174

Zbigniew Zbylniewski, Dorota Olszewska-Slonina

Zbigniew Zbylniewski, Dorota Olszewska-Slonina

Ryc. 8.12. Chloramfenikol

nych, co prowadzi do błędnego odczytywania mRNA, np. w miejscu tripletu UUU zamiast fenyloalaniny pod wpływem streptomycyny zostaje wbudowana izoleucyna (kodon AUU). Oprócz tego streptomycyna hamuje wiązanie się formylometionylo-tRNA z rybosomami, uniemożliwiając inicjację syntezy białka. Powstające pod wpływem streptomycyny białka pozbawione są typowych dla nich funkcji biologicznych, w wyniku czego bakterie giną. Streptomycyna i inne aminogliko-zydy (gentamycyna, neomycyna, kanamycy-na) kumulują się w ślimaku ucha, co prowadzi do jego uszkodzenia i głuchoty. Amino-glikozydy działają nie tylko na rybosomy Prokaryota, lecz również na rybosomy mito-chondrialne Eukaryota, szczególnie na te, w których doszło do specyficznych mutacji.

Tetracykliny (doksycyklina, minocykli na) są antybiotykami o szerokim zakresie działania (Mycoplasma pneumoniae, Chla mydia, Riketsje, Treponema pallidum, Clo-stridium sp.). Tetracykliny (ryc. 8.11) wiążą się z podjednostką 30S rybosomów organizmów prokariotycznych hamu jąc wiązanie się z nią aminoacylo-tRNA, blokując syntezę białka.

OH

,NH

Chloramfenikol hamuje aktywność pep-tydylotransferazy przez wiązanie się z centrum aktywnym enyzmu. Dochodzi do zaha mowania syntetyzowanego peptydu, który pozostaje związany z rybosomem. Chloram fenikol (ryc. 8.12) hamuje syntezę białka w bakteriach Gram(+) i Gram(-), w riket-sjach i niektórych wirusach. Jest antybiotykiem bardzo toksycznym, stosowanym obec nie coraz rzadziej.

OH	i 1 X o—c	0 II _p_,
L* H	^ INI 1 1 H	V-/

CHCI

Erytromycyna (ryc. 8.13) jest antybiotykiem hamującym przesuwanie się aminoacylo-tRNA z miejsca akceptorowego (A) na miejsce peptydylowe (P) na podjednost-ce 50S rybosomu Prokaryota, co powoduje zahamowanie syntezy białka w komórkach bakteryjnych.

Puromycyna (ryc. 8.14) przypomina bu dowę aminoacylo-tRNA. Wiąże się z rybo-

174