Wykłady - Sprawozdawczość

Miejsce sprawozdawczości finansowej w rachunkowości

Rachunkowość

Księgowość rachunek kosztów

podsystem ewidencjonowania podsystem ustalenia kosztów zdarzeń
zdarzeń gospodarczych

Sprawozdawczość
finansowa

Podsystem sprawozdań finansowych

Sprawozdawczość finansowa:

- w wymiarze jednostkowym - jednostkowe sprawozdanie finansowe- jest to uporządkowane przedstawienie sytuacji majątkowej, finansowej i wynikowej przedsiębiorstwa.

- usystematyzowany zbiór danych liczbowych o działalności przedsiębiorstwa i jego wynikach

- Sporządzony na dany moment za dany okres
-w wymiarze globalnym - odnosi się do zbioru sprawozdań finansowych poszczególnych jednostek - musi być emitowany na zewnątrz do otoczenia przedsiębiorstwa w określonej formie i na dany moment. Zbiór sprawozdań finansowych pozwalających interesariuszom zewnętrznym ocenić minioną teraźniejszą ale i przy przyszłą sytuację finansową przedsiębiorstwa

- w ujęciu dynamicznym - zwraca się uwagę na to że jest ona proces ciągłego transformowania informacji w ramach systemu rachunkowości w wybrane agregaty które charakteryzują wynik i sytuacje majątkową i finansową przedsiębiorstwa. Proces za pomocą która przedsiębiorstwa ukazują swoją sytuacje na zewnątrz

- w ujęciu statycznym -jest utożsamiania na sprawozdaniem finansowym na dany moment za dany okres
-zbiór uporządkowanych danych liczbowych, elementy sprawozdania finansowego.

Międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej rady MSR

Nr	Tytuł standardu
MSSF 1	Zastosowanie MSSF po raz pierwszy
MSSF 2	Płatność w formie akcji
MSSF 3	Połączenie jednostek gospodarczych
MSSF 4	Umowy ubezpieczeniowe
MSSF 5	Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalności w trakcie zaniechania
MSSF 6	Poszukiwanie i ocena zasobów mineralnych
MSSF 7	Instrumenty finansowe - ujawnianie informacji
MSSF 8	Segment operacyjnie

Sprawozdawczość finansowa bazuje o:

- międzynarodowe standardy rachunkowości

- o przepisy krajowe ustawa o rachunkowości (art. 45)

Obowiązek i możliwości sporządzania SF zgodnie z MSR w Polsce

Zakres stosowania MSR

Obowiązek Skonsolidowane SF Jednostki będące banki emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu

Możliwości Jednostki SF skonsolidowane SF Emitent papierów wartościowych Jednostki ubiegające się o emitowanie

Użytkownicy wewnętrzni SF

Rada nadzorcza i komisja rewizyjna

Pracownicy kierownicy różnych szczebli
zarządzania

Walne zgromadzenie

zarząd przedsiębiorstwa

Użytkownicy zewnętrzni SF

Inwestorzy

Społeczeństwo Kredytodawcy pożyczkodawcy

Agendy rządowe i pozarządowe Kontrahenci dostawcy

Klienci Pracownicy

Nadrzędne zasady sporządzania SF

Zasada memoriału

Zasada niekompensowania Zasada kontynuacji działania

Zasada istotności reguły nadrzędne zasada współmierności

Ciągłości ostrożnej wyceny

Cechy jakości sprawozdań finansowych

• Zrozumiałość

• Przydatność

• Porównywalność

• Wiarygodność

Cele SF

• Informacyjne - dostarczenie informacji o jednostce. Użyteczna dla obecnych i przyszłych inwestorów kapitałowych czy angażować kapitały własne w tą jednostkę. Czy przedsiębiorstwo generuje czy przedsiębiorstwo generuje stopę zwrotu kapitałów jaki poziom rentowności i czy płynności finansowej i dodatni przepływ netto

• Kontrolne - ma służyć kontroli efektów z planami. Na ile nasza działalność funkcjonuje według planu. Działalności przedsiębiorstwa. Np. kontrola przychodów ze sprzedaży, struktury kosztów, poziomu rentowności, płynności finansowej

• Oceniające - oceniać będziemy osoby zarządzające lub organy które zarządzają przedsiębiorstwem

Klasyfikacja SF

I. Według złożoności podmiotu objętek sprawozdaniem

SF

1.Jednostkowe sprawozdanie finansowej - jeden podmiot nie podzielone na inne człony

2. łączne sprawozdanie finansowe jednostki - samodzielne oddziały (część) wydzielona organizacyjne samodzielnie robi sprawozdanie i przesyła do matki i potem ona tworzy jedno sprawozdanie. Działy nie tworzą odrębnych przedsiębiorstw

3.skonsolidowane sprawozdanie - grupy kapitałowe podmioty które mają różnych właścicieli są powiązane kapitałów a to powiązanie wygląda następująco spółka dominująca ma udziały w podrzędnej spółce

II. według częstotliwości sporządzania

SF:

1 Sporadyczne - sporadycznie

2 Systematyczne - określona forma i określony moment

-Roczne

-Śródroczne

-Kwartalne

III. Według stopnia szczegółowości

1Szczegółowe - swoją zawartością odpowiada odpowiednim wzorom - wzory bilansu itd.

2Uproszczona - dwie pierwsze pozycje na dwóch poziomach

3 warunki i jeśli jednostka nie osiągnęła 2 warunków może stosować uproszczoną

1. Zatrudnienie - nie więcej niż 50 osób

2. Suma aktywów na koniec roku - nie większa niż równowartość 2 mln euro

3. Wartość z przychodów sprzedaży netto - wartość nie przekroczyła 4mln euro

IV. Według metody sporządzania sprawozdania

1. Brutto

2. Netto

3. Mieszana

Obowiązek sprawozdawczy ART2 UOR

Wszystkie podmioty zobowiązane do robienie pełnej księgowości. Wszystkie spółki kapitałowe jak i również podmiot osobowe np. jawna cywilna itd. Osobowe przychody netto ze sprzedaży w poprzedni roku obrotowym przekroczyły 1mil i 200 tys euro. W jednym roku musimy a w drugim nie zależy to od wygenerowanych przychodów ze sprzedaży. Dotyczy również innych podmiotów banków jak i gminy powiaty i województwa

Elementy SF

Elementy nie są jednolite dla wszystkich, skład sprowadzania będzie się różnić. Mniej elementów będzie w tych podmiotach które klasyfikowane są jako przedsiębiorstwa o małym i średnim znaczeniu gospodarczym a inna jako o dużym znaczeniu gospodarczym

Małe i średnie jednostki gospodarcze	Duże
Bilans rachunek zysków i strat inf. dodatkowe: wprowadzenie do SF dodatkowe informacje objaśniające	Bilans Rachunek zysków i strat Zestawienia zmiany w kapitale własnym Rachunek przepływów pieniężnych Informacje dodatkowe - wprowadzenie do SF - dodatkowe In. objaśniające

Kto daje SF do badania i publikowania ??

Grupy kapitałowe oraz przedsiębiorstwa które klasyfikują do kategorii dużych czyli te które spełniły dwa z 3 warunków. Zatrudniało co najmniej 50 osób uzyskało wartość aktywów o wartości 2,5 mln euro i przychody ze sprzedaży netto za ostatni rok obrotowy 5mln euro. Podlegają sprawozdania wszystkie podmioty które są podmiotami rynku kapitałowego lub ci którzy chcą wejść na ten rynek.

Obok tych elementów lub SF podmioty są zobowiązane do zrobienia sprawozdania jednostki i jest ono dołączone do SF ale nie jest stricte jego elementem. Odpowiedzialny za sprawozdanie jednostki jest kierownik jednostki brak odpowiedzialności głównego księgowego

PROCEDURA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO:

SPORZĄDZANIE

↓

BADANIE

↓

ZATWIERDZENIE

↓ ↓

SKŁADANIE PUBLIKOWANIE

Sporządzanie - za rok obrotowy na dany dzień bilansowy. Zamknięcie księg rachunkowych rok obrotowy jest wyznaczany jako 18 miesięcy ale jeśli zakładamy firmę w drugiej połowie roku - a normalnie jest to okres 12 kolejnych miesięcy. Musi być zrobione od 3 miesięcy po zakończeniu zamknięcia ksiąg. Za terminowe sporządzenie SF odpowiada kierownik jednostki jeśli mamy zarząd to członkowie zarządu. Jeśli ma być zrobione prawidłowo musza znaleźć się data sporządzenia, podpisy głównego księgowego odpowiedzialnej merytorycznej i kierownika lub zarządu

Zatwierdzenie - zatwierdzenie musi od 6 miesięcy po sporządzeniu. Jeśli pojawią się jakieś dodatkowe informacje mające wpływ na sprawozdanie trzeba je dodać ewidencja księgowa i sprawozdanie potem dać do zatwierdzenia. Zanim dojdzie do zatwierdzenia 15 przed terminem zatwierdzenia to sprawozdanie musi trafić do osób lub organów zatwierdzających

Składanie - w ciągu 15 dni od zatwierdzenia musi zostać złożone w rejestrze sądowym. Podobnie zatwierdzone SF musi zostać do urzędu skarbowym.

