138 jpeg

122 CZĘŚĆ Teoria wymiany międzynarodowej

W poprzednich rozdziałach przedstawiono (twa różne modele wymiany międzynarodowej. W każdym z nich przyjęto inne zatozenia odnośnie do czynników określających możliwości produkcyjne. Ukazując ważne elementy, każdy z modeli pomija pewne aspekty rzeczywistości, które są uwzględniane w innych modelach. Przedstawiono następujące dwa modele.

• Model ricardiański. Możliwości produkcyjne są określone przez alokację pojedynczego zasobu - pracy - w sektorach. Model ten ukazuje v/ażną koncepcję przewagi kompa-ratywnej. jednak nie pozwala na rozpatrywanie podziału dochodu.

. Model Heckschera-Ohlina. Występuje wiele czynników produkcji, tak że różnice w zasobach mogą określać strukturę handlu, a handel może wpływać na podział dochodu.

Kiedy analizujemy rzeczywiste problemy, chcemy oprzeć nasze oceny na połączonych elementach tych dwóch modeli. Na przykład w latach 90. jedną z głów ych przemian w światowym handlu byl gwałtowny wzrost eksportu z krajów nowo uprzemysławiających się. W krajach tych nastąpił gwałtowny wzrost wydajności; do omówienia skutków tego wzrostu możemy zastosować model ricardiański z rozdziału 3. Zmieniająca się struktura handlu ma zróżnicowany wpływ na różne grupy ludności w Stanach Zjednoczonych; żeby zrozumieć wpływ wzmożonego handlu na podział dochodu w tym kraju, możemy się posłużyć modelem Heckschera Ohlina z rozdziału 4.

Pomimo różnic w szczegółach nasze modele mają kilka cech wspólnych.

1. Potencjał produkcyjny gospodarki może określać granica możliwości produkcyjnych, a różnice pod względem usytuowania tych granic, występujące między krajami, przyczyniają się do powstania wymiany handlowej.

2. Możliwości produkcyjne określają strukturę względnej pedaży w danym kraju.

3. Światowa równowaga jest okreśania przez względny światowy popyt i krzywą względnej śwatoYsej podaży, która leży między krapwymi krzywymi względnej podaży.

Z uwagi na ł-³ wspólne cechy obu modeli można je uważać za szczególne przypadki ogólniejszego modelu gospodarki światowej, w której odbywa się handel. Za pomocą tego ogólnego mode u można analizować wiele ważnych kwestii ekonomii międzynarodowej, uwzględniając tylko niektóre elementy modeli szczegółowych przy rozpatrywaniu konkretnych problemów. Do takich problemów należą: elekty przesunięć światowej podaży wynikające ze wzrostu gospodarczego; przesunięcia w światowym popycie będące rezultatem pomocy zagranicznej; reparacje wojenne oraz inne międzynarodowe transfery dochodu; równoczesne zmiany podaży i popytu wynikające z zastosowania cel i subsydiów eksportowych.

W tym rozdziale uwzględniono głównie te elementy teorii handlu międzynarodowego, które nie są uzależnione od szczegółowych cech strony podazowej gospodarki. Rozwijamy standardowy model gospodarki światowej prowadzącej handel, a modele z rozdziałów 3 i 4 można uważać za szczególne przypadki tego standardowego modelu i następnie używać go do analizowania sposobu, w jaki różnorodne zmiany parametrów wpływają na gospodarkę światową