Kość łokciowa po stronie małego palca. 3. Nasady bliższe posiadają powierzchnie stawowe dla stawu łokciowego a nasady dalsze do stawu promieniowo nadgarstkowego.

KOŚĆ REKI

8 kości nadgarstka ułożonych w dwa szeregi

I szereg łódeczkowata, Księżycowata, Trójgraniasta, Grochowata

II szereg czworoboczna większa, Czworoboczna mniejsza, Czworoboczna główkowata, Czworoboczna Haczykowata

Do kości ręki zaliczamy 5 kości śródręczna, gdzie każda z nich ma podstawę, trzon i głowę.

24. Staw ramienny:

Staw ramienny utworzony przez głowę kości ramieniowej i panewkę łopatki , nie ma ograniczeń więzadłowych a od uszkodzeń chronią go mięśnie , torebkę stawową wzmacniają więzadło kruczo - ramienne , zakres ruchów odbywa się w trzech płaszczyznach ruchy zginania , prostowania w pł. strzałkowej , ruch odwodzenia i przywodzenia w pł. czołowej , ruchy obrotowe ( skręty ) ramienia do wewnątrz i na zewnątrz w pł. poprzecznej. i barkowo-obojczykowego.

25. Staw łokciowy:

Staw łokciowy jest stawem złożonym anatomicznie i czynnościowo. Tworzą go kość ramienna, kość łokciowa i kość promieniowa. Wspólna torebka stawowa obejmuje trzy stawy: staw ramienno-łokciowy, staw ramienno-promieniowy i staw promieniowo-łokciowy bliższy. Złożone są one w dwa przedziały.

Budowa.

Przedział pierwszy
Staw ramienno-łokciowy.
Główkę tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę wcięcie bloczkowe kości łokciowej między wyrostkiem łokciowym, a wyrostkiem dziobiastym.
Staw ramienno-promieniowy:
Utworzony jest przez główkę kości ramiennej i tworzący panewkę dołek głowy kości promieniowej.
Stawy te tworzą „właściwy staw łokciowy”.

Przedział drugi
(w którym odbywają się ruchy rotacji przedramienia) tworzy go:
Staw promieniowo-łokciowy bliższy.
Główka stawowa jest utworzona przez obwód stawowy głowy kości promieniowej, panewkę tworzy wcięcie promieniowe kości łokciowej i więzadło pierścieniowate.

Więzadła: Najważniejsze więzadła stawu to:
1. więzadło poboczne łokciowe od strony przyśrodkowej,
2. więzadło poboczne promieniowe od strony bocznej,
3. więzadło pierścieniowate. Mechanika: Staw ramienno-łokciowy + Staw ramienno-promieniowy:
zgięcie 135 do 1550, wyprost 00 często, szczególnie u kobiet możliwy jest przeprost.
Zgięcie stawu powoduje mięsień dwugłowy ramienia i mięsień ramienny. Wyprost powoduje głównie mięsień trójgłowy ramienia i mięsień łokciowy.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy:
Zachodzą w nim ruchy rotacyjne (zawsze łącznie z ruchem w stawie promieniowo- łokciowym dalszym): nawracania (90o) przy udziale mięśnia nawrotnego obłego i czworobocznego oraz odwracania (90o) poprzez mięsień odwracacz i mięsień dwugłowy ramienia.

26. Stawy ręki:

Staw promieniowo- nadgarstkowy: -Staw kłykciowy (eliptyczny), dwuosiowy.

Staw śródnadgarstkowy i międzynadgarstkowe: - Staw śródnadgarstkowy łączy szereg bliższy i szereg dalszy kości nadgarstka, - Staw międzynadgarstkowy występuje między poszczególnymi kośćmi nadgarstka, zarówno w obrębie szeregu bliższego jak i dalszego, - Są to stawy płaskie o niewielkiej ruchomości.

Stawy nadgarstkowo- śródręczne:- Łączą dalszy szereg kości nadgarstka z podstawami kości śródręcza. - Są to stawy płaskie z wyjątkiem stawu nadgarstkowo- śródręcznego kciuka, który jest stawem siodełkowym, dwuosiowym.

Stawy śródręczno- paliczkowe: - Stawy kuliste, ale ze względu na kształt powierzchni stawowych, a nie ze względu na ruchomość. - Ruchy: zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie, obwodzenie. - !!!! Nie można wykonać ruchów obrotowych: odwracania i nawracania.

Stawy międzypaliczkowe: - Zawiasowe, jednoosiowe.

27. Kości obręczy kończyny dolnej:

Kości obręczy kończyny dolnej .

Kość miednicza ( składa się z 3 kości) : Biodrowe, Łonowej, Kulszowej. Kości te łączą się ze sobą w obrębie dużej i głębokiej panewki stawu biodrowego . Kość biodrowa składa się z trzonu i talerza. Kość łonowa ma dwie gałęzie, górną i dolną, które łączą się za pomocą spojenia łonowego. Kość kulszowa posiada trzon i gałąź, guz kulszowy i kolec kulszowy. 2 kości miednicze + kość krzyżowa tworzą kość miedniczą ( miednicę kostną)

28. Kości kończny dolnej wolnej:

Kość udowa - to największa kość organizmu. W nasadzie bliższej posiada głowę kości udowej , szyjkę, krętarz większy i krętarz mniejszy, trzon bardzo masywny. W nasadzie dalszej znajduje się powierzchnia stawowa dla stawu kolanowego. Kość podudzia

Kość piszczelowa znajduje się po stronie wewnętrznej ( przyśrodkowej) a strzałkowa po zewnętrznej ( boczna) i jest grubsza. Kość piszczelowa tworzy w nasadzie bliższej staw kolanowy. Obydwie kości w nasadach dalszych tworzą staw skokowy. Posiadają też w nasadach dalszych kostki. Kość piszczelowa posiada kostkę przyśrodkową a strzałkowa kostkę boczną.

29.Staw biodrowy:

STAW BIODROWY

Cechy: - Staw prosty- Staw jednojamowy, - Staw kulisty, panewkowy, wieloosiowy, Powierzchnie stawowe:- głowa kości udowej, - panewka kości miednicznej. Ruchy: - jak w stawie ramiennym, ale o mniejszym zakresie. Więzadła: - w. biodrowo- udowe, - w. kulszowo- udowe - w. łonowo- udowe, - w. głowy kości udowej (stabilizuje głowę w panewce), - warstwa okrężna.