Publikowanie - przekazują to SF do publikacji monitorze polskim i mają na to 15 dni od momentu zatwierdzenia i w przypadku które muszą publikować i jest przekazana opinia biegłego rewidenta oraz uchwała zatwierdzająca SF i przekazywana decyzja organu zatwierdzającego co z zyskiem netto lub stratą

Podmioty sporządzające i organy zatwierdzające SF

Lp	Podmiot	Organ
	osoba fizyczna	właściciel
	osoba cywilna	wspólnicy
	spółka osobowa spółki komandytowo-akcyjne	wspólnicy
	spółka zoo	zgromadzenie wspólników
	akcyjna	walne zgromadzenie akcjonariuszy
	komandytowo akcyjna	walne zgromadzenie
	przedsiębiorstwo państwowe	rada pracownicza a w przypadku jej brak organ założycielski
	spółdzielnia	walne zgromadzenie członków

Co to jest bilans?

-sporządzony na określony dzień tabelaryczne zestawienie aktywów oraz pasywów

Jakie obowiązują zasady przy tworzeniu bilansu

- pasywa = aktywa

- uszeregowane od najbardziej płynnych do najmniej aktywa

- stopień wymagalności - pasywa

- pełna wersja lub uproszczony

Ciągłość bilansu

Bilans zamknięcia jest początkiem bilansu nowego okresu

Co powinien zawierać bilans

• Określony dzień

• Nazwę i dane firmy

• Zestaw tabelaryczny

• Suma bilansowa

• Data sporządzenie

• Podpisy kierownictwa i głównego księgowego

Bilans sporządzany jest metoda

Netto

Rachunek zysków i strat

Jednostka wykazuje zyski i straty. Oraz przychody i koszty rezultaty osiągnięte przez przedsiębiorstwo poprzez relacje przychodowe i kosztowe czyli wynik finansowy netto

Układ poziomy - rachunek zysków i strat składa się z dwóch kolumn gdzie po lewej przychody a po prawej odpowiadające im koszty

Układ pionowy - przychody i koszty są reprezentowane w jednej kolumnie

Przedsiębiorstwo może wybrać między rachunkiem zysków i strat w wariancie:

• Kalkulacyjny

• Porównawczy

Cecha wspólna jest taka ze pokazują w ujęciu segmentowym wyniki cząstkowe. Pierwszy wynik cząstkowy jest wynik na sprzedaży dalej wynik na działalności operacyjnej potem mamy wynik pokazany na działalności finansowej i po uwzględnieniu przychodów i kosztów finansowych ustalamy wynik na działalności gospodarczej. Na zdarzenia losowe przedsiębiorstwo nie ma wpływu lecz ponosi jego konsekwencje co daje nam wynik brutto a potem podatek dochodowy.

Jaka jest różnica?

- Kalkulacyjny - Koszty ukazywane są jako koszt wytworzenia produktów i oddzielnie koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu. Koszty według miejsc powstawania

- W porównawczym - koszty rodzajowe

W kalkulacyjnym koszty od sprzedanych a w porównawczym koszty związane z wytworzeniem danej partii wyrobów.

Rachunek zysku i strat łączy się z bilansem ukazuje zysk netto w pasywach bilansów. Jeżeli kalkulacyjny to będzie w części aktywów w zapasach.

Jaka zasada rachunkowości obowiązuje przy rachunku zysków i strat?

-MEMORIAŁOWA - wykazywanie wszystkich przychodów i kosztów

w przychodach są przychody otrzymywane i należne. Koszty ponoszone sa w danym okresie ale również koszty poniesione w przeszłości ale dotyczą okresu sprawozdawczego

Rachunek przepływów pieniężnych

identyfikuje w określonych obszarach przedsiębiorstwa przepływ środków pieniężnych który następował między bilansem otwarcia a zamknięcia. Pozwala oszacować zdolność przedsiębiorstwa do generowania środków pieniężnych przy sporządzaniu będziemy bazowali na kategoriach finansowych wpływy i wydatki w związku z tym rachunek przepływów pieniężnych wyznaczamy docelowo stan środków pieniężnych na koniec okresu na dzień bilansowy. Zasada wiodąca przy kasowa czyli czy pieniądz wypłyną czy wpadł do przedsiębiorstwa.

Dla jakich obszarów identyfikuje się przepływy pieniężne

• Operacyjna

• Finansowa

• Inwestycyjna

Przedsiębiorstwo przy tworzeniu przepływów pieniężnych

POŚREDNIA - wyznaczanie jest zysk netto lub wynik finansowy netto bo jest on korygowany przez korekty dodatnie i ujemne. Dodatnie amortyzacja, zmniejszenie należności, zwiekszenie zobowiązania, zmniejszenie zapasów, wzrost zobowiązań wobec dostawców a ujemne: zwiększenie należności, zmniejszenie zobowiązań, zwiększenie zapasów, zapłata podatek dochodowy

BEZPOŚREDNIA - polega na różnicowaniu wpływów i wydatków danej działaności

Różnica jest zlokalizowana w poziomie operacyjnym

Pozycje wpływające na poziom kapitału własnego

- kapitał podstawowy

- należne wpłaty na kapitał podstawowy

-udziały własne

-kapitał zapasowy

-kapitał z aktualizacji wyceny

-pozostałe kapitały rezerwowe

-zyski /strata z lat ubiegłych

-wynik netto

Udział zmian poszczególnych pozycji kapitału własnego

- kapitał na początek okresu

- zmiany kapitału

a) zwiększenia - nazwać go i wartość zwiększenia

b) zmniejszenia - nazwa i wartość

- kapitał na koniec okresu

Na koniec informacja dodatkowa

- zestawienie informacji których nie można wykazac w zadnym z tabelarycznym elemencie sprowadzania a jest to informacja na tyle niezbedna która ma za zadanie wyjaśnić istotne aspekty których nie da się odczytac wprost z tabel.

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego - znajdza się w nim podstawowe informacje o jednostce okres sprawozdawczy objęty sprawozdaniem opis przyjetych przez przedsiębiorstwo i stosowanych zasad rachunkowości i jeżeli w obrebie tych zasad na przełomie wprowadzono jakies zmiany to również w tym wprowadzeniu trzeba to scharakteryzować skutki i przyczyny tych zmian

Charakterystyka zasada rachunkowości

- ochrona danych

- sposoby prowadzenia ksiąg księgowania

- przedsiębiorstow ma złożyć dokument do zdolności kontynuacji prowadzenia przedsiębiorstwa

- metody ustalania wielkości finansowych

Dodatkowe informacje i objaśnienia - pozycja bilansu, zestawienia zmian w kapitale własnym i przepływów pieniężnych. Znajdzie się tu podział zysku netto lub pokrycia straty netto, podstawowe informacje dotyczące pracownikow jak i organów przedsiębiorstwa i wszelkie inne informacje które mogą być istotne które pomogą zrozumieć sprawozdanie

Problem z dodatkowymi informacjami - są one chaotyczne i nieuporządkowane.

W przypadku przedsiębiorstw które robią zestawienie zysków i strat to muszą scharakteryzować koszty układu rodzajowego

- umowy scharakteryzowac

- wynagrodzenie bieglego rewidenta

- wynagrodzenie członków rady i zarządu

Sprawozdanie z działalności jednostki - przygotowuje to kierownik jednostki. Powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i stanie finansowym przedsiębiorstwa, ocena efektów przedsiębiorstwa, charakterystyka ryzyk przedsiębiorstwa jak i ich ocena, sprawozdanie z działalności jednostki ma mieć formę analizy ekonomicznej bo tutaj będą charakteryzowane kierunki rozwoju przedsiębiorstwa, prezentacja wyników prowadzonej działalności badawczo rozwojowej, więc ma to być pełny całościowy obraz sytuacji przedsiębiorstwa. Jako element sprawozdania finansowania które może być publikowane więc kierownicy starają się umieścić w środku jak najmniej informacji by inni tego nie widzieli

Wewnętrzne powiązania SP

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego

Rachunek przepływów bilans zestawienie zmian
pieniężnych w kapitale własnym

Aktywa pasywa

Kap.własne na początek

Kap.wlasne okresu, zmiany i na koniec

Środki pieniężne
na koniec i początek
okresy srodki pieniężne w tym wynik
fiansowy Rachunek zysku i start

Zysk strata

Suma akt suma pas

Dodatkowe informacje objaśnienia

Jak ustalic wartość aktywów i pasywów na potrzeby SP

- wycena postrzegać ją będziemy jako proces ustalnia kwot pieniężnych w jakich składniki SP mają zostać ujęte i wykazane przedew wszystkim w bilansie i rachunku zysku i strat. Ta wyciena skutkuje w pozycjach wynikowych rachunku zysku i strat. W przypadku wyceny przedsiębiorstow może wybrac sobie jedna z zasad wyceny którą będzie stosować

1 kosztu historycznego

2 zasada kosztu bieżącego

3. zasada ceny bieżacej

4. Zasady wartości bieżącej

Zarówno aktywa jak i zobowiązania są wykazywane w wartości zdyskontowanej. Czyli w przypadku aktywów jest to przede wszystkim jest to wartość zdyskontowana bieżąca teraźniejsza przyszłych oczekiwanych przez przedsiębiorstwo wpływów środków pieniężnych netto które pochodzić będą od majątku. (czyli zdyskontowana wartość przyszłych oczekiwanych przez przedsiębiorstwo przychodów pieniężnych netto które generowane będą przez poszczególne pozycje aktywów majątku przedsiębiorstwa. Czyli inaczej mówiąc bieżąca, teraźniejsza wartość korzyści które przedsiębiorstwo spodziewa się w przyszłości uzyskać ze składników swojego majątku.

