0000063 (7)

68

Amputacje I protezowórtle

do zakażenia obumarłych tkanek. Aż do dnia amputacji wskazane jest lekkie uniesienie kończyny i utrzymywanie jej w środowisku chłodnym. •*    ,

Ostra zgorzel tętnicza

Przyczyną ostrej tętniczej zgorzeli jest zator lub zakrzep dużej tętnicy kończyny. Do zagrożenia ostrą zgorzelą tętniczą może dojść po urazie, dlatego trzeba stan ten natychmiast rozpoznać i potwierdzić arteriograficznie lub przez odsłonięcie uszkodzonego naczynia. Tym sposobem można zapobiec rozwinięciu się zgorzeli w niedokrwionych tkankach. W przypadku rozpoznania ostrego skurczu tętnicy, należy podejrzewać zakrzepicę z powodu

Ryc. 55. Mumi-fikacja stopy w zaniedbanej suchej zgorzeli palców.

stłuczenia naczynia i uszkodzenia błony wewnętrznej tętnicy. Zarówno arteriografia, jak i odsłonięcie naczynia, umożliwi wykrycie tego powikłania, a tym samym naprawę tętnicy, zanim dojdzie do nieodwracalnych zmian w obwodowej części kończyny.

Do samoistnej zakrzcpicy tętniczej dochodzi rzadko u chorych ze zdrowymi tętnicami i prawidłowym krążeniem krwi, natomiast z reguły w przebiegu przewlekłego procesu zapal-no-zarostowego, i o tym będzie mowa w tym rozdziale. Trzeba też dodać, że zwiększona krzepliwość krwi rzadko doprowadza do za-krzepicy tętniczej.

Zator tętniczy

Przyczyną ostrego niedokrwienia kończyny u osób nawet z prawidłowym krążeniem obwodowym może dojść z powodu zatoru tętniczego. Zatory mogą tworzyć się na śródbłon-ku w zawale serca, na ścianach lewego przedsionka w chorobie zastawki dwudzielnej i n śluzaku przedsionkowym oraz na płatkach objętych chorobą zastawek aorty; mogą też tworzyć się na chropowatych blaszkach miażdżycowych^ aorty oraz wewnątrz tętniaka aorty. Do zatoru tętniczego może dojść też (rzadko!) w ubytku przegrody przedsionka.

Ponad 80% ostrych zatorów tętniczych można usunąć operacyjnie. Większość zatorów umiejscowionych w (lub) poniżej podziału tętnicy głównej można usunąć za pomocą cewnika Fogarty'ego, wprowadzonego do tętnicy w okolicy pachwiny; zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. W przypadku ciężkiej choroby serca, która doprowadziła do zatoru, embolektomia tym sposobem jest zabiegiem mniej obciążającym niż następowa amputacja, która może być konieczna, jeśli chory był leczony zachowawczo. Zator można także usunąć sposobem arteriotomii.

Jeśli embolektomia nie przyniesie spodziewanego efektu, konieczne jest jednak odjęcie kończyny n-i poziomie tkanek wykazujących dostateczno ukrwienie. W przypadkach, w których zator umiejscowiony jest w tętnicy zmienionej miażdżycowo oraz w przypadkach zaniedbanych, kiedy stwierdza się zgorzel na obwodzie kończyny, szansa przywrócenia krążenia jest o wiele mniejsza. Upłynięcie 48—72 godzin wystarcza dla wytworzenia się linii demarkacyjnej na chorej kończynie — różnica barwy skóry i jej temperatury. Poziom odjęcia ustala się możliwie blisko powyżej tej linii; myślenie, że zwłoka w wykonaniu zabiegu umożliwi uratowanie dłuższego kikuta jest zwodnicze. Ponieważ większość chorych jest dotkniętych chorobą serca, wielu z nich nie nadaje się do nauki chodzenia na protezie; jednak należy w każdym przypadku dokonać analizy możliwości fizycznych pacjenta, a nie skazywać go z góry na życie na wózku inwalidzkim bez wyraźnych powodów.

PRZEWLEKŁE CHOROBY NACZYŃ OBWODOWYCH PROWADZĄCE DO AMPUTACJI

Przewlekłe procesy zarostowe tętnic stanowią przyczynę większości amputacji w obrębie kończyn dolnych; wymienić tutaj należy;