30. Staw kolanowy:

Cechy: - Staw złożony (tworzą go 3 kości), - Staw jednojamowy, ale dwupiętrowy, gdyż wewnątrz stawu znajdują się 2 łąkotki: boczna i przyśrodkowa, które dzielą jamę stawową na 2 piętra ( ale nie na 2 oddzielne jamy). Powierzchnie stawowe: - nadkłykcie kości udowej, - kłykcie kości piszczelowej, - rzepka.

Staw zawiasowy zmodyfikowany, bądź zawiasowo- obrotowy, gdyż głównymi ruchami wykonywanymi w tym stawie są:

Ruchy: - zginanie, prostowanie, - przy lekko zgiętym kolanie możemy wykonywać nieznaczne ruchy obrotowe.

Więzadła:

Związane z rzepką:- w. rzepki,- troczki rzepki.

Więzadła poboczne: - w. poboczne piszczelowe - w. poboczne strzałkowe. Więzadła krzyżowe -w. krzyżowe przednie, - w. krzyżowe tylne. Więzadła podkolan - w. podkolanowe skośne - w. podkolanowe łukowate. Więzadło poprzeczne kolana ( łączy ze sobą obie łąkotki).

31. Fizyczne i biologiczne właściwości mięśni:

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I BIOLOGICZNE MIĘŚNI:

SPRĘŻYSTOŚĆ - mięsień daje się biernie rozciągać i szybko wraca do swej długości spoczynkowej.

NAPIĘCIE - każde żywe włókno mięśniowe jest nieznacznie napięte. To nie podlega naszej woli. Zależy od układu nerwowego autonomicznego. Sen obniża napięcie mięśni, natomiast porażenie nerwu oraz śmierć znosi napięcie.

SKURCZ - reakcja składników kurczliwych mięśnia tzn. ich skracanie na bodźce mechaniczne, termiczne i elektryczne .

STĘŻENIE POŚMIERTNE czyli twardnienie mięśni w czasie 1-4 godzin po śmierci.

32. Ogólna budowa i podział mięsni:

MIOLOGIA - t nauka o mięśniach

Mięśnie stanowią ok. 40% masy ciała. Przeciętnie ważą od 25-35 kg. ( dorosły)

BUDOWA WEWNĘTRZNA MIĘŚNIA

- mięsień zbudowany jest z włókien mięśniowych MIOCYTÓW ( komórka mięśniowa pojedyncza) . Wewnątrz komórki mięśniowej znajdują się włókienka kurczliwe MIFIBRYLLE . Na końcach komórki miofibryle przechodzą w ścięgno. Pojedyncze komórki mięśniowe tworzą pęczki.A pęczki tworzą konkretny mięsień. Mięsień na zewnątrz otoczony jest błoną o nazwie namięsna.

Budowa zewnętrza mięśnia. Barwa mięśni jest czerwona i zależy od ilości krwi w naczyniach włosowatych i zawartości hemoglobiny. Wyróżnia się mięśnie JASNE - pracują szybko i szybko się męczą( mięśnie szkieletowe).MIĘŚNIE CIEMNE - pracują stale, są lepiej ukrwione i bardziej wytrzymałe np. Mięsień sercowy , przepona, mięśnie gałki ocznej .

PODZIAŁ MIĘŚNI ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT. Wrzecionowate - podobne do wrzeciona, Pierzaste, Półpierzaste, Okrężne, Mięsień okrężny oka, mięśnie ust, Dwubrzuścowe, Mięśnie płaskie

ZE WZGLĘDU NA ILOŚĆ GŁÓW CZYLI PRZYCZEPÓW POCZĄTKOWYCH Jednogłowe, Dwugłowe, Trójgłowy, Czterogłowy

ZE WZGLĘDU NA FUNKCJE: Zginacze, Prostowniki, Odwodziciele, Przywodziciele, Nawracacze, Odwracacze, Zwieracze, Naprężacze, Dźwigacze, Obniżacze

33. Fizjologia skurczu mięśnia:

Mięśnie wykonują dwa rodzaje skurczów. IZO znaczy taki sam, stały, nie zmieniający

1. Skurcz izotoniczny - napięcie mięśni jest stałe a zmienia się jego długość i ten skurcz jest związany z wykonaniem pracy dynamicznej. Wiąże się z wykonaniem ruchu ( ruch ręki)

2. Skurcz IZOMETRYCZNY - nie zmienia się długość mięśnia, jest taka sama, natomiast wzrasta napięcie mięśnia. Ten skurcz związany jest z wykorzystaniem pracy skutecznej ( kiedy tułów jest w bezruchu)

Komórki mięśniowe są w rzeczywistości mikrosilnikami, których zsumowane działanie przynosi efekty mechaniczne czyli skurcz. Za ten skurcz mięśnia odpowiedzialne są miofibryle ( włókienka kurczliwe) w których znajdują się dwa rodzaje białka: aktyna i miozyna, które przesuwają się względem siebie powodując skurcz i rozkurcz mięśnia inaczej relaksację mięśnia. Do pracy mięśni potrzebne jest: 1. Paliwo i jest nim GLIKOGEN MIĘŚNIOWY 2. Tlen

Do pobudzenia mięśni dochodzi poprzez nerwy ruchowe za pośrednictwem połączeń nerwowo - mięśniowych tkz. Synaps. Synapsa ma szczelinę i jej pomocnikiem jest neuroprzekaźnik - czyli związek chemiczny w tym przypadku acetylocholina uaktywnia się i ułatwia przenoszenie pobudzenia z włókien ruchowych na komórki mięśniowe. Na prawidłową pracę mięśni wpływa prawidłowy poziom jonów wapnia, magnezu , potasu i sodu.

34. Mięśnie żwaczowe głowy:

Mięśnie ŻWACZOWE - odpowiadają za ruchy żuchwy , miażdżenia i rozgryzania pokarmu, cofania żuchwy, wysuwania do przodu i za docisk żuchwy do szczęki. Te mięśnie mają przyczepy początkowe na kościach czaszki a końcowe na żuchwie. Unerwione SA przez trzecią gałąź nerwu trójdzielnego ( 5 nerw czaszkowy) Jest ich 4.

1. Mięsień żwacz leży między łukiem jarzmowym a zewnętrzną powierzchnią kata żuchwy. Unosi żuchwę i zwiera zęby.

2. Mięsień skroniowy - łączy powięź skroniową oraz łuk jarzmowy z wyrostkiem dzibiastym żuchwy. Podnosi żuchwę i zaciska zęby.

3. Mięsień skrzydłowy - przyśrodkowy.

Położony jest od wewnątrz od gałęzi żuchwy. Biegnie od kości podniebiennej do wewnętrznej powierzchni kąta żuchwy. Unosi żuchwę.