Jeżeli chodzi o zobowiązania to przyjmuję się zdyskontowana wartość, czyli to bieżącą, teraźniejsza przeliczona na dzisiaj wszystkich przyszłych wydatków środków pieniężnych, które związane będą w przyszłości z wykonaniem, realizacja zobowiązań.

Te zasady przedsiębiorstwo powinno wskazać w informacji dodatkowej. Możemy mieć do czynienia z sytuacja taka, że przedsiębiorstwo przyjmuje jedna wiodąca zasadę i najczęściej jest to zasada wycey wg kosztu historycznego. Natomiast w odniesieniu do którychkolwiek pozycji aktywów czy zobowiązań będzie miała zastosowanie którakolwiek z innych zasad, to też musimy w tej informacji dodatkowej przedstawić.

Przy wycenie finansowej należy zwrócić również uwagę na to że w przypadku każdej z tych zasad wyceny skutkiem tej wyceny będzie konieczność przeprowadzenia korekt wartości aktywów czy pasywów. Te korekty wynikające tych zasad wyceny, będą musiały być odniesione zarówno na wartość bilansową, na wartość poszczególnych pozycji bilansu w części aktywów i pasywów, jak również mogą być odnoszone na pozycję wynikowe, czyli te korekty będą miały odzwierciedlenie nie tylko w bilansie ale również w pozycjach rachunku zysku i strat.

Rodzaje korekt:

1. Korekta w obrębie aktywów In plus - w wyniku przyjętej zasady wyceny, w bilansie następuje zwiększenie wartości aktywów. Skutki tej wyceny bilansowej w obrębie aktywów, zwiększającej ich wartość będziemy mogli zobaczyć w pasywach w ramach pozycji kapitału aktualizacji wyceny ( na podstawie wyceny zwiększamy wartość składników majątkowych. Równowaga finansowa musi być zachowana, więc jeżeli w wyniku wyceny zwiększamy wartość aktywów, siłą rzeczy pojawia się niedobór po stronie pasywów ->więc ten niedobór będzie uzupełniony albo odpowiadającym zwiększeniu aktywów zapisem, który zwiększać będzie kapitał z aktualizacji wyceny lub wzrost za pośrednictwem wyniku finansowego.

2. Korekta w obrębie aktywów In minus - w aktywach(tu jej chodziło raczej o bilans) zmniejsza nam się wartość tych aktywów, w aktywach następuje zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny bądź tez w rachunku zysku i strat następuje obniżenie wyniku finansowego.

3. Korekta pasywów In plus - w bilansie następuje zwiększenie wartości pozycji pasywów równocześnie może nastąpić zmniejszenie wyniku finansowego lub zmniejszenie w obrębie pasywów dodatkowo drugiej pozycji czyli kapitału z aktualizacji wyceny. Czyli te zmiany, skutki tej wyceny mogą się zamknąć tylko do obrębu pasywów, jeżeli dana pozycja pasywów będzie ulegała zmniejszeniu to może nastąpić zrównoważenie do sumy bilansowej poprzez zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny albo poprzez zmniejszenie wyniku finansowego

4. Korekta pasywów In minus - dana pozycja pasywów wchodzi z wartością mniejszą do bilansu, a jednocześnie nastąpić może albo zwiększenie wyniku finansowego albo zwiększenie kapitału z aktualizacji wyceny.

Mając tę świadomość pojawia się kwestia określenie również w obrębie informacji dodatkowej, jak również we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego, określenia tego wg jakich kategorii następować będzie wycena aktywów i pasywów w przedsiębiorstwie. Ustawa o rachunkowości dostarcza nam 7 kategorii mierników wartości bilansowych które mogą mieć zastosowanie do tej wyceny.

1. Cena nabycia art.28 ust.2., która niekiedy może być zastąpiona ceną zakupu art.34 ust.1.

2. Koszt wytworzenia - czyli w sytuacji, kiedy składniki, przede wszystkim majątkowe przedsiębiorstwa powstały w wyniku działalności przedsiębiorstwa. Art.28 ust.3.

Przy koszcie wytworzenia bierze się pod uwagę wszystkie koszty o charakterze pośrednim, jak i również ma tutaj zastosowanie przyjęcie tylko części uzasadnionej kosztów pośrednich i również cześć związana jest z normalnym wykorzystaniem zdolności produkcyjnych, cześć stałych kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo. Czyli tutaj musimy mieć świadomość tego że konieczne będzie przyporządkowanie określonych kategorii kosztów do ustalenia wartości bilansowej tych składników majątkowych.

3. Cena sprzedaży netto - art.28 ust.5. będzie to cena, którą za dany składnik majątkowy możemy uzyskać na dzień bilansowy. Cena netto czyli bez uwzględnienia podatków od towarów i usług(podatku akcyzowego).

4. Wartość godziwa - (nie mamy możliwości określenia ceny (netto) po której ten składnik majątkowy w danym momencie mógłby być sprzedany). Art.28 ust.6. Jest to cena za która składnik majątkowy mógłby być sprzedany, a zobowiązanie mogłoby być uregulowane na warunkach podobnych do wymiany rynkowej, ta wartość musi być zbliżona do ceny rynkowej. Ma ona zastosowanie do transakcji między przedsiębiorstwami które w żaden sposób nie są ze sobą powiązane. A zatem nie maja interesu w zawyżaniu ani zaniżaniu tej wartości. To mus być cena która ukształtowałaby się przy pełnym dostępie do informacji obu stron tej transakcji. Wartość godziwa -> wartość oszacowana, zbliżona, oscylująca do wartości rynkowej.

5. Średni kurs waluty - art. 30. W odniesieniu do wszystkich pozycji bilansu, które pochodzą od walut obcych (są w nich wyrażane), do wyceny przyjmuje się średni kurs wymiany dla danej waluty ogłaszany przez NBP.

6. Trwała utrata wartości - art28 ust.7- na postawie trwałej utraty wartości wyceniamy wartość składników co do których istnieje duże prawdopodobieństwo, LUKAAAAA… one w przyszłości przedsiębiorstwu w znaczącej części albo całości, oczekiwanych korzyści. A zatem, o część lub całość tych utraconych, niemożliwych do uzyskania korzyści, obniża się wartość księgową, przede wszystkim składników aktywów. To obniżenie w wyniku trwałej utraty wartości może nastąpić albo do poziomy ceny sprzedaży netto, albo jeżeli ta cena nie jest możliwa do osiągnięcia to w wyniku określenia stopnia trwałej utraty wartości ta wycena może odnieść się do wartości godziwej.

7. Kwota wymaganej zapłaty - art.28 ust.1 pkt.7. kwota wyrażona w zł, która dotyczyć będzie albo należności, albo zobowiązań. Prócz wartości nominalnej tych należności i zobowiązań, ta kwota wymagalnej zapłaty będzie obejmowała również naliczone kary umowne, zasądzone koszty sądowe, odsetki za zwłokę.

Musimy pamiętać o tym że przy wycenie bilansowej pojawia się nam sytuacja taka, kiedy mamy do czynienia, w odniesieniu do poszczególnych pozycji bilansowych z jednej strony z tzw. wyceną wstępną, która pojawia się, następuje w momencie kiedy dany składnik majątkowy trafia do przedsiębiorstwa, a sytuacją kiedy następuje wycena bilansowa na dzień bilansowy, na moment dla którego sporządzamy w ramach sprawozdania finansowego bilans. A zatem przy ustalaniu tej wartości bilansowej, mamy do czynienia z takim mechanizmem korekty w ramach którego wartość wstępna - wartość wynikająca z wyceny wstępnej korygujemy odpowiednio In plus bądź In minus o korekty w wyniku czego mamy wartość bilansową.

