Zwalczanie przestępczości gospodarczej
podinsp. Grzegorz Grabek tel. 5431
Temat: Przestępczość gospodarcza i jej zwalczanie.
Przestępstwo gospodarcze to czyn godzący w porządek prawny w gospodarce popełniony przez sprawcę który ma związek formalno-prawny z podmiotem gospodarczym, w którym czyn ten popełniono i z przedsiębiorcą
Cechy przestępczości gospodarczej:
utajony charakter
ciągłość działania
zorganizowany sposób działania (planowość, grupowość)
związek działalności przestępczej z pozycją zawodową i ekonomiczną sprawcy
brak przemocy w działaniach sprawcy
Symptomy PG:
tryb życia wskazujący na inne niż deklarowane dochody
nagłe zaskakujące wzbogacenie się i zewnętrzne oznaki powodzenia
częste kontakty ponad przyjętą normę z przedstawicielami organów władzy, kontroli, sądownictwa itp.
przemiennie występujące czynniki kontroli raz negatywne a raz pozytywne
duża ilość zgłaszanych wad - usterek produktów
pojawienie się w obrocie towarów bez oznaczenia - akcyzy
cena produktów odbiegająca od przeciętnej na danym terenie
nasilenie się ujawnionych przypadków łapownictwa na danym terenie
przeprowadzenie operacji gospodarczych wyraźnie odbiegających od ustalonych zwyczajów
zatrudnianie na czarno
charakterystyczne dla wybranych przestępstw gospodarczych
Przyczyny przestępczości gospodarczej
ogólne - wspólne dla całej przestępczości gospodarczej,
branżowe - istniejące w danej branży gospodarczej,
szczegółowe - odnoszące się do danej kategorii przestępstw gospodarczych.
Czynniki trwałe (bezwzględnie nieusuwalne - są ściśle związane z działalnością gospodarczą a ich eliminacja pozbawia tą działalność jakiegokolwiek sensu tj czyni ją bezużyteczną. Zaliczyć do niej można:
właściwości dóbr będących przedmiotem działalności gospodarczej (wytwory produkcji lub same usługi są same e sobie kryminogenne).
nowoczesne technologie gospodarowania, wynikające z postępu technicznego (tworzenie nowych funkcji i stanowisk o charakterze zarządzającym a jednocześnie ograniczanie stanowisk wykonawczych).
wprowadzanie nowych środków szybkiej komunikacji (mobilność społeczeństwa, szybka zmiana miejsca pobytu - także sprawców przestępstwa)
bezosobowe i anonimowe formy kontaktów gospodarczych (oszustwa i nadużycia zaufania),
wolnorynkowy system gospodarowania (wolność obrotu gospodarczego i dążenie do osiągnięcia w nim maksymalnego zysku).
Czynniki systemowe - odnoszą się one do elementów funkcjonujących w systemach rynkowych, które podlegają jednak różny ograniczeniom ze strony państwa.
państwowe regulacje rynku walutowego,
nadmierne progresywne opodatkowanie, wysokie a protekcjonistyczne,
zmienność sytuacji gospodarczych (recesja, prosperity),
funkcjonowanie instytucji giełdy, ubezpieczeń, subwencji, dotacji itp,.
formy prowadzenia działalności gospodarczej np. spółki z o.o.
Czynniki związane z funkcjonowaniem i nadzorem podstawowych instytucji systemu rynkowego. Kryterium przyczynowości - czynniki przedmiotowe - obiektywne
Powstają i rozwijają się niezależnie od osobistych cech, zalet i wad człowieka. Czynnikami takimi są wszelki zakłócenia gospodarki, administracji, kontroli, wymiaru sprawiedliwości, odchylenia od stanu, który w najlepszym stopniu służy ich funkcjonowaniu, a które to zakłócenia i odchylenia stanowią lub mogą stanowić podnietę do dokonania przestępstwa lub ułatwić jego dokonania. Zaliczyć do nich można:
niewłaściwe zabezpieczenie mienia przed zaborem lub zniszczeniem,
brak lub wadliwe funkcjonowanie instytucji nadzoru i kontroli,
luki w systemach rozliczeń, ewidencji, obowiązujących normach, wskaźnikach itp.
nieprawidłowości w sferze zarządzania i organizacji pracy,
dysproporcje w podaży i popycie towarów i usług,
niewłaściwy dobór kadr na stanowiska kierownicze i związane z materialną odpowiedzialnością
niedoskonałości przepisów prawnych (luki prawne, vacatio legis),
nienadążanie procesu ustawodawczego za szybko zmieniającymi się zjawiskami ekonomicznymi, finansowymi i rynkowymi,
dysproporcje między obowiązkami a uprawnieniami,
niedoskonałość systemu cen, marż, rabatów, podatków itp.
Czynniki subiektywne
Są to przyczyny wynikające z niewłaściwie ukształtowanych w pracusie wychowania umiejętności, skłonności, zwyczajów i obyczajów człowieka, wspólnych mu poglądów i reguł, zasad moralnych i etycznych. Są to subiektywne czynniki dotyczące spracy do których można zaliczyć: wychowanie, wykształcenie, przygotowanie zawodowe, nałogi nawyki itp., do czynników tych zaliczyć można:
Szkodliwe nałogi danej osoby: alkoholizm, hazard, narkomania,
Brak zdolności do krocznego myślenia,
Łatwe uleganie namowom innych osób,
Egoizm, nieliczenie się z interesami
Skutki przestępstw gospodarczych
ekonomiczne
straty w gospodarcze wywołane bezpośrednio i pośrednio dzielnością przestępczą, w tym nie uzyskane, a słusznie przewidywane korzyści materialne,
wydatki związane z utrzymywaniem organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości
nakłady na usuwanie skutków przestępstw już popełnionych,
nieuzasadnione bogacenie się sprawców przestępstw gospodarczych.
społeczne:
demoralizacja społeczeństwa
osłabienie zaufania do organów władzy i administracji,
spadek zaufania ekonomicznego przedsiębiorców do danego rynku lub państwa
poczucie bezkarności,
poczucie zagrożenia działalnością przestępczą
dygmatyzm,
naśladownictwo,
kształtowanie się negatywnych wzorców zachowań.
Sprawcy przestępstw gospodarczych
czynni i bierni,
wywodzący się z warstw społecznych (niskiej, średniej, górnej).
zawodowi, okazjonalni,
Temat: przestępczość w bankowości:
Działalność parabankowa:
Parabank - „bank” nie mający uprawnień do prowadzenia działalności bankowej.
Odpowiedzialność karna za prowadzenie takiej działalności jest określona w następujących artykułach ustawy prawo bankowe:
Art. 171. 1. ( prowadzenie działalności bankowej bez zezwolenia )
Kto bez zezwolenia prowadzi działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób, podlega grzywnie do 5.000.000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 3.
Art. 171. 2. ( bezprawne używanie nazw bank i kasa )
Tej samej karze podlega, kto, prowadząc działalność zarobkową wbrew warunkom określonym w ustawie, używa w nazwie jednostki organizacyjnej niebędącej bankiem lub do określenia jej działalności lub reklamy wyrazów "bank" lub "kasa".
Art. 171. 3.
Tej samej karze podlega także ten, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 lub 2 działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Oszustwo kredytowe:
Art. 297. § 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z elektronicznego instrumentu płatniczego.
Wyróżniki oszustw bankowych:
oszustwa kredytowe.
oszustwa popełniane przy użyciu kart płatniczych.
oszustwa pożyczkowe, gwarancyjne i inne.
oszustwa popełniane przy użyciu czeków i weksli.
Kredyty
indywidualne małe - bankowe
na podstawione osoby (bankowe i towarowe)
indywidualne duże, przy współpracy z pracownikiem banku, za poręczeniem osób publicznych.
Oszustwa kradytowe - orzecznictwo
Artykuł 297 § 1 k.k. nie jest przepisem szczególnym wobec art. 286 § 1 k.k. i nie przewiduje skutku w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem, czego wymaga art. 286 § 1 k.k.
Zachowanie sprawcy tego przestępstwa może przybierać formy:
przedkładania fałszywych dokumentów,
przedkładania dokumentów stwierdzających nieprawdę,
przedkładania nierzetelnych pisemnych oświadczeń.
W ujęciu znamion określonych w tym przepisie relewantne są jedynie takie oświadczenia, które dotyczą okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania określonej instytucji.
Na zaistnienie przestępstwa oszustwa kredytowego wystarczy, że starający się o kredyt przedstawi choć jeden fałszywy lub stwierdzający nieprawdę dokument, choć jedno nierzetelne oświadczenie. Za przestępstwo z art. 297 § 1 k.k. odpowiada nie tylko sam starający się o kredyt dla siebie, który przedkłada bankowi stwierdzający nieprawdę dokument w celu uzyskania tego kredytu, ale także inna osoba, w tym i taka, która z mocy odrębnej umowy z bankiem zawiera, jako sprzedawca towaru zbywanego w systemie sprzedaży ratalnej, umowę kredytową z nabywcą tego towaru, jeżeli przedkłada ona następnie bankowi dokument stwierdzający nieprawdę lub podobne oświadczenie pisemne dotyczące okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania tego kredytu, a więc takie, bez którego ów kredyt, według stosunku łączącego sprzedawcę z bankiem, nie zostałby udzielony, choćby sama umowa kredytowa była sporządzona prawidłowo, a dokumenty przedkładane przez nabywcę towaru, niezbędne dla jej zawarcia, były rzetelne.
Oszustwo kredytowe- piśmiennictwo
W przypadku przedłożenia nierzetelnych dokumentów w imieniu organu kolegialnego, np. zarządu spółki, odpowiedzialność z art. 297 § 1 k.k. ponosić będzie nie tylko osoba podpisująca taki dokument, ale również wszyscy członkowie zarządu, którzy podjęli uchwałę np. o przekazaniu bankowi nierzetelnych danych o kondycji finansowej spółki. Nie będzie ukaranym z omawianego przepisu ten, kto co prawda przedłożył stwierdzające nieprawdę dokumenty albo nierzetelne pisemne oświadczenia, jednak nie dotyczyły one okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania jednej z wymienionych form wsparcia finansowego. W takim przypadku sprawca może zostać ukarany z art. 270, 271 lub 273 k.k. Ustawodawca zawęził odpowiedzialność z art. 297 § 1 k.k. jedynie do wyłudzenia pożyczki udzielonej przez bank. Oznacza to, że wyłudzenie pożyczki udzielonej przez inny podmiot, np. przez towarzystwo ubezpieczeniowe, nie korzysta z ochrony omawianego przepisu.
Aby sprawca odpowiadał z tego przepisu [art. 297 § 2 k.k.], muszą być spełnione łącznie trzy warunki:
1) obowiązek powiadomienia musi wynikać z przepisu prawa,
2) powstałe okoliczności powinny być na tyle istotne, aby mogły mieć wpływ na powstrzymanie lub ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego,
3) po stronie sprawcy musi istnieć świadomość obu powyższych faktów.
Ochrona tajemnicy bankowej
Art. 171. 4. ustawy prawo bankowe:
Kto, będąc obowiązany do podania uprawnionym organom informacji dotyczących banku i klientów banku w zakresie ustalonym w ustawie, podaje nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 3.
Art. 171. 5. ustawy prawo bankowe:
Kto, będąc obowiązany do zachowania tajemnicy bankowej, ujawnia lub wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę bankową, niezgodnie z upoważnieniem określonym w ustawie, podlega grzywnie do 1.000.000 złotych i karze pozbawienia wolności do
lat 3.
