4

Dla większości grzybów chorobotwórczych główne źródło węgla stanowią węglowodany, a azotu i siarki - białka, o odpowiednim składzie aminokwasów; czynnikami wzrostowymi są witaminy, zwłaszcza tiamina, kwas nikotynowy, kwas pantotenowy, pirydoksyna, biotyna lub rybofla-wina.

Optymalne temperatury dla wzrostu grzybów chorobotwórczych mieszczą się w granicach od +10 do +48°C. Niektóre pasożyty skóry (np. z rodzaju Trichophytoń) najlepiej wzrastają w temperaturze +25 do 35°C. Grzyby zaś wykrywane w narządach wewnętrznych zwykle mają temperatury optymalne wyższe (np. Aspergillus fumigatus +37°C, Aspergillus nidulans +40°C, Mucor pusillus od +40 do +48°C). Nie wyklucza to możliwości rozwoju grzybów chorobotwórczych w temperaturach znacznie niższych, nawet poniżej 0°C (np. Sporotrichum od -5° do -8°C). Krzywa śmiertelności - uzyskana z doświadczeń na 30 szczepach Geotrichum candidum - w temperaturze -25°C wskazuje na to, że około 50% zarodników ginie w pierwszych 7 dniach, zaś około 12% przeżywa aż 90 dni.

Ryc. 2.3. Krzywa działania bójczego temperatury -25°C na Geotrichum candidum w czasie doświadczenia trwającego 90 dni (Białasiewicz, 1997)

Niektóre grzyby, tzw. dymorficzne (dwufazowe), np. Histoplasma capsulatum, Sporotrichum schenckii, tworzą w temp. +20°C pseudostrzępki, konidia, chlamydospory, natomiast w +30°C lub +37°C na odpowiednich podłożach - tylko komórki pączkujące. Dla wielu gatunków grzybów określono zakres temperatur - ograniczony temperaturą maksymalną i minimalną - dla wzrostu, wynoszą np. dla Aspergillus fumigatus +12 i +58°C, dla A nidulans +15 i +50°C, dla A. clavatus +20 i +40°C, natomiast dla - Mucor pusillus +17 i +60°C. Gatunki żyjące w szerokim zakresie temperatur nazywa się eurytermicznymi, a w wąskim - stenotermicznymi.

26