Warość wstępna +/- korekty = wartość bilansowa

A więc te korekty będą pochodziły od przyjętych zasad wyceny i będą wynikały również z przyjętej metody wyceny (jaka kategorie ceny przyjmiemy do ustalania wartości bilansowej)

Różnice pomiędzy wycena wstępna i wycena bilansowa dla wybranych grup składników majątkowych

Grupy składników majątkowych	WW	WB
Środki trwałe i wartości niematerialne i prawnych	Wg Ceny nabycia, albo kosztu wytworzenia, albo wg wartości przeszacowana- powstaje w wyniku aktualizacji wyceny śr. Trwałych. Najczęściej aktualizacja śr trwałych następuje w drodze decyzji adm, czyli ma charakter ustawowy. Ostatnia->1995r. ->proces denominacji złotego. W wyniku takiej administracyjnego przeszacowania, zmienia się wartość aktywów i wg tych określonych administracyjnie zasad wartość pasywów. Te wszystkie elementy podlegają pomniejszeniu o kwity amortyzacyjne bądź tez o kwity umorzeniowe	<-Ustaloną wartość wstępną koryguje się o odpisy, jeżeli są uzasadnione, z tytułu trwałej utraty wartości. Czyli w związku z tym że składnik majątkowy np. nie będzie generował w przyszłości zakładanych korzyści, bo stanie się np. w części nieczynny, bądź w całości nieprzydatny przedsiębiorstwu. W takim przypadku musimy tą wycenę wstępna skorygować o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
Nieruchomości i inwestycyjne wartości niematerialne i prawne( nie są wykorzystywane w procesie działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo, natomiast ich nabycie i posiadanie następuje w związku z oczekiwaniem zmiany ich wartości i sprzedaży)	Wg Ceny nabycia, albo kosztu wytworzenia, albo wg wartości przeszacowana, skorygowana o amortyzację lub umorzenie, albo wg wartości rynkowej, albo wg wartości godziwej. Dla wartości rynkowej -wykorzystujemy wtedy gdy dla danego składnika majątkowego istnieje rynek na którym następuje obrót tymi składnikami majątkowymi. Na postawie informacji z tego rynku możemy ustalić tą wartość rynkową LUKAAAA	<-Ustaloną wartość wstępną koryguje się o odpisy, jeżeli są uzasadnione, z tytułu trwałej utraty wartości.
Środki trwałe w budowie	Wg ogółu kosztów, które pozostają w bezpośrednim związku z nabyciem, bądź wytworzeniem tych składników majątkowych. Jeżeli jest to składnik majątkowy nabywany to do wyceny wstępnej będą miały zastosowanie, wszelkiego rodzaju koszty z zamontowaniem, uruchomieniem tego składnika majątkowego	<-Ustaloną wartość wstępną koryguje się o odpisy, jeżeli są uzasadnione, z tytułu trwałej utraty wartości.
Udziały w obcych jednostkach i inwestycje zaliczone do aktywów trwałych	Wg ceny nabycia udziałów, akcji	<-Ustaloną wartość wstępną koryguje się o odpisy, jeżeli są uzasadnione, z tytułu trwałej utraty wartości. Bądź też może ta wycena bilansowa nastąpić w oparciu o wartość godziwą, a w sytuacji kiedy te składniki majątku stanowią przedmiot obrotu rynkowego, (warunek-notowanie instrumentów finansowych na giełdzie) to wtedy wycena bilansowa może nastąpić wg wartości rynkowej-aktualnej ceny rynkowej
Inwestycje krótkoterminowe	Wg ceny nabycia, albo cena zakupu	Można przyjąć albo wartość rynkową albo cenę nabycia w zależności od tego która z tych cen jest niższa. Wymóg ostrożnej wyceny wymaga oby wybrać niższa wartość LUKAAAA …..wartość godziwa
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych	Wg ceny nabycia, albo ceny zakupy, albo kosztu wytworzenia	Wartość wstępna korygowana o ubytki wartości aktywów obrotowych. Niezbędne przeprowadzenie inwentaryzacji. Przyjmuje się ze cena nabycia, cena zakupu, bądź koszt wytworzenia, nie mogą być wyższe od ich cen sprzedaży netto na dzień bilansowy. A wiec max wartość bilansowa dla tych składników będzie wyznaczana przez cenę sprzedaży netto.
Należności i udzielone pożyczki	Wartość ustalona przy powstaniu należności bądź w momencie udzielonej pożyczki, czyli wartość na która opiewa należność wartość na która opiewa udzielona pożyczka	Kwota wymaganej zapłaty ustalona z zachowaniem ostrożności. Na dzień bilansowy wyceniając należności czy udzielone pożyczki musimy wziąć pod uwagę to na ile otrzymanie tej należności bądź zwrotu pożyczki może być zagrożone zła kondycja finansowa podmiotu, który w stosunku do nas jest zobowiązany do zapłaty bądź zwrotu pożyczki. Jeżeli pojawiają się sygnały że my tej należności bądź pożyczki nie otrzymamy w całości, to przez pryzmat tej wyceny powinniśmy te parametry uwzględnić, czyli jaka cześć możemy utracić.
Zobowiązania	Bazujemy na wartości która ustalona została w momencie powstania tego zobowiązania	Kwota wymagająca zapłaty czyli uwzględniająca odsetki
Rezerwy (ich wartość jest szacowana, przewidujemy ze mogą nastąpić ale nie jesteśmy pewni czy to się stanie i na jaka wartość	Uzasadniona wiarygodnie oszacowana wartość (sposób jej szacowania musi być określony we wprowadzeniu do SF i informacji dodatkowej)	Uzasadniona wiarygodnie oszacowana wartość (sposób jej szacowania musi być określony we wprowadzeniu do SF i informacji dodatkowej)
Kapitał własny, pozostałe aktywa i pasywa	Wg wartości nominalnej	Wg wartości nominalnej

Przy wycenie poszczególnych pozycji finansowych (i aktywów i pasywów) musimy mieć świadomość tego że skutki tej wyceny finansowej będą przenosiły się bądź na inne pozycje finansowe lub pozycje wynikowe.

28.11.2013

Przy wycenie aktywów należy pamiętać o tym, że, żeby dany składnik majątkowy mógł być wykazany w bilansie przedsiębiorstwa po stronie aktywów, musi spełniać określone w ustawie o rachunkowości warunki.
Aktywa - art.3 kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzen, które spowodują w przyszłości wpływ do korzyści ekonomicznych. (kontrolowane przez przedsiębiorstwo składniki majątkowe, co nie znaczy, że to zawsze musi być składnik majątkowy stanowiący własność przedsiębiorstwa: Kontrolowane, oznacza, że przedsiębiorstwo ma możliwość sięgania i wykorzystywania korzyści, które wynikają z użytkowania danego składnika majątkowego, czyli te korzyści nie trafiają do podmiotów trzecich; w przypadku leasingu finansowego, formalnie ten składnik nie jest wartością przedsiębiorstwa, ale przedsiębiorstwo wykazuje je w swoim bilansie, głównie z tego powodu, że czerpie korzyści z wykorzystania tych składników majątkowych; kontrolowane przez pryzmat dostępu do korzyści, które generuje ten składnik majątkowy; Wiarygodnie określona wartość w oparciu o tezy stosowane do wyceny tych składników majątkowych; Są to składniki majątkowe, które powstają w wyniku zdarzeń o charakterze minionym - najpierw trzeba wytworzyć dany składnik majątkowy, albo nabyć, albo trzeba go otrzymać nieodpłatnie- czyli coś musi się najpierw zdarzyć by wykazać ten nasz składnik majątkowy w aktywach; Aby dany składnik majątkowy mógł być wykazany w bilansie musi być źródłem korzyści, to nie mogą być nieczynne składniki majątkowe, bądź które są wyłączone z działalności gospodarczej, bądź nabyte w celach inwestycyjnych-jeżeli zakładają ze nie przyniosą korzyści. Jeżeli te warunki nie zostaną spełnione to dany składnik majątkowy nie może zostać wprowadzony przez przedsiębiorstwo do aktywów. )

W obrębie aktywów trwałych mamy wartości niematerialne i prawne (WNiP) - art. 3 ust.1 pkt.14 - odzwierciedlają prawa majątkowe, które przedsiębiorstwo chce wykorzystywać gospodarczo, w okresie dłuższym niż jeden rok na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności.

W obrębie wartości niematerialnych i prawnych znajdują się koszty zakończonych prac rozwojowych.
Koszty zakończonych prac rozwojowych: to koszty prac prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii (jest to pozycja dość specyficzna, ze względu na to iż jest związana z aktywnością przedsiębiorstwa, która ukierunkowana jest na wytworzenie nowych składników majątkowych; te prace rozwojowe związane są np. z przygotowywaniem prototypów, stosowaniem nowych technologii które nie mają jeszcze zastosowania a są dopiero weryfikowane). Wyodrębnia się 2 rodzaje kosztów:

• Koszty prac badawczych -są związane z poszukiwaniem różnego rodzaju nowych rozwiązań, czyli nie mają wymiernego efektu pod postania składnika majątkowego. Generują koszty, nieujmowane w bilansie jako wartości niematerialne i prawne, ponieważ przedsiębiorstwo nie jest w stanie udowodnić, wykazać się powstaniem składnika majątkowego, który powstał w wyniku tych prac badawczych. Trafią do rachunku zysków i strat, do kosztów pozostałych działalności operacyjnych.

• Koszty prac rozwojowych - mogą wejść do wartości bilansowych, do wartości niematerialnych i prawnych.

Przykłady prac rozwojowych - MSR.38 art.59

• Projektowanie, wykonanie, testowanie prototypów, zaprojektowane narzędzia, zaprojektowana i sprawdzona pod względem funkcjonalności linia produkcyjna.

