0000005

rych jest zniesienie wszystkich rodzajów czucia oraz porażenie ruchowe utrzymujące się w kolejnych badaniach w ciągu 48 godzin. Te uszkodzenia mają charakter trwały i nieodwracalny, w odróżnieniu od częściowych, w których istnieje różna możliwość poprawy.

Jako uzupełnienie badania neurologicznego w uzasadnionych przypadkach wskazane jest badanie elektrodia-gnostyczne. Najbardziej przydatnym badaniem klinicznym jest elektromiografia, w szczególności badanie odpowiedzi odruchowych. Elektromiografia i chronaksiometria pozwalają na różnicowanie, czy występujące zaburzenia są wynikiem uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, czy rdzenia kręgowego. Badanie to ma znaczenie w diagnostyce dolnych odcinków kręgosłupa (zespoły mieszane — rdzeniowo-ko-rzeniowe — zespół ogona końskiego). Elektromiografia nie może dać klinicznego rozpoznania, ale w połączeniu z innymi metodami jest wartościowym uzupełnieniem, pozwalającym na ostateczne rozpoznanie zespołu rdzeniowego i ustalenie rokowania.

Badanie radiologiczne

W diagnostyce urazów kręgosłupa duże znaczenie ma badanie radiologiczne, które uzupełnia badanie kliniczne. Zdjęcia rentgenowskie powinny być wykonane w każdym przypadku, gdy podejrzewa się uszkodzenie kręgosłupa. Zazwyczaj w^rykonuje się zdjęcia w dwóch projekcjach — przednio-tylnej i bocznej. W niektórych uzasadnionych przypadkach wykonuje się ponadto zdjęcia skośne, warstw^Towe lub ze środkiem cieniującym (mielografia, pneumografia).

Odcinek piersiowy. Przy wykonywaniu zdjęcia radiologicznego w projekcji przednio-tylnej (AP) pacjent ułożony jest na plecach, promień centruje się na środek mostka. W warunkach prawidłowych w obrazie rentgenowskim uwidaczniają się trzony kręgów', których wysokość powinna być większa od ich szerokości, ponadto częściowo wyrostki stawowe, nakładające się na trzony, oraz wyrostki kolczyste i poprzeczne częściowo przysłonięte przez żebra.

Przy wykonywaniu zdjęcia radiologicznego w projekcji bocznej pacjent ułożony jest na boku z uniesionymi kończynami górnymi ku górze, ponad głowę. Na zdjęciach tak wykonanych widoczne są trzony kręgów piersiowych od III do XII oraz przestrzenie międzykręgowe. Wyrostki kolczyste i stawowe nie uwidaczniają się na tych radiogramach, ze względu na rzutowanie się na nie żeber. Szczególnie trudne do oceny są złamania kręgów na poziomie Di — D2. Na zdjęciach w projekcji przednio-tylnej krawędzie kręgów oraz łuków nakładają się na siebie, co nie pozwala na dokładną ocenę uszkodzenia. W projekcji bocznej cienie płuc oraz żeber przesłaniają obraz zmian urazowych. Dla oceny dwóch pierwszych kręgów piersiowych najlepiej wykonywać jest zdjęcia skośne. Ocena uszkodzeń struktury kostnej, zwłaszcza w górnym odcinku piersiowym, jest trudna i wymaga dużego doświadczenia w odczytywaniu radiogramów.

Odcinek lędźwiowy. Przy wykonywaniu zdjęcia w projekcji przednio-tylnej pacjent ułożony jest na plecach, z nogami zgiętymi w stawach kolanowych i biodrowych, w celu wyrównania przodozgięcia kręgosłupa (lordozy). W obrazie rentgenowskim widoczne są wyraźnie trzony kręgów oraz wyrostki

8 — Zasady postępowania 113