Ochrona tajemnicy bankowej
Informacje dotyczące czynności bankowej, które - z mocy art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) - bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować w dyskrecji jako informacje stanowiące tajemnicę bankową
Pojęcie danych osobowych klienta banku mieści się w pojęciu informacji i tajemnicy bankowej. W związku zaś z treścią art. 104 i 105 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe przekazywanie tego typu danych osobowych odbywa się według bardziej rygorystycznych zasad określonych w zakresie art. 105 ustawy Prawo bankowe.
Gromadząc materiał dowodowy w sprawie, w której niezbędne jest uzyskanie informacji posiadanych przez bank, a chronionych tajemnicą bankową, prokurator winien w pierwszej kolejności wykorzystać możliwości jakie daje przepis art. 105 ust. 1 podpunkt 2 lit. b Prawa bankowego. Przepis ten nakłada bowiem na bank obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową na żądanie sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy zawartej z bankiem, w zakresie informacji dotyczących tej osoby. Uzyskanie informacji w oparciu o powyższy przepis nie wymaga natomiast uchylania tajemnicy bankowej, a jedynym warunkiem jaki musi być w tej sytuacji spełniony, to wymóg by postępowanie przygotowawcze było w fazie in personam.
Czynności bankowe (zastrzeżone wyłącznie dla banków)
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
prowadzenie innych rachunków bankowych,
udzielanie kredytów,
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
emitowanie bankowych papierów wartościowych,
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,
wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:
1) udzielanie pożyczek pieniężnych,
2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
4) terminowe operacje finansowe,
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,
10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym
Wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego oraz dokonywanie płatności z jego użyciem określają odrębne przepisy.
Działalność gospodarcza, której przedmiotem są czynności, o których mowa w ust. 1, może być wykonywana wyłącznie przez banki, z zastrzeżeniem ust. 5.
Jednostki organizacyjne inne niż banki mogą wykonywać czynności, o których wyżej, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.
Tajemnica bankowa
Policja może uzyskać informacje z Banku stanowiące tajemnicę bankową przy pomocy: Prokuratora - ad personam ( na etapie przeciwko osobie ), Sądu - in rem ( w sprawie ) a także samodzielnie w sprawach operacyjnych
Uchylanie się od nadzoru bankowego
Art. 171. 6. ustawy prawo bankowe:
Kto, będąc odpowiedzialnym za zapewnienie właściwego funkcjonowania wewnętrznej kontroli danych i informacji wymaganych w związku ze sprawowaniem nadzoru skonsolidowanego lub za udzielanie informacji i wyjaśnień na żądanie Komisji Nadzoru Bankowego, nie wykonuje ciążącego na nim obowiązku albo wykonuje go nierzetelnie lub nieterminowo, podlega grzywnie do 1.000.000 zł lub karze pozbawienia wolności do lat 3.
Art. 171. 7. ustawy prawo bankowe:
Kto, będąc odpowiedzialnym za sporządzenie lub przedstawienie Komisji Nadzoru Bankowego skonsolidowanego sprawozdania finansowego lub innych sprawozdań związanych z nadzorem skonsolidowanym, nie wykonuje ciążącego na nim obowiązku albo wykonuje go nierzetelnie lub nieterminowo, podlega grzywnie do 500.000 zł lub karze pozbawienia wolności do lat 2.
Bezprawna emisja listów zastawnych
Art. 37. 1. Kto dokonuje emisji listów zastawnych nie będąc do tego uprawniony lub przy emisji narusza obowiązki określone w art. 17-19 i 22-24, lub nie będąc uprawniony do emitowania listów zastawnych emitowane papiery wartościowe określa nazwą "list zastawny" lub inną nazwą, która zawiera te wyrazy, podlega grzywnie do 50.000 zł i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu, o którym mowa w ust. 1, działając w imieniu osoby prawnej.
3. Jeżeli sprawca nieumyślnie dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 lub 2, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
Działanie na szkodę spółki-banku
Art. 585. § 1. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo likwidatorem, działa na jej szkodę - podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 i grzywnie.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto osobę wymienioną w § 1 nakłania do działania na szkodę spółki lub udziela jej pomocy do popełnienia tego przestępstwa.
W zakres pojęcia szkody [...] w art. 585 k.s.h., będą wchodziły rzeczywista strata, jak i utracony zysk. [...]
Konieczne staje się dookreślenie szerokiego rozumienia pojęcia szkody, a ściślej - utraconych korzyści w przestępstwach działania na szkodę spółek. Wydaje się, że tę postać szkody, rozpatrując kwestię odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółek kapitałowych, należy traktować jako pozbawienie spółek kapitałowych tylko takich korzyści, których uzyskanie przy zachowaniu zasad prawidłowego gospodarowania byłoby pewne w danych warunkach. [...
Dla przypisania konkretnemu podmiotowi odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółki niezbędne jest zatem ustalenie, że obejmował on swoją świadomością i wolą dwa elementy czynu zabronionego, tj. że swym zachowaniem przekroczył przysługujące mu uprawnienia lub nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, oraz że w ten sposób działał na szkodę spółki, powodując przez to zagrożenie dla jej interesów
Jeśli możliwość wywołania szkodliwych zmian graniczy z pewnością i sprawca z tej możliwości korzysta, to przypisze się mu zamiar bezpośredni, nawet jeżeli wprost tych szkodliwych następstw nie chce. Jeżeli natomiast możliwość wywołania szkodliwych następstw jawi się jako wysoce prawdopodobna, sprawcy należałoby przypisać zamiar ewentualny.
Zakres zastosowania normy sankcjonującej z art. 585 § 1 k.s.h., obejmuje szerszy krąg sytuacji faktycznych niż zakres zastosowania normy sankcjonującej z art. 296 k.k.. w trzech obszarach:
po pierwsze - w zakresie zachowań polegających na działaniu na szkodę spółki, które przyjmują postać nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązku, nie prowadzą jednak do wyrządzenia spółce znacznej szkody majątkowej;
po drugie - w zakresie zachowań polegających na działaniu na szkodę spółki niezależnie od tego, czy zachowania te wyrządzają spółce jakąkolwiek (choćby nawet znaczną) szkodę majątkową;
po trzecie - w zakresie zachowań polegających na działaniu na szkodę interesu niemajątkowego spółki, niezależnie od tego, czy zachowanie sprawcy stanowi nadużycie uprawnień lub niedopełnienie ciążących na nim obowiązków.
Z kolei norma sankcjonująca dekodowana z przepisu art. 296 k.k. obejmuje sytuacje wyrządzenia szkody majątkowej innym podmiotom niż spółki prawa handlowego oraz wyrządzenia szkody majątkowej spółce prawa handlowego przez inne niż wymienione w art. 585 k.s.h. osoby obowiązane do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą takiej spółki.
Działanie na szkodę banku - nadużycie zaufania
Art. 296. § 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 5. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie naprawił w całości wyrządzoną szkodę.
Niektóre czynności składające się na cykl oszukańczego bankructwa znajdują się jednocześnie w obszarze penalizowanym innymi, aniżeli § 2 art. 301 k.k. przepisami. Taką czynność stanowi, między innymi, utworzenie nowej firmy, do której sprawca przekazuje składniki majątkowe upadającej. W tym fragmencie dochodzi ze względu na klauzulę zawartą w art. 308 k.k. do zbiegu z § 1 art. 301 k.k., gdyż ich obszary krzyżują się. Dla oddania całej społecznej szkodliwości zachowania sprawcy wskazane jest przyjęcie kwalifikacji kumulatywnej. Ta sama klauzula (art. 308 k.k.) może doprowadzić do sytuacji w jakiej obszar art. 301 § 2 skrzyżuje się z art. 296 § 1 i 2 k.k. lub 585 § 1 k.s.h. Również w tym wypadku i z tych samych względów uzasadnione jest przyjęcie kwalifikacji kumulatywnej.
Sprzedajność gospodarcza
Art. 296a. § 1.
Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub mając, z racji zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji, istotny wpływ na podejmowanie decyzji związanych z działalnością takiej jednostki, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę w zamian za zachowanie mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo za czyn nieuczciwej konkurencji lub za niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział
Działanie na szkodę Bakowego Funduszu Gwarancyjnego
(Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym Dz.U.07.70.474)
Art. 42. 1. Kto będąc członkiem zarządu lub rady banku objętego ustawowym systemem gwarantowania środków pieniężnych doprowadza do powstania straty po stronie Funduszu w wyniku tego, iż bank nie utworzył funduszu ochrony środków gwarantowanych albo nie utworzył go w odpowiedniej wysokości lub aktywa przeznaczone na fundusz ochrony środków gwarantowanych nie były lokowane w skarbowych papierach wartościowych lub bonach pieniężnych Narodowego Banku Polskiego lub deponowane w sposób, o którym mowa w art. 26 ust. 1 i 2,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega członek zarządu lub rady banku objętego ustawowym systemem gwarantowania depozytów bankowych, który doprowadza do powstania straty po stronie Funduszu, obciążając aktywa stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych prawami osób trzecich.
PIRAMIDY FINANSOWE, ZAKUPY W SYSTEMIE KONSORCYJNYM (Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U.03.153.1503 )
Art. 24a. Kto organizuje system sprzedaży lawinowej lub takim systemem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Art. 24b.
1. Kto, wbrew warunkom określonym w ustawie, prowadzi działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupów w systemie konsorcyjnym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto, wbrew warunkom określonym w ustawie, organizuje grupę konsumentów, o której mowa w ust. 1.
3. Jeżeli wartość mienia zgromadzonego w celu finansowania zakupów w systemie konsorcyjnym jest wielka, sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 2 podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
4. Karom określonym w ust. 1-3 podlega także ten, kto dopuszcza się czynów w nich określonych, działając w imieniu lub w interesie przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą określoną w art. 17e ust. 1 lub 2.
Piramida finansowa
Piramida finansowa - struktura finansowa, wzorowana na marketingu wielopoziomowym, często z nim mylona. Piramida finansowa ma pozornie identyczną strukturę co piramida sprzedaży. Zyski węzła nie pochodzą jednak ze sprzedaży towarów lub usług, a praktycznie w całości z wpłat wpisowego wnoszonego przez nowych członków struktury, pozyskanych przez węzeł i węzły potomne. Na piramidzie finansowej zyskują tylko osoby, które znajdują się u jej szczytu i wystarczająco wcześnie do niej dołączyły. Olbrzymia większość uczestników piramidy na niej traci. W większości krajów świata udział w piramidzie finansowej jest przestępstwem przeciwko mieniu. W Polsce wiele szkód wyrządziły piramidy finansowe Skyline (nie mylić z amerykańską organizacją kościelną o tej samej nazwie), Tytan i ich pochodne.
Zakupy w systemie konsorcyjnym (przykład: Auto-tak)
System konsorcyjny - to prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zarządzaniu mieniem (w tym pieniędzmi) gromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów, utworzonej w celu sfinansowania zakupu produktu na rzecz uczestników grupy.
Odpowiedzialność pracownika banku za działanie na jego szkodę
Samo niewłaściwe wypełnianie obowiązków przez pracownika nawet tak szczególnej instytucji jak bank, nie jest wystarczające do uznania, że osoba taka kierowała się zamiarem popełnienia przestępstwa, choćby w postaci zamiaru wynikowego. Aby taki zamiar mógł zostać przyjęty, niezbędna jest szczegółowa analiza wszystkich okoliczności dotyczących zachowania sprawcy, odnoszących się między innymi do znaczenia i charakteru naruszonych przezeń obowiązków, instrukcji, poleceń oraz wskazań jego przełożonych, przyczyn które spowodowały nierzetelne postępowanie sprawcy pomocnictwa przez zaniechanie, jego ewentualnych związków z bezpośrednimi sprawcami czynu zabronionego.
