7 (262)

^■KLINIKA

PEDIATRYCZNA

ENDOKRYNOLOGIA WIEKU ROZWOJOWEGO Vol 9 No 2

wego transportu cholesterolu do wnętrza mitochondriów (25). Niedobór aktywności 20,22-desmolazy wiąże się z upośledzeniem procesu odcinania bocznego łańcucha cząsteczki cholesterolu (2). Oba defekty całkowicie ograniczają zdolność do steroidogenezy we wszystkich trzech jej kierunkach i najczęściej powodują skutek letalny. Opisano nieliczne przypadki z objawami ostrej glikokortykosteroic/owej i mineralokorty-kosteroidowej niewydolności nadnerczy oraz obecnością żeńskich zewnętrznych narządów płciowych u noworodków płci genetycznej zarówno żeńskiej jak i męskiej. Ze względu na nagromadzenie lipidów w korze nadnerczy zaburzenie określane jest mianem lipoidowego przerostu nadnerczy.

Poza leczeniem typowym dla wpn z utratą soli, należy u pacjentów płci genetycznej męskiej usunąć nieprawidłowo zlokalizowane i niezdolne do prawidłowej czynności hormonalnej gonady oraz prowadzić substytucję steroidami płciowymi (zgodnie z płcią według której dziecko było wychowywane) od wieku, w którym powinno wystąpić dojrzewanie płciowe. U chorych płci żeńskiej dochodzi do rozwoju hipo-gonadyzmu hipergonadotropowego, pacjentki te wymagają leczenia substytucji estrogenowo-progesteronowej (2, 19).

Niedobór 17-a-hydroksylazy i niedobór 17,20-desmolazy stanowią przyczynę zaburzeń biosyntezy nie tylko glikokor-tykosteroidów w nadnerczach, ale także androgenów i estrogenów w gonadach. Dzieci o genotypie męskim rodzą się z zewnętrznymi narządami płciowymi typu żeńskiego lub mają cechy obojnactwa płciowego. Stwierdza się obecność hipo-plastycznych jąder oraz brak narządów pochodzących z przewodu Mullera (jajowody, macica, górna część pochwy). W okresie dojrzewania płciowego stwierdza się u obu płci hi-pogonadyzm hipergonadotropowy (synteza gonadotropin nie powoduje odpowiedzi ze strony dotkniętych defektem gonad, a tym samym brak jest zwrotnego jej hamowania). Spośród hormonów wytwarzanych w nadmiarze, największe znaczenie kliniczne ma dezoksykortykosteron. W warunkach nadmiaru 11-dezoksykortykosteronu dochodzi, podobnie jak w przypadku niedoboru ll-fj-hydroksylazy, do rozwoju nadciśnienia tętniczego z hipokaliemią. Wtórnie obniża się aktywność reniny i angiotensyny II, a w efekcie zmniejsza się synteza aldosteronu. Należy podkreślić, że w tym przypadku ograniczenie sekrecji aldosteronu nie jest związane z defektem enzymatycznym na szlaku jego biosyntezy, a po uzyskaniu - wskutek włączonej terapii substytucyjnej glikokortykostero-idami - obniżenia syntezy dezoksykortykosteronu, uruchamia się prawidłowa produkcja aldosteronu. (2, 19, 26).

Leczenie polega na podawaniu glikokortykosteroidów. zabiegów rekonstruujących w przypadku anomalii zewnętrznych narządów płciowych u płci męskiej oraz substytucji hormonów płciowych u obu pici (19).

Podsumowanie

Kończąc przedstawienie problemu wrodzonego przerostu nadnerczy, należy podkreślić konieczność wieloletniego, nieprzerwanego leczenia w wyspecjalizowanych ośrodkach endokrynologicznych posiadającyęh-odpowiednie możliwości diagnostyczne i doświadczenie terapeutyczne.

Piśmiennictwo

1.    Malunowicz E.: Biosynteza hormonów kory nadnerczy, (w:) Zaburzenia Hormonalne u Dzieci i Młodzieży (red.) Romer T. E., Omnitech Press, Warszawa, 1993,264-277.

2.    Fichna P.: Wrodzony przerost nadnerczy - wczesna diagnostyka i terapia, (w:) Postępy w Neonatologii - Problemy Endokrynologiczne Okresu Noworodkowego, (red.) Szczapa J., Twarowska I., Polskie Towarzystwo Neonatołogiczne, Poznań 1998,98-113.

3.    Ohlson G„ Muller J„ Schwartz M.: Genetic aspects of 21-hydroxytase defidency. Highlights 1997,5, 5-8.

4.    Ginalska-Malinowska M.: Zastosowanie badań molekularnych w diagnozowaniu, prognozowaniu i leczeniu wrodzonego przerostu nadnerczy. Klinika Pediatryczna 1997, 5, 219-223.