Wycenianie wartości bilansowych związanych z wartościami niematerialnymi i prawnymi:

1. Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją mebli. Zarząd wymyślił, że będą produkować meble metalowe. W pierwszym okresie(od momentu podjęcia tej decyzji) zostały przeprowadzone prace badawcze(PB), na ile stopy metali są podatne na kształtowanie i koszty poniesione na PB - 40.000. Efektem poniesienia tych kosztów, nie jest model, a jedynie wynik tych badań dotyczących właściwość tych metali. Związku z tym nie zostaną wprowadzone do aktywów jako wartość niematerialna i prawna. Następnie opracowano technologię wytwarzania tych mebli metalowych i zanim rozpoczęła się produkcja, firma poniosła koszty próbnych serii, czyli mamy tutaj już prace rozwojowe (PR) - te próbne modele, PR=30.000. Później została uruchomiona produkcja tych mebli. Do bilansu na koniec roku w wartościach niematerialnych i prawnych uwzględnimy tylko PR.

Drugim szczególnym elementem w wartościach niematerialnych i prawnych jest wartość firmy. Powstaje w sytuacji gdy przedsiębiorstwo nabywa pewną zorganizowana część innego podmiotu, przedsiębiorstwa. Wartość firmy wyznaczana jest jako różnica ceny nabycia a niższą wartością godziwą przyjętych składników majątkowych. Stanowi różnicę między cęną nabycia akcji (udziałów) danej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższa od niej wartością godziwą przejętych (nabytych) aktywów netto (aktywa ogółem pomniejszone o zobowiązania).

Wycena wartości bilansowej dla wartości firmy:

Przykład 1.
Przedsiębiorstwo nabyło inne spółkę. Cena nabycia (CN) wynosi 500.000, wartość godziwa (WG) przejętych składnikow majątkowych wyniosła 480.000. Jak kupujemy przedsiębiorstwo lub jego część to kupujemy nie tylko majątek ale również, nabycie dotyczy zobowiązań tego przedsiębiorstwa. Zobowiązania (Z) wynoszą 48.00. Wartość bilansowa wartości firmy:

WF = CN - (WG-Z)

WN = 500.000 - (480.000 - 48.0000 = 68.000 ->wartość bilansowa

Przykład 2.
Przedsiębiorstwo nabyło zakład produkcyjny.
CN = 320.00.
WG :
-> Środki trwałe = 190.000
-> Zapasy = 30.000 300.000
-> Należności =80.000
Z = 50.000

WF = 320.000 - (300.000 -50.000) = 70.000

W obrębie wyceny WNiP trzeba przestrzegać zasady ostrożności. To związane jest przede wszystkim z sytuacjami kiedy w części następuje utrata wartości odniesiona do WNiP. Czyli zastosowanie tej zasady ostrożności w sytuacji utraty WNiP.

Przykład:
Przedsiębiorstwo nabyło licencję na wytwarzanie dóbr w okresie 3 lat. Cena nabycia licencji = 30.000. na koniec roku amortyzacja(A) od tej licencji wyniosła 12.000zł.

WB = CN -A = 18.000

Ze względu na brak popytu przedsiębiorstwo postanowiło zrezygnować z produkcji tych dóbr. Do bilansu musimy wprowadzić wartość tej licencji po dokonaniu odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości. Nie będziemy tej licencji wykorzystywać, bo nie będziemy produkować dóbr. Więc trzeba by do bilansu wprowadzić tą licencję po cenie sprzedaży netto. Ale nikt nie chce tej licencji kupić od nas. Czyli nie mamy możliwości jej sprzedaży, czyli odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości wyniesie 18.000. Czyli wartość bilansowa = 0

Rzeczowe aktywa trwałe.
Wycena bilansowa następuje wg ceny nabycia skorygowanej o amortyzację, o umorzenia, o odpisy z tytułu trwalej utraty wartości.
Ale w sytuacji kiedy podstawę wyceny środków trwałych stanowi koszt wytworzenia, będziemy uwzględniali koszty które zostały bezpośrednio poniesione na wytworzenie danego składnika majątkowego i uzasadnioną część kosztów pośrednich.

Ustalanie kosztów pośrednich:
Przykład:
Przedsiębiorstwo wytworzyło składnik majątkowy. Stałe koszty pośrednie (SKP) wytworzenia produktu wyniosły 10.000. To ustalenie uzasadnionej części kosztów pośrednich musimy przeprowadzić w odniesieniu do normalnej zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa. Czyli normalna wielkość produkcji przedsiębiorstwa (WP_{N m-c)} w skali miesiąca wynosi 2.500szt. Natomiast wielkość produkcji faktycznej (WP_{F m-c}) w miesiącu wyniosła 2.000szt. Mamy ustalić tą uzasadniona część kosztów pośrednich, która do kosztów wytworzenia zaliczymy i część która do kosztów wytworzenia nie będzie mogła być zaliczona. Czyli koszty bezpośrednie na pewno wejdą do ustalania wartości bilansowej.

Jaka część tych stałych kosztów pośrednich przypada na normalną produkcję:

10.000/2.500 = 4zł/szt

Całkowite uzasadnione koszty stałe pośrednie = 2.000 x 4zł = 8.000zł - uzasadniona cześć kosztów stałych pośrednich + koszty bezpośrednie, które ponieśliśmy na wytworzenie tych wyrobów.

Ponieśliśmy 10 000 a do kosztów wytworzenia zaliczamy tylko 8 000. Pozostałe 2000 - nieuzasadniona część kosztów pośrednich zaliczamy do pozostałych kosztów operacyjnych czyli wchodzi do rachunku zysków i strat.

Środki trwałe w budowie

Aktywa trwałe które znajdują się w okresie budowy, montażu, ulepszenia. Mogą dotyczyć zupełnie nowych składników majątkowych jak i składników majątkowych, które są już wykazane w aktywach ale będą modernizowane, ulepszane, w wyniku czego zwiększy się wydajność, zwiększenie zdolności produkcyjnych.

Należy uwzględnić koszty, które są związane tylko z tym ulepszeniem, z tą budową, z montażem. Jest to szczególnie istotne wówczas gdy przedsiębiorstwo realizuje więcej niż 1 środek trw.w budowie.

Przykład:

Mamy 2 obiekty inwestycyjne

Obiekt inwestycyjny	A		B
k.bezpośrednie	3 mln		2 mln
k.pośrednie	1 mln
Wskaźnik narzutu kosztów pośrednich	1 mln / (3+2) = 20 %
Koszty pośrednie Kp	3*20% = 600 000	2 mln*20%=400 000

Koszty wytworzenia obiektu = Kwa = 3 mln + 600 000 = 3.600.000

Koszty wytworzenia B= Kwb = 2 mln + 400 000 = 2.400.000

Przykład:

Mamy budynek produkcyjny.

CN = Cena nabycia = 600.00

A = Amortyzacja dotychczasowa = 200.000

Dokonano ulepszenia budynku, do wymogów środowiskowych. Aby dostosować, ulepszyć do wymogów dokonano następujące czynności:

• Zakup dokumentacji projektowe DP 10.000 + VAT 2.200

• Zużycie materiałów 50.000 + VAT 11.00

• Koszty usług obcych 100.000 + VAT 2.200

• Koszty nadzoru 15.000 + VAT 3.300

• Prowizja / odsetki 11.000

Przedsiębiorca jest VAT-owcem czyli cały VAT podlega odliczeniu od podatku należnego

Wartość bilansowa budynku po ulepszeniu (cena nabycia + wszystko to co ponieśliśmy na ulepszenie w wartości netto - dotychczasowa amortyzacja):

60.000 + 186.000 - 200.000 = 586.000 = wartość po której wprowadzimy ten ulepszony składnik majątkowy do bilansu

Trwała utrata wartości majątku trwałego

Przykład:

Wycena następuje wg wartości bieżącej środka trwałego .

Mamy samochód , którego:

wartość początkowa WP 120.00

Dotychczasowe umorzenie U 50.000

Wartość bieżąca WB 70.000

Obecnie samochód jest zbędny w dotychczasowej działalności. 2 sposoby:

1) wynajem innemu podmiotowi:

20.000 rocznie za wynajem, okres obejmuje 3lata, zaś rat płacone na koniec każdego roku.

2) Stopa dyskontowa, wg której wycenia się wartość bieżąca samochodu = 10%. Stopa ta odzwierciedla korzyści, jakie możemy uzyskać gdybyśmy sprzedali samochód, a pieniądze byśmy ulokowali na lokacie. Stopa dyskontowa odzwierciedla stope korzyści możliwych do uzyskania z innego sposobu rozdysponowania tego samochodu.

Sprzedać samochód za 48 000.

Wycena wg wartości bieżącej tego samochodu sprowadza się do tego, że musimy policzyć wartość teraźniejszą korzyści które uzyskamy z wynajęcia tego samochodu. Ustalić wartość strumienia 3letniego płatności 20tysięcznych na dzień dzisiejszy; a zatem musimy policzyć wartość teraźniejszą strumienia płatności albo inaczej wartość teraźniejsza renty zwykłej.

