0000130

129

Kwalifikowanie do leczenia zachowawczego w bólach wywołanych dyskopatią

Tabela 4

Wyniki leczenia zachowawczego w Klinice Neurologicznej AM w latach 1973— —1977 chorych z bólami dolnego odcinka kręgosłupa wywołanymi przez zmiany krążka międzykręgowego w zależności od wieku pacjentów

	Przedziały wieku
	10—19	20—29	30—39	40—49	50—59	>60
Ustąpienie objawów Znaczna poprawa Istotna poprawa Brak poprawy	3 (100%)	4 (13%) 8 (25%) 16 (52%) 3 (10%)	6 (8%) 23 (30%) 43 (55%) 5 (7%)	4    (5%) 30 (36%) 44 (53%) 5    (6%)	3 (8%) 11 (28%) 25 (64%)	7 (50%) 5 (36%) 2 (14%)
Razem	3	31	77	83	39	14

OMÓWIENIE WYNIKÓW

W zagadnieniu bólów dolnego odcinka kręgosłupa istnieje duży chaos terminologiczny, który nie pozostaje bez wpływu na kryteria kwalifikowania chorych do leczenia zachowawczego lub operacyjnego. Według nie kwestionowanych obecnie poglądów czynnikiem etiologicznym tego zespołu, po wyłączeniu chorób powodujących bóle objawowe, są prawie wyłącznie zmiany wsteczne kręgosłupa, szczególnie zaznaczone w krążku międzykręgowym — dyskopatia (Armstrong, 1958; Domżał, 1969; Seidel i współpr., 1977; Schulze i Seidel, 1976). Niezależnie jednak od tych poglądów nadal spotyka się takie określenie zespołu, jak zapalenie korzeni lędźwiowo-krzyżowych (radiculitis), co sugeruje etiologię zapalną. Pociąga to za sobą niekorzystne konsekwencje odnośnie do wyboru postępowania diagnostycznego i leczniczego.

W świetle własnych doświadczeń oraz danych z piśmiennictwa stoimy zdecydowanie na stanowisku, że po wyłączeniu zarówno bólów objawowych, jak i bardzo rzadkiego zapalenia nerwu kulszowego każdy przypadek bólów dolnego odcinka kręgosłupa należy uważać za prawdopodobne lub możliwe następstwo zmian zwyrodnieniowych krążka międzykręgowego (dyskopatii). Stąd też w żadnym razie samo rozpoznanie dyskopatii lędźwiowej nie stanowi kryterium kwalifikacyjnego odnośnie do leczenia zachowawczego lub operacyjnego. Jak wynika z własnego materiału, nie ma również znaczenia dla wyboru postępowania długość czasu trwania choroby, jak i wiek pacjentów poza ogólnie znaną ostrożnością w kwalifikowaniu do zabiegów operacyjnych chorych w wieku starszym, zwłaszcza jeżeli stwierdzi się objawy mażdżycy naczyń, lub też innych chorób narządów wewnętrznych.

W niniejszym doniesieniu zajmujemy się jednym zagadnieniem, a mianowicie celowością kwalifikowania chorych do leczenia zachowawczego lub operacyjnego, dlatego też nie analizujemy wartości poszczególnych metod terapeutycznych. Nie byłoby to zresztą sprawą łatwą, gdyż większość pacjentów była leczona w poszczególnych okresach choroby różnymi metodami i to najczęściej kompleksowo przy użyciu środków farmakologicznych, technik fizykalnych i rehabilitacyjnych.

Wyniki leczenia operacyjnego dyskopatii lędźwiowej oceniane są bardzo różnie. Według zestawienia zawartego w pracy Żebrowskiej-Szymusik i Jur-czek-Zajkowskiej (1976) odsetek wyników bardzo dobrych po operacjach waha się według różnych autorów od 9 do 41%, wyników dobrych od 50 do 85%, dostatecznych (częściowe inwalidztwo) od 16 do 51%, a brak poprawy stwierdzano u 13—23%. Jeszcze trudniej jest ocenić obiektywnie wartość leczenia