0000082 (7)

87

Inne wskazania do amputacji

Ryc. 79. Wrzód troficzny na .. stopie pozba-    'M

wionej czucia 7    <

powodu spina — ■«.

billda.

przypadkach, w których porażenie jest ograniczone do obwodu, np. poniżej stawu kolanowego. W stanach tych łydka i stopa są niedorozwinięte i pozbawione mięśni, kończyna krótsza — co wymaga noszenia obuwia korekcyjnego (z wysokim obcasem i podeszwą — przyp. tłum.); niekiedy towarzyszą temu zniekształcenia, a ponadto chorzy zawsze obawiają się zimy z powodu groźby bólów i wrzo-dziejących odmrożeń. W takich przypadkach sam chory może się cieszyć na myśl odjęcia kończyny, która oprócz tego, że jest zdeformowana i bolesna, to jeszcze niczemu nie służy i jest właściwie bezużyteczna.

Inne choroby neurologiczne

Wymienione zasady ogólne znajdują także zastosowanie do innych stanów porażennych w obrębie kończyn dolnych. Jeśli porażenie jest rozległe i ciężkiego .stopnia, jak to ma miejsce w niektórych uszkodzeniach rdzenia czy przepuklinach mózgowo-rdzeniowych, możliwości posługiwania się protezą są ograniczone, zaś istniejąca groźba dodatkowych powikłań — np. owrzodzenia troficznego — przemawia za amputacją. W tym kontekście amputacje wchodzą niekiedy też w rachubę w ciężkich postaciach stwardnienia rozsianego. Problem bezużytecznej kończyny, często z nie dającymi się opanować kurczami i z ciężkimi przykurczami oraz rozległymi owrzodze-niami okolicy krętarza V pośladka, może być najlepiej rozwiązany sposobem wyłuszczenia w stawie biodrowym. W zabiegu tym wytwarza się długi (sięgający aż do kolana) piat przedni, zawierający rm czworogłowy oraz tętnicę i żyłę udową, którym pokrywa się owrzodzenia w okolicy krzyżowej (nie dając się zlikwidować żadnym innym sposobem).

Miejscowe uszkodzenia neurologiczne, takie jak przecięcie nerwu kulszowego, najlepiej jest kompensować aparatem ortopedycznym, i jeśli nic .ma poważnej i utrwalonej deformacji stopy) rzadko dochodzi do powstania owrzodzeń. Jeśli jednak ze zniekształceniem współistnieją owrzodzenia, trzeba myśleć o amputacji.

W chwili obecnej przeżywa coraz więcej chorych z przepukliną mózgowo-rdzeniową dzięki wczesnemu zamykaniu ubytku, wszczepieniu zastawek Spitza-Holtera z powodu wodogłowia i właściwej pielęgnacji dróg moczowych.

Mimo, że naczelnym zadaniem ortopedy jest ratowanie uszkodzonyfch kończyn oraz korygowanie zniekształceń sposobami zachowawczymi i operacyjnymi, to ciężkie i utrwalone (lub nawracające) deformacje połączone z owrzodzeniami i porażeniami, szczególnie w obrębie stopy i stawu skokowego, najlepiej jest likwidować sposobem amputacji. We wszystkich chorobach neurologicznych należy zawsze dokładnie ocenić, czy kikut będzie pokryty skórą dobrze unerwioną, czy pozbawiony czucia (względnie na tej części kończyny, która spełniać będzie funkcję podpórczą). Także należy się liczyć z tym, że z powodu częstej niemożności odwodzenia i prostowania kończyny chód chorego nie będzie zbyt elegancki. Niekiedy poważne zaburzenia wzrostu kończyny, a co za tym idzie znacznego stopnia skrócenie kończyny stanowią wystarczające wskazania do jej odjęcia.

Choroby neurologiczne, obejmujące szczególnie czuciowe slupy rdzenia kręgowego, takie jak kiła trzeciorzędowa, przedstawiają duże trudności terapeutyczne. O ile częste w tych stanach objawy obwodowe, w postaci niestabilności stawów, szczególnie stawu kolanowego i stawu skokowego, połączone zazwyczaj z istnieniem owrzodzeń, stwarzają oczywiste wskazania do amputacji, o tyle tylko niewielu chorych może korzystać z protez. Ciągłe kłopoty ze skórą kikuta oraz ciężkie zaburzenia czucia głębokiego i inne zaburzenia czucia, zbyt często powodują, że chory może prowadzić tylko fotelowy tryb życia.

CHOROBY NACZYft

Główną przyczyną odjęć kończyn jest miażdżyca i sprawa ta została omówiona w rozdziale 6. Dwa względnie rzadkie problemy naczy-