20 (62)

-i

40

(pierwszym narzędziem jest wiertło, drugim np. pogłębiacz) lub we wstępnie wy-konanych otworach (np. zespół rozwiertaków i pogłębiaczy).

6.4. Mocowanie narzędzi na wiertarkach

W zakończeniu wrzecion wiertarek znajduje się otwór stożkowy Morse’a, w związku z czym narzędzia przeznaczone do mocowania na wiertarkach muszą mieć trzpień zakończony takim samym stożkiem lub być mocowane w oprawkach zakończonych tym stożkiem.

Narzędzia, które posiadają stożek o mniejszym niż wrzeciono wymiarze, mocujemy przez tuleje redukcyjne krótkie (stożek wewnętrzny wykonany jest

w stożku zewnętrznym) lub _a)    / y -■ > ■’    długie (stożek wewnętrzny wy

sunięty jest poza stożek mocujący tuleje w gnieździe wrzeciona wiertarki).

Narzędzia z chwytami walcowymi mocujemy w różnego typu uchwytach wiertarskich (różnej wielkości, kluczykowych, bezklu-czykowych; dwu- i trójszczęko-wych) umieszczanych na trzpieniach wiertarskich. Do mocowania rozwiertaków nasadzanych używamy trzpieni zakończonych z jednej strony stożkiem Morśe’a, a z drugiej stożkiem o zbieżności 1:30 i zabierakami czołowymi. Podobne trzpienie (posiadające zamiast stożka 1:30 powierzchnię walcową) służą do mocowania pogłębiaczy nasadzanych.

W czasie operacji wymagających zastosowania wielu narzędzi do wykonania jednego otworu używamy oprawek szybkomocujących skracających czas wymiany narzędzia (rys. 6.7c i d) (z tulejkami stałymi - do mocowania wierteł, nawiertaków itp.; z tulejkami wah-liwymi do mocowania rozwiertaków — narzędzie jest prowadzone przez wstępnie obrobiony otwór).

Przy gwintowaniu otworów stosujemy przyrządy mocujące wyposażone w:

-    układy wyrównywania różnic pomiędzy wartością posuwu mechanicznego wiertarki a skokiem gwintownika,

-    nastawne sprzęgła przeciążeniowe (zapobiegające złamaniu gwintownika),

-    urządzenia do samoczynnego przełączania kierunku i prędkości obrotowej gwintownika po zakończeniu gwintowania otworu.

b)

c)

d)

—

Rys. 6.7. Podstawowe oprzyrządowanie narzędziowe: a) tulejka redukcyjna, b) trzpień do mocowania uchwytów wiertarskich, c) oprawka szybkomocują-ch z tulejką stalą, d) tulejka wahliwa ( 1 - stożki Morse’a C, 2 - stożek Morsc‘a skrócony, 3 - tulejka stała, 4 - tulejka wahliwa)

-    urządzenia do samoczynnego ustawiania się gwintownika w osi otworu gwintowanego.

Przy równoczesnej obróbce wielu otworów na wiertarkach uniwersalnych stosujemy głowice wiertarskie wielowrzecionowe (z kilku lub kilkanastu wrzecionami), w których można zamocować narzędzia pracujące równocześnie.

6.5. Podział i zastosowanie wiertarek

Wiertarki dzielimy na [17]:

-    stołowe — przeznaczone do wykonywania otworów (do 0 *16 mm) w niewielkich przedmiotach, z posuwem ręcznym,

- słupowe - przeznaczone do wiercenia otworów o średnicy do 40 mm, z wrzeciennikiem osadzonym na słupie (kolumnie), na którym mocowany jest również przesuwny stół; wrzeciono jest wyposażone w posuw ręczny lub mechaniczny;

-    stojakowe (rys. 6.8) - z przesuwnym wrzecionem lub z przesuwnym wrzeciennikiem, przeznaczone do wiercenia otworów o średnicy do «80 mm, wrzeciona i skrzynki posuwów osadzone są na sztywnym stojaku; ponadto są wyposażone w przesuwny stół;

Rys. 6.8. Budowa wiertarki stojakowej: 1 — skrzynka prędkości, 2 — dźwignie zmiany obrotów i posuwu. 3 — wyłączniki, 4 — skrzynka posuwu, 3 — dźwignia posuwu ręcznego, 6 — wrzeciono, 7 — stół krzyżowy, 8 — stół wiertarki, 9 — wspornik, 10 — silnik elektryczny, 11 — korpus (stojak) wiertarki