Temat: Przestępstwa w obrocie pieniądzem elektronicznym.
Elektroniczny instrument płatniczy - każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu elektronicznych nośników informacji lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności kartę płatniczą lub instrument pieniądza elektronicznego;
instrument pieniądza elektronicznego - urządzenie elektroniczne, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny, w szczególności kartę elektroniczną zasilaną do określonej wartości;
karta płatnicza - karta identyfikująca wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniająca do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu,
Oszustwa:
z użyciem kart zagubionych - mamy z nimi do czynienia gdy karta zostaje pozostawiona lub zagubiona przez jej posiadacza a następnie wykorzystana przez tą osobę do oszustwa
z użyciem kart skradzionych - mamy z nimi do czynienia gdy dokonano kradzieży , włamania i inne a dalej sprawca dokonał transakcji przy użyciu takiej karty
z użyciem kart niedoręczonych - z oszustwem takim mamy do czynienia gdy karta nie dotarła do prawowitego posiadacza a dalej posłużyła się nią osoba nieuprawniona
związane z wydawaniem karty na podstawie fałszywych aplikacji - polega na tym, że sprawca we wniosku o wydanie karty podaje fałszywe dane i w wyniku tego może się nią posłużyć osoba, która nie istnieje
związane z fałszywymi kartami:
z tego rodzaju oszustwami mamy do czynienia gdy dane z karty płatniczej są przeniesione na całkowicie fałszywy wykonany przez oszusta kolorowy plastik włącznie z zakodowaniem paska
biały plastik włącznie z danymi i zakodowanym paskiem ( o standardowym wymiarze dla karty oraz posiadający wytłoczenia na awersie )
prawdziwa karta lecz dokonano na niej zmian w numerze wytłoczonym jak i w zakodowanym pasku
inny niebankowy nośnik informacji magnetycznej
zamówienia faksowo telefoniczne ( w krajach rozwiniętych ) polega na wykorzystaniu danych z karty w celu dokonania wyłudzenia np. wyłudzenie towaru w domach sprzedaży wysyłkowej bądź otrzymania usługi telefonicznej. Podanie danych z karty do której osoba oszusta nie posiada praw jest możliwe bowiem transakcja odbywa się pośrednio tzn. bez kontaktu osób w niej uczestniczących
powielanie transakcji:
może mieć miejsce w punktach obsługi klienta
dokonywane jest przy współudziale akceptantów ( osób przyjmujących zapłatę kartą ) a wyposażonych w imprinter
akcept otrzymując kartę dokonuje bez wiedzy i zgody posiadacza dodatkowej lub kilku dodatkowych kopii rachunku z danymi z karty
następnie dokonuje fikcyjnych sprzedaży u siebie lub innych akceptantów korzystając z przygotowanych wcześniej kopii
wykorzystanie karty zgłoszonej jako utracona - ta forma oszustwa dokonywana jest przez legalnego właściciela, który najpierw dokonał przy jej użyciu wypłat a następnie zgłosił kradzież karty
wyłudzenie towaru przez legalnego właściciela
Pokrzywdzonymi są:
bank ( emitent, właściciel ) karty
centrum autoryzacyjne pośredniczące w obrocie pieniądza pomiędzy bankiem ( wystawcą karty ) a akceptantem
akceptant ( marchant ) właściciel punktu handlowego lub usługowego
posiadacz karty, osoba której rachunek bankowy w banku wystawcy karty jest obciążony za transakcję opłaconą przy jej użyciu
STOP LISTA: jest to lista zastrzeżonych kart płatniczych. Karty te mogą się znaleźć na liście z różnych powodów np. kradzieży, wycofania się banku z kredytowania klienta.
Sposoby działania sprawców:
Phishing - polega na wysyłaniu do użytkowników sieci specjalnych wiadomości e-meilowych. Ich zadaniem jest nakłonienie odbiorcy do odwiedzania specjalnej witryny internetowej i zaktualizowanie na niej informacji dotyczących nr login i hasła dostępu do serwisu bankowego. Strona WWW. Wyglądem do złudzenia przypomina znany użytkownikowi oryginalny serwis
Pharming - bardziej niebezpieczna dla użytkownika oraz trudniejsza do wykrycia forma phishingu. Oszust wykorzystuje w niej dodatkowo serwer DNS celem wykrycia prawdziwego adresu IP podrobionej karty internetowej
Skiming - kopiowanie paska magnetycznego karty
Carding
Podrobienie - wykonanie duplikatu w oparciu o oryginalną kartę i autentyczne lub częściowo fikcyjne dane
Przerobienie - zmiana danych na oryginalnej karcie
Osoby występujące w obrocie kartami:
Posiadacz karty
Marchant
Equajer ( pośrednik )
Bank
Hacking - nie jest przestępstwem bo polega na obejściu zabezpieczeń a nie włamaniu do systemu
Kraking - jest przestępstwem bo polega na włamaniu tj. złamaniu zabezpieczeń
Metody przestępczego działania:
libańskie oczko
wenezuelski dysk
fałszywe bankomaty
kradzież bankomatu
nakładanie klawiatury i czytników PIN
skiming
fałszywe sklepy w internecie
zakupy przez Internet
hacking, w celu uzyskanie danych o kartach
przejęcie konta
powielanie transakcji
zamówienia telefoniczno-faxowe
biały plastik
karty fałszywe i sfałszowane
wyłudzenia karty płatniczej
karty niedoręczone
Temat: Przestępczość ubezpieczeniowa.
Cel działania firm ubezpieczeniowych - łączenie indywidualnego ryzyka w celu redystrybucji kosztów poniesionych strat z tych którzy je ponieśli na całą grupę ubezpieczeniową
Podział ubezpieczeń
majątkowe (ochrona własności, majątku)
osobowe:
a. ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków
życiowe :
- ochrona rodziny i najbliższych w przypadku śmierci ubezpiecz.
akumulacja kapitału w celu osiągnięcia dodatkowego dochodu po odejściu na emeryturę
społeczne
lub
obowiązkowe ( OC pojazdów, zielona karta, OC rolników indywidualnych od szkód budynków gospodarczych z tytułu prowadzenia działalności rolniczej, społeczne /ZUS, KRUS/
nieobowiązkowe
Nadzór nad rynkiem ubezpieczeń sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego do której zadań m. in. należy ochrona interesu osób ubezpieczonych i zapobieganie sytuacjom …..
Podział firm ubezpieczeniowych:
towarzystwa ubezpieczeniowe w formie S.A.
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
firmy reasekuracyjne (zabezpieczenie firm przed nadmiernym ryzykiem - ubezpieczenie firmy w innej firmie)
Agent ubezpieczeniowy ( art. 7 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym ) przedsiębiorca ący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeniowym i wpisany do rejestru
Broker ubezpieczeniowy - działa na rzecz ubezpieczanego. Jest on kimś na wzór adwokata w zakresie ubezpieczeń. Jest nim osoba fizyczna lub prawna posiadająca wydane przez organ nadzoru zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej i jest wpisany do rejestru.
Multiagent - agent który wykonuje w zakresie ubezpieczeń czynności na rzecz kilku różnych zakładów ubezpieczeniowych
Aktuariusz jest to osoba fizyczna wykonująca czynności w zakresie tematyki ubezpieczeniowej
Podział agentów ubezp.
pełnomocnicy - zawierają umowy z innymi firmami
pośrednicy - pośredniczą w zawieraniu umów między firmą a interesantem
broker - działa w imieniu i na rzecz klienta. Ponosi pełną odpowiedzialność finansową za błędy przy wykonywaniu usług doradczych.
Warunki działalności ubezpieczeniowej i pośrednictwa: zezwolenie na prowadzenie działalnosci wyd. przez Ministra Finansów, po pozytywnej opinii Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń.
Działalność ubezpieczeniowa - wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych ( wykonywana wyłącznie za zgodą Ministra Finansów przez zakłady ubezpieczeń i reasekuracji a nie np. przez firmą zajmującą się pośrednictwem ubezpieczeniowym).
Szkoda - każdy uszczerbek, który dotyka poszkodowanego ( majątkowy - strata i utrata korzyści jakiej można było się spodziewać gdyby nie szkoda; lub nie majątkowy )
Rodzaje czynności ubezpieczeniowych:
zawieranie umów , gwarancji ubezpieczeniowych, reasekuracji
wypłacanie odszkodowań i innych należności, świadczeń
przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeniowy
ustanowienie zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych
Symptomy przestępstw ubezpieczeniowych:
zgłoszenie roszczenia krótko po zawarciu umowy, podwyższenia lub zmiany warunków ubezpieczenia;
występowanie w przeszłości z podobnymi roszczeniami dot. podobnego zdarzenia;
przedłożone rachunki (napraw, leczenia) przekraczają znacznie zakres udokumentowanych szkód,
ujawnione dowody rzeczowe nie potwierdzają zgłaszanych strat
przedkładanie wraz z wnioskiem o odszkodowanie wyłącznie kserokopii dokumentów
wykazywanie ponadprzeciętnej znajomości przepisów ubezpieczeniowych i procesu zgłaszania roszczeń, przy jednoczesnym słabym udokumentowaniu wniosku
dążenie ubezpieczonego do zawarcia szybkiej ugody z ubezpieczycielem
istnienie motywu - problemy finansowe (małżeńskie)
Oszustwa ubezpieczeniowe - są to wszelkie działania bądź zaniechania mające na celu uzyskanie nienależnego odszkodowania lub uzyskanie go w wysokości większej niż wartość szkody
Przestępstwa ubezpieczeniowe popełniane są na etapie:
Zawierania umowy ubezpieczenia,
Trwania umowy,
Rozwiązania umowy lub likwidacji szkody
Metody działania sprawców w sferze ubezpieczeń nieruchomości - przykłady
Sprawca pozoruje zdarzenie będące podstawą do wypłaty, odszkodowania, np. udaje że elementy budynku zostały zniszczone w wyniku pożaru, choć w istocie uległy zniszczeniu w wyniku braku konserwacji (np. w przypadku okien czy drzwi)
Sprawca, w związku z zaistniałym zdarzeniem losowym, wykazuje większe straty, aniżeli miały one miejsce w rzeczywistości,
Sprawca bierze na siebie odpowiedzialność za jakieś zdarzenie, np. złamanie nogi i doprowadzenie do wypłaty odszkodowania nieuprawnionemu (w rzeczywistości, noga została z łamana zupełnie gdzie indziej). Na to miejsce min. Wówczas , gdy zdarzenie losowe nie uzasadnia wypłaty odszkodowania. W związku z powyższym powoduje się lub pozoruje inne zdarzenie, które już czyniłoby ubezpieczyciela zobowiązanym do wypłaty odszkodowania.
Ubezpieczający zawyżył wartość ubezpieczonego mienia, co skutkuje wyższym odszkodowaniem lub ubezpieczył mienie wielokrotnie - w różnych towarzystwach ubezpieczeniowych (ubezpieczony w kilku towarzystwach ubezpiecza lokal, a następnie doprowadza do jego podpalenia i dochodzi kilku odszkodowań)
Ubezpieczono przedmiot, który nie istnieje, np. wyposażenie lokalu.
Zdarzenie, które jest podstawą do wypłaty odszkodowania miało miejsce przed zawarciem umowy ubezpieczenia.