Możemy zastosować 2 wzory:

1) wartość teraźniejszą strumienia płatności

PVcfd (z dołu) = suma CFt /

PVcfd = 200.000/(1+0,1)^1 + 200.000/(1+0,1)^2 + 2000.00/(1+0,1)^3 = 49.737 = Strumień płatności realizowanych przez 3 lata

2) wartość teraźniejszą renty zwykłej ( w każdy kolejnym okresie wartość taka sama)

PVAd ( z dołu) =

PVAd = 200.000 * (1+0,1)^3 -1 / (1+0,1) ^3 * 0,1 = 49.737 = Wartość teraźniejsza 3 letniego strumienia na który będzie się składać taka sama kwota

Alternatywa:

Albo sprzedamy za 48.00 0 albo wynajmiemy na 3 lata.

Korzyści wynajmu są > od korzyści sprzedaży

Nie powinniśmy sprzedać bo wartość teraźniejsza korzyści od tego strumienia > od dzisiejszej ceny ze sprzedaży jaką możemy uzuskać

Wartość bieżąca przyszłych korzyści

wartość netto składnika wynosi 70.000 po skorygowaniu wartości początkowej o umorzenie.

Wartość początkowa - umorzenie = 70.000

Wartość bieżąca 70.000

70.000 - 49.737 = 20.2631

↕

Wprowadzamy do bilansu tą kwotę

20.2631 - różnicą pójdzie do pozostałych kosztów operacyjnych, do rachunku zysków i strat

5.12.2013

Wycena bilansowa należności.

Przykład
Na koniec okresu rozliczeniowego mamy należności długoterminowe w kwocie 100.000zł. ich otrzymanie jest zagrożone ze względu na trudności finansowe dłużnika. Na dzień bilansowy w odniesieniu do tych należności, jest wykonywany odpis aktualizujący wartość należności. Odpis aktualizujący wynosi 30.000. To kwota której potencjalnie możemy nie otrzymać od dłużnika. W związku z tym że ta należność ma już charakter przeterminowany, bo nie została uregulowana, to w odniesieniu do tej należności są naliczane odsetki. Wynoszą one 5.000zł. Wyznaczając wartość bilansową należności musimy tą wartość księgową pomniejszyć o odpis aktualizujący i o odsetki.

WBN = 100.000 - (30.000 + 5.000) = 65.000

Na stronie należności, po stronie aktywów będziemy mieć zmniejszenie poziomu do 65.000. W wyniku tego że odpis aktualizujący nalezności jest przeprowadzany, to ta rożnica wynikająca z tego odpisu i z tytułu utraconej możliwej wartości i możliwych do utracenia odsetek, zmniejszymy kapitał z aktualizacji wyceny bo musi to doprowadzić do zrównania aktywów z pasywami. Czyli odpis aktualizujący musi dotyczyć i należności głównej (30.000) i pochodzących od niej odsetek.

Przykład:

W dniu powstania należności wynosiły one 10.000€. Średni kurs wymiany na dzień powstania tych należności wynosił 3,80. Średni kurs wymiany na dzień bilansowy wynosił 4,10.

Do bilansu (na dzień bilansowy) będziemy tą wartość ustalali w odniesieniu do średniego kursu wymiany z dnia bilansowego

WN = 10.000€
Średni kurs wymiany na dzień powstania należności = 3,80; 10.000x3,80 = 38.000zł
Średni kurs wymiany na dzień bilansowy = 4,10; 4,10x10.000 = 41.000zł

41.000 - 38.000 = 3.000 -> przenosimy do rachunku zysku i strat na przychody finansowe.

Przykład: Inwestycje długoterminowe

Jednostka nabyła nieruchomość inwestycyjną.
CN =300.000
A_{za rok obrotowy} = 7,500
Na dzień bilansowy przyjęto, że ta nieruchomość traci na wartości i trwała utrata wartości na dzień bilansowy (TUW_DB)= 22.500. wartości bilansową tej inwestycji możemy wycenić wg ceny nabycia lub wartości godziwej.

Wg CN
300.000 - 7.500 = 292.500
292.500 - 22.500 = 270.000

Odpis z tytułu utraty trwałej wartości będzie na kapitale z aktualizacji wyceny

Wg WG
CN = 100.000
Mamy wartość rynkową nieruchomości, czyli do tych składników inwestycji długoterminowych dla których istnieje aktywny rynek i da się ustalić wartość rynkową, będziemy bazowali na tej wartości rynkowej.
CR_{w 1roku} =120.000
CR₂=90.000

Wyceniając wg wartości godziwej do bilansu będziemy musieli przyjąć wartość rynkowa wartości inwestycyjnej. Czyli w pierwszym roku przyjmiemy 120.000 a w drugim 90.000.
WB_WG1= 120.000 ->przyrost na kapitale z aktualizacji wyceny o 20.000
WB_WG2= 90.000 -> pomniejszenie na kapitale z aktualizacji wyceny o 10.000 wobec CN

Przykład: wycena bilansowa wartości zapasów
FIFO, LIFO, ceny przeciętne

Stan początkowy materiałów =
100szt po 2zł = 200zł
Przychód
200 szt po 2,20 = 440
200 szt po 2,10 = 420

∑ 500 szt = 1060

Rozchodowanych jest 400 szt. W ujęciu ilościowym na moment bilansowy zapasów będzie 100 szt

Wg ceny przeciętnej

WB_M = 100szt x 2,12zł/szt = 212 zł

Wg FIFO
(od góry - poszło najpierw 100 szt po 2 zł, później 200 szt po 2,2 i na koniec 100szt po 2,10/ zostało 100 szt po 2,100

WB_M = 100szt x 2,10zł/szt = 210 zł

Wg LIFO
od dołu ( wyszło 200 po 2,10 ; wyszło 200 2,20)

WB_M = 100szt x 2zł/szt - 200zł

Rozliczenia międzyokresowe

Są to nakłady aktywowane, poniesione z góry, które są przewidziane do rozłożenia na kolejne okresy, np. jeśli ubezpieczymy firmę na 5 lat i płacimy jednorazowo składkę to wartość tej składki będzie przenoszona do rachunku zysku i strat proporcjonalnie, czyli całą składkę dzielimy na 5 lat do rachunku zysku i strat po stronie kosztów 1/5 tej sumy ukrytej składki ubezpieczeniowej będzie sprowadzana, natomiast pozostała część zostanie w aktywach do rozliczenia międzyokresowych, czyli w momencie zapłaty tej składki 4/5 są w rozliczeniach międzyokresowych a 1/5 idzie do kosztów bieżącego roku, w kolejnym roku kolejna 1/5 wchodzi do rachunku i zostają nam 3/5 po stronie rozliczeń międzyok.

W tych rozl. miedzyokres. mamy szczególną pozycję:

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Mamy dwie ustawy: z jednej strony ustawa o rachunkowości, z drugiej ustawa o podatku dochodowym. Prowadzimy podwójną ewidencję:

1. z jednej strony księgową, która służy do tego aby ustalić wynik finansowy brutto

2. podatkowa, do ustalenia dochodów, jako podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym

W przepisach podatkowych mamy przychody, które są zwolnione z opodatkowania, mamy koszty jako podatkowe koszty uzyskania przychodu,

Nie wszystkie koszty działalności zaksięgowane rachunkowo i przeniesione do rachunku zysku i strat są podatkowymi kosztami uzyskania przychodu, w związku z tym przy ustalaniu podstawy opodatkowania pojawiają się tzw. RÓŻNICE PRZEJŚCIOWE

RÓŻNICE PRZEJŚCIOWE - różnica pomiędzy wartością bilansową i wartością podatkową danego składnika aktywów bądź pasywów.

W obrębie tych różnic występować mogą dodatnie lub ujemne różnice przejściowe. W zależności od tego, z którymi będziemy mieli do czynienia koszty tych różnic przejściowych będą wykazywane w rozlicz. międzyokresowych , a więc w aktywach lub pasywach

Wykres: różnice przejściowe w bilansie

WBA-wart. bilansowa aktywów

WPA - wartość podatkowa aktywów

WBP-wart.bilansowa pasywów

WPP - wartość podatkowa pasywów

W sytuacji kiedy pojawiają się aktywa z tyt. odroczonego pod. dochodowego , czyli kiedy wynik tej różnicy będziemy wykazywać rozliczeniach międzyokresowych w aktywach mamy do czynienia z tzw. ujemnymi różnicami przejściowymi.

Natomiast, gdy występują różnice pomiędzy wartością bilansową i podatkową mają charakter dodatni wtedy mamy do czynienia z dodatnimi różnicami przejściowi to będą one wykazywane w bilansie w pasywach w rezerwach na zobowiązania.

