169 r8

Rozdział

WPŁYW LEKÓW

I INNYCH ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH NA KWASY NUKLEINOWE

Zbigniew Zbytniewski, Dorota Olszewska-Słonina

Lekarze nie zawsze uświadamiają sobie fakt, że podczas niektórych zabiegów diagnostycznych lub przez terapię wpływają na DNA pacjenta. Niektóre leki, szczególnie cytostatyczne, stosowane w onkologii mogą indukować⁵ mutacje w prawidłowych komórkach chorego. Znane jest też działanie uboczne tych leków w postaci leukopenii (zmniejszenia liczby krwinek białych we krwi obwodowej) i wypadania włosów (w wyniku zahamowania podziałów komórkowych w cebulkach włosowych).

8.1.

Wpływ leków cytostatycznych na kwasy nukleinowe

Leki cytostatyczne oprócz hamowania podziałów komórek nowotworowych uszkadzają prawidłowe, dzielące się komórki organizmu i wywołują objawy uboczne. Do związków chemicznych tego rodzaju należą analogi zasad purynowych i pirymidynowych, leki alkilujące, niektóre antybiotyki hamujące syntezę DNA (daunomycyna, mitomycyna).

8.1.1.

Pochodne zasad azotowych

Do leków pochodnych zasad azotowych stosowanych w terapii należą m.in. fluorou-racyl (FU), cytarabina, 6-merkaptopuryna i azatiopryna. Leki te są antagonistami zasad pirymidynowych i purynowych.

Fluorouracyl jest stosowany jako lek cytostatyczny w różnych postaciach litych nowotworów (rak żołądka, trzustki, jelita grubego, rak sutka). Fluorouracyl (ryc. 8.1) ulega w komórce przemianie do postaci biologicznie czynnej (5-dUMP) fosfodeoksy-rybonukleotydu oraz trifosforanu fluoroury-

Ryc. 8.1. Fluorouracyl

169