4. Mięsień skrzydłowy - boczny łączy okolice podskroniowe czaszki i wyrostek kłykciowy żuchwy. Wysuwa żuchwę do przodu.

35. mięśnie otoczenia oka:

MIĘŚNIE OTOCZENIA OKA

Mięsień okrężny oka- Składa się z trzech części: 1. Części oczodołowej - zaciska powieki i obniża brwi 2. Część powiekowa - zwiera szparę powiek czyli powoduje ruch mrugania 3. Część łzowa - rozwiera woreczek łzowy. Cały mięsień jest mięśniem płaskim o kształcie elipsy. Leży w powiekach oraz ich otoczenia. Skurcz całego mięśnia tworzy promienne fałdy wokół oka.

Mięsień marszczący brwi. Jest to mięsień mały. Położony obok nasady nosa. Biegnie od skóry powyżej brwi. Wytwarza 2-3 pionowe fałdy miedzy brwiami i daje wyraz złości, zniecierpliwienia i cierpienie.

Mięsień podłużny, biegnie od kości nosowej do skóry gładzizny. Wywołuje jeden lub kilka fałdów poziomych u nasady nosa. Daje wyraz groźby i agresji.

Mięśnie otoczenia oka stanowią ochronę dla oka. Ponieważ kurcząc się tworzą uwypuklenie wokół oka co stanowi ochronę przed nadmiarem światła , wiatrem.

36. Mięśnie otoczenia szpary ust:

MIĘŚNIE OTOCZENIA UST

Mięsień biegnący okrężnie dookoła ust : zwieracze

Mięśnie odchodzące promieniście od okrężnego ust. Są to dźwigacze i obniżacze.

Mięsień okrężny ust układa się dookoła szpary ust i stanowi podłoże warg. Biegnie od węzła mięśniowego kąta ust gdzie splata się z mięśniami biegnącymi promieniście. Powstaje z licznych i różnych układów włókien mięśniowych . Część włókien kończy się w skórze a część w błonie śluzowej warg. Część włókien biegnie poprzecznie przez włókna okrężne co powoduje uwypuklenie się czerwieni wargowej.

CZYNNOŚCI: 1. Jest to zwieracz szpary ust, zwężanie czerwieni wargowej i zwracanie warg do wewnątrz. Ryjkowate wywinięcie warg na zewnątrz i poszerzenie czerwieni wargowej. 2. Warga górna i dolna mogą pracować oddzielnie. Ten mięsień bierze udział w ruchach podczas jedzenia czy picia. Stanowi ruchomy aparat mowy i nadaje wargom charakterystyczny kształt.

MIĘŚNIE ODCHODZĄĆE PROMIENIŚCIE OD SZPARY UST ( jest ich 10)

Mięsień obniżacz wargi dolnej - to mięsień płaski, czworokątny, przyczepia się do brzegu dolnego żuchwy a kończy się w skórze wargi dolnej. Funkcje: obniża wargę dolną , uwypukla ją i pogrubia. Mięsień bródkowy - biegnie strzałkowo od żuchwy do skóry bródki. Nadaje twarzy wyraz nadąsania. Mięsień obniżacz kąta ust - jest t mięsień trójkątny , rozpięty pomiędzy żuchwą a kątem ust. Pociąga kat ust ku dołowi i wygładza bruzdę nosowo wargową.

Mięsień śmiechowy - biegnie od powięzi przyuszniczej i żwaczowej do węzła mięśniowego kata ust. Wywołuje dołek śmiechowy i poszerza szparę ust.

Mięsień jarzmowy większy - najbardziej powierzchowny. Biegnie od kości jarzmowej do węzła mięśniowego kąta ust. Jest to właściwy mięsień śmiechu, poszerza szparę ust. Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa. Biegnie od wyrostka czołowego szczęki do skóry bruzdy nosowo wargowej i skrzydła nosa. Głownie on unosi skrzydła nosa i rozwiera nozdrza. Dźwigacz wargi górnej. Biegnie od brzegu podoczodołowego do skóry bruzdy nosowo wargowej. Unosi wargę górną odsłaniając górne siekacze.

Mięsień jarzmowy mniejszy - biegnie od kości jarzmowej do skóry bruzdy nosowo wargowej. Pociąga wargę górną ku górze i pogłębia bruzdę nosowo wargową. Mięsień dźwigacz kąta ust- biegnie od dołu nadkłowego szczęki do skóry i błony śluzowej kąta ust. Mięsień policzkowy - rozpięty między szczęką a żuchwą. Jest t miesień trębaczy , linia przyczepu biegnie po wyrostku zębodołowym szczęki i części zębodołowej żuchwy. Kończy się w błonie śluzowej i skórze kąta ust i błonie śluzowej obu warg. FUNKCJE: przyciska policzki do zębów, wydmuchuje powietrze z jamy ustnej i jest przebity przewodem ślinianki przyusznej.

37. Mięśnie otoczenia nozdrzy i małżowiny usznej:

Mięsień nosowy - jest to mięsień płaski , trójkątny, położony na bocznej i tylnej stronie skrzydła nosa . Składa się z dwóch części poprzecznej i skrzydłowej. Które mają wspólny przyczep początkowy. Przyczepiają się w okolicach zębodołów górnego kła i bocznego siekacza. CZĘŚĆ POPRZECZNA rozbiega się wachlarzowato na grzbiet nosa i ZWĘŻA NOZDRZA. Natomiast CZĘŚĆ SKRZYDŁOWA biegnie od tylnego brzegu skrzydła nosa i ona ROZWIERA NOZDRZA.

Mięsień obniżacz przegrody nosa - biegnie d dziąseł górnego siekacza bocznego do części błoniastej przegrody nosa. Pociąga przegrodę nosa ku dołowi.

Są 3 mięśnie uszne. Przedni, górny i tylny. Przyczepiają się jednym końcem do małżowiny usznej a drugim przechodzą na powięzie sąsiednie. Pociągają małżowinę uszną do przodu , ku górze, ku tyłowi.

38. Funkcje mięśni mimicznych:

Podkreślają wyraz twarzy , zmieniają jej rysy, odzwierciedlają różne stany psychiczne ( zniechęcenie, cierpienie, smutek , zadowolenie, gniew i strach) . Odpowiadają za otwieranie i zamykanie szpar powiekowych ( oczu) szpary ustnej i w pewnym stopniu nozdrzy. Są unerwione przez nerw twarzowy siódmy nerw czaszkowy.