Zdarzenie, które jest podstawą do wypłaty odszkodowania jest wypadkiem ubezpieczeniowym, gdyż musiało się ziścić (stan nieruchomości jest taki, że musi dojść do jej zawalenia, alb wówczas będzie trudne do wykazania, co było faktyczną przyczyną zdarzenia).
Zdarzenie faktycznie zaistniało, ale wyłączone jest z odszkodowania na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia, a sprawca próbuje ten stan zatai, np. mienie ubezpieczone jest na tzw. pierwsze ryzyko, a miały miejsce w krótkim czasie dwa wypadki. Ubezpieczony zataja pierwszy w celu wyłudzenia odszkodowania za drugi (nieruchomość została w krótkim czasie dwa razy zalana).
Przestępstwa w OC:
Fałszowanie polis, nieopłacenie lub opłacanie w zaniżonej wysokości obowiązujących stawek,
Przedkładanie fałszywych oświadczeń sprawców kolizji,
Przedkładanie ubezpieczycielowi zawyżonych lub sfałszowanych rachunków napraw pojazdów, również przy współudziale przedstawicieli firm ubezpieczeniowych i rzeczoznawców,
Przedstawianie do oględzin pojazdów, które mają większe uszkodzenia niż pojazd ubezpieczony np. dzięki zmianie tablic rejestracyjnych,
Spowodowanie niezawinionej kolizji, wypadku drogowego.
w AC:
Antydatowanie polis, tj zawieranie umów po zaistnieniu szkody,
Zawyżanie rzeczywistej wartości pojazdu, by po jego celowym zniszczeniu uzyskać wyższą kwotę odszkodowania,
Zawieranie umów z kilkoma ubezpieczycielami zakładając kilkukrotne uzyskanie odszkodowania za jedną szkodę (tylko majątkowe)
Sprzedaż samochodu za granicę przy jednoczesnym zgłoszeniu kradzieży,
zawarcie umowy na ubezpieczenie nieistniejącego przedmiotu,
pomijania faktu skutkującego zwyżką kwoty lub stawki ubezpieczenia (np. że pojazd służy zarobkowaniu - jeżeli jest takie zastrzeżenie w umowie)
celowe niszczenie lub uszkodzenie pojazdu, (narzędziem, spowodowanie `niezawinionej kolizji, wypadku drogowego)
w umowach transportowych i żywiołach:
fingowanie włamań, kradzieży pojazdów, napadów za granicą
fałszowanie dokumentacji celnej przewozowej,
ubezpieczenie mienia niewłaściwie zabezpieczonego,
ukrywanie mienia,
zawyżanie wartości mienia
fałszowanie dokumentacji potwierdzającej straty
wspólne:
nieodprowadzanie składek przez agentów i brokerów,
sfałszowanie całej dokumentacji postępowania likwidacyjnego
wprowadzenie klienta w błąd co do wysokości odszkodowania
podanie fałszywych danych o zniżkach,
ukrywanie faktów
Przestępstwa związane z ubezpieczeniami:
Wynikające z kodeksu karnego
( oszustwo )Art. 286. § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
( oszustwo ubezpieczeniowe ) Art. 298. § 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.
( podrobienie i przerobienie dokumentu ) Art. 270. § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
( poświadczenie nieprawdy ) Art. 271. § 1. Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
( wyłudzenie poświadczenia nieprawdy ) Art. 272. Kto wyłudza poświadczenie nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
( użycie dokumentu potwierdzającego nieprawdę ) Art. 273. Kto używa dokumentu określonego w art. 271 lub 272,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
( pranie brudnych pieniędzy ) Art. 299. § 1. Kto środki płatnicze, papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe, prawa majątkowe albo mienie ruchome lub nieruchome, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto będąc pracownikiem banku, instytucji finansowej lub kredytowej albo innego podmiotu, na którym z mocy przepisów prawa ciąży obowiązek rejestracji transakcji i osób dokonujących transakcji, przyjmuje w gotówce, wbrew przepisom, pieniądze lub inne wartości dewizowe, dokonuje ich transferu lub konwersji albo przyjmuje je w innych okolicznościach wzbudzających uzasadnione podejrzenie, że stanowią one przedmiot czynu określonego w § 1, albo świadczy inne usługi mające ukryć ich przestępne pochodzenie lub usługi w zabezpieczeniu przed zajęciem.
§ 3. Kto, będąc odpowiedzialny w banku, instytucji finansowej lub kredytowej za informowanie zarządu lub organu nadzoru finansowego o przeprowadzeniu operacji finansowej, nie czyni tego niezwłocznie w formie przewidzianej przepisami prawa, mimo że okoliczności przeprowadzenia operacji finansowej wzbudzają uzasadnione podejrzenie, że chodzi o źródło ich pochodzenia określone w § 1,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega, kto w banku, instytucji finansowej lub kredytowej, będąc odpowiedzialny za wyznaczenie osoby uprawnionej do przyjmowania informacji, o których mowa w § 3, lub udzielania ich osobie uprawnionej, nie czyni zadość obowiązującym przepisom.
§ 5. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, działając w porozumieniu z innymi osobami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 6. Karze określonej w § 5 podlega sprawca, jeżeli dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2, osiąga znaczną korzyść majątkową.
§ 7. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2, sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio albo pośrednio z przestępstwa, a także korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartość, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli przedmiot, korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
§ 8. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1-4, kto dobrowolnie ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz okoliczności jego popełnienia, jeżeli zapobiegło to popełnieniu innego przestępstwa; jeżeli sprawca czynił starania zmierzające do ujawnienia tych informacji i okoliczności, sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary.
( udział w grupie przestępczej ) Art. 258. § 1. Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli grupa albo związek określone w § 1 mają charakter zbrojny albo mają na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Kto grupę albo związek określone w § 1 w tym mające charakter zbrojny zakłada lub taką grupą albo związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Kto grupę albo związek mające na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym zakłada lub taką grupą lub związkiem kieruje,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
( zaostrzenie kary ) Art. 294. § 1. Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 278 § 1 lub 2, art. 284 § 1 lub 2, art. 285 § 1, art. 286 § 1, art. 287 § 1, art. 288 § 1 lub 3, lub w art. 291 § 1, w stosunku do mienia znacznej wartości,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Tej samej karze podlega sprawca, który dopuszcza się przestępstwa wymienionego w § 1 w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury.
Wynikające z ustawy o działalności ubezpieczeniowej:
Art. 224 - kto biorąc udział w czynnościach mających na celu powstanie zakładu ubezpieczeń albo będąc członkiem zarządu lub rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń lub likwidatorem działa na szkodę zakładu ubezpieczeń podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 5. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 działając w imieniu osoby prawnej,
Art. 225 - kto bez wymaganego zezwolenia wykonuje czynności ubezpieczeniowe podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1. Działając w imieniu osoby prawnej
Art. 226 - kto nie będąc uprawnionym przez zakład ubezpieczeń zawiera w jego imieniu umowy ubezpieczenia podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, (nie mylić z pośrednictwem)
Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 227 - kto przy wykonywaniu obowiązków określonych w ustawie ogłasza dane nieprawdziwe albo przestawia je organowi zakładu ubezpieczeń, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności do lat 2.
Jeżeli sprawca działa nieumyślnie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 228 - kto będąc członkiem zarządu lub rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń podaje organowi nadzoru informacje niezgodne ze stanem faktycznym albo w inny sposób wprowadza w błąd ten organ podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 229 - kto będąc członkiem zarządu zakładu ubezpieczeń albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość zakładu ubezpieczeń pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość zakładu ubezpieczeń, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku,
Art. 230 - kto wykonując działalność gospodarczą, nie będąc zakładem ubezpieczeń, używa w nazwie albo do określenia wykonywanej działalności lub w reklamie wyrazów wskazujących na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej
Art. 231 - dyrektor głównego oddziału, który nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 123 ust. 4 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 232 - kto będąc obowiązany do zachowania tajemnicy, o której mowa w art. 19 ust. 1, ujawnia ją lub wykorzystuje, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 3, jeżeli sprawca dopuszcza się czynu, o którym mowa w ust. 1, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega grzywnie lub kare pozbawienia wolności do lat 5.
Wynikające z ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym:
47.1. - kto wykonuje:
Działalność agencyjną, nie będąc do tego upoważnionym,
Czynności agenta ubezpieczeniowego, nie będąc do tego upoważnionym,
Działalność brokerską w zakresie ubezpieczeń lub w zakresie reasekuracji bez wymaganego zezwolenia,
Czynności brokerskie, nie będąc do tego upoważnionym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo…
48.1. Kto, nie będąc agentem ubezpieczeniowym albo brokerem ubezpieczeniowym lub
reasekuracyjnym, używa, do określenia zakresu własnej działalności gospodarczej
lub w reklamie, oznaczeń, o których mowa w art. 14 i art. 27, wskazujących na wykonywanie
działalności agencyjnej albo działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń lub reasekuracji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do roku.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w
imieniu osoby prawnej.
Wynikające z ustawy o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych:
Art. 90 prowadzenie działalności ubezpieczeniowej lub brokerskiej bez zezwolenia
Działania sprawdzające dot. przestępstw ubezp.
analizy rachunków za naprawy
analizy częstych zmian właścicieli pojazdów
rozpoznanie osób często pobierających odszkodowania, często zmieniających samochód
zatrudnionych w przedsiębiorstwach ubezpieczeniowych, które w nadmiernie krótkim okresie czasu wzbogaciły się.
Współpraca, Policja a instytucje:
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny,
Rzecznik Ubezpieczonych
Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych
Polska Izba Ubezpieczeń
Minister Finansów
Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń
Temat: przestępstwa podatkowe.
Podatek: to świadczenie pieniężne, ogólne, zasadnicze, bezzwrotne, nieodpłatne, jednostronnie ustalone i pobierane przez państwo lub inny podmiot prawa publicznego od:
- określonego podmiotu
- z tytułu istnienia określonego przedmiotu podatkowego.
- na konkretnej podstawie wymiarowej
- w wysokości wynikającej z określonej stawki podatkowej (stopy, skali)
- z zachowaniem ściśle określonych warunków płatności.
Podmiot stosunku podatkowego:
czynny - czyli na rzecz którego pobiera się podatek. Jest nim państwo, związki samorządu terytorialnego, inne podmioty publiczno - prawne np. związki wyznaniowe, kościoły - jednakże w Polsce tylko Państwo i Gminy. Nie może być pobierany na rzecz instytucji prywatnej.
bierny - są nim podatnik; płatnik, inkasent
P o d a t n i k. jest nim określony przez państwo podmiot na który nałożony został podatek. Państwo ma absolutną swobodę w określaniu osoby podatnika (osoba prawna, osoba fizyczna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, cudzoziemcy, obywatele kraju, osoby zamieszkałe w kraju, mające siedzibę poza granicami kraju) Wyjątkowo nawet podatnikiem może być państwo obce.
Innym podziałem występującym w sferze podmiotu podatkowego a konkretnie podatnika jest ich podział oparty na podatkach formalnych i rzeczywistych.
Podatnik formalny to podmiot na którym ciąży z formalnego punktu widzenia obowiązek zapłacenia podatku na którego nazwisko opiewa nakaz płatniczy lub jest on wyznaczony z mocy ustawy (np. prowadzący działalność handlową, usługową, itp.).
Jednocześnie nie musi być podatnikiem rzeczywistym - jest nim bowiem ta osoba która ponosi faktycznie ciężar podatku. Dla którego zapłata podatku wiąże się z uszczupleniem jego dochodu lub majątku. W niektórych przypadkach osoby te są tożsame.
