§

Jedną z operacji częściej stosowanych w procesach kucia stali jest zgrzewanie. Polega ono na zagrzaniu łączonych części do temperatury białego żaru, oczyszczeniu powierzchni łączonych oraz złączeniu ich pod naciskiem prasy lub Jiderzeniami młota. Podczas ogrzewania do temperatury białego żaru (około 1300 °C) stal utlenia się na powierzchni, a pro­dukty utleniania tworzące zgorzelinę przywarte do na­grzanej powierzchni utrudniają łączenie się części me­talowych.

Do oczyszczania nagrzanych części używa się róż­nych topników, które topiąc się w wysokiej tempera­turze rozpuszczają w sobie zgorzelinę. Tworzący się w tych warunkach żużel chroni metal przed ponownym utlenieniem. Jeżeli tak przygotowane powierzchnie zostaną do siebie dociśnięte, to ciekły żużel zostanie spomiędzy nich wyciśnięty, a czyste metaliczne po­wierzchnie połączą się ze sobą.

Rys. 167. Zasada spęczania

WWWW

'W/7. W^

Rys. 168. Spęczanie: a — środ­kowej części pręta, b — koń­ca pręta

Rys. 169. Wydłużanie materiału: a—za pomocą nadkładki, b — za pomocą kowadeł wypukłych

Rys. 170. Rozszerzanie

^^^^^\\^^' ^^^^^^^ -^^^^^^^ Rys. 171. Przebijanie grubych materiałów

Najtańszym topnikiem używanym do oczyszczania powierzchni podczas zgrzewania jest piasek kwarcowy, którym posypuje się przedmiot podczas ogrzewania. Niekiedy do tego celu używany bywa również boraks. Przed zgrzewaniem należy materiał przygotować mechanicznie. Sposób przy-

158

gotowania zależy od charakteru połączenia. Na rys. 173 a przedstawiono łączenie na styk czołowy, a na rys. 173 b zgrzewanie na zakładkę. Rys. 173 c przedstawia materiał przygotowany do wykonania spoiny kli­nowej, stosowanej do łączenia ze sobą dużych części.

a)

Rys. 172. Ręczne rozkuwanie pierścienia

Rys. 173. Zgrzewanie: a—na styk czoło­wy, b—na zakładkę, c— na klin

51. Kucie matrycowe

Matryca składa się z dwóch części odtwarzających, podobnie jak forma odlewnicza, kształty zewnętrzne wyrobu. Dolna część matrycy pod­czas pracy spoczywa na szabocie młota lub stole prasy. Część górna umo­cowana do bijaka młota lub suwaka prasy uderza w część dolną nieru­chomą matrycy. Jeżeli w obszarze działania matrycy znajduje się dosta­tecznie plastyczny materiał, to przybierze on postać przedmiotu, którego kształty zewnętrzne odtworzone są w matrycy.

Na rys. 174 a przedstawiona jest matryca składająca się z połówek. Górna połówka matrycy 2 jest połączona z bijakiem 3 młota za pomoce klina 5 i wpustu 6, a dolna połówka l umocowana jest w obsadzie 4 kli­nem 7 i wpustem S. Obsada spoczywa w szabocie 10, z którą jest połą­czona za pomocą klina 9. Pomiędzy połówkami matrycy znajduje się ma­teriał H, który pod działaniem młota lub prasy odkształci się plastycznie l wypełni wgłębienia matrycy, zwane wykrojem. Wykrój odpowiadający kształtem gotowej odkuwce (rys. 124 b) otoczony jest w płaszczyźnie po­działu rowkiem, w którym zbiera się nadmiar materiału, czyli tzw. w y-p ł y w k a. Po odkuciu obcina się wypływkę w następnej operacji w spec­jalnym okrojniku.

Kucie matrycowe ma szereg zalet w porównaniu z kuciem swobód-^nym. Jako główne zalety można wymienić:

1. Krótki czas wykonywania odkuwki.

2. Możność wykonywania odkuwek o skomplikowanych kształtach.

159

---