39. Mięsień potyliczno czołowy:

Mięsień ten składa się z brzuśca potylicznego i czołowego , połączonych czepcem ścięgnistym. Przyczep potyliczny ma na kresie karkowej kości potylicznej a przyczep czołowy w skórze brwi i gładzizny. Czepiec ścięgnisty jest to rozległe ścięgno pokrywające sklepienie czaszki . Jest mocno zrośnięte ze skórą, przesuwa się natomiast swobodnie po sklepieniu czaszki.

CZYNNOŚCI: pociąga skórę głowy, wywołuje fałdy poprzeczne na czole, nadaje twarzy wyraz uwagi i skupienia.

40. Grupa powierzchniowa mięśni szyi:

I grupa to mięśnie POWIERZCHOWNE: mięsień szeroki szyi i leżący pod nim mięsień mostkowo obojczykowo sutkowy. MIĘSIEŃ SZEROKI SZYI leży w okolicy przedniej i bocznej szyi pod skórą. Ciągnie się z górnej części klatki piersiowej na dolna część twarzy. CZYNNOŚĆ: unosi skórę szyi z podłoża wraz z tkanką podskórną a tym samym ułatwia krążenie krwi w żyłach szyjnych zewnętrznych biegnących pod mięśniem. Zwalnia ucisk na naczynia i ułatwia krążenie krwi. Pociąga kąciki ust ku dołowi nadając twarzy wyraz przerażenia, strachu albo wściekłości ( podłużne pionowe fałdy) MIĘSIEŃ MOSTKOWO - OBOJCZYKOWO - SUTKOWY - to mięsień silny, przebiega skośnie po stronie bocznej szyi. Jest mięśniem dwugłowym. Przyczep początkowy głowy przyśrodkowej jest na rękojeści mostka. Przyczep początkowy głowy bocznej na końcu mostkowym obojczyka. Przyczep końcowy wspólny jest na wyrostku sutkowa tym kości skroniowej i częściowo na kości potylicznej. CZYNNOŚĆ: zgina głowę do boku. I obraca w stronę przeciwległa nosząc twarz ku górze. ginanie głowy do tyłu ( unoszenie twarzy do góry) . POCIĄGA GŁOWĘ DO PRZODU( GÓRY) Z POZYCJI LEŻĄCEJ. Unosi mostek i jest pomocniczym mięśniem wdechowym.

42. Grupa głęboka mięsni szyi:

Mają przyczepy początkowe na kręgosłupie.

Są ich 3 grupy. I grupa to mięśnie pochyłe, które są rozpięte pomiędzy wyrostkami poprzecznymi kręgów szyjnych a dwoma górnymi zebrami.

Mięsień pochyły przedni, środkowy i tylny.

CZYNNOŚĆ: jednostronnie pochylają kręgosłup szyjny do boku. Dwustronnie zginaja głowe do przodu dźwigając żebra ku górze. Pomocnicze mięśnie wdechowe.

II grupa to mięśnie przedkręgowe , leżą na przedniej powierzchni kręgosłupa.

MIĘSIEŃ PRZEDNI GŁOWY: łączy I krąg szyjny ( szczytowy) z częścią podstawną kości potylicznej. MIĘSIEN DŁUGI GŁOWY łączy kość potyliczna z wyrostkami poprzecznymi C3 do C6. CZYNNOŚĆ: Zginają głowę do przodu i do boku. MIĘSIEN DŁUGO SZYI: położony bezpośrednio na kręgosłupie, ciągnie się od C1 do TH3. CZYNNOŚĆ: Zgina kręgosłup szyjny do przodu, do boku i powoduje ruch obrotowy.

43. Mięśnie obręczy kończyny dolnej:

mięśnie obręczy kończy dolnej łączą kość miednicy z kością udową. Utrzymują pionową postawę ciała, zapewniają równowagę ciała podczas stania na jednej nodze i w czasie chodzenia. Obracają udo na zewnątrz i mają działania antygrawitacyjne.

Są 3 grupy: Grupa Przednia mięśni grzbietowych - są to zginacze stawu biodrowego . Należą tu: mięsień lędźwiowy większy, mniejszy i biodrowy. Grupa tylna mięśni grzbietowych są to silne prostowniki stawu biodrowego i odwodziciele uda: pośladkowy wielki, średni i mały. Mięsień gruszkowaty i naprężacz powięzi szerokiej. Mięśnie brzuszne to mięśnie głębokie miednicy ( 4) które obracają udo na zewnątrz. Mięśnie uda - które działają na staw biodrowy lub kolanowy albo na obydwa stawy jednocześnie. Grupa przednia: mięsień krawiecki. MIĘSIEŃ CZWOROGŁOWY UDA - jest głównym, jedynym prostownikiem kolana. Ścięgno końcowe przechodzi przez rzepkę i przyczepia się do kości piszczelowej. Grupa przyśrodkowa przywodzi udo - przywodziciel długi, krótki i wielki. Mięsień grzbietowy smukły. Grupa tylna mięśni uda która prostuje staw biodrowy a zgina staw kolanowy. Mięsień półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowy uda.

44. Mięśnie uda.

Grupa tylna mięśni grzbietowych są to silne prostowniki stawu biodrowego i odwodziciele uda: pośladkowy wielki, średni i mały. Mięsień gruszkowaty i naprężacz powięzi szerokiej. Mięśnie brzuszne to mięśnie głębokie miednicy ( 4) które obracają udo na zewnątrz. Mięśnie uda - które działają na staw biodrowy lub kolanowy albo na obydwa stawy jednocześnie.

I Grupa przednia: mięsień krawiecki.

MIĘSIEŃ CZWOROGŁOWY UDA - jest głównym, jedynym prostownikiem kolana. Ścięgno końcowe przechodzi przez rzepkę i przyczepia się do kości piszczelowej.

II Grupa przyśrodkowa przywodzi udo - przywodziciel długi, krótki i wielki. Mięsień grzbietowy smukły.

III Grupa tylna mięśni uda która prostuje staw biodrowy a zgina staw kolanowy. Mięsień półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowy uda.

45. Mięśnie podudzia

Grupa przednia - prostowniki stopy- unoszenie stopy ku górze! - piszczelowy przedni, prostownik długi palców, strzałkowy trzeci,

Grupa boczna - strzałkowy długi i krótki. Zginają stopę podeszwowo i nawracają stopę - unoszą brzeg boczny. Stopa prawidłowo opiera się na guzie kości piętowej brzegu bocznym stopy, na pierwszej i piątej głowie kości śródstopia. Mięśnie strzałkowe unoszą brzeg boczny stopy i są nazywane mięśniami płaskostopia.

