201312180405

1 niuton/kilogram 1 Gal 1 miligal 1 mikrogal

Europejska Asocjacja Geofizyków Poszukiwawczych na wniosek jej Komitetu d/s Jednostek i Nomenklatury zatwierdziła do dalszego stosowania następujące jednostki (natężenia) siły ciężkości [99]:

— 1 N/kg ~ 1 m/s^:,

= 10-² N/kg,

= 1 mGal = 10“* Gal = lO"⁵ N/kg;

= 1 |iGal = 10“« Gal = lO"⁸ N/kg.

Grawimetria poszukiwawcza

Niejednorodny rozkład mas w ośrodku geologicznym wpływa na wartość natężenia pola siły ciężkości na powierzchni Ziemi. W geofizyce natężenie pola siły ciężkości (stosunek siły do masy, na którą działa) nazywa się krótko polem siły ciężkości. Struktury geologiczne i antropogeniczne (będące wynikiem działalności człowieka) oraz złoża kopalin użytecznych nazywa się ciałami zaburzającymi lub anomal-nymi. Rozkład pola siły przyciągania grawitacyjnego ciał zaburzających jest funkcją różnicy między ich gęstością i gęstością skał otaczających, a także zależy od ich wielkości, kształtu i głębokości występowania.

Pola tych ciał wpływają na rozkład wartości ziemskiego pola siły ciężkości. Wykrywanie tych ciał oraz określenie wyżej podanych parametrów należy do grawimetrii poszukiwawczej. Podstawę metody stanowią pomiary grawimetryczne, tj. pomiary względne (war- pomiary tości) siły ciężkości (wyznaczenie wartości różnicy grawimatry-siły ciężkości między punktami pomiarowymi) wyko- czne nywane w punktach położonych na powierzchni terenu lub na innym poziomie pomiarowym.

Do pomiarów względnych siły ciężkości służą grawimetry (■MlflMi). Zasadniczym elementem systemu pomiarowego grawimetru jest ramię ze skupioną na końcu masą. W czasie pomiaru siłę ciężkości grawimetry działającą na masę równoważy najczęściej siła sprężystości powstała wskutek wydłużenia, skręcenia lub ugięcia sprężyny lub układu sprężyn utrzymujących ramię. Deformacja sprężyny jest miarą zmiany siły ciężkości.

Dokładność nowoczesnych grawimetrów jest bardzo duża — dochodzi do jednej stumilionowej części wartości siły ciężkości na powierzchni Ziemi. Oznacza to, że dokładność pomiaru dochodzi do 0,01 mGal (jednostką natężenia siły ciężkości stosowaną w grawimetrii jest gal, 1 Gal — 10~* N/kg).

Punkty pomiarowe na powierzchni terenu są z reguły lokalizowane na różnych względem siebie wysokościach i położone są na kompleksie skalnym o niejednakowej grubości, często bardzo zróżnicowanym, odmienna jest również rzeźba terenu otaczającego te punkty. Z tych względów zmierzone wartości nie są ze sobą porównywalne i nie mogą stanowić podstawy do