0000026 (10)

OKRES NOWORODKOWY

Dziecko po urodzeniu przechodzi swój pierwszy kryzys życiowy. Jest to kryzys najcięższy, zdaje bowiem ono egzamin ze zdolności do życia samodzielnego, już nie jako cząstka organizmu matki. Przejście od życia płodowego do niemowlęcego połączone jest z przekształceniem w okresie noworodka szeregu czynności życiowych.

1. Krążenie krwi i oddychanie. Po podwiązaniu przy porodzie naczynia pępkowe (żyła pępkowa, przewód żylny i tętnice pępkowe) stopniowo zarastają całkowicie ckoło 6—8 tyg. życia. Z pierwszym krzykiem dziecka pęcherzyki płucne wypełniają się powietrzem, zaczyna krążyć krew w naczyniach płucnych. Krew z tętnicy płucnej w całości wchodzi do płuc, po czym już utleniona przepływa do lewego przedsionka; otwór owalny znajdujący się między prawym a lewym przedsionkiem zarasta całkowicie około 5—7 mieś. życia uniemożliwiając mieszanie się krwi utlenionej i nieutlenionej.

2.    Wydzielanie kału i moczu. Dziecko w pierwszych 1—2 dobach wydziela najprzód smółkę (złuszczony nabłonek, wody płodowe, soki trawienne), potem, z chwilą pobierania pokarmu — pierwsze masy kałowe.

W moczu, w związku z przestrajaniem się ustroju dziecka, pojawiają się duże ilości kwasu moczowego (1—4 dni).

3.    Akt ssania i czynności trawienne.

4.    Utrzymanie na właściwym poziomie temperatury ciała możliwe jest tylko przy racjonalnej opiece otoczenia. Im mniejszy jest noworodek, ściślej, z im mniejszą rodzi się wagą tym trudniej go ogrzać i utrzymać we właściwej temperaturze. W chwili urodzenia ma 37,7—38,2°. Temperatura ta spada w godzinę potem o 2°, aby wyrównać się po 12—24 godzinach.

5.    Odbieranie wrażeń zmysłowych i rozwój psychiczny.

Wszystkie te zmiany muszą się odbić na organizmie noworodka; czasem są one już wzrokowo uchwytne, czasem dają się wykryć tylko przez badania laboratoryjne.

Stwierdzamy więc u noworodka:    ,

1.    Fizjologiczny spadek wagi w zmiennych granicach (około 200—300 g i więcej). Ten spadek wagi wywołany jest częściowo wydalaniem smółki i moczu, częściowo wyparowaniem wody przez skórę, wymiotami (wody płodowej), niedostatecznym odżywianiem w pierwszych dniach życia. Wyrównanie wagi po uprzedniej stracie waha się w granicach od jednego tygodnia do 2 i 3 tygodni. Najniższa waga występuje około 4—5 dnia życia.

2.    Często występującą żółtaczkę noworodków, na tle prawdopodobnie rozpadu nadmiaru czerwonych ciałek przy względnej niewydolności wątroby i związanym z tym wydzielaniem nadmiaru barwników żółci do krwi. Czas trwania od 2—3 dnia życia do około 2 tygodni.

3.    Powiększenie brodawek piersiowych (u obu płci) z wydzielaniem czasem minimalnych ilości pokarmu (hormonalny w^rpływ organizmu matki).

4.    Pojawienie się krwawień z pochwy u dziewczynek (na ogół rzadko).

5.    Fizjologiczny stan zapalny skóry, z następującym po nim łuszczeniem.

6.    Odpadnięcie pępowiny.

7.    Zmiany w składzie krwi. Noworodek ma nadmiar krwi, ponieważ przy akcie porodowym dostaje „na zapas” dużą ilość krwi od matki. Ten nadmiar krwi, a więc duża ilość krwinek czerwonych w 1 cm^:! i wysoki poziom hemoglobiny, potrzebny jest noworodkowi na pierwsze dni życia, dopóki prawidłowe krążenie i oddychanie nie zaspokoją głodu tlenowego. Wyrównanie następuje już po tygodniu.

Jeżeli mewykształcenie pełne noworodka (przedwczesny poród, uraz, choroba matki itd.) dotyczyć będzie ważnych czynności życiowych — może wystąpić to, co nazywamy „niewydolnością życiową”, i dziecko g nie. Dopiero po zdaniu egzaminu życiowego, po „przełomie” noworodkowym, dziecko zaczyna drugi etap życia — niemowlęcy.

Noworodek w^r pierwszych 12 godz. życia śpi; w czasie tym dostaje do picia płyny obojętne, lekko ocukrzone (woda, rumi3-

51