P ł a t n i k - to osoba obowiązana ustawowo lub w drodze zlecenia do dokonywania następujących czynności:
obliczania podatku
pobierania podatku
odprowadzania podatku na rachunek budżetu państwa lub gminy.
W większości przypadków podatnik i płatnik pokrywa się. Jednakże w coraz większej liczbie, w większym stopniu osoby te są różne. np. w podatku od osób fizycznych, w podatku od spadków i darowizn.
I n k a s e n t. to osoba której zlecony jest pobór podatku w drodze inkasa. Zobowiązany jest on do 2 czynności a mianowicie do:
potrącenia podatku
odprowadzenia podatku na właściwy rachunek budżetu państwa lub gminy. np. jest nim sołtys w zakresie podatku rolnego, ADM w zakresie podatku od posiadania psów. Administracja targowisk pobiera opłatę targową która de facto jest podatkiem.
Przedmiot podatku - to element od którego ustawodawca uzależnia obowiązek powstawania zobowiązania podatkowego . Może być nim: przychód, dochód, wydatek a także w inny sposób określone zjawisko, stan faktyczny lub prawny z którym ustawodawca wiąże powstanie obowiązku podatkowego.
Istnieje pełna dowolność określania przedmiotu podatku: pies, środki transportowe, dochód ze stosunku pracy, czy nabycie w drodze spadku własności rzeczy i praw majątkowych, itd.
Od przedmiotu podatku należy odróżnić pojęcie źródła podatkowego są nimi środki podatnika z których opłaca on podatek. Mogą być nimi: a/ dochód podatnika b/ majątek podatnika
podstawa opodatkowania - to ilościowo lub jakościowo skonfigurowany przedmiot opodatkowania.
Skonkretyzowanie to następuje bądź w jednostkach pieniężnych (np. wysokość dochodów w złotych bądź w jednostkach fizycznych (np. powierzchnia nieruchomości wyrażona w metrach kwadratowych) w nawiązaniu do konkretnego przedziału czasowego. Określa się ją w sposób ścisły na podstawie określonych danych faktycznych (księgi handlowe, księgi przychodów i rozchodów) bądź też w drodze odpowiedniego szacunku opartego na z góry określonych normach szacunkowych. Stanowi ona konkretną wartość lub wielkość wg której wymierza się dla danego podatnika podatek za określony czas.
Skala - stawka podatkowa - określa stosunek kwoty podatku do podstawy opodatkowania. Jest narzędziem ustalającym wysokość podatku w nawiązaniu do konkretnej podstawy opodatkowania. Ze względu na formę w jakiej jest ona wyrażona mówimy o stawkach kwotowych, ułamkowych, procentowych.
Rodzaje skal, stawek podatkowych:
proporcjonalna (skala liniowa)
nieproporcjonalna
progresywna - obecna
degresywna - względna wielkość obciążenia podatkowego wzrasta w miarę wzrostu najniższych szczebli podstawy opodatkowania - porównywalna z płaską skalą progresywną (małe różnice między progami)
regresywna - stawki maleją w miarę wzrostu podstawy opodatkowania
Warunki płatności podatku - należy przez nie rozumieć
środek zapłaty podatku
tryb zapłaty podatku
termin zapłaty podatku.
sposób zapłaty podatku.
Formy zapłaty podatku:
zapłata, potrącenie, przejęcie
umorzenie
przedawnienie
Rodzaje podatków:
od nieruchomości
leśny.
rolny.
od spadków i darowizn.
od zysków z lokat bankowych
od posiadania psów.
od czynności cywilo-prawnych
dochodowy od osób fizycznych
akcyzowy.
VAT
VAT - Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu towarów i usług (czyli tego który został już wcześniej dołączony do towaru czy usługi - do jej wartości)
Pnależny - Pnaliczony = P. do zapłacenia
Podstawę stanowi suma kwot podatku wyliczonego i faktycznego. Obniżenie podatku należnego dokonuje się w rozliczeniu za miesiąc w którym podatnik otrzymał fakturę lub w następnym.
Jeżeli podatek naliczony jest w okresie rozliczeniowym wyższy od kwoty podatku należnego podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy, różnica podlega zwrotowi przez US. Np. gdy całość opodatkowana jest stawką niższą (nabycie po 22% zaś produkty obłożone są stawką 7%.
Dokumentacja podatkowa:
paragon fiskalny ( raport z kasy fiskalnej )
rachunek
faktura
deklaracja podatkowa
karta podatkowa
podatkowa książka przychodów i rozchodów
księga handlowa
inne ( dowód rzeczywisty, wz, ww, pz, nota księgowa
Przestępstwa i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji.
Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
Usiłowanie przestępstwa skarbowego zagrożonego karą nieprzekraczającą roku pozbawienia wolności lub karą łagodniejszą jest karalne tylko wtedy, gdy kodeks tak stanowi.
Z Kodeksu karnego skarbowego wynika odpowiedzialność za popełnienie następujących czynów określonych w niżej wymienionych artykułach:
Uchylanie się od opodatkowania Art. 54 § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Firmanctwo .Art. 55 § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Oszustwo deklaracyjne Art. 56 § 1. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie,podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia.
Uszczuplenie opłaty skarbowej: Art. 58
§ 1. (uchylony).
§ 2. Kto uszczupla opłatę skarbową przez użycie skasowanego znaku opłaty skarbowej,
podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto skasowany znak opłaty skarbowej puszcza w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła, albo pomaga w jego zbyciu lub ukryciu.
§ 4. Jeżeli kwota uszczuplonej opłaty skarbowej albo wartość użytego skasowanego znaku tej opłaty nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 2 lub 3 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Fałszerstwo znaków urzędowych: Art. 59
§ 1. Kto w celu użycia w obrocie publicznym podrabia albo przerabia znak urzędowy mający stwierdzić uiszczenie opłaty skarbowej albo takiego znaku jako autentycznego używa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Tej samej karze podlega ten, kto w obrocie publicznym podrobiony albo przerobiony znak urzędowy mający stwierdzić uiszczenie opłaty skarbowej puszcza w obieg, nabywa lub go używa albo przechowuje w celu puszczenia w obieg.
§ 3. Karze określonej w § 1, podlega także ten, kto używa w obrocie dokumentu opatrzonego takim podrobionym lub przerobionym znakiem.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie księgi handlowej Art. 60
§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 2. Kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi - w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Niewystawienie dowodu nabycia: art. 62
§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§ 2. Kto fakturę lub rachunek, określone w § 1, wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.
§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.
§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nielegalny obrót wyrobami akcyzowymi art. 63
§ 1. Kto wbrew przepisom ustawy wydaje wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami, w stosunku do których zakończono procedurę zawieszenia poboru akcyzy, bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom ustawy przywozi na terytorium kraju w wyniku nabycia wewnątrz wspólnotowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub importuje wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także, kto dopuszcza się czynu zabronionego określonego w § 1 i 2 w stosunku do wyrobów akcyzowych, które oznaczono nieprawidłowo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy, w szczególności znakami uszkodzonymi, podrobionymi, przerobionymi lub nieważnymi.
§ 4. Jeżeli należny podatek akcyzowy jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 5. Jeżeli należny podatek akcyzowy nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Bezprawne wydanie towarów akcyzowych art. 64
§ 1. Producent, który wydaje wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami przeznaczone do wywozu za granicę bez pisemnego zawiadomienia w terminie właściwego organu o zamiarze ich wywozu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Paserstwo akcyzowe art. 65
§ 1. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesyła lub przenosi wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami stanowiące przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 63 lub 64, lub pomaga w ich zbyciu albo te wyroby lub opakowania z tymi wyrobami przyjmuje lub pomaga w ich ukryciu, jeżeli ich rodzaj, ilość lub wartość wskazują na zamiar wprowadzenia do obrotu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesyła lub przenosi wyroby akcyzowe, o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że stanowią przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 63 lub 64, lub pomaga w ich zbyciu albo te wyroby lub opakowania z tymi wyrobami przyjmuje lub pomaga w ich ukryciu, jeżeli ich rodzaj, ilość lub wartość wskazują na zamiar wprowadzenia do obrotu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 4. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Niewłaściwe oznaczenie wyrobów akcyzowych art. 66
§ 1. Kto wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami oznacza nieprawidłowo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy, w szczególności znakami uszkodzonymi, podrobionymi, przerobionymi lub nieważnymi, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Fałszerstwo znaków skarbowych akcyzy art. 67
§ 1. Kto podrabia albo przerabia znak akcyzy albo upoważnienie do odbioru banderol, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Kto w celu popełnienia przestępstwa skarbowego określonego w § 1 uzyskuje lub przysposabia środki, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 3. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe określone w § 2 sprawca, który odstąpił od jego dokonania, w szczególności zniszczył uzyskane lub przysposobione środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nieoznaczeni towarów znakami akcyzy art. 68
§ 1. Kto nie dopełnia obowiązku oznaczania wyrobów akcyzowych lub opakowań z tymi wyrobami znakami akcyzy w razie:
1) pakowania, rozlewania lub rozważania wyrobów,
2) wystąpienia w obrocie wyrobów nieoznaczonych, oznaczonych nieprawidłowo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy, w szczególności znakami uszkodzonymi, podrobionymi, przerobionymi lub nieważnymi,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto, będąc posiadaczem wyrobów określonych w § 1 pkt 2, nie sporządza ich spisu i nie przedstawia w terminie do potwierdzenia właściwemu organowi.
Niezgłoszenie czynności akcyzowych art. 69
§ 1. Kto bez przeprowadzenia urzędowego sprawdzenia podejmuje czynności bezpośrednio związane z produkcją, importem lub obrotem wyrobami akcyzowymi lub opakowań z tymi wyrobami, a także z ich oznaczaniem znakami akcyzy, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. Producent, który podaje nieprawdziwe dane o rodzaju, ilości lub jakości wyprodukowanego wyrobu akcyzowego lub opakowań z tym wyrobem, podlega karze grzywny do 360 stawek dziennych.
§ 3. Kto wbrew przepisom usuwa wyrób akcyzowy lub opakowania z tym wyrobem z miejsca produkcji, przerobu, zużycia, przechowywania lub podczas przewozu podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 4. Usiłowanie przestępstwa skarbowego określonego w § 2 lub 3 jest karalne.
Bezprawny obrót znakami akcyzy art. 70
§ 1. Kto wbrew przepisom ustawy zbywa lub w inny sposób przekazuje znaki akcyzy osobie nieuprawnionej,podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu użycia lub puszczenia w obieg nabywa lub w inny sposób przyjmuje znaki akcyzy od osoby nieuprawnionej lub usuwa je z wyrobu akcyzowego lub z opakowania z tym wyrobem w celu ponownego ich użycia lub puszczenia w obieg.
§ 3. Usiłowanie przestępstwa skarbowego określonego w § 1 lub 2 jest karalne.
§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto, nie będąc do tego uprawnionym, posiada, przechowuje, przewozi, przesyła lub przenosi znaki akcyzy.
§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1, 2 i 4 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
71 - narażenie na niebezpieczeństwo utraty, zniszczenia, kradzieży, zgubienia znaków skarbowych akcyzy,
72 - nierozliczenie stanu zużycia znaków skarbowych akcyzy,
73 - zmiana w użyciu celu, przeznaczenia lub warunku prawnego wyrobu akcyzowego,
73a - zmiana przeznaczenia wyrobu akcyzowego w postaci oleju opałowego jako napędowego,
74 - nieprowadzenie i nieprzechowywanie ewidencji znaków skarbowych akcyzy,
75 - nieuzyskanie przez importera od podmiotu dostawcy niewspólnotowego rozliczenia przekazanych mu znaków skarbowych akcyzy.
