1. Zdefiniuj pojęcie działalności gospodarczej

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Działalność gospodarcza to każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inną działalność zarobkowa wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

2. Zdefiniuj pojęcie rynku

Jest kategorią ekonomiczną i można go zdefiniować w następujący sposób:
jest to miejsce nawiązywania kontaktów między sprzedającym i kupującym w celu przeprowadzenia transakcji kupna - sprzedaży.
Jest to forma nawiązywania kontaktów między sprzedającymi i kupującymi w celu ustalenia warunków transakcji tzw. ceny, sposobu zapłaty, warunków dostawy (miejsca i czasu dostawy).

3. Zdefiniuj usługi

Usługa - działanie podejmowane w celu zaspokojenia określonej potrzeby (lub potrzeb) klienta i realizowane z udziałem klienta, często - w celach komercyjnych. Klientem może być osoba fizyczna, organizacja i każdy inny podmiot. Usługa w sensie gospodarczym jest użytecznym procesem niematerialnym, który wytwarza praca ludzka w procesie produkcji poprzez oddziaływanie na strukturę określonego obiektu.

Usługa może obejmować czynności niematerialne, jak porada techniczna, reprezentowanie kogoś przed urzędem czy sądem lub materialne, jak wykonawstwo konkretnych przedmiotów, np. dokumentów.

4. Zdefiniuj pojęcie nakładów i kosztów w działalności gospodarczej

Koszt wiąże się z prowadzeniem działalności. Chcąc wyprodukować wyrób oblicza się koszt jednostki tego wyrobu, nabywając surowiec szacuje się jednostkowy koszt nabycia, świadcząc usługi określa się czasem koszt jednej godziny pracy lub wykonania usługi. Koszt powiązany jest ze zużyciem ponieważ  w każdym przypadku celowego działania zużywa się różnego rodzaju środki gospodarcze tj. materiały, urządzenia czy robociznę.

Z ekonomicznego punktu widzenia kosztem jest wyrażone w pieniądzu celowe zużycie różnych czynników produkcji związane z normalną działalnością przedsiębiorstwa.

Nakład wiąże się z tym, iż nie każde zużycie i nie każdy wydatek jest kosztem. Dodatkowo, może wystąpić czasami wystąpić znaczna rozbieżność w czasie między momentem zużycia, a momentem uzasadniającym zaliczenie tego zużycia do kosztów. Nakłady bowiem dotyczą całego przedsiębiorstwa, lecz koszt stanowi tylko część z nich poniesiona na konkretną działalność gospodarczą.

5. Zdefiniuj pojęcie przychodów i dochodów w działalności gospodarczej

Przychodem z działalności gospodarczej są wszystkie kwoty należne, chociaż nie są one jeszcze faktycznie otrzymane, dostarczone. Ze względu na to, iż samo pojęcie przychodu z działalności gospodarczej posiada dość szeroki zakres, to przepisy podatkowe nie wykazują jednej uniwersalnej zasady, która mogłaby służyć, jako wzór do ustalenia danego momentu przychodu. To powoduje, że przedsiębiorca, a raczej zazwyczaj jego księgowa lub biuro rachunkowe musi wykazać znajomość zarówno alternatywnych regulacji, jak i też przesłanki, które mogą narzucić zastosowanie każdej z nich.

Dochód - miara finansowa pożytków czerpanych z różnych źródeł.

W praktyce różne podmioty w różny sposób określają swój dochód. Ponadto wobec niektórych grup podmiotów obowiązują definicje dochodu określone przepisami prawa (np. dochód osobisty do opodatkowania albo dochody obliczane dla potrzeb np. ustalenia zasiłków, preferencyjnego oprocentowania niektórych kredytów itp.)

6. Definicja i rodzaje podatków

Podatek, przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne o charakterze powszechnym, nakładane z mocy prawa przez państwo lub inne organy władzy publicznej (np. samorządy lokalne) na osoby fizyczne i prawne.
podatek - to obowiązkowe świadczenie pieniężne obywatela na rzecz państwa lub władz lokalnych.

Rodzaje podatków: Opodatkowanie dochodów (podatek dochodowy)- podatek dochodowy PIT (od osób fizycznych)- podatek dochodowy CIT (od firm)

Opodatkowanie obrotu- VAT (podatek od towarów i usług)- CŁO (podatek od towaru sprowadzonych z zagranicy)- akcyza (podatek doliczany do ceny niektórych towarów)- podatek od gier i zakładów

Opodatkowanie czynności- podatek czynności cywilnoprawnych np. zakup mieszkania, domu, działki

Opodatkowanie majątku- podatek od posiadanego majątku np. nieruchomości, samochodu, ziemi, od spadków, od wygranej

7. Scharakteryzuj pojecie przedsiębiorcy i przedsiębiorczości

Przedsiębiorca - w polskim systemie prawa podmiot, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 43¹ k.c.; art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej)^[1]. Uważa się także za niego wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej^[2].

Przedsiębiorczość - to cecha działania zmierzającego do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów gospodarczych firmy. W praktyce pojęcie przedsiębiorczość rozumiane jest jako forma pracy lub jako czwarty (obok pracy, ziemi i kapitału) czynnik produkcji. Główne cechy przedsiębiorców to przede wszystkim umiejętność dostrzegania potrzeb i doskonalenia pomysłów, zdolności do wykorzystywania nadarzających się okazji oraz gotowość do podejmowania ryzyka.

8. Dokonaj podziału przedsiębiorstw

• przedsiębiorstwa państwowe

• przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące własnością pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki)

• przedsiębiorstwa spółdzielcze

• przedsiębiorstwa komunalne

• przedsiębiorstwa będące własnością pracowników

9. Formy organizacyjne przedsiębiorstw

Najogólniej podział przedsiębiorców ze względu na formę organizacyjno-prawną wygląda następująco:

- przedsiębiorstwa, których działalność reguluje prawo cywilne:

• indywidualna działalność gospodarcza

• spółka cywilna

- spółki prawa handlowego, spółki osobowe:

• spółka jawna

• spółka partnerska

• spółka komandytowa

• spółka komandytowo-akcyjna

- spółki kapitałowe

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• spółka akcyjna

10. Wymień i scharakteryzuj czynniki decydujące o lokalizacji firmy

Lokalizacja przemysłu (łac. locare - umieścić) - w geografii przemysłu pojęcie to odnosi się do procedury wyboru miejsca dla określonej działalności gospodarczej. Korzystną lokalizacją możemy nazwać taką, w której walory (miejsca) i wymagania (przedsiębiorstwa) lokalizacyjne będą najlepiej dopasowane (taka lokalizacja umożliwia osiągnięcie maksymalnych zysków przy minimalnych stratach). Jednak walory i wymagania zmieniają się wraz z upływem czasu, efektem owych zmian może być relokacja (poszukiwanie nowego miejsca dla działalności gospodarczej) lub rekonwersja (poszukiwanie nowej działalności dla danej lokalizacji).

Czynniki lokalizacji przemysłu[edytuj]

Czynniki lokalizacji przemysłu przetwórczego dzieli się zazwyczaj na przyrodnicze i pozaprzyrodnicze (społeczno-gospodarcze).

• Czynniki przyrodnicze

• Baza surowcowa - stanowią ją surowce jak i półprodukty. Najważniejsza baza surowcowa jest w przypadku przemysłu wydobywczego. Istnieją też zakłady przemysłowe, które dla obniżenia kosztów produkcji lokalizowane są w pobliżu bazy surowcowej (hutnictwo miedzi). Sąsiedztwo bazy surowcowej ma znaczenie też ze względu na obniżanie się wartości surowca w czasie transportu na dużych odległościach (przemysł spożywczy). Istnieją też zakłady z dala od bazy surowcowej (import z zagranicy), albo przeważają inne czynniki lokalizacji.

• Dostęp do wody - większość gałęzi przemysłu zużywa dużo wody. Lokalizacja z dala od rzek czy jezior podnosi koszty produkcji. Ważne dla przemysłu włókienniczego, papierniczego, spożywczego czy hutniczego.

