0000086 (3)

zwierząt istnieją prawdopodobnie receptory dostarczające informacji o natężeniach i kierunkach pól elektrycznych i magnetycznych.

Mechanizm pobudzania receptorów przez określone rodzaje energii nie został jeszcze dokładnie poznany. Co do kilku receptorów udało się uzyskać pewne wyrywkowe informacje o istocie ich działania.

Cheinoreceptory — receptory węchowe i smakowe. Mechanizm ich działania jest prawdopodobnie jednakowy. Reagują one na zetknięcie z pewnymi substancjami chemicznymi. Przez długi czas nie można było wykryć związku pomiędzy budową chemiczną substancji a jej zapachem bądź smakiem. Podobne wrażenia mogą być wywołane przez substancje

0    zupełnie różnym składzie chemicznym. Dopiero nowsze badania wykazały, że istotnym czynnikiem jest tu ogólny kształt cząsteczki. Na powierzchniach błon receptorów muszą znajdować się centra wiążące o określonym kształcie. Związanie substancji wywołuje zmiany konformacji białka receptorowego. Fakt ten potwierdzono doświadczalnie. Udało się wydzielić ze śluzówki języka wołu białko wiążące substancje o smaku słodkim, niezależnie od ich natury chemicznej. Wiązaniu temu towarzyszy zmiana struktury cząsteczek białka.

Może się zdarzyć, że jedno miejsce na chemoreceptorze zajmą równocześnie dwie substancje, wypełniając je wspólnie. Uzyskujemy wówczas wrażenie zapachu lub smaku, którego nie wykazywała żadna z tych dwóch substancji oddzielnie.

Receptory wzrokowe. Istnieją dwa rodzaje receptorów wzrokowych w oku ludzkim: czopki

1    pręciki (ryc. 10.6). Czopki o mniejszej ogólnej czułości na światło zróżnicowane są na trzy grupy, różniące się optymalną reaktywnością na poszczególne zakresy długości fal świetlnych: około 450 nm, ok. 525 nra i ok. 555 nm. Zróżnicowanie to jest czynnikiem umożliwiającym widzenie barw. W bardzo silnie rozwiniętej błonie receptorów wzrokowych

Fotoreaktywna

powierzchnia

pręcika

Mitochondria

Jądro

Obszar

synaptyczny

Ryc. 10.6. Receptory siatkówki oka: czopki i pręciki.

186