Nienależny zwrot podatku art. 76
§ 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nienależny zwrot wydatków art. 76a
Art. 76a
§ 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot wydatków, o których mowa w przepisach o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot wydatków, o których mowa w § 1, jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot wydatków, o których mowa w § 1, nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Niewpłacenie pobranego zarobku art. 77
§ 1. Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz właściwego organu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 4. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe określone w § 1 lub 2 wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz właściwego organu.
§ 5. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 3 wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz właściwego organu.
Zaniechanie poboru podatku art. 78 § 1. Płatnik, który nie pobiera podatku albo pobiera go w kwocie niższej od należnej podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota niepobranego podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota niepobranego podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Niezłożeni deklaracji podatkowej art. 80
§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.
§ 2. Płatnik, podmiot, o którym mowa w art. 41 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, niepełniący funkcji płatnika lub pośredni odbiorca, który wbrew obowiązkowi nie składa w terminie podatnikowi lub właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej lub informacji, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lub art. 42 c ust. 1 powołanej ustawy, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli informację określoną w § 1 lub 2 złożono nieprawdziwą, sprawca podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nierzetelność w rozliczaniu dotacji - subwencji art. 82
§ 1. Kto naraża finanse publiczne na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę, pobranie lub niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 2. Jeżeli wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencji nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Utrudnianie bądź udaremnianie kontroli skarbowej art. 83.
§ 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Temat: Przestępczość intelektualna.
UTWÓR (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych)- to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia
Ochronie prawnej podlegają utwory bedące przedmiotem prawa autorskiego: ( Zakres przedmiotowy ochrony )
wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
plastyczne;
fotograficzne;
lutnicze;
wzornictwa przemysłowego;
architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
muzyczne i słowno-muzyczne;
sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
audiowizualne (w tym filmowe).
Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia;
Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów
Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.
Wyłączenia przedmiotowe
akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
proste informacje prasowe;
odkrycia;
idee;
procedury;
metody i zasady działania;
oncepcje matematyczne;
Ograniczenia podmiotowo-przedmiotowe
Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Prawo autorskie a stosunek pracy Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Rozpowszechnienie - utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie;
Autorskie prawa osobiste Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, chronią one nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
autorstwa utworu;
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa majątkowe Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Dozwolony użytek chronionych utworów Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:
już rozpowszechnione:
a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,
b) aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione,
c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie,
krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt 1 lit. a i b;
przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych;
mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby;
krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.
Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie rozpowszechnione utwory podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości państwowych, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowych i artyści wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia, z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych lub wyborczych.
Autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:
od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia;
w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.
Prawa pokrewne
Prawa do artystycznych wykonań
Prawa do fonogramów i wideogramów
Prawa do nadań programów
Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych
Organizacje zbiorowego zarządzania - w rozumieniu ustawy, są nimi stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy
Kontrola produkcji nośników optycznych Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego sprawuje kontrolę w zakresie produkcji i zwielokrotniania nośników optycznych, w szczególności w celu zapewnienia ich zgodności z udzielonymi przez uprawnionych, na podstawie niniejszej ustawy, upoważnieniami.
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie, o którym mowa w art. 1101, jest obowiązany do stosowania kodów indentyfikacyjnych we wszystkich urządzeniach i ich elementach, podczas procesu produkcji nośników optycznych.
Przedsiębiorca przekazuje, w terminie do dziesiątego dnia każdego miesiąca, informacje za okres miesiąca poprzedzającego, dotyczące
zbiorczej wielkości produkcji i jej rodzaju;
wykonywania zamówień poza miejscem prowadzenia działalności;
rozporządzenia urządzeniami do produkcji i zwielokrotniania nośników optycznych.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może, w każdym czasie, z uwzględnieniem przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, zarządzić przeprowadzenie kontroli działalności przedsiębiorcy w zakresie zgodności ze stanem faktycznym informacji
Odpowiedzialność karna:
wynikająca z ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych
Art. 115. 1. Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie.
3. Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w inny sposób niż określony w ust. 1 lub ust. 2 narusza cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne określone w art. 16, art. 17, art. 18, art. 19 ust. 1, art. 191, art. 86, art. 94 ust. 4 lub art. 97, albo nie wykonuje obowiązków określonych w art. 193 ust. 2, art. 20 ust. 1-4, art. 40 ust. 1 lub ust. 2, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 116. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 117. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór w wersji oryginalnej lub w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Spotykane formy działalności pirackiej w dziedzinie oprogramowania komputerowego:
Powielanie na poczekaniu programu na terenie giełdy lub na zapleczu sklepu.
Przyjęcie zamówienia na giełdzie i realizacjaw umówionym terminie (metoda ta ma zastosowanie również w Internecie).
Wykonanie zleceń telefonicznych lub przekazanych pocztą elektroniczną.
Sprzedaż nowych komputerów wraz z zainstalowanym nielegalnym oprogramowaniem, oraz sprzedaż oprogramowania do nabywanego komputera.
Sprzedaż oprogramowania wśród nieletnich przez nieletnich
Nielegalna eksploatacja pirackiego oprogramowania na domowych i firmowych komputerach.
Nadprodukcja oprogramowania w legalnych tłoczniach.
Sprzedaż przemyconych programów komputerowych.
Art. 118. 1. Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedmiot będący nośnikiem utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu rozpowszechnianego lub zwielokrotnionego bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom nabywa lub pomaga w jego zbyciu albo przedmiot ten przyjmuje lub pomaga w jego ukryciu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 5.
3. Jeżeli na podstawie towarzyszących okoliczności sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 lub 2 powinien i może przypuszczać, że przedmiot został uzyskany za pomocą czynu zabronionego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 1181.1. Kto wytwarza urządzenia lub ich komponenty przeznaczone do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia skutecznych technicznych zabezpieczeń przed odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem utworów lub przedmiotów praw pokrewnych albo dokonuje obrotu takimi urządzeniami lub ich komponentami, albo reklamuje je w celu sprzedaży lub najmu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
2. Kto posiada, przechowuje lub wykorzystuje urządzenia lub ich komponenty, o których mowa w ust. 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 119. Kto uniemożliwia lub utrudnia wykonywanie prawa do kontroli korzystania z utworu, artystycznego wykonania, fonogramu lub wideogramu albo odmawia udzielenia informacji przewidzianych w art. 47, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 122. Ściganie przestępstw określonych w art. 116 ust. 1, 2 i 4, art. 117 ust. 1, art. 118 ust. 1, art. 1181 oraz art. 119 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Właściwość rzeczowa sądów - sprawy o przestępstwa określone w art. 115-119 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, z obszaru właściwości danego sądu okręgowego, z zastrzeżeniem ust. 2, rozpoznają sądy rejonowe w miastach będących siedzibami sądów okręgowych
wynikająca z kodeksu karnego:
Art. 278. § 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 5. Przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
wynikająca z prawa własności przemysłowej:
Art. 303. 1. Kto przypisuje sobie autorstwo albo wprowadza w błąd inną osobę co do autorstwa cudzego projektu wynalazczego albo w inny sposób narusza prawa twórcy projektu wynalazczego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 304. 1. Kto, nie będąc uprawnionym do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, zgłasza cudzy wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy lub cudzą topografię układu scalonego w celu uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto ujawnia uzyskaną informację o cudzym wynalazku, wzorze użytkowym, wzorze przemysłowym albo cudzej topografii układu scalonego lub w inny sposób uniemożliwia uzyskanie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
3. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 2 działa nieumyślnie, będąc zobowiązanym do zachowania w tajemnicy uzyskanej informacji, podlega grzywnie.
Art. 305. 1. Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Ustawa prawo własności towarowej normuje:
1) stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych;
2) zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować projekty racjonalizatorskie i wynagradzać ich twórców;
3) zadania i organizację Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej "Urzędem Patentowym".
Ochronę znaku uzyskuje się poprzez jego rejestrację. Innym dokumentem stwierdzającym ochronę może być świadectwo ochronne Urzędu Patentowego.
wynikająca z Ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych
Art. 41. 1. Kto, nie będąc uprawnionym do używania oznaczenia geograficznego wpisanego na listę, wprowadza do obrotu napoje spirytusowe oznaczone takim oznaczeniem, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega kto używa w obrocie oznaczenia geograficznego wpisanego na listę z naruszeniem warunków zawartych w opisie napoju spirytusowego, którego oznaczenie zostało wpisane na listę.
3. Tej samej karze podlega kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w ust. 1 lub 2.
4. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 lub 2 stałe źródło dochodu albo jeżeli dopuścił się przestępstwa określonego w ust. 1-3 w stosunku do napojów spirytusowych o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Art. 42. 1. Kto wyrabia napoje spirytusowe niezgodnie ze sposobem produkcji, warunkami technologicznymi, lub parametrami jakościowymi, określonymi dla nich w ustawie, przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 2, lub art. 1-4 rozporządzenia nr 1576/89, lub art. 1-7 rozporządzenia nr 1014/90 lub wprowadza tak wytworzone napoje do obrotu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w ust. 1.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo jeżeli dopuścił się przestępstwa określonego w ust. 1 w stosunku do napojów spirytusowych o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Art. 43. 1. Kto oznacza napoje spirytusowe niezgodnie z wymaganiami w zakresie ich definicji lub opisu, lub prezentacji, określonymi w art. 5-9 rozporządzenia nr 1576/89 lub wprowadza tak oznaczone napoje do obrotu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w ust. 1.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo jeżeli dopuścił się przestępstwa określonego w ust. 1 w stosunku do napojów spirytusowych o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Art. 44. 1. Kto bez wymaganego wpisu do rejestru wyrabia lub rozlewa napoje spirytusowe, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
2. Kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w stosunku do napojów spirytusowych o znacznej wartości, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Wynikająca z Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Art. 23. 1. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto, uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.
Art. 24. Kto, za pomocą technicznych środków reprodukcji, kopiuje zewnętrzną postać produktu lub tak skopiowany wprowadza do obrotu, stwarzając tym możliwość wprowadzenia klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, czym wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 24a. Kto organizuje system sprzedaży lawinowej lub takim systemem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Art. 25. 1. Kto, oznaczając lub wbrew obowiązkowi nie oznaczając towarów albo usług, wprowadza klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów lub usług albo nie informuje o ryzyku, jakie wiąże się z korzystaniem z nich, i naraża w ten sposób klientów na szkodę, podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy lub sprzedaży, o której mowa w art. 17a.
Art. 26. 1. Kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorstwa, w celu szkodzenia przedsiębiorcy, podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto, w celu przysporzenia korzyści majątkowej lub osobistej sobie, swojemu przedsiębiorstwu lub osobom trzecim, rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim przedsiębiorstwie lub przedsiębiorcy, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa.
Art. 27. 1. Ściganie przewidzianych w niniejszej ustawie przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego, a wykroczeń - na żądanie pokrzywdzonego.
Wynikająca z ustawy o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym
Ustawa określa zasady ochrony prawnej niektórych usług świadczonych odpłatnie drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.
Art. 6. 1. Kto, w celu użycia w obrocie, wytwarza urządzenia niedozwolone lub wprowadza je do obrotu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Tej samej karze podlega, kto świadczy usługi niedozwolone.