Gdy nie ma różnicy miedzy wart. bilansowa i podatkową mamy do czynienia z sytuacją kiedy wynik finansowy brutto i podstawa opodatkowania są takie same, w związku z tym żadnych korekt w wartościach bilansowych nie trzeba z tego tytułu uwzględniać

Zadanie:

Mamy maszynę produkt o wartości początkowej WP=510.000

Na potrzeby rachunkowości amortyzowana jest metodą naturalną opartą o liczbę godzin Maszyna ma przepracować 10 000 h

Po okresie używania ma być zbyte za 10 000zl

W następnym roku używamy przez 3000 h

Amortyzacja(A) jest podatkowym kosztem uzyskania przychodu, przepisy podatk. zakładają że A.ma następować metodą linową z stawką 20% - bez wzgl. wartości początkowej

A= 150 000 = 30% *(510 000 - 10 000) - Przyjmując za podstawę naliczania amortyzacje wartość początkową pomniejszoną o te 10 000zł

Wartość bilansowa : Wart pocztakowa - (amortyzacja)

WB=510000-150000 (A) =360 000

Wartość podatkowa : WP=510 000 - (20%*510000) (amortyzacja liczona po stawce 20% od wart. Początkowej

WP =510 000 - 102 000 (A)= 408 000

WB-WP= - 48 000 - różnica częściowa jest ujemna

Do aktywów z tył. obrotowego podatku dochodowego w rozlicz. miedzyokresowych wpiszemy :

Stawka podatku 19%

48.000 *19%=9120 jako aktywa z tyt. odroczonego podatku dochodowego

!!! Gdy (+) dodatnia różnica przejściowa to wartość podatku pochodzącego od dodatniej różnicy przejściowej będziemy wykazywać w aktywach w rezerwach na zobowiązania, gdzie mamy rezerwy z tyt.odroczonego podatku dochodowego.

Zadanie:

Cena nabycia środka trwałego CN=120.000

Amortyzacja liniowa , stawka amortyzacyjna podatkowa Sap=25%

Amortyzacja rachunkowa jest liniowa, okres użytkowania dla środka trw.=5lat a więc

Stawka amortyzacyjna SAR=20%;

Nie ma wartości końcowej; amortyzacja od następnego roku ; a stawka pod.dochodowego -19%;

Ustalić wartość bilansowa i podatkowa na koniec każdego kolejnego roku, te 5 lat?

Jakie rożnice przejściowe i kwota ?

W.bilansowa: 20% = 24000

W.podatkowa 25% = 30000

	I	II	III	IV	V
WB	120000-24000= 96000	72 000	48 000	24 000	0
WP	12000-3000= 120000	60 000	30 000	0	0

Różnica WB-WP

I - rożnica dodatnia 6000

II - 12000

III - 18000

IV - 24000

Rezerwa

I- 19%*6000 = 1140

(w lI roku rezerwa musi być skorygowana o tą część rezerwy która już wyliczyliśmy w I okresie czyli różnica z przyrostu miedzy wart.bilansową a podatkową) przejściowa różnica dodatnia po 2 roku = 12 000 , od tego odjąć różnica przejściowa, która uwzględniliśmy w poprzedni okresie=Rezerwa wyniesie 1140)

II - 12000-6000=6000 19*6000=1140

III - 18000-12000=6000 19*6000=1140

IV - 24000-18000=6000 19*6000=1140

Rozliczona rezerwa z tytułu odrocz.podatku dochodowego = (1140+1140+1140+1140)=4560

12.12.13

Rachunek zysków i strat

- W wariancie porównawczym i kalkulacyjnych

(doczytac w.kalkulacyjny !!! i wzory elementów sprawozdania z ustawy o rachunk.)

WARIANT KALKULACYJNY

(bazujemy na koszcie wytworzenia produktów, towarów i usług)

A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:

- od jednostek powiązanych - 0

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów 16.656.500

II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów (8.836.800+47.250) 8.884.050

Suma

B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:

- jednostkom powiązanym 0

I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 14.324.590

II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 6977050 (40162+6936888)

Suma

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)

D. Koszty sprzedaży (koszty sprzedaży i koszty handlowe) 1324087

E. Koszty ogólnego zarządu 1434838

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

G. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 41262

II. Dotacje 0

III. Inne przychody operacyjne 8925

H. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 37996

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych 2450

III. Inne koszty operacyjne 20573

I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)

J. Przychody finansowe

I. Dywidendy i udziały w zyskach, 4200

-w tym od jednostek powiązanych 4200

II. Odsetki, 29708

- w tym od jednostek powiązanych 29708

III. Zysk ze zbycia inwestycji 26320

IV. Aktualizacja wartości inwestycji 0

V. Inne 651+3003=3654

K. Koszty finansowe

I. Odsetki, w tym: 1379

- dla jednostek powiązanych 1397

II. Strata ze zbycia inwestycji 20580

III. Aktualizacja wartości inwestycji 7000

IV. Inne (pozostałe i różnice) 14532

L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)

M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I.-M.II.) -2695

I. Zyski nadzwyczajne 12320

II. Straty nadzwyczajne 15015

N. Zysk (strata) brutto (L+M)

O. Podatek dochodowy 924800

P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwięk-szenia straty) 0

R. Zysk (strata) netto (N-O-P)

WARIANT PORÓWNAWCZY

A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:

- od jednostek powiązanych

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów 166656500

II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)

III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki

IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty działalności operacyjnej

I. Amortyzacja 468330

II. Zużycie materiałów i energii 6511060

III. Usługi obce 4782795

IV. Podatki i opłaty, w tym: 40200

- podatek akcyzowy

V. Wynagrodzenia 33766800

VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 675360

VII. Pozostałe koszty rodzajowe 1645989

VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 6936888+40162=6977050

C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

D. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 41262

II. Dotacje 0

III. Inne przychody operacyjne

E. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 37996

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

III. Inne koszty operacyjne

F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

G. Przychody finansowe

I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:

- od jednostek powiązanych

II. Odsetki, w tym:

- od jednostek powiązanych

III. Zysk ze zbycia inwestycji

IV. Aktualizacja wartości inwestycji

V. Inne

H. Koszty finansowe

I. Odsetki, w tym:

- dla jednostek powiązanych

II. Strata ze zbycia inwestycji

III. Aktualizacja wartości inwestycji

IV. Inne

I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)

J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.I.-J.II.)

I. Zyski nadzwyczajne 12320

II. Straty nadzwyczajne 15015

K. Zysk (strata) brutto (I+J)

L. Podatek dochodowy

M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwięk-szenia straty)

N. Zysk (strata) netto (K-L-M)

Rachunek przepływów pieniężnych

09.01.2014

Co będzie się składała na dział operacyjny

Wykazywane są środki pieniężne ze sprzedaży z produktów materiałów lub świadczonych usług. Znajdzie się również wpływy które uzyskiwane są z honorariów z tytułu sprzedaży praw autorskich opłat otrzymywanych przez przedsiębiorstwo. Wydatki ponoszone w związku z zapłata za dostarczone towary surowce płatności za energie w tej części która dotyczy działalności operacyjnej. Zwłaszcza za opłaty za usługi musza być przypisane do działalności operacyjnej. Odsetki od należności handlowych zrealizowane dodatnie różnice kursowe. Widzimy ze tutaj są to elementy przepływów gdzie w RZiS są inaczej klasyfikowane. Jeżeli pojawia się odsetki za nieterminowe dotrzymywanie umów znajdą się po stronie wydatków. Wszelkiego rodzaju wynagradzanie pracowników razem z pochodnymi wykazywane. Wydatki z tytułu podatku dochodowego inne wydatki podatkowe z tytułu podatków lokalnych z rozliczeń od towarów i usług mają charakter wydatków operacyjnych.

Działalność inwestycyjna

Typowe dzielności przepływów wydatki z tytułu montażu uruchomienie środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych aktywów generalnie trwałych. Nabycie instrumentów finansowych wydatki związane z tymi inwestycjami. W momencie gdy będzie sprzedaż pojawia się wpływy inwestycyjne.

W sytuacji pożyczek

Nie zależnie czy długo czy krotko terminowe. Kwota pożyczki będzie wydatkiem a zwrot będzie wpływem. Jeżeli te pożyczki były dawane odpłatnie to zwrot będzie traktowany jako wpływ inwestycyjny.

Dywidendy

Odpowiednio wypłacone dywidendy. do wypłaty dywidendy jest zasilenie przedsiębiorstwa w kapitał. Przy inwestowaniu w majątek przy sprzedazy majątku pojawiające się odsetki i różnice kursowe dodatnie lub ujemne związane z zmiana stany majątku przedsiębiorstwa

Wydanie akcji z tytuły wyemitowanych obligacji i dopłaty do kapitału. Płatności na rzecz podmiotów które posiadają akcje lub obligacje.

Przeplyw pieniądza związany z zaciąganiem kredytow pożyczek rat z odsetkami będą generowały odpływ finansowy. Kiedy pojawiają się roznice kursowe dodatnie będą jak owpływ a ujemne jako wpływ.

Wydatki z ty tytulu podziały zysku z ostatniego okresu lub z lat ubiegłych. Zysk który znajduje się w dyspozycji przedsiębiorstwa jeżeli będzie wychodzic z przedsiębiorstwa np. w postaci dywidendy to będzie to wydatek finansowy.

Lising ma charakter długoterminowy. Traktowany jako wydatek.

