0000017 (11)

Anna Górzyńska

10. BILANS NEURORUCHOWY MAŁEGO DZIECKA

Przed rozpoczęciem usprawniania dziecka podejrzanego o uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego należy przeprowadzić szereg prób - badań według ustalonej kolejności. Ma to na celu prześledzenie rozwoju ruchowego i uchwycenie nieprawidłowości, które w warunkach prawidłowo funkcjonującego ośrodkowego układu nerwowego powinny być przez dziecko osiągnięte w określonym czasie.

Taki plan badania opisał M. Le Metayer jako bilans neuroruchowy małego dziecka. Zaletą jego jest to, że:

1.    Zapewnia niemowlęciu komfort badania przez oszczędność ruchów.

2.    Ustalony porządek badania wyklucza pominięcie prób.

3.    Próby wybrane spośród metod opisanych przez licznych autorów pozwalają ocenić rozległość i charakter zaburzeń oraz stanowią cenne wskazówki do postępowania terapeutycznego.

Przez wielokrotne powtarzanie prób stosowanych przy badaniu pobudza się dziecko do wykonywania czynności, które samoistnie nie rozwinęły się lub rozwinęły w sposób nieprawidłowy.

Do badania potrzebne są następujące pomoce:

-    gruby i ciepły elastyczny materac;

-    deska do ćwiczeń równoważnych;

-    pieluszki i przybory do pielęgnacji;

-    zabawki i różnej wielkości wałki.

Najkorzystniej jest, gdy w trakcie badania dziecko jest w stanie czuwania, uspokojone i rozluźnione.

Plan badania:

1.    Obserwuje się dziecko w pozycji leżącej na plecach, zwracając uwagę na ułożenie, czy jest dowolne, czy przymusowe, jak ułożone są kończyny i jakie wykonują ruchy.

2.    Sprawdza się wodzenie oczami za przedmiotem.

3.    Bada się odruch chwytny przez dotknięcie ręką badającego powierzchni dłoniowej ręki dziecka (reakcja eksteroceptywna) i uciśnię-cie dłoni dziecka (reakcja prioprio-ceptywna).

4.    Ocenia się utrzymywanie głowy w pozycji siedzącej. Do siadu doprowadza się dziecko w ten sposób, że trzymamy kciuk w dłoni dziecka, a pozostałymi palcami zamykamy dłoń, pociągając dziecko do przodu wywołujemy reakcję siadania.

5.    Ocenia się ułożenie głowy w siadzie przy tułowiu pochylonym pod kątem 45° (głowa w osi tułowia, pochylona do przodu lub opada do tyłu).

6. Podciągając dziecko do siadu z naglą siłą (rys. 12). w zależności od jego stanu obserwuje się:

a)    siad z pozycji leżenia tyłem (na grzbiecie) po jednej lub kilku próbach;

b)    niepełną pozycję siedzącą z:

- głową w osi ciała, pochyloną do przodu lub do tyłu;

nia dziecka podtrzymuje je na różnych wysokościach:

a)    na wysokości pach, obserwuje się, czy głowa opada do przodu;

b)    na wysokości ostatnich żeber, czy głowa i wyższa część tułowia ochylają się do przodu;

c)    na wysokości brzucha, czy głowa i tułów pochylają się do przodu,

Rys. 12 Podciąganie do siadu. Dziecko w wieku 9 m-cy: a - zdrowe; b - dziecko z m.p.dz

-    tułowiem zgiętym, prostym lub sztywnym w wyproście, z ułożeniem kończyn górnych zgiętych lub wyprostowanych;

-    kończynami dolnymi zgiętymi lub wyprostowanymi uniesionymi nad podłożem lub opartymi na podłożu, odwiedzionymi lub skrzyżowanymi;

c)    reakcje z kończyn mogą być symetryczne lub asymetryczne,

d)    głowa i tułów utrzymane prosto lub pochylone w bok.

7. Ocenia się reakcję przy wychylaniu tułowia do przodu. Do wykonania tej próby dziecko utrzymuje się w pozycji wyprostnej, oparte plecami o klatkę piersiową badającego. Ręka badającego podczas wychyla-

czy mięśnie brzucha napinają się w tym samym czasie co mięśnie wyprostne tułowia;

d)    na wysokości miednicy, czy kończyny dolne usztywniają się w wyproście i pięty opierają się mocno na badającym;

e)    na wysokości ud, czy kręgosłup lędźwiowy zwiększa wygięcie ku przodowi (reakcja prawidłowa, rys. 13).

8. Dziecko trzymane kolejno na wysokości podstawy klatki piersiowej, brzucha oraz miednicy jest wy-■ liylane w bok w prawą i lewą stronę. Gdy reakcje przy wychylaniu są nieprawidłowe, obserwuje się, czy upadek jest hamowany czy nie, czy głowa wychyla się więcej niż tułów i czy