Tylna - odpowiada za zginanie podeszwowe stopy. Jest 7 mięśni. Najsilniejszy z nich to mięsień trójgłowy łydki którego ścięgno końcowe to ścięgno Achillesa przyczepia się do guza piętowego.

46. Mięśnie stopy.

Mięśnie grzbietu stopy - mięsień prostownik krótki palców i prostownik krótki palucha. Zginają palce - unoszą do góry.

Mięśnie podeszwy stopy.

Mięśnie palucha - inaczej to mięśnie wyniosłości przyśrodkowej. Odwodziciel palucha, zginacz krótki palucha i przywodziciel palucha. Grupa mięśni palca małego inaczej wyniosłości bocznej: odwodziciel palca małego, zginacz krótki palca małego i przeciwstawiacz palca małego. Mięśnie środkowe stopy - mięśnie wyniosłości pośredniej - zginacz krótki palców, czworoboczny podeszwy , 4 glistowate i 7 mięśni międzykostnych.

47. Mięśnie obręczy kończyny górnej.

Mięśnie Obręczy kończyny górnej które odpowiadają za ruchy w stawie ramiennym. Czyli za zginanie, prostowanie , obrót wewnętrzny i zewnętrzny i odwodzenie ramienia. Mięśnie te łączą łopatkę i obojczyk z kością ramienną i należą do nich:

Mięsień naramienny, Mięsień nadgrzebieniowy, Mięsień podgrzebieniowy, Obły mniejszy, Obły większy, Podłopatkowy

48. Mięśnie ramienia.

Grupa przednia: są zginaczami przedramienia w stawie łokciowym: Mięsień dwugłowy ramienia ( biceps), Mięsień ramienny, Miesień kruczo ramienny

49. Mięśnie przedramienia.

Jest ich 19, które układają się w 3 grupy: 1. Grupa przednia 2. Grupa boczna 3. Grupa grzbietowa

Odpowiadają za ruchy w stawach promieniowo nadgarstkowym oraz w wielu stawach reki i palców. Poruszają ręką i palcami, odwracają i nawracają przedramię. Większość z nich to mięśnie wielostawowe które mają złożona mechanikę.

50. Mięśnie ręki.

SĄ POŁOŻONE PO STRONIE DŁONIOWEJ ŚRÓDRĘCZA. Strona grzbietowa jest pozbawiona mięśni. Zawiera ścięgna mięśni przedramienia.

Są 3 grupy;

1. Mięśnie kłębu kciuka - poruszają kciukiem 1. Odwodziciel krótki kciuka 2. Zginacz krótki kciuka 3. Przeciwstawiacz kciuka 4. Przywodziciel kciuka.

2. Mięśnie kłębu palca małego:

1. Mięsien dłoniowy krótki

2. Odwodziciel palca małego

3. Zginacz krótki palca małego

4. Przeciwstawiacz palca małego.

3. Mięśnie środkowe dłoni. Są to mięśnie właściwe dłoni. . Leżą między kośćmi śródręcza. Są 4 mięśnie glistowate i mięśnie międzykostne dłoniowe 3szt oraz miedzykostne grzbietowe - 4szt.

CZYNNOŚĆ: Zginają palce w stawach śródręczno paliczkowych a prostują w stawach międzypaliczkowych.

51. Mięśnie grzbietu.

Są silnie rozwinięte, są duże, silne , pokrywają całą powierzchnię grzbietu. Wpływaja na ruchy obręczy kończyny górnej i ramienia. Prostują tułów. Mają działanie antygrawitacyjne. ( ułatwiają utrzymanie pionowej postawy ciała)

Dzielą się na III grupy:

I grupa: MIĘŚNIE POWIERZCHOWNE:

1. Mięsien czworoboczny ( prawy i lewy tworzą mięsień tkz. kapturowy)

2. Najszerszy grzbietu

3. Równoległoboczny

4. Dźwigacz łopatki

II grupa : WARSTWA POŚREDNIA:

1. Zębaty tylny górny - mięsień wdechowy.

2. Zębaty tylny dolny - mięsień wydechowy.

III grupa: MIĘŚNIE GŁEBOKIE GRZBIETU:

Z których najsilniejszy jest MIĘSIEN PROSTOWNIK GRZBIETU. Leży po obu stronach kręgosłupa. Prostuje kręgosłup , utrzymuje tułów w równowadze.

52. Mięśnie brzucha.

Pełnią rolę ochronną. Tworzą przednie i boczne ściany brzucha. Są zginaczami tułowia. Utrzymują prawidłową postawę ciała. Są mięśniami wydechowymi. Część mięśni wpływa na tłocznie brzuszną. Czyli na wzrost ciśnienia śródbrzusznego przy zatrzymanym wdechu.

I grupa: Występuje tu grupa mięśni bocznych i przednich.

1. Mięsień prosty brzucha

2. Mięsień poprzeczny brzucha

3. Mięsień skośny wewnętrzny

4. Mięsień skośny zewnętrzny

5. Dźwigacz jądra ( u mężczyzn)

II grupa MIĘŚNIE TYLNE:

1. Czworoboczny lędźwi

53. Mięśnie klatki piersiowej.

Pokrywają szkielet klatki piersiowej od przodu i po bokach. Odpowiadają za fazy wdechu i wydechu. Część mięśni odpowiada za ruchy obręczy kończyny górnej i ramienia.

WARSTWA POWIERZCHOWNA - to mięsień piersiowe większy . Pod nim leży piersiowy mniejszy, dalej zębaty przedni i podobojczykowy.

WARSTWA GŁĘBOKA - to mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne ( wdechowe) oraz mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne ( wydechowe)

Podstawowe mięśnie oddechowe które pracują stale. Leżą one w przestrzeniach międzyżebrowych.

Przepona - miesień głęboki klatki piersiowej. Jest to szeroki cienki mięsień wysklepiony kopiasto ku górze, oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej. Jest głównym mięśniem wdechowym. Przez przeponę przechodzi aorta i żyła główna dolna.

54. Budowa tkanki nerwowej.

1. TKANKA NERWOWA - składa się z komórek nerwowych - neuronów, oraz z komórek podporowych glejowych,

Droga impulsu nerwowego krótkim wchodzi, długim wychodzi.

Tkanka nerwowa przewodzi impulsy na drodze łuku odruchowego od receptora do efektora.

Tkanka nerwowa tworzy układ nerwowy ośrodkowy i obwodowy, który steruje, kontroluje i koordynuje prace wszystkich układów i narządów człowieka.

55. Rola i podział układu nerwowego:

Układ nerwowy zbudowany jest z 25 miliardów neuronów.