Podstawowe różnice kwalifikacji RZIS i RPP

Operacje gospodarcze	RZiS	Rachunek przepływó pieniężnych
Zapłacone odsetki z tytułu dostawy	Koszty finansowe	Wydatki z działalności operacyjnej
Otrzymane odsetki od należności z tytułu dostawy	Przychody finansowe	Wpływy z działalności operacyjnej
Sprzedaż srodków trwałych WNiP	Pozostałe przychody operacyjne ( ewentualne koszty sprzedaży ze strata)	Wpływy z działalności inwestycyjnej
Sprzedaż inwestycji finansowych	Przychody finansowe ( ewentualne koszty przy sprzedaży ze strata)	Wpływy z działalności inwestycyjnej
Otrzymane odsetki z inwestycji	Przychody finansowe	Wpływy z działalności inwestycyjnej
Otrzymane dywidendy	Przychody finansowe	Wpływy z działalności inwestycyjnej

Specyfinacz waratopś poznawcza Krota przekładana jest ponad informacje wynikowe które generowane sa w RZIS. Wartośc poznawcza - informacja pozwala ocenic wszelkiim podmiotom które pracuja z fima ocenic jaka firma posiada faktycza możliwość regulowania transakcji.

Przepływ Pieniężnu pokazuje czy przedsiębiorstow generując zysk netto czy firma może wypłacic dywiodendy faktyczna fizyczna

RZIS pokazuje które obszary dzialanosci jakie genereuja przepływy pieniężne jakie dodatkie a jakie ujemne. W jaki sposób firma generuje gotówke i jak dysponuje nadwyżkami

Kombinacje sald przepływów

Kombinajcee	1	2	3	4	5	6	7	8
Saldo przepływów operacyjnych	+	+	+	+	-	-	-	-
Saldoprzepływów inwestycyjnych	-	-	+	+	-	+	+	-
Saldo przepływów finansowych	+	-	+	-	+	+	-	-

Wariant nr 1.

Przedstawia sytuację, w której spółka uzyskuje środki z działalności operacyjnej i działalności finansowej. Z tych środków finansowana jest działalność inwestycyjna. Spółka osiąga również w ten sposób duże nadwyżki gotówki. Jest to sytuacja charakteryzująca się prawidłowymi źródłami finansowania i umożliwia przedsiębiorstwu dynamiczny rozwój. Ocenia się, że wariant ten dotyczy sytuacji typowej dla przedsiębiorstw rozwijających się, a w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych angażowane są zarówno środki własne, jak i obce.

Wariant nr 2.

W drugim przypadku, spółka środkami wypracowanymi z działalności operacyjnej, finansuje całą działalność. Sytuacja ta jest prawidłowa i pozwala na budowanie majątku przedsiębiorstwa. Trzeba odnotować natomiast fakt, że tempo rozwoju firmy będzie ograniczone wydatkowaniem części środków pozyskanych z działalności operacyjnej na regulowanie zobowiązań finansowych. Taka struktura cash flow charakteryzuje przede wszystkim przedsiębiorstwa, które mają ustabilizowane tempo rozwoju. Sytuacja ta może również świadczyć, że  spółce nie zależy na dalszym przyśpieszaniu tempa rozwoju, gdyż mogłoby to prowadzić do nadprodukcji, pociągającej za sobą pogorszenie parametrów rentowności. Natomiast w przypadku wystąpienia korzystnych warunków rynkowych, spółka posiada możliwość uruchomienia dźwigni finansowej i przyśpieszenia tempa rozwoju dzięki pozyskaniu środków finansowych. W efekcie tych działań możliwe jest przejście do sytuacji opisanej w wariancie nr 1. Ocenia się również, że wariant ten charakteryzuje przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności, gdyż prowadzone inwestycje oraz spłata zobowiązań finansowych pokrywane są z zysku wypracowanego przez działalność operacyjną.

Wariant nr 3.

Sytuacja ta jest nietypowa i najczęściej występuje krótkotrwale. Spółka pozyskuje znaczące środki z wszystkich trzech rodzajów działalności. Jeżeli taka struktura utrzymuje się przez dłuższy czas należy ją ocenić negatywnie, ponieważ część gotówki pochodzi z likwidacji majątku trwałego. Czasami ma to związek ze zmianą profilu działalności spółki, co jest sytuacją pozytywną. Przedsiębiorstwo pozbywa się zbędnego majątku. Pozyskane tą drogą środki uzupełnia źródłem działalności finansowej i ostatecznie dokonuje inwestycji w innej branży, lub przejmuje inny podmiot. Ocenia się, że wariant ten charakteryzuje przedsiębiorstwa o bardzo wysokiej płynności finansowej, co może być związane z przygotowaniem nowych inwestycji lub przejęciem innych jednostek.

Wariant nr 4.

Ostatnią najmniej korzystną sytuację opisuje wariant nr 4. W tym przypadku spółka generuje środki z działalności operacyjnej, co należy ocenić pozytywnie. Niepokoi natomiast fakt, że środki pochodzące z działalności operacyjnej prawdopodobnie nie wystarczają do obsługi zadłużenia i spółka musi posiłkować się sprzedażą majątku. Korzystną sytuacją w krótkim terminie jest sprzedaż majątku i spłata zadłużenia z tych środków. Zwraca się uwagę na fakt występowania dodatnich przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej i inwestycyjnej, co może świadczyć o restrukturyzacji spółki. Byłaby to sytuacja pozytywna. Z drugiej strony utrzymująca się dłuższy czas zależność może dotyczyć sytuacji, w której wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na spłatę zobowiązań finansowych.

Wariant nr 5.

Sytuacja oznaczona numerem 5 jest generalnie negatywna, szczególnie, jeśli utrzymuje się dłuższy okres czasu. Spółka nie uzyskuje dodatnich przepływów z działalności operacyjnej, jednak stara się prowadzić odpowiednią działalność w zakresie inwestycji, w tym celu pozyskując środki finansowe z zewnątrz. Sytuację tę można uznać, za względnie neutralną, jeśli utrzymuje się jedynie w krótkim terminie. Może bowiem charakteryzować spółkę w początkowej fazie rozwoju, lub spółkę po głębokiej restrukturyzacji. Ocenia się, że jest to wariant typowy dla nowo powstałych firm, w których bieżąca działalność i inwestycje finansowane są ze źródeł zewnętrznych, emisji akcji itp.

Wariant nr 6.

Wariant opisany kombinacją szóstą przedstawia spółkę, która boryka się z kłopotami. Mamy bowiem sytuację utrzymującego się zbyt długo okresu ujemnych przepływów operacyjnych i jednocześnie konieczność sprzedaży części majątku spółki. Na szczęcie spółka posiada jeszcze zdolność do finansowania z zewnętrznych źródeł. W optymistycznym scenariuszu, spółka przechodzi obecnie restrukturyzację i po jej zakończeniu przejdzie w fazę opisaną w wariancie piątym (przestanie pozbywać się majątku), a następnie w efekcie przeprowadzonych działań wejdzie w fazę numer 2 i zacznie generować środki z działalności operacyjnej. Z drugiej strony negatywnie zakończony proces restrukturyzacji, może pociągnąć za sobą utratę możliwości finansowania z zewnątrz i w konsekwencji przesunięcie do bardzo trudnej sytuacji opisanej w wariancie numer 7.

Wariant nr 7.

Sytuacja opisana w wariancie numer 7 jest bardzo niekorzystna i z dużym prawdopodobieństwem doprowadzi do upadku spółki. Do ujemnych przepływów z działalności operacyjnej dołącza ujemne saldo przepływów finansowych. Banki wypowiadają umowy kredytowe, co uniemożliwia spółce kontynuację bieżącej działalności, lub rozpoczęcie działalności w innej branży. Jednocześnie aktualne potrzeby finansowane są poprzez sprzedaż majątku. Jedynym, choć bardzo trudnym do wykonania sposobem wyjścia z tarapatów, jest powrót do dodatniego salda z przepływów operacyjnych (sytuacja opisana pod numerem 4).Ocenia się, że finansowanie działalności operacyjnej i obsługa zadłużenia następuje w wyniku sprzedaży elementów majątku trwałego, co oznacza bardzo trudną sytuacje finansową przedsiębiorstwa.

Wariant nr 8.

Dość nietypowa jest natomiast sytuacja, która charakteryzuje spółkę znajdującą się w wariancie numer 8. Negatywnie oceniamy fakt, iż przedsiębiorstwo nie potrafi generować dodatniego salda z działalności operacyjnej, oraz w celu poprawy efektów działalności, nie posiłkuje się zewnętrznymi źródłami finansowania. W tym kontekście korzystnie należy ocenić fakt, iż spółka nie pozbywa się majątku. Być może zgromadzone wcześniej zasoby gotówki są znaczące, a zarząd posiada pewną koncepcję, która skłania go do dalszego inwestowania w majątek. Jeżeli sytuacja ta utrzyma się dłuższy czas, z pewnością doprowadzi do utraty płynności i bankructwa spółki. Jednak ze względu na nietypowość tej sytuacji, możliwe są rożne scenariusze dalszego rozwoju sytuacji. W optymistycznym scenariuszu, może dojść do powrotu dodatniego salda z przepływów operacyjnych, co opisuje wariant numer 4.

32

---