Art. 7. 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posiada lub używa urządzenie niedozwolone, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
2. Jeżeli sprawca używa urządzenia niedozwolonego wyłącznie na własne potrzeby, podlega grzywnie
urządzenia niedozwolone - sprzęt lub oprogramowanie, które zostały zaprojektowane lub przystosowane w celu umożliwienia korzystania z usług chronionych bez uprzedniego upoważnienia usługodawcy
Art. 8. Sąd orzeka przepadek urządzeń niedozwolonych stanowiących przedmioty czynów, o których mowa w art. 6 lub 7, chociażby nie były one własnością sprawcy
Art. 9. Ściganie przestępstw określonych w art. 6 i 7 następuje na wniosek:
1) pokrzywdzonego świadczącego usługi oparte na dostępie warunkowym,
2) pokrzywdzonego świadczącego usługi polegające na dostępie warunkowym,
3) krajowych lub regionalnych organizacji, których celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców świadczących usługi oparte lub polegające na dostępie warunkowym,
4) Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
5) Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
Wynikająca z ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin
Art. 37. Kto:
1) narusza wyłączne prawo do odmiany,
2) oznacza nazwą odmiany chronionej wyłącznym prawem materiał siewny lub materiał ze zbioru innej lub nieznanej odmiany - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Temat: Przestępczość w telekomunikacji.
Rozmiar strat
Typowa strata to 3-5% przychodów operatora (ale zdarza się także 10 lub 20%)
Dodatkowe koszty za opłaty międzyoperatorskie
Koszty w postaci należności dla dostawców usług typu 0-700 (część dochodu z połączeń na 0-700)
Przychody niemożliwe do windykacji
Koszty administrowania rachunkiem oszusta: np. pozyskanie klienta, instalacja, rozliczanie, windykacja
Straty pośrednie
Utrata dobrego imienia firmy, rozgłos w mediach
Utrata zaufania abonentów do operatora, odejście do konkurencji
Przeciążenie sieci, uszkodzenia sprzętu
Dodatkowe wymagania dla infrastruktury sieciowej
Niewłaściwy marketing i planowanie
Przyciąganie kolejnych oszustów zwabionych bezkarnością poprzedników
Motywy nadużyć
Zysk finansowy
Oszczędność pieniędzy
Potrzeba anonimowości
Chęć wykazania, sprawdzenia się
Powodowanie strat lub zniszczeń
Publiczne udostępnianie usług
Metody działania sprawców
Pajęczarstwo.- podsłuch lub uruchamianie impulsów taryfikacyjnych
Włamania do automatycznych sekretarek. - uzyskanie informacji
Dodatkowa linia.- działanie na szkodę spółki
Reklamacja.- oszustwo
Łapownictwo.
Kradzież usług.- oszustwo
Podsłuch.
Fałszerstwo kart telefonicznych.
Kradzież automatów telefonicznych.
Odbijanie lub generowanie impulsów - oszustwo
Wykorzystywanie usług central telefonicznych - oszustwo
Niszczenie automatów publicznych - niszczenie mienia
Przełamywanie simlock - ów (dostęp warunkowy) posługiwanie się urządzeniem niedozwolonym.
Rodzaje nadużyć
Nadużycia dochodowe dla oszustów:
Sprzedaż usług (połączeń)
Nadużycia typu 0-700 (Premium Rate Service fraud)
Nadużycia bez przychodu finansowego oszustów:
Wszelkie działania umożliwiające darmowy dostęp do usług
Pomoc w dokonywaniu nadużyć:
Dostarczanie na szerszą skalę różnego rodzaju produktów telekomunikacyjnych pozyskanych nieuczciwie (aparaty, kody dostępu, karty)
Pomoc inżynierska (podpinanie się do linii, usuwanie zabezpieczeń)
Fałszywe reklamacje
Zmiany w danych rozliczeniowych
Często problem wewnętrzny operatora
Metody dokonywania nadużyć
Oszustwa subskrypcyjne (związane z umową):
Fałszywe dane osobowe w umowie (często początek cięższych nadużyć)
Unikanie płatności (np. zmiana adresu, porzucenie wynajmowanego lokalu)
Podszywanie się pod innego abonenta:
Fizyczne podpinanie się do cudzej linii
Nieuczciwe wykorzystywanie aparatów publicznych
Włamywanie się do centralek PABX: w szczególności przedsiębiorstw, które dysponują DISA- Direct Inward Service Access, zwykle początek większych nadużyć takich jak 0-700 lub połączenia międzynarodowe przez VPN korporacji o zasięgu światowym
Podszywanie się pod innego abonenta (c.d):
Wykorzystywanie przez hackerów infolinii 0-800 do włamań do centralek
Wykorzystywanie usług nowoczesnych (!) central Call Divert/Call Forward
Kradzież kart calling cards, podglądanie kodów dostępu (nr karty i PIN)
Klonowanie aparatów
Utrudnianie identyfikacji połączeń
Nadużycia, w których dla wykonywanych połączeń nie są generowane rekordy połączeniowe CDR lub są one modyfikowane, tak aby nie dało się dokonać rozliczenia
Nadużycia 0-700 Premium Rate Service
Nieuczciwa firma świadcząca usługi typu 0-700 w celu nieuczciwego uzyskania dochodu od operatora
Wykorzystywanie różnych metod i technik do generowania ruchu na „własny” numer 0-700 (metody techniczne i nietechniczne np. odłożona słuchawka w innej firmie, lokalu; usługi typu fax-back service)
Oszust wykorzystuje różnicę w cyklu bilingowym / rozliczeniowym tak aby uzyskać należności od operatora za ruch na „jego” numer usługowy 0-700 zanim wymagana jest płatność od abonenta dzwoniącego na ten numer
Możliwe jest występowanie zależności pomiędzy numerem wywołującym a wywoływanym
Oszustwa subskrypcyjne 0- symptomy
Charakterystyka:
Oszust posługuje się fałszywymi dokumentami w celu uzyskania dostępu do usług
Unika bezpośredniego kontaktu z pracownikami operatora (np. w Biurze Obsługi Klienta)
Często stara się o kilka linii do prywatnego mieszkania lub do nowo otwartej małej firmy
Dyskutuje rachunki, zwykle tuż przed odłączeniem
Nalega na udostępnienie połączeń międzynarodowych od samego początku
Nie ma zamiaru płacić za realizowane usługi
Często używana metoda do innych typów oszustw
Nielegalna sprzedaż usług
Oszust czerpie zyski z umożliwienia dokonywania połączeń po niskich stawkach (niższych od operatora)
Klientów stanowią ludzie, którzy nie mogą sobie pozwolić na połączenia po normalnych kosztach
Duża liczba połączeń międzynarodowych
Duża ilość połączeń
Zjawisko ustaje gdy oszuści podejrzewają, że zostali wykryci
Częsty sposób zarabiania pieniędzy dzięki wykorzystywaniu innych metod nadużyć.
Włamania do centralek PBX z DISA
Oszust łączy się do PBX i uzyskuje wtórny sygnał wyjściowy, dzięki któremu wykonuje połączenia międzynarodowe lub na PRS (0-700) za cenę rozmowy lokalnej
Duża ilość bardzo krótkich połączeń do PBX (próby hackerskiego włamywania)
Wykorzystywanie komputerów do łamania numerów PIN
Wykorzystywanie wewnętrznej informacji o konfiguracji centralki PBX
Temat: Przestępczość komputerowa.
Do najpoważniejszych przestępstw komputerowych Komitet Ekspertów Rady Europy zaliczył:
Oszustwo komputerowe.
Fałszerstwo komputerowe.
Nieuprawnione wejście (włamanie) do systemu komputerowego - hacking.
Niszczenie danych lub programów komputerowych.
Sabotaż komputerowy.
Nieuprawnione przechwycenie informacji - podsłuch komputerowy.
Nielegalne kopiowanie, rozpowszechnianie lub publikowanie programów komputerowych chronionych prawem autorskim (piractwo komputerowe i kradzież oprogramowania).
Bezprawne kopiowanie topografii półprzewodników.
Na liście fakultatywnej Komitetu Ekspertów Rady Europy ujęto:
Modyfikację danych lub programów komputerowych.
Szpiegostwo komputerowe.
Używanie komputera bez zezwolenia.
Używanie prawnie chronionego programu komputerowego bez upoważnienia
System komputerowy narażony jest na 4 podstawowe niebezpieczeństwa:
ujawnienie przechowywanej i przetwarzanej informacji,
utratę lub zniekształcenie danych,
wymuszenie przerwy w pracy systemu (poprzez uszkodzenie aplikacji, systemu operacyjnego lub samego sprzętu komputerowego),
wykorzystanie go do celów sprzecznych z przyjętym porządkiem prawnym (np. rozpowszechnianie informacji nielegalnych - pornografii, treści rasistowskich, obraźliwych, nawołujących do przestępstwa; produkcja fałszywych dokumentów) i regułami obowiązującymi w przedsiębiorstwie (np. wykorzystywanie służbowego sprzętu do celów prywatnych, nieraz komercyjnych).
Systematyka norm karnych związanych z przestępczością komputerową:
XXXIII - przestępstwa przeciwko ochronie informacji,
XXXV - przestępstwa przeciwko mieniu,
XX - przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu,
XVII - przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej
XXXIV - przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów.
Przestępstwa przeciwko mieniu:
Nielegalne uzyskanie programu komputerowego - art. 278 § 2 kk.
Art. 278. § 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 5. Przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
Paserstwo programu komputerowego - art. 293 § 1 kk.
Art. 293. § 1. Przepisy art. 291 i 292 stosuje się odpowiednio do programu komputerowego.
§ 2. Sąd może orzec przepadek rzeczy określonej w § 1 oraz w art. 291 i 292, chociażby nie stanowiła ona własności sprawcy. )
Oszustwo komputerowe - art. 287 § 1 kk.
Art. 287. § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis danych informatycznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w znacznych rozmiarach - art. 165 § 1 ust. 4
Art. 165. § 1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach:…., …. 4) zakłócając, uniemożliwiając lub w inny sposób wpływając na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Nieumyślne zakłócenie automatycznego przetwarzania informacji związane za sprowadzeniem niebezpieczeństwa powszechnego - art. 165 § 2 kk. ( § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat
Zamach terrorystyczny na statek morski lub powietrzny - art. 167 § 2 kk. Art. 167. § 1. Kto umieszcza na statku wodnym lub powietrznym urządzenie lub substancję zagrażającą bezpieczeństwu osób lub mieniu znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do użytku urządzenie nawigacyjne albo uniemożliwia jego obsługę, jeżeli może to zagrażać bezpieczeństwu osób.
Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej:
Szpiegostwo komputerowe albo wywiad komputerowy - art. 130 § 2 i 3 kk.
Art. 130. § 1. Kto bierze udział w działalności obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Kto, biorąc udział w obcym wywiadzie albo działając na jego rzecz, udziela temu wywiadowi wiadomości, których przekazanie może wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
§ 3. Kto, w celu udzielenia obcemu wywiadowi wiadomości określonych w § 2, gromadzi je lub przechowuje, wchodzi do systemu informatycznego w celu ich uzyskania albo zgłasza gotowość działania na rzecz obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej,
Szpiegostwo albo wywiad komputerowy na szkodę państwa sojuszniczego - art. 138 § 2 kk.
Art. 138. § 1. Przepisy art. 136 oraz 137 § 2 stosuje się, jeżeli państwo obce zapewnia wzajemność.