5.    Lee H. H„ Chang J. G.. Tsai C. H.. Tsai F. J. i wsp.: Analysis oł the chimeric CYP21P/CYP21 gene in steroid 21-hydroxylase defidency. Clin. Chem. 2000, 46, 606-611.

6.    Wedell A.: Molecular genetics of congenital adrenal hyperplasia (21-hydroxylase defidency): implications for diagnosis, prognosis and treatment. Acta Paediatr, 1998, 87.159-164.

7.    Ginalska-Malinowska M., Romer T.E.: Zaburzenia enzymatyczne steroidogenezy. Wrodzony przerost nadnerczy (w:) Zaburzenia Hormonalne u Dzied i Młodzieży (red.) Romer T. E. Omnitech Press. Warszawa 1993,310-324.

8.    Szarras-Czapnik M., Romer T. E.: Zaburzenia różnicowania narządów pidowych (w:) Zaburzenia Hormonalne u Dzied i Młodzieży, (red.) Romer T.E. Omnitech Press, Warszawa 1993,140-161.

9.    Giżewska M.. Janowska I.. Walczak M.: Wrodzony przerost kory nadnerczy (w:) Postępy w Neonatologii - Problemy Endokrynologiczne Okresu Noworodkowego, (red.) Szczapa J., Twarowska I., Polskie Towarzystwo Neonatologiczne.Poznań 1998,114-125.

10.    Dórr H.G.: Diagnosis and treatment of congenital adrenal hyperplasia due to 21-hydroxylase defidency. Highlights 1997, 5, 8-12.

11.    Malunowicz E. Zastosowanie analizy profilowej sterddów w moczu w rozpoznawaniu zaburzeń steroidogenezy u dzied. Instytut •Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka' Warszawa 1998; 7-114 (praca habilitacyjna).

12.    Malunowicz E.: Laboratoryjne metody oznaczania steroidów nadnerczowych. (w.) Zaburzenia Hormonalne u Dzied i Młodzieży, (red.) Romer T. E. Omnitech Press. Warszawa 1993,287-299.

13.    Malunowicz E., Mitkowska Z, Bal K., Niżankowska-Błaż T. i wsp.. Definitive diagnosis of enzymatic deficiendes of steroidogenesis in at-risk newboms at infants by urlnary marker analysis using GC/MS-SIM. Horm. Res. 1997,47, 243-251.

14.    Pang S., Clark A. Congenital adrenal hyperplasia due to 21-hydroxylase defidency: newbom screening and its relationship to the diagnosis and treatment of the disorder. Screening 1993, 2,105-139

15.    Nordenstróm A., Larsson A.: Neonatal screening for congenital adrenal hyperplasia.-Highlights 1997, 5, 2-4.

16.    Petersen K. E.:.Congenital adrenal hyperplasia. Highlights 1997. 5.1-2.

17.    Mathur R„ Kabra M., Menon P. S.: Diagnosis and management of congenital adrenal hyperplasia: clinical, molecular and prenatal aspects. Natl. Med. J. India 2001,14, 26-31.

18.    Mathur R., Kabra M.: Prenatal diagnosis and treatment of steroid 21-hydroxylase defidency (congenital adrenal hyperplasia). Indian J. Pediatr. 2000, 67, 813-818.

19.    Levine L S.: Wrodzony przerost kory nadnerczy. Pediatria po Dyplomie 2000,4,76-92.

20.    Forest M. G., Morel Y., David M.: Prenatal treatment cf congenital adrenal hyperplasia. Trends Endocrinol. Metab. 1998, 9, 284-289.

21.    Fichna P.: Kora nadnerczy, (w:) Podstawy Endokrynologii Wieku Rozwojowego, (red.) Korman E. Biblioteka Pediatry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999,198-240.

22.    Soliman A.T., AlLamki M., AlSalmi I., Asfour M.: Congenital adreral hyperplasia complicated by central precodous puberty: linear grcwth during infancy and treatment with gonadotropin-releasing hormcne analog. Metabolism 1997, 46, 513-517.

23.    Meyers R.L., Grua J.R.: Bilateral laparoscopic adrenalectomy: a new treatment for difficult cases of congenital adrenal hyperplasia. J. Pediatr. Surg. 2000, 35. 1586-1590.

24.    Simard J„ Ricketts M. L, Moisan A. M„ Tardy V. i wsp.: A new insight into the molecular basis of 3beta-hydroxysteroid denydrogenase defidency. Endocr. Res. 2000, 26, 761-770.

25.    Chnstenscn L.K.. Strauss J.F.: Steroidogenic acute regulator, protein (StAR) and the intramitochondrial translocaticn of cholesterc. Biochim. Biopnys. Acta 2000, 15, 1529. 175-187

26.    Biason-uauber A., Kempken B., Weder E.. Forest M.G. i wsp 17alpha-hydroxylase/17,20-iyase defidency as a tiocel to studv enzymatic acttvrty reguła bon: role of phosphorytaticn. J. Clin. Endocmci. Metab. 2000, 85.1226-1231.