• Klimat - ukształtowanie terenu, właściwości fizjograficzne - obecnie nie są one najważniejsze, bowiem zostały przełamane przez postęp naukowo-techniczny. Za przykład można wziąć górnicze miasta Alaski, czy Syberii o bardzo niekorzystnych warunkach klimatycznych. Dzięki nowoczesnym metodom eksploatacji możliwe jest wydobycie surowców zalegających głęboko czy też znajdujących się pod dnem morskim.

• Czynniki pozaprzyrodnicze:

• Baza energetyczna - zakłady o energochłonnym profilu produkcji zlokalizowane są w sąsiedztwie elektrowni o dużej mocy. Są to huty metali nieżelaznych (np. huty aluminium - 18 tys. kWh na 1 t aluminium hutniczego), czy zakłady chemiczne, stosujące energochłonne procesy produkcji.

• Zasoby pracy - mimo postępującej mechanizacji przemysłu jest to nadal ważny czynnik. Opłacalna jest lokalizacja przemysłu na obszarach gdzie istnieje bezrobocie i nadwyżka siły roboczej (aspekt ilościowy czynnika pracy) . Zmniejsza to koszty robocizny, jednakże pod warunkiem, że jednocześnie przeciętna wydajność pracy jest na poziomie zadowalającym. Dostęp do odpowiednio dużych i tanich zasobów pracy jest ważny w przemysłach pracochłonnych - np. włókienniczym, odzieżowym i skórzanym. Współcześnie coraz częściej rozpatrujemy czynnik pracy w ujęciu jakościowym. Siła robocza to też wykwalifikowana kadra, która jest bardzo poszukiwana (przemysł elektroniczny, elektrotechniczny).

• Rynek zbytu - lokalizacja blisko rynku zbytu oznacza niższe koszty przechowania i transportu, a także zmniejszenie strat i ubytków nietrwałych towarów, lepsze dostosowanie podaży do popytu. Można też prowadzić intensywna działalność reklamową. Czynnik ten jest szczególnie ważny dla lokalizacji przemysłu o wysokiej elastyczności dochodowej popytu oraz o dużej zmienności zapotrzebowania w rytmie tygodniowym lub dobowym - np. standardowe i nietrwałe rodzaje żywności. Ważne jest to dla przemysłu spożywczego, przemysłu przedmiotów codziennego użytku (odzieżowy, obuwniczy) oraz przemysłu o wąskim kręgu odbiorców - (specjalistyczne maszyny i urządzenia).

• Infrastruktura techniczna - obejmuje sieć komunikacyjną, energetyczną i wodno-kanalizacyjną, oczyszczalnie ścieków, rurociągi i gazociągi.

• Zaplecze naukowe - ośrodki naukowo-badawcze, wyższe uczelnie, szkoły kształcenia zawodowego, obecność wykwalifikowanej kadry.

• Korzyści aglomeracji zakładów przemysłowych - skupienie wielu zakładów przemysłowych o różnych specjalnościach umożliwia współpracę naukowo-techniczną, wymianę doświadczeń, specjalizację produkcji, wymianę towarową. Aglomeracja stanowi duży rynek zbytu i zapewnia siłę roboczą. Ważny jest też aspekt ekologiczny. Coraz częściej planując budowę fabryk bierze się pod uwagę potencjalne zagrożenie terenów o walorach przyrodniczych, turystycznych, i uzdrowiskowych.

• Czynniki specjalne:

• Stopień ryzyka i stabilność gospodarki

• Przepisy prawne, celne itd.

• Ulgi podatkowe

• Polityka miejscowej administracji

• Wpływ związków zawodowych

11. Analiza SWOT

SWOT - jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do porządkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Np. w naukach ekonomicznych jest stosowana do analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danej organizacji, (np. przedsiębiorstwa), analizy danego projektu, rozwiązania biznesowego itp.

Objaśnienie zasad analizy SWOT [edytuj]

Diagram analizy SWOT Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):

• S (Strengths) - mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu,

• W (Weaknesses) - słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu,

• O (Opportunities) - szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany,

• T (Threats) - zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

12. Scharakteryzuj procedurę zakładania własnej działalności gospodarczej

Dla osób, które zamierzają bądź już postanowiły rozpocząć działalność gospodarczą przygotowaliśmy krótki instruktaż przybliżający procedurę zakładania indywidualnej działalności gospodarczej. Dowiesz się co, gdzie, jak i za ile załatwić, by zostać właścicielem własnej firmy

KROK PIERWSZY

Urząd Gminy - Wpis do ewidencji działalności gospodarczej Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą muszą udać się do Urzędu Gminy wraz z dowodem osobistym, aby wypełnić odpowiednio przygotowany przez dany urząd formularz-zgłoszenie w celu uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców. Osoby rozpoczynające prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej rejestrują się w prowadzonej przez gminy ewidencji działalności gospodarczej. Taką ewidencję prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy - tj. miejscowości, w której przebywa przedsiębiorca z zamiarem stałego pobytu. Wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonuje organ ewidencyjny, czyli wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Zgłoszenie o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej powinno zawierać:

- oznaczenie przedsiębiorcy oraz jego numer ewidencyjny PESEL (o ile taki posiada),

- oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy, a jeżeli stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania - również wskazanie tego miejsca i adresu zakładu głównego, oddziału lub innego stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej,

- określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności(PKD),

- wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Termin: 14 dni od dnia zgłoszenia. Organ ewidencyjny doręcza z urzędu przedsiębiorcy ZAŚWIADCZENIE O WPISIE DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Opłaty: Zgłoszenie o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej podlega opłacie w kwocie 100 zł, a jeżeli zgłoszenie dotyczy zmiany wpisu, opłata wynosi 50 zł. Rada gminy może wprowadzić zwolnienie od opłat.

KROK DRUGI

Urząd statystyczny - Regon

Wniosek można złożyć osobiście w Urzędzie Statystycznym lub jego oddziale właściwym dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy lub wysłać pocztą - listem poleconym w terminie 14 dni. Osobiste złożenie wniosku w Urzędzie Statystycznym może być „czasowo opłacalne", gdyż urzędy często wydają zaświadczenie „od ręki". Od 1 stycznia 2004 roku osoby fizyczne podejmujące indywidualną działalność gospodarczą mają możliwość złożenia formularza o wpis do REGON w okienku Urzędu Gminy w tym samym momencie, gdy składają wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Urząd Gminy wyręcza wówczas przedsiębiorcę i niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia dokonania wpisu, przesyła wniosek o wpis do REGON do Urzędu Statystycznego województwa, na terenie którego przedsiębiorca ma miejsce zamieszkania. Wniosek o wpis do REGON ma symbol RG-1 i nosi nazwę: "Wniosek o wpis do Krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem". We wniosku podaje się następujące dane:

- nazwa,

- adres siedziby,

- PESEL,

- nazwisko i imiona,

- adres zamieszkania,

-adres do korespondencji,

- forma organizacyjno -prawna,

- forma własności,

- nazwa organu ewidencyjnego,

- data wpisu do rejestru ewidencyjnego,

- nazwa ewidencji i numer nadany przez organ ewidencyjny,

- rodzaje wykonywanej działalności (numery PKD).

Termin: Nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku Urząd Statystyczny powinien doręczyć przedsiębiorcy zaświadczenie potwierdzające rejestrację wraz z nadanym numerem REGON.

Opłaty: Procedura bezpłatna

KROK TRZECI

Bank -Założenie rachunku bankowego

Zgodnie z art. 22 Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:

- stroną transakcji, z której wynika płatność jest inny przedsiębiorca oraz

- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może realizować ten obowiązek za pośrednictwem rachunku w tej spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Do założenia rachunku bankowego niezbędne będą następujące dokumenty:

- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, REGON i NIP firmy.

Wniosek można wypełnić w każdej chwili. Przed założeniem konta porównaj oferty, różnych banków.