Układ nerwowy KONTROLUJE, KOORDYNUJE czynności wszystkich układów i narządów.

Podział:

I podział topograficzny ( w zależności od umiejscowienia)

1. Ośrodkowy układ nerwowy - mózgowie, rdzeń kręgowy

2. Obwodowy układ nerwowy - 12 par nerwów czaszkowych i 31 par nerwów rdzeniowych

II podział czynnościowy:

1. Somatyczny - kieruje zachowaniem naszego ciała, odbiera bodźce zewnętrzne i jest zależny od naszej woli.

2. Autonomiczny - odpowiada za funkcjonowanie narządów wewnętrznych , za utrzymanie równowagi wewnętrznej organizmu HOMEOSTAZA.

56. Odruch, łuk odruchowy

ŁUK ODRUCHOWY- to droga impulsu nerwowego od receptora do efektora. Składa się z 5 elementów:

Receptor włókno nerwowe dośrodkowe( włókno czuciowe) ośrodek nerwowy włókno nerwowe odśrodkowe ( ruchowe) efektor

57. Ogólna budowa mózgowia:

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

MÓZGOWIE: składa się z trzech części.

1. MÓZG

2. MÓŻDŻEK

3. RDZEŃ PRZEDŁUŻONY

MÓZG - to 2 półkule mózgowe oddzielone od siebie szczeliną podłużną i połączone spoidłem wielkim mózgu. Powierzchnia zewnętrzna mózgu to kora mózgowa zwana istotą szarą - ponieważ zbudowana jest z ciał komórek nerwowych.

Druga warstwą jest istota biała położona wewnątrz półkul mózgowych. Jest utworzona z wypustek komórek nerwowych.

Istota szara (jest zbudowana z ciał neuronu)

Istota biała ( z wypustek neuronu)

Są pofałdowane. Występują bruzdy i zakręty ( wypukłości). Bruzdy dzielą mózg na płaty.

1. Czołowy

2. Ciemieniowy

3. Potyliczny

4. Skroniowy

Ośrodki nerwowe kory mózgowej ( korowe)

1. Ośrodki ruchowe

2. Czuciowe

3. Słuchowe

4. Ośrodki pamięci

5. Ośrodki wzroku

6. Ośrodek mowy ruchowy i czuciowy

7. Ośrodek wyższych czynności mózgu ( intelektu inteligencji, moralności)

MOŻDŻEK - składa się z dwóch półkul oraz z części środkowej zwanej robakiem. Jest to główny ośrodek równowagi i koordynowania ruchów dowolnych.

RDZEŃ PRZEDŁUŻONY

Przewodzi impulsy nerwowe idące z mózgu do rdzenia kręgowego i odwrotnie.

Ośrodki nerwowe dla istotnych czynności odruchowych:

• ośrodek sercowy

• Ośrodek oddechowy

• Ośrodek naczynio ruchowy ( rozszerzenie i zwężanie naczyń)

• Ośrodek regulujący wydzielanie potu

• Ośrodek regulujący przemianę materii

• Ośrodek regulujący mruganie powiek

• Ośrodek kichania i kaszlu

• Ośrodek ssania

• Ośrodek połykania

• Ośrodek wymiotny

Wewnątrz mózgowia znajduje się 4 komory mózgowe wypełnione płynem mózgowo rdzeniowym.

58. Budowa o rola rdzenia kręgowego:

RDZEŃ KRĘGOWY: z najduje się w kanale kręgosłupa, ma kształt walca, rozciąga się od rdzenia przedłużonego do poziomu L1 i L2 i kończy się stożkiem rdzeniowym. Waży ok. 30 gramów. Ma długość 40-45 cm, średnica 8-14mm.

Budowa wewnętrzna:

Istota biała ( drogi nerwowe)

Istota szara ( ośrodki nerwowe)

W istocie szarej są ośrodki:

1. Ruchów przepony ( segment szyjny)

2. Ruchowe i czuciowe kończyn górnych 9 w dolnych szyjnych i górnych piersiowych)

3. Ośrodki ruchowe mięśni klatki piersiowej grzbietu i brzucha

4. Ośrodki ruchowe i czuciowe kończyn dolnych ( segmenty piersiowe, segmenty lędźwiowe i krzyżowe)

5. Ośrodki mikcji- defekacji, erekcji i ejakulacji 9 segment krzyżowy)

59. Ośrodki korowe mózgu:

Ośrodki nerwowe kory mózgowej ( korowe)

1. Ośrodki ruchowe

2. Czuciowe

3. Słuchowe

4. Ośrodki pamięci

5. Ośrodki wzroku

6. Ośrodek mowy ruchowy i czuciowy

7. Ośrodek wyższych czynności mózgu ( intelektu inteligencji, moralności)

60. Ośrodki nerwowe rdzenia kręgowego:

Ośrodki nerwowe dla istotnych czynności odruchowych:

• ośrodek sercowy

• Ośrodek oddechowy

• Ośrodek naczynio ruchowy ( rozszerzenie i zwężanie naczyń)

• Ośrodek regulujący wydzielanie potu

• Ośrodek regulujący przemianę materii

• Ośrodek regulujący mruganie powiek

• Ośrodek kichania i kaszlu

• Ośrodek ssania

• Ośrodek połykania

• Ośrodek wymiotny

61. Nerwy czaszkowe 1-4

Nerwy czaszkowe : odchodzą symetrycznie od mózgowia, przechodzą przez otwory w podstawie czaszki lub w oczodole, unerwiają głowę, szyję a także większość narządów klatki piersiowej i brzucha. Jest ich 12 par, I, II, III i tak do XII.

I nerw węchowy - rozpoczyna się w nabłonku węchowym w jamie nosowej. Jest 20 nici ( nerwów) węchowych, przechodzą przez kość sitową czaszki na podstawę mózgowia do opuszki węchowej.

II nerw wzrokowy - rozpoczyna się w siatkówce oka, przechodzi przez kanał wzrokowy w oczodole i dociera do podstawy mózgowia do skrzyżowania wzrokowego, dalej do ośrodków wzroku w płatach potylicznych mózgu .

III nerw okołoruchowy

IV nerw bloczkowy one odpowiadają za ruchy gałek ocznych, nadzorują prace mięśni

62. Nerwy czaszkowe 5-8

IV nerw bloczkowy one odpowiadają za ruchy gałek ocznych, nadzorują prace mięśni

VI odwodzący okołoruchowych. Jest ich 6.

