242 (2)

Partaniem. Funkcje

nacji samorządowej: także wyrok z 2? marca 2006. K 4/06 - zmiany ustawy o radiofonii i telewizji).

235. Szczególną postać procedura ustawodawcza przybiera w' odniesieniu do ustaw j budżetowej, co wynika zarówno z kluczowej roli budżetu dla funkcjonowania państwa, jak i z konieczności terminowego uchwalania tego aktu. Przypomnijmy, że treścią ustawy budżetowej jest ustalenie dochodów i wydatków- państwa na okres roku budżetowego (w Polsce rok budżetowy pokrywał się zawsze z rokiem kalendarzowym); bez istnienia budżetu nie można prowadzić gospodarki finansowej państwa. Tym samym budżet jest aktem o istotnym znaczeniu politycznym, a procedury zarówno jego uchwalania, jak i kontroli jego wykonania zajmują znaczące miejsce w działalności parlamentu (zob. pkt 241).

Budżet jest uchwalany w formie ustawy (art. 219 ust. 1 konstytucji) - tę powszechną we współczesnym świecie zasadę traktuje się jako jedną z istotnych gwarancji uprawnień parlamentu. Skoro budżet przybiera formę ustawy, to procedura jego uchwalania ujęta jest w schemat ogólnej procedury ustawodawczej (zob. pkt 225), jednak występują tu liczne odrębności wprowadzane przepisami zawartymi w-: 1) konstytucji, 2) ustawie z 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych, która jest odrębną ustawą określającą procedurę corocznego przygotowywania i uchwalania projektu ustawy budżetowej, a także procedurę wykonywania ustawy budżetowej i kontroli jej wykonania, 3) regulaminie Sejmu.

Jeśli chodzi o inicjatywę ustawodawczą, to należy ona wyłącznie do Rady Ministrów- (art. 221) i jest ujęta jako obowiązek rządu (art. 222): projekt ustawy budżetowej powinien być przedłożony Sejmowi najpóźniej trzy miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego, to znaczy przed 1 października, chyba że zaistnieje wyjąt-kowy przypadek. Takim przypadkiem mogą być na przykład wybory parlamentarne i konieczność odczekania z wniesieniem projektu do powstania nowego rządu, jak to miało miejsce jesienią 1997 roku Jeżeli nie uda się na czas przygotować projektu ustawy budżetowej na okres całego roku, to rząd ma obowiązek wnieść projekt ustaw-y o prowizorium budżetowym, a więc aktu tymczasowo regulującego gospodarkę finansową państwa na krótszy okres (art. 21,9 ust. 3).

Jeśli chodzi o procedurę rozpatrywania proief^j przez Sejm. to przebiega ona w trzech czytaniach, w myśl ogólnej zasady wynikającej z art. 119 ust. 1. Nie ma możliwości zastosowania trybu pilnego. Pierwsze czytanie musi się odbyć na posiedzeniu Sejmu (art. 37 regulaminu Sejmu), następnie projekt kierowany jest w całości do Komisji Finansów Publicznych, a poszczególne jego części - do pozostałych komisji sejmowych, odpowiednio do ich zakresu działania (art. 106 regulaminu Sejmu). Komisje te przedkładają swoje propozycje poprawek Komisji Finansów Publicznych, a ta opracowuje ostateczne sprawozdanie i przedstawia je Sejmowi, który po szerokiej debacie politycznej uchwala ustawę budżetową. Jej ostateczny kształt zależy, oczywiście, od Sejmu, który może modyfikować przedłożenie rządowe. Pewne ograniczenia formułuje jedynie art. 220 ust. 1 konstytucji, który nie dopuszcza ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.

Jeśli chodzi o procedurę rozpatrywania ustawy,budżetowej przez Senat (art. 223). to skróceniu do dwudziestu dni ulega termin, w którym może on zająć stanowisko. Senat nie ma