§ 2. Przepisy art. 127, 128, 130 oraz 131 stosuje się odpowiednio, jeżeli czyn zabroniony popełniono na szkodę państwa sojuszniczego, a państwo to zapewnia wzajemność.
Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów
Fałszerstwo komputerowe - art. 270 § 1 kk..
Art. 270. § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Inne rodzaje przestępstw:
Nielegalne przywłaszczenie autorstwa, bezprawne utrwalanie, zwielokrotnianie, rozpowszechnianie lub publikowanie prawnie chronionego programu komputerowego - art. 115, art. 116, art. 117, art. 118 i 119 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami) oraz ich paserstwo.
Nielegalne kopiowanie układów scalonych - art. 42 ustawy z 30 października 1992 r. o ochronie topografii układów scalonych (Dz.U. nr 100, poz. 498).
Przestępstwa przeciwko ochronie informacji:
Ujawnienie tajemnicy państwowej - 265 kk
(Art. 265. § 1. Kto ujawnia lub wbrew przepisom ustawy wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę państwową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli informację określoną w § 1 ujawniono osobie działającej w imieniu lub na rzecz podmiotu zagranicznego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Kto nieumyślnie ujawnia informację określoną w § 1, z którą zapoznał się w związku z pełnieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upoważnieniem, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Ujawnienie tajemnicy służbowej - 266 1 kk
Art. 266. § 1. Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nieuprawnionej informację stanowiącą tajemnicę służbową lub informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a której ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Hacking, craking, podsłuch, podgląd, ujawnienie uzyskanej informacji ( może być hacking z użyciem narzędzi do przełamywania, z użyciem podstępu, z zastosowaniem podsłuchu, z wykorzystaniem luk bezpieczeństwa - art. 267 kk.
Art. 267. § 1. Kto bez uprawnienia uzyskuje informację dla niego nie przeznaczoną, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do przewodu służącego do przekazywania informacji lub przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w § 1 lub 2 ujawnia innej osobie.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Podsłuch komputerowy (nieuprawnione przechwycenie informacji) - art. 267 § 2 kk.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem specjalnym.
Bezprawne niszczenie informacji - art. 268 kk.
Art. 268. § 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis istotnej informacji albo w inny sposób udaremnia lub znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie się z nią, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 dotyczy zapisu na komputerowym nośniku informacji, sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Kto, dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2, wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Niszczenie, uszkadzanie, zmienianie danych informatycznych zakłócanie możliwości ich przetwarzania, gromadzenia - 268a kk.
Art. 268a. § 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa, zmienia lub utrudnia dostęp do danych informatycznych albo w istotnym stopniu zakłóca lub uniemożliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto, dopuszczając się czynu określonego w § 1, wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Sabotaż komputerowy - art. 269 kk.
Art. 269. § 1. Kto niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia dane informatyczne o szczególnym znaczeniu dla obronności kraju, bezpieczeństwa w komunikacji, funkcjonowania administracji rządowej, innego organu państwowego lub instytucji państwowej albo samorządu terytorialnego albo zakłóca lub uniemożliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, niszcząc albo wymieniając nośnik informacji lub niszcząc albo uszkadzając urządzenie służące do automatycznego przetwarzania, gromadzenia lub przekazywania danych informatycznych.
Zakłócanie pracy systemu komputerowego 269a kk
Art. 269a. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, przez transmisję, zniszczenie, usunięcie, uszkodzenie lub zmianę danych informatycznych, w istotnym stopniu zakłóca pracę systemu komputerowego lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Obrót urządzeniami przestępczymi urządzeniami służącymi do popełniania przestępstw komputerowych i pomocnictwo do ich nieuprawnionego uzyskania informacji z systemu komputerowego lub sieci 269b kk
Art. 269b. § 1. Kto wytwarza, pozyskuje, zbywa lub udostępnia innym osobom urządzenia lub programy komputerowe przystosowane do popełnienia przestępstwa określonego w art. 165 § 1 pkt 4, art. 267 § 2, art. 268a § 1 albo § 2 w związku z § 1, art. 269 § 2 albo art. 269a, a także hasła komputerowe, kody dostępu lub inne dane umożliwiające dostęp do informacji przechowywanych w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1, sąd orzeka przepadek określonych w nim przedmiotów, a może orzec ich przepadek, jeżeli nie stanowiły własności sprawcy.
Inne czyny zabronione jakie mogą zostać popełnione przy pomocy sprzętu komputerowego:
Zagrożenie bezpieczeństwa powszechnego, obronności i w komunikacji:
art. 174 kk. bezpośrednie sprowadzenie niebezpieczeństwo katastrofy w ruchu lądowym, powietrznym lub wodnym,
art. 163 kk. sprowadzenie zagrożenia życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach,
art. 164 kk. typ kwalifikowany art. 163 § 1 kk. - przestępstwo z narażenia,
art. 166 kk. przejęcie poprzez podstęp kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym,
art. 167 kk. umieszczenie na statku wodnym lub powietrznym urządzenia zagrażającego bezpieczeństwu osób lub mienia znacznej wartości.
Obraza uczuć religijnych - art. 196 kk..
Propagowanie faszyzmu lub totalitaryzmu - art. 256 kk..
Nawoływanie do nienawiści na tle narodowościowym, etniczny, rasowym, wyznaniowym lub bezwyznaniowym - art. 256 kk..
Znieważenie grupy ludności lub poszczególnej osoby na tle narodowościowym, etniczny, rasowym, wyznaniowym lub bezwyznaniowym - art. 257 kk..
Publiczne pomawianie o postępowanie lub właściwości, które mogą podmiot wskazany w przepisie, poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności - art. 212 kk..
Publiczne znieważenie osoby - art. 216 kk..
Publiczne nawoływanie do popełnienia występku - 255 k.k..
Poplecznictwo, poprzez zatarcie dowodów komputerowych - 239 k.k..
Namowa do samobójstwa - 151 k.k..
Narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia np. poprzez zakłócenie funkcjonowania sprzętu informatycznego podtrzymującego funkcje życiowe - 160 kk..
Udział w działalności obcego wywiadu - 130 k.k..
Przykładowe efekty działalności przestępczej lub błędów w użytkowaniu sprzętu komputerowego:
Wyświetlanie nietypowych obrazów na ekranie, rysunków, znaków firmowych,
Napisy zawierające np.komunikaty polityczne, personalne albo ideologiczne,
Zakłócenia lub zmiany plików lub danych użytkownika, w tym:
wymiany lub zmiany danych,
oznaczania miejsca na dysku jako "uszkodzone",
uszkadzania bloku parametrów BIOS-u, kodu sektora ładowania albo tablicy partycji, co stwarza wrażenie zreformatowania lub zniszczenia danych,
reformatowania partycje dysku albo formatowania na niskim poziomie;
Zakłócanie lub oddziaływanie na porty komunikacyjne, w tym: przechwytywanie lub zmienianie informacji z klawiatury przez wysyłanie kodów klawiszy symulujących błędy maszynowe albo dysleksję, odrzucanie pewnych znaków, umieszczanie zabawnych albo kłopotliwych dodatkowych informacji w buforze klawiatury, a także zmianę wskaźników stanu klawiatury;
spowalnianie pracy systemu komputerowego przez modyfikowanie zegara systemowego (przyśpieszanie lub zwalnianie, przypadkowe zerowania lub skoki) albo działanie tzw. ślepych programów powodujących zwolnienie całego systemu lub wybranych programów;
spowodowanie fizycznego uszkodzenie podzespołów systemu komputerowego.
Podstawowe pojęcia:
craking - usuwanie zabezpieczeń uniemożliwiających swobodne kopiowanie oprogramowania.
exploit - program wykorzystujący błędy w systemie operacyjnym lub oprogramowaniu w celu zwiększenia uprawnień. Pozwalają one m.in. na zmianę pojemności konta czy przejęcie uprawnień administratora.
hacking - włamanie się do systemu komputerowego. Najczęściej włamania dokonywane są w celu uzyskania dostępu do informacji znajdujących się w systemie.
Inżynieria społeczna - to sposób na uzyskiwanie haseł i innych podobnych informacji poprzez podszywanie pod użytkowników lub pracowników serwisu.
IP spoofing - wysyłanie przez komputer hackera pakietów z takim samym źródłowym adresem IP jak, maszyna na której pracuje legalny użytkownik.
snifing - monitorowanie ruchu w danej sieci. Umożliwia to przechwytywanie początkowej sekwncji bajtów każdej sesji, które zwierają identyfikatory i hasła użytkowników monitorowanej sieci.
Sprawcami przestępstw komputerowych są: kadra kierownicza użytkownicy, urzędnicy, pracownicy, programiści, klienci, inni
Wg kryterium celu działania, sprawców można podzielić na[1]:
Hackerów - którzy dokonują naruszenia bezpieczeństwa dla samego faktu i potwierdzenia swoich umiejętności.
Szpiegów -działających w celu uzyskania informacji, która można wykorzystać, np. do celów politycznych lub gospodarczych.
Terrorystów -którzy próbują wywołać zagrożenie w celu osiągnięcia korzyści politycznych.
Nieuczciwych pracowników - popełniających przestępstwa na szkodę konkurencyjnej firmy, oraz w celu uzyskania korzyści majątkowych.
Przestępców zawodowych - popełniających przestępstwa dla korzyści majątkowych.
Wandali - popełniających przestępstwa w celu dokonania zniszczeń.
Hazardzistów - popełniających przestępstwa dla doznań strachu czy emocji związanych z faktem popełniania takiego czynu czy uzyskiwania istotnych informacji.
Temat: Przestępstwa przeciwko środowisku.
Ochrona środowiska - całokształt działań (także zaniechanie działań) mających na celu właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników środowiska naturalnego, zarówno jego składników abiotycznych, jak i żywych ochrona przyrody.
Obszary ochrony środowiska:
ochrona środowiska oraz zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń,
ochrona przyrody,
gospodarka wodna i ochrona przeciwpowodziowa,
ochrona lasów i gospodarka leśna,
gospodarowanie zasobami mineralnymi, w tym przyznawanie koncesji na prace badawcze i wydobywanie kopalin.
Rodzaje zagrożeń środowiska
hałas,
wibracje,
zanieczyszczenie powietrza,
zanieczyszczenie odpadami,
zmiany krajobrazu i obszarów o szczególnym znaczeniu,
zmniejszanie populacji fauny i flory,
ochrona życia i zdrowia zwierząt (w tym ludzi)
Najważniejsze skutki zanieczyszczenia powietrza
efekt cieplarniany,
kwaśne deszcze,
zmniejszanie warstwy ozonu,
zmniejszanie zasobów paliw kopalnych,
zachwianie równowagi ekologicznej między tlenem i dwutlenkiem węgla
zachwianie równowagi biologicznej ekosystemów,
pogarszanie jakości żywności,
zanieczyszczanie gleby i wody.
ODPOWIEDZIALNOŚC KARNA:
Wynikająca z kodeksu karnego ( Rozdział XXII Przestępstwa przeciwko środowisku )
Niszczenie fauny i flory:
Art. 181. § 1. Kto powoduje zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Kto, wbrew przepisom obowiązującym na terenie objętym ochroną, niszczy albo uszkadza rośliny lub zwierzęta powodując istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto niezależnie od miejsca czynu niszczy albo uszkadza rośliny lub zwierzęta pozostające pod ochroną gatunkową powodując istotną szkodę.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 5. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 2 lub 3 działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Art. 181. § 1i 4 Szkoda w znacznych rozmiarach w zakresie przestępstw przeciwko środowisku [