Nerw wzrokowy mięsień skośny oka

V.Nerw trójdzielny - dzieli się na III gałęzie:

a) nerw oczny ( otoczenie oka unerwia)

b) nerw szczękowy ( unerwia okolicę szczęki, górne zęby czuciowo )

c) nerw żuchwowy ( unerwia czuciowo dolne zęby i mięśnie żwaczowe)

VII. Nerw twarzowy - unerwia wszystkie mięśnie mimiczne twarzy, niektóre mięśnie szyi i częściowo język - doznania smakowe)

VIII. Nerw przedsionkowo ślimakowy - nerw słuchu i równowagi

63. Nerwy czaszkowe 9-12

IX. Nerw językowo gardłowy - unerwia mięśnie gardła i język

X. nerw błędny wychodzi poza obręb głowy i unerwia narządy szyi , klatki piersiowej i jamy brzusznej.

XI. nerw dodatkowy - unerwia mięsień mostkowo - obojczykowo - sutkowy oraz mięsien czworoboczny grzbietu także inne mięśnie szyi i krtań

XII nerw podjęzykowy - zaopatruje mięśnie języka.

64. Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych

Gałęzie brzuszne unerwiają skórę oraz mięśnie przedniej i bocznej strony czyli tułowia oraz całość kończyn a także mięśnie powierzchowne grzbietu. Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych wytwarzają splot szyjny, splot ramienny, zaopatruje kończynę górną, nerwy międzyżebrowe, splot lędźwiowo krzyżowy, zaopatruje kończyny dolne.

65. Gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych

Gałęzie grzbietowe - unerwiają głębokie mięśnie grzbietu, mięśnie karku, stawy kręgosłupa, skórę pleców i pośladków.

66. podział i rola układu nerwowego autonomicznego

Inna jego nazwa to wegetatywny.

Kieruje czynnościami przebiegającymi bez udziału świadomości związanymi z trawieniem, oddychaniem, krążeniem, przemianą materii.

Składa się on z dwóch części.

1. Część to układ nerwowy współczulny ( sympatyczny)

2. Część to układ nerwowy przywspółczulny ( parasympatyczny)

67. Budowa i rola układu nerwowego współczulnego

Układ współczulny, układ sympatyczny (łac. systema sympathica) - część autonomicznego układu nerwowego, odpowiadająca za przygotowanie organizmu do walki bądź ucieczki. Jest on aktywny w czasie stresu i powoduje następujące reakcje organizmu:

• wydzielanie małej ilości gęstej śliny^[1],

• szybsza praca serca,

• zwiększenie dostawy glukozy do mięśni i mózgu przez rozkład glikogenu w wątrobie,

• rozszerzenie źrenic,

• rozkurcz mięśnia rzęskowego oka (zwolnienie akomodacji),

• stroszenie włosów,

• wydzielanie potu na dłoniach,

• reakcja "walcz albo uciekaj",

• rozkurcz mięśnia wypieracza moczu i jednoczesny skurcz mięśnia zwieracza cewki moczowej (trzymanie moczu),

• pobudzenie nadnerczy do produkcji adrenaliny (hormonu walki),

• wzmaga skurcz mięśni gładkich,

• zahamowanie perystaltyki jelit,

• podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi poprzez zwężenie naczyń krwionośnych,

• wydzielanie łez,

• rozszerzenie mięśni oskrzeli w płucach.

Po zniknięciu zagrożenia, układ ten wyłącza się, a efekty jego pobudzenia są likwidowane przez układ przywspółczulny.

Neurotransmiterem układu we włóknach przedzwojowych jest acetylocholina, która działa na receptory nikotynowe. W odpowiedzi włókna zazwojowe wydzielają noradrenalinę, a przy długotrwałym działaniu także adrenalinę, które z kolei działają na receptor adrenergiczny.

Ośrodki układu współczulnego znajdują się w istocie szarej pośrednio-bocznej rdzenia kręgowego. Włókna wychodzące z rdzenia tworzą wzdłuż przełyku pnie współczulne, które zawierają zwoje. Składają się na nie:

• zwój szyjny górny, środkowy i dolny,

• zwój szyjno-piersiowy,

• zwoje piersiowe, lędźwiowe i krzyżowe.

68. Budowa i rola układu nerwowego przywspółczulnego

Układ przywspółczulny, parasympatyczny, cholinergiczny, (łac. systema parasympathica) - podukład autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia. W uproszczeniu można powiedzieć, że działa on antagonistycznie (odwrotnie) do układu współczulnego. Włókna nerwowe układu przywspółczulnego wychodzą z pnia mózgu. Większość z nich przebiega wspólnie z nerwem błędnym, dochodząc do płuc, serca, żołądka, jelit, wątroby itp. W układzie tym, podobnie jak w układzie współczulnym, występują zwoje, leżące w pobliżu unerwianych narządów lub w samych narządach oraz sploty (np. splot sercowy, płucny), natomiast w przeciwieństwie do niego układ przywspółczulny nie reaguje jako całość, lecz aktywizuje tylko te funkcje, które są niezbędne w danym czasie.

Neurotransmiterem układu jest wyłącznie acetylocholina (zarówno we włóknach przed- jak i zazwojwych), która pobudza receptory muskarynowe i nikotynowe.

Ośrodki układu przywspółczulnego znajdują się w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego (S₂-S₄) oraz w jądrach przywspółczulnych nerwów czaszkowych III, VII, IX i X.

Czynności układu [edytuj]

• zwężanie źrenicy,

• wydzielanie dużej ilości rzadkiej śliny^[1],

• hamowanie czynności serca (zmniejszanie siły skurczu),

• zwężanie oskrzeli,

• rozszerzanie naczyń krwionośnych powodujące spadek ciśnienia tętniczego krwi,

• nasilanie skurczów przewodu pokarmowego,

• kurczenie pęcherza moczowego,

• wzrost wydzielania insuliny,

Substancje pobudzające czynność tego układu nazywa się parasympatykomimetykami, natomiast substancje hamujące układ przywspółczulny nazywa się parasympatykolitykami (cholinolitykami). Niektóre z nich, zarówno pobudzające jak i hamujące, stosuje się w lecznictwie.

69. Opony mózgowia i rdzenia kręgowego

Opony mózgowo rdzeniowe

Mózgowie i rdzeń kręgowy otaczają 3 opony.

