0000087

176 Leki psychotropowe w doraźnej pomocy w stanach naglących

Ostre stany psychotyczne, stany pobudzenia psychoruchowego, zachowanie agresywne

Przyczyny wymienionych w podtytule stanów są różnorodne. W naszych warunkach najczęstszą przyczyną stanów pobudzenia psychoruchowego i zachowań agresywnych jest upojenie alkoholem, które chociaż jest stanem zatrucia — nie jest traktowane (poza nielicznymi wyjątkami) jako stan chorobowy. Należy podkreślić, że upojenie alkoholowe jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania wszelkich leków psychotropowych, na co wielokrotnie zwracano uwagę w tej książce.

Do przyczyn chorobowych stanów podniecenia psychoruchowego, niekiedy połączonych z zachowaniem agresywnym należą:

•    Ostra reakcja na stres

•    Stan paniki w przebiegu zaburzeń lękowych

•    Stan maniakalny

•    Zaostrzenie przewlekłych zaburzeń psychotycznych (schizofrenii i inych)

•    Ostry początek zaburzeń psychotycznych (zespołu urojeniowego, paranoidalnego)

•    Zatrucie środkami narkotycznymi, amfetaminą, kokainą, kannabis

•    Zaburzenia świadomości w przebiegu zespołów abstynen-cyjnych (majaczenie, splątanie)

•    Zaburzenia świadomości w przebiegu chorób somatycznych

•    Zaburzenia świadomości w przebiegu chorób organicznych mózgu, w tym związanych w procesem starzenia

•    Stany dysforii w chorobach organicznych mózgu (padaczka i inne) w wieku podeszłym.

Postępowanie doraźne

« Należy dążyć do ustalenia przyczyn stanu naglącego (wywiad od osób bliskich, znających pacjenta i jego problemy). • Dążyć do nawiązania kontaktu z osobą wymagającą pomocy. « Ocenić stan somatyczny.

Po wykluczniu zatrucia alkoholem, barbituranami, lekami benzodiazepinowymi, opioidami oraz uwzględnieniu innych bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania leków psychotropowych (por. tabele 2.13 i 3.10) można doraźnie zastosować jeden z następujących leków:

•    Chlorpromazynę (Fenactil)

•    Chlorprotyksen (Chlorprotixen)

•    Hydroksyzynę (Atarax)

•    Diazepam (Relanium).

Stany pobudzenie psychoruchowego, zachowanie agresywne będące przejawem zaburzeń psychicznych mogą wskazywać na potrzebę hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym. W przypadku bezpośredniego zagrożenia własnego życia albo życia lub zdrowia innych osób w grę wchodzi przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody tej osoby („Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego”, art. 23, §1 — w odniesieniu do osoby chorej psychicznie, art. 24, §1 — dotyczy obserwacji w przypadku wątpliwości, czy dana osoba z zaburzeniami psychicznymi jest chora psychicznie, por. też: „Pomoc medyczna osobom z zaburzeniami psychicznymi w świetle przepisów prawnych”).