0000039

nej jest więc miejscem zatrudnienia osób ze znacznie zmniejszoną wydolnością wysiłkową (fizyczną lub psychiczną), osoby te mogą zarobkować jedynie w warunkach specjalnej opieki i ułatwień (adaptacja stanowiska pracy, zaniżony wymiar godzin, specjalny nadzór, przerwy w pracy itd.). Praca w zakładzie chronionym stanowi niejednokrotnie etap przejściowy, przygotowujący i adaptujący inwalidą w przyszłości do pracy w zakładzie normalnym.

Zakłady pracy chronionej starają się stworzyć inwalidom warunki odpowiadające ich zróżnicowanemu stanowi zdrowia, przystosowując wymagania do potrzeb i możliwości danej jednostki zarówno jeśli chodzi o wydolność fizyczną, jak i sprawność intelektualną i cechy osobowościowe. Do zakładów pracy chronionej kwalifikuje się ■ najczęściej przypadki przewlekłych stanów gruźliczych i gośćcowych, poważnych zaburzeń układu krążenia, dystrofii mięśniowych, znacznego uszkodzenia narządów ruchu, słuchu i wzroku, chorób psychicznych i umysłowych. Jedną z wyższych form zatrudnienia dla inwalidów ciężko poszkodowanych jest kwalifikowanie całych spółdzielni jako spółdzielni chronionych. Są to spółdzielnie, w których zarówno techniczne warunki pracy, profil produkcji jak i kadra rehabilitacyjna zapewniają inwalidzie prawidłowe funkcjonowanie w środowisku pracy.

Jedną z form zatrudnienia jest praca chałupnicza, inaczej nakładcza, która w niektórych przypadkach może mieć charakter pracy chronionej. Jest organizowana w ramach spółdzielczości inwalidów dla osób, które z uwagi na swoje kalectwo, sytuację domową czy trudności terenowe (brak możliwości regularnego dojazdu do pracy) wykonują pracę w domu na zlecenie danej spółdzielni, gdzie są zatrudnione na prawach normalnych pracowników.

Dla osób nie mających żadnego zawodu spółdzielnie inwalidzkie organizują douczanie przy warsztatowe oraz specjalne kursy szkoleniowe. Powstaje także coraz więcej przyzakładowych szkół zasadniczych specjalnych, prowadzonych przy poszczególnych spółdzielniach. Spółdzielnie inwalidów prowadzą ponadto szeroką działalność w zakresie leczniczego usprawniania inwalidów, zapewniając odpowiednią opiekę i kontrolę lekarską oraz korzystanie z zabiegów leczniczych, organizując obozy sportowe o charakterze wypoczynkowo-re-habilitacyjnym zarówno latem, jak i zimą, prowadząc regularne ćwiczenia sportowe z różnych dyscyplin. Pracownicy spółdzielni inwalidów są również objęci szeroko pomyślaną opieką i troską o zaspokojenie ich potrzeb socjalno-bytowych.

Inwalidom zatrudnionym w spółdzielni inwalidów przystosowuje się stanowiska pracy i zaopatruje się ich w sprzęt ułatwiający życie poza zakładem pracy. Z takiego zaopatrzenia korzystają inwalidzi zatrudnieni zarówno w zakładach zwartych, zakładach chronionych i w nakładztwie.

ŚWIADCZENIA NA GOSPODARCZE USAMODZIELNIENIE INWALIDÓW ORAZ INNE FORMY POMOCY SOCJALNO-BYTOWEJ

Leżą one w kompetencji terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego. W celu usamodzielnienia gospodarczego inwalidzi mogą otrzymać:

1)    odpowiednie narzędzia pracy i maszyny (np. do szycia, warsztaty dziewiarskie itp.) oraz inne przedmioty i urządzenia ułatwiające pracę, zwłaszcza chałupniczą,

2)    przydział inwentarza żywego,

3)    zasiłki pieniężne umożliwiające odbycie przysposobienia zawodowego.

Zakładom pracy, jeżeli nie mogą one z własnych środków zapewnić inwalidzie potrzebnego wyposażenia i oprzyrządowania, przydziela się fundusze.

Niepracujący inwalidzi I i II grupy oraz osoby w wieku emerytalnym, znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej, mogą korzystać ze świadczeń pieniężnych (zasiłków stałych, okresowych, jednorazowych) z tytułu pomocy społecznej.

Z zasiłków stałych mogą korzystać osoby, które nie są uprawnione do pobierania rent i emerytur, a jednocześnie nie posiadają żadnych środków utrzymania i osób zobowiązanych do alimentacji.

Zasiłki stałe udzielane są w wyśokości 80% najniższej emerytury, a dla inwalidów I grupy w wysokości 100% najniższej emerytury. Zasiłki te wypłacane są przez 12 miesięcy w roku.

Zasiłki okresowe udzielane są osobom, które przejściowo znalazły się w wyjątkowo trudnych warunkach materialnych, np. z powodu czasowej niezdolności do pracy jedynego żywiciela rodziny, szkolenia inwalidy-żywiciela rodziny, do czasu przyznania renty lub emerytury, a także emerytom i rencistom pobierającym najniższe emerytury i renty, a mającym na swym utrzymaniu innych niezdolnych do pracy członków rodziny.

Wysokość zasiłków okresowych nie może przekraczać wysokości najniższej emerytury. Zasiłki okresowe wypłacane są przez kilka kolejnych miesięcy nie dłużej jednak niż przez

161

11 Rola lrkarza praktyka