KROK CZWARTY

Urząd Skarbowy - Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP)

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) służy do identyfikacji podmiotów płacących podatki. NIP nadawany jest tylko raz. Jeśli podatnik nie posiada jeszcze NIP musi złożyć w urzędzie wniosek o nadanie tego numeru. Osoby prowadzące działalność gospodarczą będą musiały w tym celu wypełnić formularz NIP-1. Złożenie wypełnionego formularza pozwoli jednocześnie zgłosić działalność i uzyskać NIP. Termin wydania decyzji około miesiąca. Osobom, którym został już nadany NIP (np. z uwagi na poprzednią pracę) zakładając swoją firmę będzie musiał złożyć formularz NIP-1, jako zgłoszenie aktualizacyjne. W formularzu NIP-1 konieczne będzie wskazanie m.in. takich danych jak: nazwisko, imiona, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, rodzaj i numer dowodu tożsamości, numer ewidencyjny PESEL, adres zamieszkania, a także dane dotyczące działalności, w tym rodzaj i miejsce (miejsca) prowadzonej działalności i przewidywany termin jej rozpoczęcia (powinien być to termin realny), numer REGON, numer rachunku bankowego dla potrzeb zakładanej działalności, a także nazwę banku, w którym rachunek został otwarty. Jeżeli podatnik posiada więcej niż jeden rachunek bankowy, powinien wskazać te, który z nich będzie rachunkiem podstawowym służącym prowadzonej działalności. Należy też zgromadzić i przedstawić wraz z formularzem NIP-1 inne dokumenty potwierdzające informacje objęte zgłoszeniem.

Od 1 stycznia 2004 r zostało wprowadzane pewne ułatwienie dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. W takim przypadku zgłoszenie identyfikacyjne/aktualizacyjne można złożyć w urzędzie gminy/miasta wraz z wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. W Urzędzie Skarbowym należy wybrać formę rozliczeń z fiskusem. Do wyboru są:

- Karta podatkowa

- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

- Podatkowa księga przychodów i rozchodów

- Pełna księgowość

Zdecydować musimy także czy firma będzie płatnikiem VAT. Podatnicy, którzy chcą być VAT-owcami muszą pamiętać, iż przed dniem wykonania pierwszej czynności objętej opodatkowaniem podatkiem VAT muszą złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne druk VAT-R. Urząd Skarbowy potwierdza zgłoszenie na druku VAT-5.

Opłaty: Zgłoszenie VAT -152 zł

KROK PIĄTY

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Rozpoczęcie Działalności Gospodarczej należy zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez złożenie zgłoszenia płatnika składek oraz zgłoszenie do ubezpieczeń siebie jako ubezpieczonego. Zgłoszenie płatnika składek dokonuje się poprzez złożenie odpowiedniego formularza:

-ZUS ZFA zgłoszenie płatnika składek osoby fizycznej, lub -ZUS ZPA zgłoszenie płatnika składek osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej (gdy działalność jest prowadzona w ramach spółki cywilnej).

Druk ZUS ZFA lub ZUS ZPA składa się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych we właściwej jednostce organizacyjnej ZUS. Dokumenty można wypełnić pisemnie według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez ZUS.

Należy do nich dołączyć:

- kopie decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru NIP,

- kopię zaświadczenia urzędu statystycznego o nadaniu aktualnego numeru REGON.

Od momentu rozpoczęcia wykonywania działalności należy w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń należy zgłosić siebie jako osobę ubezpieczoną do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. W tym celu należy złożyć formularz ZUS ZUA z kodem ubezpieczenia 05 10 XX.

Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne dla osób prowadzących działalność. Podlegają temu ubezpieczeniu od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu ZUS ZUA.

Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za listopad wynosi: 254,70 zł dla osób rozpoczynających działalność od 25 sierpnia (podstawa ta ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu), 1449,27 zł dla pozostałych przedsiębiorców. Dlatego też osoba, która uzyskała wpis do ewidencji działalności gospodarczej i jako datę rozpoczęcia prowadzenia działalności podała, np. 1 sierpnia, ale faktycznie rozpoczęła działalność dopiero od 25 sierpnia lub później, może skorzystać z preferencyjnych zasad naliczania składek. Znaczenie ma bowiem data faktycznego rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Z dniem 24 sierpnia 2005 r., w życie weszła ustawa z dnia 1 lipca 2004 r o zmianie w systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 150, poz. 1248). Osoby, które po 24 sierpnia 2005 r. planują rozpocząć własną działalność gospodarczą, będą mogły opłacać w okresie 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności, składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2005 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 849 zł. W takim przypadku składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób rozpoczynających działalność wynosi: 849 x 30% = 254,70 zł. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe, osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności od kwoty 254,70 zł będzie naliczała także składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz chorobowe, które jak wspomnieliśmy wcześniej jest dobrowolne.

Komu nie przysługuję ulga:

- osoby, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność.

- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

SKŁADKĘ NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE OSOBA ROZPOCZYNAJĄCA PROWADZENIE WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ POWINNA NALICZAĆ I OPŁACAĆ OD ZADEKLAROWANEJ KWOTY NIE NIŻSZEJ NIŻ 75% PRZECIĘTNEGO WYNAGRODZENIA UWZGLĘDNIAĆ WYPŁATY Z ZYSKU.

Osoba samodzielnie prowadząca działalność gospodarczą składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne wykazuje wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklarację powinna złożyć do 10 dnia danego miesiąca za poprzedni miesiąc. W tym terminie powinny być również opłacane składki.

Terminy płatności składek:

do 10 dnia następnego miesiąca - jeżeli Przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie

do 15 dnia następnego miesiąca - w pozostałych przypadkach (np. gdy przedsiębiorca opłaca składki za siebie oraz osobę współpracującą.

13. NIP

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) - dziesięciocyfrowy kod, służący do identyfikacji podatników w Polsce. Nadawany jest przez naczelnika urzędu skarbowego. Od 1 września 2011 roku osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej używają numeru PESEL jako identyfikatora podatkowego

14. REGON

N (akronim od Rejestr Gospodarki Narodowej) - Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej - rejestr prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Pod pojęciem REGON-u rozumiany jest także numer identyfikacyjny REGON, czyli dziewięciocyfrowy numer podmiotu gospodarki narodowej w powyższym rejestrze. Osoby fizyczne mają numer REGON przypisany raz na zawsze, przy pierwszej rejestracji w rejestrze. Jeżeli, po zlikwidowaniu działalności, podejmą kiedykolwiek nową działalność (taką samą lub inną), ich 9-cyfrowy numer REGON pozostanie niezmieniony.

15. Praca zespołowa w firmie

Praca jest jednym z głównych czynników decydujących o zaspokajaniu potrzeb człowieka, zarówno materialnych jak i psychicznych. Chcąc zaspokoić swoje dążenia ludzie muszą funkcjonować w różnych zbiorowościach i grupach społecznych. Duże znaczenie pełni forma pracy zwana pracą zespołową.

W procesie kształtowania i rozwoju organizacji zawsze najważniejszym ogniwem był i do tej pory jest człowiek. Do niedawna pracowników postrzegano tylko jako jednostki. Obecnie bardzo ważna staje się umiejętność tworzenia zespołu i kierowania nim. Odgrywa ona ważną rolę w samorealizacji, kształtowaniu osobowości oraz stosunków między ludźmi, przyczyniając się do zróżnicowania pozycji pomiędzy poszczególnymi osobami w grupie. Różne sytuacje, w których znajduje się każda jednostka, np. spędzanie większości czasu z danymi osobami, sprzyjają tworzeniu się więzi społecznych między nimi. Konieczność podporządkowania się władzy w zespole, do którego się należy, wyrabia system wartości oraz określone role społeczne, czyli odpowiednie postępowanie zgodne z zasadami i obowiązkami.

Praca w zespole pozwala na efektywne wykonywanie zadań dzięki ich odpowiedniemu podziałowi. Jednostka odgrywa role tym lepiej i skuteczniej, im bardziej utożsamia się z grupą, tzn. akceptuje, uznaje za swoje wartości wszystkich członków. Tylko w takim układzie pracownicy mogą odczuwać wewnętrzną satysfakcję z przynależności do niej i osiągać zamierzone cele. Zespoły tworzone są na podstawie grup, które z kolei składają się z indywidualnych osób. Różnica między grupą a zespołem polega na tym, ze zespół jest zbiorem ludzi połączonych wspólnym celem.

16. Otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie przedsiębiorstwa (ang business environment), otoczenie organizacji - całokształt zjawisk, procesów i instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe.

Środowisko przedsiębiorstwa/organizacji dzielimy na:

• środowisko zewnętrzne (ang. external environment), tj. otoczenie to wszystko to, co z zewnątrz organizacji może na nią wpływać. Granica dzieląca organizację od jej otoczenia zewnętrznego nie zawsze jest jasna i wyraźnie określona. Np. akcjonariusze są w pewnym sensie częścią przedsiębiorstwa, ale w innym ujęciu są raczej elementem jego otoczenia. Na otoczenie zewnętrzne składają się dwie warstwy:

• otoczenie ogólne (dalsze, makrootoczenie) - organizacji obejmuje niezbyt wyraźnie określone wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą wywierać wpływ na jej działania. Należy do nich pięć wymiarów: ekonomiczny, techniczny, socjokulturowy, prawno-polityczny, międzynarodowy.

• otoczenie celowe (bliższe, mikrootoczenie) - składa się z konkretnych organizacji lub grup, które mogą wpływać na przedsiębiorstwo. Obejmuje ono: konkurentów, klientów, dostawców, regulatorów, siłę roboczą, właścicieli, sojuszników strategicznych. Ponieważ wymiary te są związane z konkretnymi organizacjami w środowisku, ich wpływ będzie miał charakter bezpośredni.

• otoczenie regionalne (mezootoczenie)

• środowisko wewnętrzne (ang. internal environment) - składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji. Jego główne składowe obejmują: zarząd, pracowników, kulturę organizacji.

17. Wymień narzędzia promocji działalności gospodarczej

1. Funkcje promocji.
1.1. Funkcja informacyjna.
1.2. Funkcja pobudzająca.
1.3. Funkcja konkurencyjna.
2. Narzędzia polityki promocji.
2.1. Reklama.
2.2. Sprzedaż osobista.
2.3. Promocja dodatkowa.
2.4. Public relations.
3. Związek promocji z pozostałymi instrumentami marketingu-mix.
3.1. Produkt.
3.2. Cena.
3.3. Dystrybucja (miejsce).

18. Określ i omów zasady rachunkowości

Zasady rachunkowości - zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które są stosowane w praktyce, aby dostarczane informacje o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa, jego działalności gospodarczej i osiąganych wynikach finansowych były pełne, jasne, rzetelne i użyteczne^[1]. Część z tych zasad polski prawodawca zawarł w I rozdziale ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku. Zasady rachunkowości to reguły (wytyczne) dotyczące prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych. Ich uniwersalność wynika z teorii i metodologii rachunkowości oraz pożądanych cech jakościowych sprawozdań finansowych. Zasady rachunkowości nie mają jednak charakteru normatywnego, chyba że zostały włączone do odpowiednich aktów prawnych^[2]. Wszystkie zasady rachunkowości mogą zostać podzielone na trzy zasadnicze grupy: uniwersalne, podstawowe (nadrzędne) i szczegółowe (podrzędne). Zasady uniwersalne to takie reguły, które są powszechnie stosowane w rachunkowości we wszystkich krajach bez względu na ich ustrój polityczny czy system gospodarczy. Natomiast zasady podstawowe i szczegółowe są określane i wprowadzane do praktyki w zależności od przyjętych rozwiązań w regulacjach prawnych danego kraju lub poprzez stosowanie międzynarodowych rozwiązań

19. Funkcja rachunkowości

Rachunkowość ma do spełnienia wiele ważnych funkcji. Do podstawowych możemy zaliczyć funkcję informacyjną, kontrolną i analityczną. Ze względu na kryterium odbiorcy informacji tworzonych przez rachunkowość wyróżnia się funkcję wewnętrzną oraz zewnętrzną. W literaturze podaje się również inne funcie rachunkowości jak chociażby funkcja rozliczeniowa, dowodowa, statystyczna czy stymulacyjna. Wszystkie funkcje rachunkowości są pełnione równocześnie. Prowadzą one do efektywnego wykorzystania zasobów i właściwego wykonywania zadań przez podmioty gospodarcze

*Funkcja informacyjna rachunkowości polega na dostarczaniu informacji do podejmowania decyzji w procesie zarządzania. Informacje te powinny być dostosowane pod względem treści, czasu i stopnia szczegółowości do zarządzania jednostką gospodarczą przez jej wewnętrzne ograny, tak aby podejmowane decyzje umożliwiały osiągnięcie najlepszych wyników rzeczowych i finansowych. Informacje dostarczone przez rachunkowość organom wewnętrznym stanowią natomiast podstawę obliczeń dokonywanych w skali gospodarki narodowej (np. rachunku produktu globalnego. rachunek dochodu narodowego, itp.)
*Funkcja kontrolna rachunkowości polega na obronie mienia i obejmuje:
- zabezpieczenie majątku przed przywłaszczeniem i zniszczeniem
-oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie majątku i zapobieganiu marnotrastwu.
Funkcja kontrolna rachunkowości jest możliwa dzięki odpowiednio sporządzonej i archiwowanej dokumentacji zapisów księgowej. Funkcja ta umożliwia ujawnienie wszelkich strat spowodowanych przestępczością gospodarczą, niedbalstwem i niegospodarczością.
*Funkcja analityczna rachunkowości polega na interpretacji przez dodoatko9we czynności obrachunkowe i analityczne danych liczbowych dostarczonych przez rachunkowość. Informacje te są zawarte w urządzeniach ewidencyjnych i zbiorczo prezentowane w postaci sprawozdań. Posiadają one określoną treść, która odpowiednio zinterpretowana pozwala na ocenę działalności jednostki gospodarczej oraz efektywność wykorzystania zasobów, ujawnienie nieprawidłowości, wskazanie rezerw oraz podjęcie racjonalnych decyzji. Analityczna funkcja rachunkowości jest ściśle powiązana z funkcją kontrolną i informacyjną.
Rachunkowość pełni wszystkie wymienione funkcje równocześnie i wszystkie są rachunkowo ważne. Zmierzają bowiem ostatecznie do właściwego wykonania zadania jednostki gospodarczej i efektownego wykorzystania jej zasobów.

20. Faktura VAT

Faktura VAT - szczególny rodzaj faktury wystawianej przez płatników podatku VAT, podlegający osobnym przepisom.

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, faktura taka powinna zawierać przynajmniej^[1]:

• nazwy i adresy sprzedawcy i nabywcy oraz ich numery NIP^[2]

• datę dokonania sprzedaży oraz datę wystawienia dokumentu

• napis Faktura VAT oraz numer kolejny faktury

• nazwę towaru lub usługi (przedmiotu transakcji)

• jednostkę miary i ilość sprzedanych towarów lub rodzaj wykonanych usług

• cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto)

• wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto)

• stawki podatku

• sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku, zwolnionych z podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu

• kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku

• wartość sprzedaży towarów lub wykonanych usług wraz z kwotą podatku (wartość sprzedaży brutto), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku, zwolnionych z podatku lub niepodlegających opodatkowaniu

• kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem (brutto), wyrażoną cyframi

Faktura powinna być wystawiona przynajmniej w dwóch egzemplarzach. Obecnie nie obowiązuje już rozróżnienie na "oryginał" i "kopię" faktury.

Tradycyjnie faktura wystawiana jest na papierze, jednak w pewnych okolicznościach dopuszczona jest postać elektroniczna (e-faktura).

