0000001 49

Ryc. 104. Najprostsza proteza robocza ramienia.

przed nałożeniem protezy, a mianowicie: przytrzymywania kikutem przedmiotów przez przyciskanie ich do tułowia; posługiwania się zębami, np. przy rozwiązywaniu węzłów, ubieraniu się i innych codziennych czynnościach.

Amputowani powinni sami umieć nakładać protezę. Należy ich tej czynności nauczyć. Wykonanie i działanie protezy sprawdza lekarz. W razie obustronnej amputacji protezy powinny być tak zbudowane (bez sznurow'ań i urządzeń wymagających wielu drobiazgowych ruchów), aby pacjent umiał je samodzielnie założyć. Proteza musi być dobrze dopasowana i umocowana, w przeciwnym razie nie spełnia swojego zadania.

Protezy jednej kończyny górnej używa się do czynności wymagających pracy obu rąk, natomiast do czynności, które można wykonać jedną ręką, wystarczy posługiwać się ręką zdrową.

Z wyjątkiem pierwszych dni, kiedy kikut nie jest jeszcze przyzwyczajony do pracy w protezie, należy nosić i posługiwać się nią w ciągu całego dnia.

Nauka stosowania końcówek

Większość czasu przeznaczonego na usprawnianie pacjenta po amputacji w obrębie kończyny górnej należy przeznaczyć na naukę stosowania końcówek.

Najważniejsze czynności to: chwytanie i puszczanie przedmiotów, zahaczanie lub chwytanie i przenoszenie. Najlepszymi pomocami przy tych ćwiczeniach są: zapałki (zbieranie i układanie), pudełka (budowanie z nich różnych konstrukcji) i inne drobne przedmioty. Przedmioty używane do ćwiczeń powinny mieć różne rozmiary, kształty i twardość (metal, drewno, gąbka).

W ćwiczeniach tych chodzi o to, aby pacjent mógł uzyskać jak największą sprawność w czynnościach, które mają zastosowanie w życiu codziennym, jak: otwieranie drzwi, pudełek, pisanie, nakręcanie zegarka, używanie noża, widelca, mycie się, golenie i w’iele innych. Powinien on bowiem odzyskać całkowitą samodzielność zarówno w życiu codziennym, jak i w czasie pracy.

PROTEZY KOŃCZYN DOLNYCH

Zadaniem protezy kończyny dolnej jest zastąpienie ubytku anatomicznego, powstałego w wyniku amputacji, oraz możliwie najpełniejsze odtworzenie funkcji podpórczo-ruchowej.

SPRAWDZANIE CZYNNOŚCI PROTEZY

Dobre działanie i zestrojenie układu proteza-człowiek najlepiej jest sprawdzić w czasie chodu. Zwrócić tu trzeba uwagę na następujące momenty:

1)    nachylanie tułowia w czasie chodu na boki oraz nachylanie w kierunku protezy mogą być spowodowane zbyt krótką protezą, zaburzeniami równowagi, niewygodnym lejem, przykurczem odwiedzeniowym stawu biodrowego, słabymi mięśniami (ryc. 106);

2)    sztuczna kończyna nie powinna być odwiedziona w stosunku do zdrowej; odwiedzenie może być spowodowane złym oparciem leja, bólem w kroczu, brakiem stabilizacji protezy, ustawieniem protezy w odwiedzeniu lub odwiedzeniowym przykurczem kikuta;

Ryc. 106. Postawa amputowanego na Ryc. 107. Chód koszący na zbyt długiej zbyt krótkiej protezie.    protezie.

7* 99