12

Innowacyjność

Wprowadzenie innowacji w gospodarce jest źródłem najważniejszych, dynamicznych zmian w gospodarce. Innowacje rozumie się w gospodarce szeroko, jako uruchamianie produkcji nowych wyrobów, wprowadzanie nowych metod produkcji i organizacji pracy oraz organizacji przemysłu (np. ustanowienie bądź zniesienie monopolu), otwieranie nowych źródeł zaopatrzenia i zbytu.

Innowacje dzieli się na : produktowe, technologiczne, w sferze zarządzania,

- .społeczne, ekologiczne.

Innowacje produktowe mają miejsce wtedy, gdy wytworzony został całkowicie nowy produkt, dotąd nieznany, bądź wytworzony został produkt już znany, ale o istotnie zmienionych właściwościach użytkowych, lub też produkt już istniejący, ale który zaspokaja nową potrzebę.

Innowacja technologiczna zachodzi wówczas, gdy następuje całkowita lub częściowa zmiana w kombinacji czynników wytwórczych. Może być sprzedawana w formie know-how lub licencji. Prowadzi ona do oszczędności czynników wytwórczych.

Innowacje w sferze zarządzania mają na ogół charakter niematerialny. Polegają na wdrażaniu nowych systemów zarządzania. Przykładem jest np. wdrożenie zarządzania marketingowego.

W przedsiębiorstwach ważnym czynnikiem postępu są innowacje społeczne, np. zmiana w sposobie sprawowania władzy, w zakresie oceny pracowników przedsiębiorstwa.

Innowacja produktowa bądź technologiczna może być innowacją ekologiczną, gdy w oczywisty sposób prowadzi do poprawy środowiska naturalnego, bądź nie powoduje jego degradacji.

Wprowadzenie innowacji - to zdaniem J.A. Schumpetera (Teoria rozwoju społecznego 1912 r.) zasadnicze źródło zysku oraz istota przedsiębiorczości. Pomimo różnorodności co do sposobów dokonywania innowacji, posiadają one cechę wspólną a mianowicie pozwalają przedsiębiorcy na uzyskanie ponadprzeciętnych zysków, bądź to poprzez podniesienie ceny produktu, bądź poprzez obniżenie kosztów produkcji.

Dzięki innowacjom przedsiębiorstwo uzyskuje przewagę konkurencyjną nad innymi. Ich znaczenie polega w szczególności na tym, że :

stanowią istotny czynnik stymulujący rozwój przedsiębiorstwa,

są sposobem na ominięcie lub wykorzystanie niebezpieczeństw oraz zagrożeń w funkcjonowaniu firmy i rynku,

są sposobem na wykorzystanie szans rynkowych, wprowadzają do organizacji (firmy) naukę, są sposobem reagowania na potrzeby rynku, umożliwiają stworzenie nowych miejsc pracy.

Jednym z kluczowych haseł teorii J.A. Schumpetera jest pojęcie „twórczej destrukcji”. Koncepcja „twórczej destrukcji" odnosi się do procesów zachodzących wewnątrz przedsiębiorstw, gdzie, dzięki innowacjom, następują zmiany w dotychczasowym działaniu firmy, dokonuje się niszczenie jej struktur od wewnątrz, po czym na miejscu starych struktur tworzą się nowe, bardziej dostosowane do otoczenia. Twórcza destrukcja jest nieodłączną cechą systemu kapitalistycznego, czymś, z czym każde przedsiębiorstwo musi sobie radzić. Zaletą jej jest postęp techniczny i gospodarczy, ponieważ każda nowa formacja jest bardziej doskonała w stosunku do poprzedniej. Jednakże słabą stroną tak pojmowanego systemu kapitalistycznego jest brak równowagi i stabilności w gospodarce.

Schumpeter dużą wagę przykłada do idei przedsiębiorczości. Pod pojęciem przedsiębiorców rozumie on wszystkich, którzy posiadają dar przedsiębiorczości, czyli zdolności do wprowadzania na rynek innowacji.