21. Dowód księgowy - elementy składowe

Dowody księgowe mogą być dowodami własnymi lub dowodami obcymi. Dowody własne są wystawiane przez dany podmiot dla udokumentowania zewnętrznych bądź wewnętrznych operacji gospodarczych. Stąd dodatkowe rozróżnienie dowodów własnych na zewnętrzne - dowody otrzymane od kontrahentów i wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki. Podstawą zapisów mogą być także sporządzone przez jednostkę dowody księgowe: zbiorcze - służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione; korygujące poprzednie zapisy; zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego; rozliczeniowe - ujmują już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych.
elementy składowe dowodu księgowego
- opis rodzaju dowodu i jego nr identyfikacyjny
- określenie stron dokonujących operacji gospodarczych
- opis operacji oraz jej wartość
- datę dokonania operacji lub sporządzenia dokumentu
- podpis wykonawcy dowodu oraz osoby, której wydano składniki majątkowe,
- stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych

22. Wyjaśnij pojęcie wadium

Wadium - kaucja, zastaw. Jest to określona suma pieniędzy składana w poczet zabezpieczenia dotrzymania warunków danej umowy. Wadium wpłacane jest zazwyczaj przy przetargach (licytacjach) na rzecz organu organizującego przetarg, gdzie oferent składa swoją propozycję cenową.

23. Dokumentacja firmy

Oprócz dokumentów księgowych firmy prowadzą także dokumentację innego typu, np. dokumenty regulujące pracę firmy, regulaminy, zasady wynagrodzeń, statuty itp.

Jeśli są one wystawione w firmie, noszą nazwę dokumentów wewnętrznych.

Wśród innych dokumentów znajdujących się w obiegu formowym możemy wyróżnić także np. dokumenty kadrowe, czy dokumenty regulujące zasady dostępu do informacji firmowej itp.

W każdej firmie występują także dokumenty reklamowe i biurowe. Do reklamowych zaliczamy wszelkiego rodzaju broszury, katalogi firmowe, ulotki. Dokumenty firmowe natomiast to firmowy papier do korespondencji, wizytówki, koperty.

Duża ilość dokumentów o różnej randze i odmiennej zawartości wymaga utworzenia w firmie procedury zarządzania dokumentacją i przepływem informacji.

24. Biznes plan - charakterystyka i elementy składowe

Biznesplan (ang. business plan, plan biznesowy) - narzędzie planistyczne wykorzystywane przy ocenie opłacalności przedsięwzięć gospodarczych. Sporządzany na potrzeby wewnętrzne firmy, jest także narzędziem komunikacji zewnętrznej - m.in. w celu pozyskania źródeł finansowania inwestycji. Kompleksowy spis celów oraz zadań, jakie stawia się przed przedsiębiorstwem. Jego elementami są m.in. analiza finansowa, analiza rynku, analiza SWOT. Biznesplan często sporządzany jest jako załącznik do wniosku kredytowego. Kredytobiorca musi wykazać, że nowe przedsięwzięcie będzie rentowne. W celu efektywnego zarządzania biznesplan powinny sporządzać zarówno nowo tworzone jednostki organizacyjne, jak i wszystkie przedsiębiorstwa już funkcjonujące. Treść biznesplanu powinna

• Odzwierciedlać aktualną, rzeczywistą sytuację analizowanego podmiotu gospodarczego z różnych punktów widzenia (finansowego, produkcyjnego itd.),

• Uwzględniać otoczenie przedsiębiorstwa, w tym analizę rynku,

• Prezentować kadrę przedsiębiorstwa, jej kwalifikacje, doświadczenie, umiejętności itd.,

• Przedstawiać stosowane technologie produkcji, ich energochłonność lub inne istotne z punktu widzenia przedsiębiorstwa elementy, np. wpływ na środowisko naturalne,

• Być napisana językiem zrozumiałym dla odbiorcy (potencjalnego inwestora), niezbyt obszerna. Struktura biznesplanu

Strona tytułowa:

• adresat (np. bank)

• określenie przedsięwzięcia

• lokalizacja przedsięwzięcia

• koszt przedsięwzięcia

• planowana wysokość kredytu

• inne źródła finansowania

• wnioskodawca

• adres wnioskodawcy

• imię i nazwisko szefa

• osoba odpowiedzialna za przedsięwzięcie i jej adres

• autor biznesplanu

• pieczęcie i podpisy

Streszczenie biznesplanu - zawiera zwięzłą charakterystykę przedsięwzięcia, główne założenia realizacyjne oraz oczekiwane skutki. Może również zawierać informacje potwierdzające umiejętności i kompetencje twórcy (lub twórców) przedsięwzięcia oraz określić potrzeby finansowe i ich strukturę (koszty całego przedsięwzięcia z opisem przeznaczenia). Synteza ta ma na celu przekonanie inwestora do idei przedsięwzięcia. Charakterystyka przedsiębiorstwa - obejmuje krótką historię firmy lub przedsięwzięcia, jej cele, misję, status prawny, wielkość, sytuację na rynku, konkurencyjność ofert, wartość majątku, źródła jego pochodzenia, kondycję finansową i inne istotne informacje, np. dotyczące jakości produktu oraz działań chroniących środowisko. Charakterystyka kadry kierowniczej oraz personelu firmy - opisuje umiejętności pracowników, wykształcenie, obowiązki osób zarządzających firmą, stosunki własnościowe oraz sposób podziału własności, role osób w zespole, opis systemu motywacji itp. Może również zawierać wykaz i charakterystykę doradców firmy. Plan marketingowy - obejmuje analizę rynku, identyfikację klientów, lokalizację, dystrybucję, promocję oraz politykę cenową Plan organizacyjny

• Pracownicy - opis planowego zatrudnienia, zasady wynagradzania pracowników, tryb i koszty szkolenia

• Dostawcy - wytypowanie firm współpracujących i określenie sposobów nawiązania z nimi współpracy

• Księgowość - określenie decyzji o rodzaju prowadzonej księgowości Harmonogram realizacji przedsięwzięcia - obejmuje opis czynności niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, kolejność i czas trwania poszczególnych czynności, osoby odpowiedzialne za wdrożenie i sfinalizowanie poszczególnych działań Opis i analiza rynków zbytu, klientów i konkurentów - określa pozycję przedsiębiorstwa na rynku, ważne kontrakty krajowe i zagraniczne, inne powiązania z otoczeniem. Wypunktowuje również najistotniejsze szanse i ich konsekwencje oraz najistotniejsze zagrożenia i ich konsekwencje, a także wskazuje działania planowane w celu wyeliminowania lub zminimalizowania skutków zagrożeń i wykorzystania szans Prezentacja nowego przedsięwzięcia z jego gruntownym uzasadnieniem, próbą określenia miejsca na rynku, wadami i zaletami itp. Plan finansowy - rachunek zysków i strat, arkusz bilansowy, rachunek przepływów środków pieniężnych Analiza wrażliwości - określenie ryzyka nowego przedsięwzięcia. Załączniki - obejmuje szczegółowe tabelaryczne zestawienia i wyliczenia.

25. Zobowiązania pracownika wobec pracodawcy

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest sumienne i staranne wykonywanie swojej pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonego, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Pracownik jest zobowiązany ponadto do :

• przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie,

• przestrzegania regulaminu pracy,

• przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (m.in. powinien stosować środki ochrony oraz odzież i obuwie robocze, wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp, dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o ład i porządek w miejscu pracy, niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie wypadku albo zagrożeniu dla życia lub zdrowia ludzkiego),

• dbałości o dobro zakładu pracy, ochrony jego mienia oraz zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,

• przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,

• przestrzegania w zakładzie zasad współżycia społecznego.

Pracownik, jeżeli pracodawca zawarł z nim umowę o zakazie konkurencji, nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz innego podmiotu (pracodawcy). Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może zastosować wobec pracownika karę upomnienia lub nagany.

Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp lub przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się w pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również zastosować karę pieniężną.

Ponadto pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę (np. doprowadził do zniszczenia maszyny), ponosi odpowiedzialność materialną (odszkodowanie w wysokości wyrządzonej szkody, ale nie więcej niż trzymiesięczne wynagrodzenie pracownika). Jeżeli pracownik szkodę wyrządził umyślnie w całości pokrywa koszty jej naprawy.

