0000090

182 Leki psychotropowe w doraźnej pomocy w stanach naglących

Zespoły abstynencyjne związane z odstawieniem pochodnych benzodiaze-piny, meprobamatu, barbituranów

Występują po nagłym przerwaniu (lub znacznej redukcji dawki) długo stosowanych leków benzodiazepinowych, barbituranów, meprobamatu.

Można wyodrębnić niepsychotyczną (niepowikłaną postać zespołu), formy psychotyczne oraz z napadami padaczkowymi. Te dwie ostatnie są wskazaniem do hospitalizacji.

Objawy niepowikłanego zespołu odstawienia leków benzodiazepinowych zestawiono w tabeli 2.9.

W postępowaniu leczniczym można zastosować fenobar-bital lub długodziałający lek benzodiazepinowy (chlordiaze-poksyd, diazepam), następnie bardzo powoli obniżać dawkę.

Zespół abstynencyjny opiatowy

Występuje u osób uzależnionych od opiatów po przerwaniu ich stosowania lub dużej redukcji dawki (najczęściej w związku z brakiem przyjmowanego środka).

Objawy: nudności, wymioty, łzawienie, wysięk z nosa, bóle mięśniowe, gęsia skórka, rozszerzenie źrenic, biegunka, ziewanie, podwyższona temperatura, bezsenność, niepokój, drażliwość,

*    niekiedy pobudzenie ruchowe,

a zachowanie manipulacyjne, którego celem jest wymuszenie środka.

Pomoc doraźna: jest uzależniona od stanu ogólnego pacjenta (może zachodzić potrzeba hospitalizacji). W łagodzeniu objawów abstynencyjnych są przydatne:

•    pochodne benzodiazepiny

« neuroleptyki o działaniu sedatywnym (promazyna, chlor-protyksen).

Pomoc medyczna osobom z zaburzeniami psychicznymi w świetle przepisów prawnych

Ogólne zasady prawne regulujące pomoc medyczną osobom z zaburzeniami psychicznymi (rozpoznawanie i leczenie chorób) nie odbiegają od zasad obowiązujących w postępowaniu wobec ogółu osób wymagających pomocy medycznej. Ma tu zastosowanie Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991 r. (Dz.U. nr 91, poz. 408 z dn. 14 października 1991 r.).

Do najważniejszych zasad zapisanych w tej ustawie należą prawa pacjenta (które dotyczą również osób z zaburzeniami psychicznymi), w szczególności prawo do:

® świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej

•    wyrażania zgody lub odmowy jej udzielenia na określone świadczenia — po uzyskaniu odpowiedniej informacji

•    uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia

•    poszanowania jego intymności i godności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych.

Uchwalona w dniu 19 sierpnia 1994 r. przez Sejm R.P. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z dn. 20.10.1994 r., nr 111, poz. 535), wprowadziła szereg dodatkowych regulacji prawnych, które mają zastosowanie w odniesieniu do tej grupy osób z zaburzeniami psychicznymi (głównie chorych psychicznie), u których zachodzi potrzeba udzielenia niezbędnej pomocy medycznej lub społecznej, zwłaszcza w sytuacjach stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla życia albo życia lub zdrowia otoczenia. Przytoczymy tu te zapisy ustawy, które mogą okazać się szczególnie przydatne w pracy lekarza rodzinnego, zachęcając czytelników do uważnego zapoznania się z pełnym tekstem tego ważnego dokumentu prawnego.