06

G. van Enckevort rozróżnia 4 kierunki, koncepcje widzenia animacji:

sposób kształtowania wspólnoty - rola animatora polega na wyrywaniu jednostek z izolacji, nawiązywaniu kontaktów, organizacji spotkań wzajemnej pomocy. Praca skoncentrowana jest wokół (od)budowania więzi społecznych, forma uczestnictwa, nie tylko w sferze kulturalnej, ale szerzej w środowisku, korzystanie z istniejących instytucji lub nawet ich tworzenie. Animator koncentruje się na pomocy różnym grupom w rozmaitych formach ekspresji i spotkań. Akcent stawiany jest bardziej na proces animacji, niż na jej skutek, metoda emancypacji, która jest środkiem doprowadzającym do usunięcia barier społecznych i ekonomicznych utrudniających rozwój grupom zostającym w tyle. sposób wywierania wpływu nie tylko w sferze kultury, ale szerzej w środowisku, uzyskanie wpływu na decyzję.

Model Centrów Aktywności Lokalnej w znacznym stopniu czerpie i stara integrować wszystkie omawiane kierunki animacji społeczno-kulturalnej. Na określenie stosowanego w modelu CAL podejścia przyjmujemy nazwę animacji społecznej^s, która nie odżegnuje się oczywiście od tradyqi animacji kultury, wyraźniej podkreśla jednak wymiar społeczny, a więc fakt że jest metodą budowania świata związków, autentycznych relacji i więzi łączących ludzi w grupy, w społeczności. Jest więc sposobem odnalezienia się we współczesnej przestrzeni społecznej, którą określa się jako rynek kontaktów (interakcji), na którym negocjujemy swe relacje z innymi. Od ustanowionych powiązań i ich jakości zależy jakość naszego żyda. Jest rozumiana jako forma rozwoju jednostki, grup i środowiska. Środowisko lokalne zaś jest najbardziej naturalną przestrzenią publiczną w której sprawdzamy i weryfikujemy nasze postrzeganie świata, umiejętnośd radzenia sobie z problemami żyda codziennego, a także kształtujemy postawę wobec innych. Animator pobudza aktywność i uruchamia związki międzyludzkie, międzygrupowe i instytucjonalne w przestrzeni publicznej. Dzięki temu umożliwia włączanie się ludzi do partycypowania (uczestniczenia) w konsumowaniu, a także wytwarzaniu dobra publicznego. Przejmując kontrolę nad własnym żydem zdobywa wpływ na sprawy publiczne, realizuje demokrację uczestniczącą.' Niezależnie od przyjętego kierunku animacyjnego występują pewne cechy wspólne. Zatarde granic między aktywnośdami artystycznymi, komunikacyjnymi i wychowawczymi na rzecz aktywność służących współpracy i integracji. Pojawiła się tendencja do tworzenia ośrodków pełniących wiele funkcji określanych jako ośrodki integrujące wspólnoty (uczestników, lokalne). Zwiększa się wykorzystanie środków nauczania poza szkolą - wychowanie nieformalne. Rośnie znaczenie stowarzyszeń mieszkańców.^{1 2}

Animacja społeczna w modelu CAL jest w dużym stopniu tożsama z tzw. animacją globalną (całościową), która przekracza i obejmuje animacje szczegółowe (sportu, zabawy, zdrowia, artystyczna). Animacja tak rozumiana jest metodą działania i interwencji w polu społecznym."

1

'Zbliżone podejście występnie w koncepcj animaqi współpracy środowiskowej autorstwa M. Mendel, zob. M. Mendel (red.), animacja współpracy środowiskowej. Toruń 2002 r.

⁷ Szerzej o ewolucji pojęaa animacja w publikacjach: Dylematy animacji kulturalnej, red J Gajda. W. Żardeckt.

Lublin 2001, i J. Kargul. Od upowszechniania kultury do animacji kulturalnej. Warszawa 1997 r.

*    P Besnard. cyt. za M.. Kopczyńska, op. cit s. 68.

2

   M. Kopczyńska, op, cit., s. 215.