0000019 (16)

W tym celu do U-rurki nalewa się roztworu koloidowego, nad który do obu ramion rurki dolewa się ostrożnie elektrolitu o nieco mniejszej gęstości i nie mieszającego się z roztworem koloidowym. Przyłożenie napięcia do elektrod zanurzonych w elektrolicie powoduje, że granica zetknięcia koloidu z elektrolitem przesuwa się.

Elektroforeza znajduje praktyczne zastosowanie w klinicznym badaniu składu białkowego surowicy krwi. Surowica krwi zawiera pięć podstawowych frakcji białkowych, tj. albuminę i cztery frakcje globulin, których cząsteczki wykazują dużą ruchliwość. Białka te można rozdzielić elektroforetycznie za pomocą najprostszej i często stosowanej metody elektroforezy bibułowej. Ryc. 17.10a przedstawia schematycznie przekrój pionowy komory do elektroforezy bibułowej.

Na taśmę bibuły filtracyjnej B nanosi się z jednego końca kroplę K roztworu surowicy krwi i rozciąga się ją w postaci wąskiego paska prostopadłego do brzegu bibuły'. Bibułę uprzednio zwilża się roztworem buforowym o odczynie alkalicznym, w którym cząsteczki białka ładują się ujemnie. Taśmę B tak przygotowanej bibuły umieszcza się końcami w naczyniach N w tym samym roztworze buforowym i całość zamyka się w szczelnej komorze, najlepiej szklanej. Elektrodami E zanurzonymi w roztworze doprowadza się stałe napięcie o wartości 500 do 700 V do końców taśmy bibuły. W polu elektrycznym wytworzonym w bibule cząsteczki białek przesuwają się z różnymi prędkościami w kierunku anody. Po kilku godzinach elektroforezy bibułę suszy się i barwi. Pojawia się na niej szereg smug o różnej intensywności zabarwienia, które mierzy się fotometrycznie. Ze sporządzonego wykresu intensywności zabarwienia w funkcji odległości od początkowego paska (ryc. 17. lOc) określić można stężenie białka w różnych frakcjach i ich wzajemne stosunki ilościowe w surowicy krwi. Kształt wykresu zależy od stanu zdrowia badanego. Potencjał przepływu jest zjawiskiem odwrotnym do elektroosmozy. Gdy wymuszony zostanie ruch cieczy przez przegrodę porowatą (lub kapilarę), to po obu jej stronach powstaje różnica potencjałów.

Efekt Dorna lub potencjał sedymentacji. Jest to zjawisko odwrotne do elektroforezy , tzn. gdy cząstki koloidalne opadają pod wpływem ciężkości lub podczas wirowania, to między końcami kolumny czy probówki powstaje różnica potencjałów.

17.1.4. Właściwości magnetyczne ciał

Przy działaniu polem magnetycznym na próbki różnych ciał obserwuje się następujące zjawiska:

1.    W niejednorodnym polu magnetycznym próbki niektórych ciał przesuwają się w kierunku wzrastającej indukcji pola, tzn. są wciągane przez pole, inne natomiast są z pola wypychane. Ciała wciągane do pola nazywają się ciałami paramagnetycznymi lub po prostu paramagnetykami, a ciała wypychane z pola — diamagnetykami. Jednorodne pole magnetyczne, działając na próbki obu tych rodzajów ciał o kształcie wydłużonym, powoduje ich obrót. Paramagnetyki ustawiane są równolegle do Unii sił, a diamagnetyki — prostopadle.

2.    Pole magnetyczne powoduje namagnesowanie próbek, które przez to stają się same magnesami i wytwarzają własne pole magnetyczne. Pole próbki nakłada się na pole magnesujące. Kierunek pola własnego jest zgodny z polem zewnętrznym u paramagnetyków, a u diamagnetyków — przeciwny. Ciała, które magnesują się zgodnie z kierunkiem pola

319