W pełnej wysokości pracownik odpowiada również za ewentualną szkodę, jeżeli pracodawca powierzył mu (z obowiązkiem zwrotu albo do rozliczenia się) : pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia, instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

26. Zobowiązania pracodawcy wobec pracownika

Obowiązki pracodawcy

Art. 94. Pracodawca jest obowiązany w szczegolności:

- zaznajamiać pracownikow podejmujących pracę z zakresem ich obowiązkow, sposobem

wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami,

- organizować pracę w sposob zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak rownieŜ

osiąganie przez pracownikow, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej

wydajności i naleŜytej jakości pracy,

- organizować pracę w sposob zapewniający zmniejszenie uciąŜliwości pracy, zwłaszcza

pracy monotonnej i pracy w ustalonym z gory tempie,

- przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczegolności ze względu na płeć, wiek,

niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynaleŜność

związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a takŜe ze względu na

zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze

czasu pracy,

- zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie

pracownikow w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

- terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie,

- ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych,

- stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły prowadzącej

kształcenie zawodowe lub szkoły wyŜszej warunki sprzyjające przystosowaniu się do

naleŜytego wykonywania pracy,

- zaspokajać w miarę posiadanych środkow socjalne potrzeby pracownikow,

- stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracownikow oraz wynikow ich pracy,

- prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe

pracownikow,

- przechowywać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta

osobowe pracownikow w warunkach niegroŜących uszkodzeniem lub zniszczeniem,

- wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad wspołŜycia społecznego.

27. Etyka prowadzenia firmy

Etyka - jedna z dziedzin filozofii, ukazująca różnice pomiędzy dobrem a złem. Słowo to wywodzi się z greckiego "ethos" i oznaczało "zwyczaj", "obyczaj". Etyka traktowana była jako nauka o naturze człowieka, jego działaniach i motywach jego zachowań.Osobą, która ostatecznie sformułowała pojęcie etyki, był niemiecki filozof Emmanuel Kant.

Etyka w biznesieEtyka w biznesie zajmuje się oceną oraz stworzeniem standardów moralnych, potrzebnych w konkretnej dziedzinie gospodarczej. Ma ona dosyć długą historię i jest specyficzną odmianą aspektu badawczego etyki.Etyka w biznesie posługuje się następującymi pojęciami:- sprawiedliwość,- uczciwość,- prawda,- słuszność.

Głównymi metodami poznawczymi w etyce są: obserwacje, testy, wywiady, ankiety, procesy lustracji. Mają one za zadanie odkrycie postaw i zachowań, jakimi kierują się ludzie w interesach, jakie mają podejście do kwestii etycznych, i opisanie poczynionych obserwacji. Oprócz wymienionych elementów, najważniejszą rolę w procesie badawczym odgrywa analiza krytyczna. Sprawdza ona, czy wiemy, które reguły są etyczne, a które nie i czy wiemy, jaka jest różnica pomiędzy dobrem a złem.

28. Zachowania nieetyczne w firmie

W dzisiejszym środowisku biznesowym, kiedy konkurencja jest ogromna, coraz więcej osób ucieka się do nieetycznych praktyk biznesowych w celu osiągnięcia sukcesu. Większość przedsiębiorców zakłada, że w biznesie wszystkie chwyty są dozwolone. Nawet wysoko wykwalifikowane i dobrze wykształcone osoby, stosują nieetyczne praktyki biznesowe i smutne jest to, że nie czują z tego powodu wyrzutów sumienia. Częściowo winę za to ponosi kultura, w której zostaliśmy wychowani. W dzisiejszych czasach, działania osób, które oszukują organizacje są traktowane przez pracowników równego szczebla, jako pozytywne. Może wydawać się, że w wielu przypadkach kluczem do sukcesu (lub większego zysku) nie jest już ciężka praca. Bardziej liczą się spryt i przebiegłość.

29. Wyjaśnij pojęcie płacy

Płaca inaczej: pensja, wynagrodzenie, zapłata, gratyfikacja - wypłaty pieniężne oraz wartość tzw. świadczeń w naturze (towary, materiały, usługi itp.) lub ekwiwalenty wypłacane pracownikom lub innym osobom fizycznym przez pracodawcę za wykonaną na jego rzecz pracę.

30. Zdefiniuj pojęcie wynagrodzenia

Pojęcie „wynagrodzenia za pracę” nie zostało zdefiniowane przez przepisy Kodeksu pracy. Opierając się jednak na niektórych regulacjach kodeksowych m.in. na art. 22 § 1, art. 78 czy 80 k. p., można przyjąć, że wynagrodzenie to świadczenie, jakie pracodawca zobowiązany jest wypłacać pracownikowi okresowo w zamian za wykonaną przez niego pracę, odpowiednio do rodzaju tej pracy, ilości oraz jakości.

Przy definiowaniu pojęcia wynagrodzenia za pracę należy także odwołać się do orzecznictwa Sądu Najwyższego. I tak w uchwale z 30 kwietnia 1986r. (sygn. akt III PZP 42/86 OSNCP nr 8, poz. 106 z 1987r.) Sąd stwierdził, że „wynagrodzenie za pracę jest to świadczenie konieczne o charakterze przysparzająco-majątkowym, które pracodawca jest obowiązany wypłacać okresowo pracownikowi w zamian za wykonaną przez niego pracę, która świadczona jest w oparciu o wiążący pracownika i pracodawcę stosunek pracy”.

Pojęcie wynagrodzenia bywa często rozumiane bardzo szeroko. Jest to istotne jeśli chodzi o przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę, w tym także zasad jego wypłaty. Wynagrodzeniem będzie zatem zarówno wynagrodzenie zasadnicze, dodatkowe składniki wynagrodzenia, np. premie, nagrody, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, wynagrodzenie urlopowe, ale także różnego rodzaju świadczenia i należności ze stosunku pracy, takie jak odprawa emerytalno-rentowa, odprawa pieniężna, nagroda jubileuszowa, ekwiwalenty pieniężne, deputaty, odszkodowania itp.

Należy pamiętać, że zgodnie z ogólnymi zasadami prawa pracy:

1) każdy pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Realizacja tej zasady następuje m.in. poprzez politykę państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 13 k. p.),
2) wszyscy pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, a dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu, a zatem także w wynagradzaniu (art. 11² k. p.),
3) postanowienia umów o pracę (m. in. w zakresie wynagradzania) nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy zawarte m.in. w kodeksie pracy czy regulaminie wynagradzania obowiązującym w firmie (art. 18 §1 k. p.) Postanowienie mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy jest nieważne: zamiast niego stosuje się odpowiedni przepis prawa pracy (art. 18 § 2 k. p.),

31. Ubezpieczenia i ich rodzaje

Przez całe życie towarzyszą nam liczne zdarzenia losowe, które mogą spowodować uszczerbek na zdrowiu (na życiu) oraz na majątku. Wywołuje to skłonność do tworzenia zasobów przeznaczonych w razie wypadku na łagodzenie skutków.
*istotą ubezpieczeń jest gromadzenie ze składek osób ubezpieczonych, przeznaczonego na łagodzenie skutków nieszczęśliwych wypadków. Nieszczęśliwy wypadek przyprzy ubezpieczeniu musi być zdarzeniem przyszłym i niepewnym.
Ubezpieczenie jest związane z ryzykiem powstania straty, która nastąpić nie musi. Składkę ubezpieczeniową płaci na rzecz instytucji ubezpieczeniowej ubezpieczony lub ubezpieczający.
*stosunki ubezpieczeniowe mogą być dwu lub trzystrunne:
-ubezpieczający, który zawiera z instytucją ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia i płaci ustaloną składkę oraz jest uprawniony do otrzymania odszkodowania ubezpieczeniowego, przy czym to uprawnienie może przekazać na rzecz osoby trzeciej.
-ubezpieczony: osoba, której dobra są obojętne ochroną ubezpieczeniową i ma z tego tytułu prawo do odszkodowania jeżeli wystąpi szkoda.
-ubezpieczyciel, którym jest instytucja prowadząca działalność ubezpieczeniową, zwaną również asekuracyjną, pobierającą składki ubezpieczeniowe i wypłacają odszkodowanie.
*rodzaje ubezpieczeń:
-dobrowolne
-obowiązkowe
-osobowe(społeczne)
-majątkowe(gospodarcze)
ubezpieczenia społeczne
należą do ubezpieczeń osobowych, obowiązkowych, związanych ze stosunkiem pracy. W ubezpieczeniach społecznych występują 3 podmioty; ubezpieczający, ubezpieczyciel, ubezpieczony.
Ubezpieczycielem w tym przypadku jest zus-zakład ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenie społeczne obejmują: ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, rentowe, emerytalne. Obowiązek zgłoszenia pracowników do ubezpieczenia ciąży na pracodawcy.
Trzy filary-trzy emerytury.

