0000001 7

Najważniejszymi czynnymi stabilizatorami stawów są mięśnie, w których cna gia chemiczna przetwarza się w energię mechaniczną, umożliwiając wykonywa nie ruchów (kurczenie się mięśni).

W ustroju człowieka występują 3 rodzaje tkanki mięśniowej: mięsień serco. wy, mięśnie gładkie oraz mięśnie poprzecznie prążkowane (szkieletowe), podli gające naszej woli.

Podstawową jednostką mięśnia szkieletowego jest włókienko mięśniowe, czyj wydłużona komórka o kształcie wrzecionowatym i długości ok. 14 cm. WłS kienka ułożone wiązkami tworzą pęczki mięśniowe, a te z kolei tworzą mięśnie, których brzusicc kończy się ścięgnem.

Zdrowa tkanka mięśniowa reaguje skurczem pod wpływem bodźca wysyłanego z pola ruchowego mózgu. Każde włókienko mięśniowe ma oddzielne połą; czenie z mózgiem za pomocą włókna nerwowego.

Siła mięśnia zależy od jego budowy, ilości włókien i ich przebiegu. Stwierdzono np. przy tej samej masie i tym samym poprzecznym przekroju, że mięsień o pierzastym przebiegu włókien jest silniejszy. Wydajność mięśnia uzależniom jest od jego wytrenowania.

Do zmęczenia mięśnia dochodzi w wyniku wyczerpywania się potencjału energetycznego w związku z nagromadzeniem kwaśnych produktów przemiany materii.

Obwodowy układ nerwowo-mięśniowy męczy się szybko, ale też szybko się

UKŁAD MIĘŚNIOWY

Mięśnie szkieletowe są zaopatrywane także przez nerwy autonomiczne wpfl wające na metabolizm mięśnia, procesy energetyczne, ukrwienic itp.

Tkanka mięśniowa charakteryzuje się pobudliwością, czyli zdolnością reagowania na bodziec skurczem i rozkurczem. Pobudzenie mięśnia objawia się jego skurczami izotonicznym i izometrycznym. Skurcz izotoniczny powoduje skróci nie długości mięśnia bez zmiany jego napięcia. Skurcz izometryczny natomiastl polega na pracy mięśnia w warunkach unieruchomienia przyczepów', lub też w warunkach maksymalnego obciążenia, którego mięsień nic może pokonać Wykonywanie ćwiczeń fizycznych, dynamicznych polega na skracaniu dlu_; gości i zwiększaniu napięcia mięśni. Mięsień może wykonywać różne prace, jeśi chodzi o kierunek jego działania. I tak w skurczu koncentrycznym przyczep; mięśnia zbliżają się do siebie zgodnie z kierunkiem ruchu. Skurcz ekscentryczn; (niezgodny z kierunkiem ruchu) określany jest jako paradoksalny, gdyż w warunkach np. zginania stawu kolanowego (przy schodzeniu ze schodów) pracuj; ekscentrycznie prostowniki (mięsień czworogłow'y).

Mięśnie szkieletowa znajdują się zawsze w stanie niewielkiego napięcia, któr nie ustępuje nawet podczas snu, tzw. tonus mięśniowy. Jest to jakby stań pogotowia do podjęcia pracy mięśniowej w każdej chwili. Siła mięśniowa człoi wieka wynosi 5—12 kg/cm² poprzecznego przekroju. Oznacza to maksymalny ciężar, jaki dany mięsień może podnieść przy maksymalnym pobudzeniu.

Wpływ na silę mięśnia mają: trening, stopień wytrenowania człowieka i dla tego tak duża różnica — 5 kg/cm² u niewytrenowanych i do 12 kg/cm u wydrenowanych.

regeneruje, natomiast ośrodkowy układ nerwowy męczy się wolno, ale też ^wolniej regeneruje — stąd zjawiska przemęczenia, przetrenowania, znużenia.

Rola układu nerwowego w narządzie ruchu sprowadza się do pobudzania, hamowania oraz koordynacji ruchów.

Podstawową zdolnością układu nerwowego jest reakcja na bodziec (odruch) 'Mięśnia na działanie receptorów, np. dotknięcie ręką gorącego przedmiotu — cofnięcie ręki — odruch prosty na niższym poziomie (rdzeń kręgowy). Bardziej łożone odruchy zachodzą na wyższym poziomie (kora mózgu).

14

15