Od zewnątrz: opona twarda, opona pajeczynówka, opona miękka. ( ona lezy na tkance nerwowej i rdzeniu kręgowym)

70. Elementy składowe układu krążenia

Układ krążenia składa się z serca oraz naczyń krwionośnych tętniczych, żylnych i włosowatych. Krew krąży w ustroju, w zamknietym układzie naczyń. Jest wprowadzana w ruch przez serce. Naczyniami którymi płynie krew na obwód są tętnice które początkowo grube rozpadają się na drobniejsze gałązki a te dzielą się na bardzo cienkie naczynia włosowate( kapilary) - tworzące w tkankach gęstą sieć. W naczyniach włosowatych krew płynie powoli co sprzyja wymianie produktów odżywczych między krwią a tkankami. Naczynia włosowate łacząc się ze sobą tworza żyły którymi krew dopływa do serca.

Układ krążenia tworzą dwa obiegi krwi:

- krążenie wielkie

- krążenie małe ( płucne)

71. Rola układu krążenia

Rola układu krążenia:
-zaopatruje komórki w pokarm i tlen
- odbiera zbędne lub szkodliwe produkty powstałe podczas przemiany materii i energii
- bierze udział w obronie naszego organizmu przed rónymi cialami obcymi ( wirusy, bakterie, grzyby, pyły, gazy, dymy)
- krew uczestniczy w termoregulacji, czyli utrzymaniu temperatury ciała na stałym poziomie

72. budowa i położenie serca

Ma kształt spłaszczonego stożka, podstawą zwróconego ku górze. Leży w śródpiersiu przednim za mostkiem, od tyłu sąsiaduje z przełykiem , od przodu przylega do ściany klatki piersiowej a po bokach sąsiaduje z opłucną i płucami.

Serce leży asymetrycznie - 2/3 serca leży po stronie lewej a 1/3 po prawej.

Wielkość serca - pięść człowieka.

Waży u mężczyzn 300 gr, u kobiet 270 gramów.

Budowa ściany serca:

To 3 warstwy

Warstwa zewnętrzna to nasierdzie - cienka błona surowicza pokrywa zewnętrzną powierzchnię mięśnia sercowego i leżące na jego powierzchni naczynia wieńcowe.

Drugą warstwą środkową jest mięsień sercowy. Zbudowana jest z tk. Mięśniowej poprzecznie prążkowanej siateczkowej. Komórki tworzą sieć. To warstwa jest najgrubsza w obrębie komory lewej cieńsza w komorze prawej a najcieńsza w przedsionkach.

Trzecia warstwa - wsierdzie- cienka przezroczysta błona łączno tkankowa. Pokrywa wewnętrzne ściany przedsionków i komór, przechodząc bezpośrednio w błonę wyścielającą wnętrze naczyń. Całe serce jest otoczone workiem osierdziowym który składa się z dwóch blaszek: zewnętrznej ściennej i wewnętrznej trzewnej. A miedzy nimi jest osierdziowa czyli szczelinowata przestrzeń zabierająca niewielką ilość płynu, który zapobiega tarciu serca podczas jego pracy.

73. Czynność serca

Czynność serca to III fazy:

1. Skurcz

2. Rozkurcz

3. Pauza - krótka przerwa która następuje po rozkurczu

Najpierw kurczą się przedsionki i wyrzucają do komór krew a następnie po skurczu przedsionków rozpoczyna się skurcz komór składający się z dwóch faz. Z fazy napinania mięśnia sercowego i z fazy wyrzucania krwi do tętnic.

Rozkurcz następuje po ukończeniu skurczu i najpierw występuje rozkurcz przedsionków a później komór. Cała ta ewolucja serca trwa 0,8 sekundy. Sama pauza trwa 0,34 sekundy. Serce pracuje rytmicznie, kurczy się dzięki funkcjonowaniu układu przewodzącego serca. Utworzony z III elementów.

1. Węzeł zatokowo przedsionkowy - Keitha Flocka który leży w okolicy ujścia żyły górnej do przedsionka prawego. Jest to rozrusznik naturalny I rzędu. Tu powstają impulsy regularne 70 razy na minutę pobudzające serce Dos kurczu.

2. Węzeł przedsionkowo - komorowy Aschoffa - Tavary leziw przegrodzie przedsionka komory prawej. Jest rozrusznikiem drugiego rzędu, przewodzi pobudzanie z przedsionków do komór. Tu powstają impulsy 40-60 razy na minutę.

3. Peczek przedsionkowo - komorowy Hisa, który przewodzi bodźce z przedsionków do komór.

W tym układzie przewodzącym bodziec wywołujący skurcze powstaje w komórkach mięśniowych przewodzących serca w tkz. włókna Purkiniego. Które tworzą układ przewodzący serca. On odpowiada Jest podwójna: nerwowa i hormonalna

NERWOWA - odbywa się poprzez środek sercowy leżący w rdzeniu przedłużonym, który składa się z dwóch części.

1. z ośrodka hamującego - działa on przez nerw błędny

2. z ośrodka pobudzającego który działa przez nerwy współczulne

W spoczynku istnieje przewaga napięcia nerwu błędnego co zapewnia prawidłową częstotliwość skurczów, czyli 70 razy na minutę.

HORMONALNA - poprzez hormony nadnerczy adrenalinę - która pobudza pracę serca i noradrenalina -która hamuje pracę serca. Na prace ośrodka sercowego mają wpływ takie czynniki jak:

BARO I CHEMO RECEPTORY

Czyli zakończenia nerwowe znajdujące się w aorcie i tętnicach szyjnych które kontrolują skład i ciśnienie krwi.

1. Pobudzenie emocjonalne przyspiesza pracę serca

Wzrost temperatury ciała, gorączka przyspiesza czynność serca, wzrost o 1 stopień powoduje przyspieszenie serca o 20 na minutę,

za automatyzm mięśnia sercowego.

74. Krwioobieg mały

Krążenie małe płucne

Droga krwi z komory prawej do przedsionka lewego.

Z przedsionka prawego krew dostaje się do komory prawej i przechodzi przez zastawkę trójdzielną a stąd drogą pnia płucnego i dwóch tętnic płucnych płynie do płuc. W płucach krew oddaje dwutlenek węgla pobiera tlen i wraca żyłami płucnymi do przedsionka lewego.

75. Krwioobieg duży

KRĄŻENIE WIELKIE - jest to droga krwi z lewej komory do prawego przedsionka. Z komory lewej wychodzi tętnica górna( aorta) jej gałęzie zaopatrują tkanki ustroju w krew utleniona i zawierającą substancje odżywcze.

Krew po przejściu przez naczynia włosowate oddaje tlen i pobiera z tkanek CO2 po czym zyłami głownymi, górną i dolną dopływa do przedsionka prawego.

76. skład i funkcje krwi

77. Budowa i podział naczyń krwionośnych

78. czynność układu naczyniowego.

18

---