32. Elementy składowe umowy kredytowej

Umowa kredytu bankowego - Zgodnie z art. 69 ustawy - Prawo bankowe, przez umowę kredytu bankowego bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu. Dla tak zdefiniowanej umowy kredytu bankowego ustawa zastrzega formę pisemną, określając jednocześnie jej podstawowe elementy.

• umowa kredytu powinna określać jej strony, czyli kredytobiorcę i kredytodawcę. Jako kredytodawca występować może zasadniczo wyłącznie podmiot o prawnym statusie banku, natomiast kredytobiorcą może być każda osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

• Drugim elementem umowy kredytu bankowego pozostaje określenie kwoty i waluty udzielanego kredytu oraz terminu i sposobu postawienia do dyspozycji kredytobiorcy.

• Umowa kredytowa określać powinna cel, na jaki kredyt został udzielony. Sformułowanie to pozwala przyjąć, iż niedopuszczalnym jest zawarcie umowy pozostawiającej kredytobiorcy pełną swobodę w dysponowaniu środkami pieniężnymi pozyskanymi tą drogą. Przepisy nie precyzują jednak zarazem pojęcia celu, na jaki kredyt został przyznany, co oznacza szeroki zakres swobody stron w tym temacie.

• Kolejnym elementem umowy kredytowej stanowi określenie zasad i terminu spłaty kredytu oraz wysokość prowizji od udzielonego kredytu, a także wysokość oprocentowania i zasad jego zmiany. Na kredytobiorcy ciążą więc pewne obowiązki w postaci obowiązku zwrotu kredytu, zapłaty oprocentowania oraz obowiązku zapłaty prowizji. Wszystkie te obowiązki winny być uszczegółowione postanowieniami umowy.

• Umowa kredytu powinna zawierać postanowienia dotyczące sposobu zabezpieczenia kredytu

• Szóstym elementem umowy kredytowej jest określenie zakresu uprawnień banku związanego z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu. Niezależnie jednak od wszelkich ewentualnych postanowień umownych w tym przedmiocie, bank, jako strona umowy kredytowej, wyposażony został w zespół uprawnień o charakterze szczególnym, mającym w założeniu ograniczać ryzyko finansowe kredytodawcy.

• Ostatnim elementem umowy kredytu bankowego pozostaje określenie warunków dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

33. System emerytalny

W Polsce państwowa emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny i mają udokumentowany wymagany okres zatrudnienia (dotyczy tylko tzw. starej emerytury, a więc osób, które urodziły się przed 1949 rokiem). W nowym systemie staż pracy jest nieistotny, wymagany jest natomiast odpowiedni poziom indywidualnego konta ubezpieczonego. Od stycznia 2013 rozpoczął się proces stopniowego podwyższaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn do osiągnięcia jednakowego poziomu 67 lat dla obu płci. Ten poziom zostanie osiągnięty w przypadku mężczyzn w roku 2020, kobiet - w 2040. W nowym systemie emerytura większości obywateli będzie zależeć od wysokości kapitału zgromadzonego przez całe życie zawodowe. Nie dotyczy to licznych grup uprzywilejowanych - w tym służb mundurowych, górników, nauczycieli, kolejarzy, prokuratorów, sędziów oraz osób rozliczających się za pośrednictwem KRUS (zwykle rolników), dla których obowiązują inne zasady naliczania wysokości emerytur, niższy wiek emerytalny i korzystniejsze przeliczniki lat pracy^[1][2]. Polski system emerytalny opiera się na trzech filarach^[3]:

• I filar - oparty o Fundusz Ubezpieczeń Społecznych zarządzany przez ZUS,

• II filar - oparty o Otwarty fundusz emerytalny (OFE),

• III filar - oparty o indywidualne konto emerytalne (IKE), indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)^[4] i pracowniczy program emerytalny (PPE)^[5].

I i II filar są obowiązkowe. III filar jest dobrowolny i związany ulgami podatkowymi z tytułu odkładanych w nim środków. Emerytura z I filaru, do której uprawnienia nabyto do końca 2008 r. opierała się wyłącznie na systemie repartycyjnym, który ma charakter umowy pokoleniowej. Oznacza to, że wypłacane emerytury finansowane są ze składek osób aktualnie pracujących. System ten działa sprawnie tylko wtedy, gdy zasilające system składki pracowników wpływają w wysokości wystarczającej na wypłatę świadczeń dla obecnych emerytów. Obecnie do ZUS trafia 19,52% wynagrodzenia, z czego 3,3% przekazywane jest do OFE. Pozostałe 16,22% przeznaczane jest na wypłatę przyszłej emerytury z I filaru. W latach 2009-2013 emerytura z I filaru opiera się zarówno na systemie repartycyjnym, jak i kapitałowym - z odpowiednio malejącym udziałem systemu repartycyjnego, który od 2014r zaniknie zupełnie i pozostanie jedynie emerytura z I filaru oparta na systemie kapitałowym. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2004 r. było to 68 700 złotych. W II filarze każdy ubezpieczony samodzielnie wybiera Powszechne Towarzystwo Emerytalne, które będzie prowadzić jego Otwarty fundusz emerytalny. Jest on zasilany częścią składki do ZUS. Wpłacane w II filarze składki są zwolnione z podatku dochodowego i podlegają częściowemu dziedziczeniu^[6]. Tzw. III filar systemu ubezpieczeń społecznych obejmuje pracownicze programy emerytalne (PPE), indywidualne konta emerytalne (IKE) oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Mianem III filaru określa się także wszelkie inne dobrowolne formy oszczędzania na emeryturę.

34. System chorobowy i wypadkowy

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym:

• pracownikom,

• osobom wykonującym pracę nakładczą,

• członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

• osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobom z nimi współpracującym, w tym osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat (Dz.U. Nr 45, poz. 235 ze zm.),

• osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym,

• osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

• duchownym,

• osobom odbywającym służbę zastępczą.

Pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy powinien o swoim wypadku niezwłocznie poinformować swojego przełożonego. Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, tzw. protokół powypadkowy.

Gdy przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi na preferencyjnych zasadach, tj.:

• w wysokości 100% podstawy wymiaru,

• niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, tj. bez okresu wyczekiwania,

Ponadto, za czas niezdolności do pracy pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 kp, od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje pracownikowi nawet, jeżeli w danym roku kalendarzowym nie wykorzystał jeszcze pełnego okresu 33 dni wypłaty wynagrodzenia wynikającego z art. 92 kp albo nie otrzymywał wynagrodzenia chorobowego ani za jeden dzień.

35. Omów ogólny tryb wypłaty odszkodowania

Miałeś wypadek w pracy? Twój stan zdrowia uległ pogorszeniu? Pewnie myślisz, że przysługuje Ci jedynie odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej. Mylisz się. Także ZUS wypłaca jednorazowe odszkodowania.

 

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje każdemu ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Za stały uszczerbek uznaje się w tym przypadku naruszenie sprawności organizmu, które spowodowało, nierokujące poprawy upośledzenie czynności organizmu. Z kolei długotrwały uszczerbek na zdrowiu oznacza naruszenie sprawności organizmu, które spowodowało upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający sześć miesięcy. Oczywiście w tym przypadku, w perspektywie istnieje możliwość poprawy stanu zdrowia.

 

Jednorazowe odszkodowanie wypłacane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek należy złożyć w jednostce ZUS właściwej dla miejsca zameldowania. W Zakładzie należy przedłożyć również wystawione, przez lekarza prowadzącego leczenie, zaświadczenie o stanie zdrowia. Zaświadczenie wystawiane jest na druku N-9. Obok zaświadczenia istotna jest cała dokumentacja medyczna oraz inne dokumenty, które informują o stanie zdrowia poszkodowanego. Ponadto osoba starająca się o jednorazowe odszkodowanie musi dysponować protokołem ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, kartą wypadku, dokumentacją wypadku w szczególnych okolicznościach (jeżeli taki wypadek miał miejsce), bądź też - jeżeli istnieje - prawomocnym wyrokiem sądu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję w sprawie wypłaty odszkodowania w ciągu 14 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności w danej sprawie.

