20120106118

V OCENIE

O udo b podudzia

O szerokość b głębokość

i. Aspekt ten leden określa ała (S) w sto-I otłuszczenie kończyn (£x). I w przedsta-

:echowych sto* typologicznych, analizy czynni* ntropometrycz-

Ryc. 188. Rentgenogram uda

—oś kości udowej, B-B' — oś uda, z — miejsce pomiaru phi udowej¹, b-b' — miejsce pomiaru tkanki tłuszczowej bocznej 1 przyśrodkowej, c-c' — miejsce pomiaru tkanki mięśniowej bocznej i przyśrodkowej

KONSTYTUCJA

193

wieka    ntjo opisu budowy ciała. Metoda ta (np. składowych

głównych Hotellinga) pozwala na wydzielenie ogólnego j (głównego) czynnika—wymiaru ciała (ogólnej wiel-I koki), który jest najbardziej skolerowany ze i wszysklmi wymiarami, następnie dwubiegunowego czynnika, który przeciwstawia linearność budowie I krępej. Czynniki te wyznaczają wielkość i typ budowy, j Dalsze czynniki (składowe) w różnorodny sposób j azaegóławiają opis, co pokazano na schemacie (ryc. 186). W ocenach tych uwzględnia się również I komponentny ciała, np. grubość tkanki kostnej,

I mięśniowej i tłuszczowej z pomiarów rentgenograficz-| nych.

■

TYPOLOGIA WANKEGO

W Polsce okresu międzywojennego nie wypracowano żadnej oryginalnej metody oceny somatotypu, zaś po wojnie jedyną ^f °7ginalną metodę przedstawił A. Wa n k e orulkańki (1954). Metoda ta pozwala na określenia u pomiaru typologiczne poszczególnych osobników

oraz na wyliczanie składów somatycznych całycłT populacji lub IcTTotcreśIonych części na podstawie wartości średnich arytmetycznych stosowanych wskaźników^ Metoda ta miała za cel wyeliminowanie subiektywizmu z określeń taksonomicznych stosowanych w somatotypologil. Ocena bu-dowy według omawianej metody oparta jest na proporcjach ciała wyliczanych na podstawie wymiarów kostnych i masy dała. Ola wydzielenia czterech typów, których sylwetki przypominają litery I, A, V, H posłużył się Wanke wskaźnikamTT barków, tułowia, miednicy, klatki piersiowej i Rohrera. Charakterystyka opisowa zaproponowanych przez Wankego typów jest następująca (typy te wyodrębnione były wśród młodych mężczyzn — poborowych):

typ I — słaba budowa, długi tułów, wąskie barki, średnioszeroka miednica, płaska klatka piersiowa, mała masa w stosunku do wysokości ciała;

typ A — długi tułów, wąskie barki, szeroka miednica, beczkowata klatka piersiowa, duża masa w stosunku do wysokości ciała;

typ V — tułów krótki, szerokie barki, wąska miednica, płaska klatka piersiowa, duża masa w stosunku do wysokości ciała;

typ H — krótki tułów, szerokie barki i miednica, beczkowata klatka piersiowa, średnia masa ciała.

Charakterystykę kobiet podała uczennica Wankego, E. Kolasa. Opis typów jest w przypadku kobiet nieco odmienny;

typ I — smukła sylwetka, długi tułów, wąskie barki, wąska miednica, głęboka klatka piersiowa, mała masa w stosunku do wysokości ciała;

typ A — długi tułów, wąskie barki, szeroka miednica, głęboka klatka pier-

13 Antropologia