 

Kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy zależy od stopnia uszczerbku na zdrowiu jakiego doznał poszkodowany. Za każdy 1 proc. tego uszczerbku przysługuje kwota równa 20 proc. przeciętnego miesięcznego (3.740,05,-) wynagrodzenia. Do 31 marca tego roku jest to suma 748,01,- zł.(20%)

 Odszkodowanie nie przysługuje, jak to było w latach wcześniejszych, z tytułu wypadku w drodze „do” lub „z” pracy. Nie przysługuje również wtedy, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów BHP. Nieistotne jest przy tym czy przepisy zostały naruszone umyślnie, czy w wyniku niedbalstwa. Świadczenie nie należy się także w przypadku gdy poszkodowany był nietrzeźwy lub pod wpływem innych środków odurzających i w ten sposób przyczynił się do spowodowania wypadku.

36. Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych

Wszyscy pracownicy zatrudnieni na terenie Rzeczpospolitej Polskiej podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, do którego zaliczamy ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe. Z obowiązku tego wyłączeni są prokuratorzy - od ich wynagrodzenia nie odprowadza się zatem składek na ubezpieczenie społeczne. Obowiązek zgłoszenia pracowników do tych ubezpieczeń spoczywa na pracodawcy. Kiedy powstaje obowiązek ubezpieczenia pracownika? Obowiązek ten powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku (natomiast w przypadku osoby, która przyjęła zlecenie - czyli zleceniobiorcy - to obowiązek ten powstaje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy).

Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe wyrażone są w formie stopy procentowej, jednakowej dla wszystkich ubezpieczonych. Z kolei stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń. Wysokość składki wynosi:

• 19,52% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie emerytalne, ale część składki na ubezpieczenie emerytalne pochodząca ze składki ubezpieczonego, wynosząca 7,3% podstawy wymiaru składki, odprowadzana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego,

• 13,00% podstawy wymiaru - na ubezpieczenia rentowe,

• 2,45% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie chorobowe,

• od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie wypadkowe (wysokość stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe, dla każdego płatnika składek, określa na okres nie dłuższy niż trzy lata w formie decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych).

Problematycznym ostatnio stało się opłacanie składek za osoby związane tzw. kontraktem menedżerskim. W obecnym stanie prawnym obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.

in. osoby, z którymi zawarto nie tylko umowy: agencyjną czy zlecenia ale i inną o świadczenie usług, do której - zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego - stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Do tej ostatniej grupy należy kontrakt menedżerski. Od osoby zatrudnionej wyłącznie na kontrakcie menedżerskim płaci się składki jak od zleceniobiorcy, czyli:

• emerytalną - po połowie (9,76 % podstawy wymiaru) menedżer i zleceniodawca,

• rentową - po połowie (6,5 % podstawy wymiaru) menedżer i zleceniodawca,

• chorobową - całość (2,45 % podstawy wymiaru) menedżer, z tym że płaci on ją dobrowolnie, na swój wniosek,

• wypadkową - całość (1,62 podstawy wymiaru) zleceniodawca, ale tylko, gdy praca jest wykonywana w jego siedzibie lub miejscu wykonywania działalności.

Co jest podstawą wymiaru składek? W przypadku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego pracowników podstawą wymiaru składek jest przychód uzyskiwany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, ale w podstawie wymiaru tych składek nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Poza tym w przypadku tych ubezpieczeń roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach.

38. Czym jest konkurencja

Konkurencja - proces, w którym podmioty rynkowe współzawodniczą ze sobą w zawieraniu transakcji rynkowych poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów oferty rynkowej (np. zaoferuje niższe oprocentowanie i raty kredytów^[1]) celem realizacji swoich interesów.

Konkurowanie może się odbywać w oparciu o wiele cech oferty rynkowej, takich jak cena, jakość, forma płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne modele konkurencji.

Pojęcie konkurencji dotyczy zarówno producentów, jak i konsumentów. Kupujący także konkurują między sobą o to, aby nabyć ograniczoną ilość dóbr na najkorzystniejszych warunkach. Przykładem ilustrującym konkurowanie między sobą kupujących jest aukcja dzieła sztuki. Jednostkowy charakter dzieła sztuki powoduje, że kupujący mają do czynienia z dobrem rzadkim, w związku z czym muszą złożyć ofertę lepszą od pozostałych uczestników aukcji, jeżeli chcą nabyć dobro dostępne w ograniczonej ilości.

W ekonomii konkurencję uważa się za podstawę wolnego rynku, który zakłada wolność współzawodniczenia ze sobą na wszystkich podmiotów gospodarczych na wszystkich obszarach handlu i usług. Teoretycznym ujęciem wolnego rynku jest model konkurencji doskonałej.

Zakłada się, że przedsiębiorca pragnie maksymalizować realizację swoich interesów na subiektywnie postrzeganym rynku. Aby to uczynić musi zaoferować produkt lepszy od konkurentów. Wiąże się to zarówno z doskonaleniem samego produktu jak i z całym zestawem działań mających skłonić klienta do zakupu: od ulepszania metod sprzedaży po działania marketingowe takie jak reklama danego dobra (usługi lub towaru), odpowiednia dystrybucja produktu czy jego cena.

W języku potocznym konkurencja to także grupa przedsiębiorstw tej samej branży, współzawodnicząca z danym podmiotem na tym samym rynku. W szerszym znaczeniu przedsiębiorstwo konkuruje nie tylko z innymi przedsiębiorstwami na swoim rynku, ale także z potencjalnymi uczestnikami rynku, producentami dóbr substytucyjnych, dostawcami, odbiorcami i innymi podmiotami tworzącymi otoczenie konkurencyjne.

Odpowiednikiem konkurencji kapitalistycznej w marksizmie-leninizmie było współzawodnictwo socjalistyczne.

39. Zdefiniuj pojęcie opodatkowania

Podstawa opodatkowania - wielkość, która stanowi podstawę do obliczania wymiaru podatku zgodnie z określoną formułą obliczenia podatku. Podstawa opodatkowania może mieć wymiar wartościowy wyrażony w pieniądzu lub też w innej jednostce miary np. m², cm³, litrach, sztukach, hektarach, kwintalach. W przypadku podatku dochodowego podstawę opodatkowania stanowi dochód pomniejszony o dopuszczalne prawem odliczenia i pomniejszenia (np. o stratę z lat ubiegłych), a w przypadku podatku VAT podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku od towarów i usług - mówiąc popularnie, jest to wartość netto towaru lub usługi. Funkcjonują również konstrukcje, w których podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym jest przychód - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, albo w których zaliczki lub też podatek nie zależą od faktycznie osiągniętego dochodu lub przychodu. W uproszczonym sposobie opłacania podatku dochodowego zaliczki w trakcie roku na podatek dochodowy oblicza się od 1/12 dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu rocznym złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy lub w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. W przypadku karty podatkowej wysokość podatku jest ustalana decyzją organu podatkowego, a jego wysokość zależy od rodzaju wykonywanej działalności, liczby pracowników i liczby mieszkańców miejscowości, w której działalność jest wykonywana. Podstawą opodatkowania w przypadku podatków majątkowych jest wartość majątku będącego przedmiotem transakcji podlegającej opodatkowaniu. Podstawa opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest wartość przedmiotu umowy. Podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej jest wielkość stada hodowlanego lub powierzchni przeznaczonej na hodowlę lub uprawę. Wówczas, gdy jeszcze był, podstawą opodatkowania podatkiem drogowym była pojemność skokowa silnika, a dla samochodów ciężarowych ładowność. Podatek akcyzowy od alkoholu zależy od ilości tegoż alkoholu wyrażonej w litrach a od papierosów od ich ilości w sztukach.

---