5488364286977248888934336608 n

X.

ARTYKUŁY SP£CJAt.N(

j

stężenie glukozy w osoczu może być zaniżone. Niewłaściwa standardyzacja oznaczeń glikemii i różnice aparaturowe także mogą być powodem błędnych wyników.¹¹-¹² Ponadto zmienność osobnicza glikemii na czczo (współczynnik zmienności 6%) i po 2 godzinach od obciążenia glukozą (współczynnik zmienności 17%) sprawia, że głikemia nie jest optymalnym narzędziem diagnostycznym.¹³ W przeciwieństwie do błędów przedlaboratoryj-nych i laboratoryjnych, które w sposób przewidywalny zaniżają albo zawyżają wyniki pomiarów glikemii. zmienność osobnicza jest przypadkowa, tzn. z takim samym prawdopodobieństwem może zaniżać albo zawyżać stężenie glukozy we krwi.

Zaletą oznaczania HbAlc jest to. że nie wymaga od pacjenta pozostawania na czczo przez całą noc ani pobrania krwi rano. Ponadto jest to test znany i powszechnie dostępny w krajach rozwiniętych. Krótkotrwałe zmiany stylu życia pacjenta przed wizytą u lekarza nie wpływają ani na odsetek IłbAlc. ani na glikemię. HbAlc jest stosunkowo stabilna w temperaturze pokojowej i wykazuje mniejszą zmienność osobniczą (współczynnik zmienności 4%) niż głikemia.¹³ Dodatkowo międzynarodowe wysiłki w celu poprawy standardy-zacji metod oznaczania HbAlc zaowocowały ich dużą precyzją i dokładnością.¹⁴

Pomimo większej wygody klinicznej, mniejszego yzyka błędów przed laboratoryjnych. większej stabilności biologicznej i standardyzacji pomiarów, ■znaczanie HbAlc ma istotne ograniczenie - może występować analityczny błąd systematyczny, co skutkuje ciągłym zaniżaniem albo zawyżaniem wyników względem wartości rzeczywistych. Stanowi to duży problem w przypadku traktowania oznaczenia HbAlc jako jedynego kryterium m/poznania cukrzycy, gdyż u niektórych osób uzyskane wartości będą stale zawyżone albo zaniżone względem wartości rzeczywistych. Nie etanowi to takiego problemu - choć być może nie jest to od razu oczywiste — gdy HbAlc oznacza m«; u pacjentów z już rozpoznaną cukrzycą w celu oceny wyrównania choroby. W tym przypadku wartości HbAlc porównuje się rutynowo z licznymi wynikami samodzielnych pomiarów glikemii, wit;c ewentualne rozbieżności łatwo zauważyć.

Jakikolwiek stan. w którym czas przeżycia erytrocytów ulega skróceniu, powoduje zmniejszenie

■ boragiitoA-ariaAlev» diagnostyce tukttyiy- uwaai oraktwzn*

odsetka HbAlc niezależnie od glikeniii i metody pomiaru.¹⁵ Taka sytuacja występuje na przy. kład w niedokrwistości hemolitycznej i w okresi* po ost rej utracie krwi. Analogicznie, każdy stan w którym czas przeżycia erytrocytów ulega wydłużeniu, na przykład niedokrwistość uplastycznił lub przebyta splenektomia. powoduje zwiększeni^ odsetka HbAlc niezależnie od glikemii.

Hemoglobinopatieitalasemie też mogą wpływać na wyniki oznaczeń HbAlc w sposób zależny od j>ro. cesów patologicznych i używanej metody oznacza, nia. Wyniki pomiarów HbAlc niektórymi metodami mogą być zafałszowane przez obecność nieprawi. (Iłowych form hemoglobiny: HbS i HbC występują odpowiednio u około 8% i 3% A froameryk a nów HbE spotyka się u 10% do ponad 50% mieszkań-ców Azji Południowo-Wschodniej, a 1 IbF występuje w zwiększonej ilości w talasemiach.¹⁶

Opisano również fałszywie zawyżone wyniki oznaczeń HbAlc niektórymi testami, w takich sta. nach jak: mocznica, hiperbilirubinemia, hipertri-glicerydemia, przewlekły alkoholizm, przewlekłe przyjmowanie salicylanów lub witaminy C. uzy. leżnienie od opiatów;¹⁶ przyjmowanie witamin C i E może też fałszywie zaniżać wyniki¹⁶. Niedobór żelaza, występujący nawet u 20% miesiączkują, cych kobiet' i u wielu kobiet w ciąży, zwiększą odsetek HbAlc poprzez zmianę struktury czą. steczki hemoglobiny ułatwiającą jej glikację¹⁸-

Rasa i przynależność etniczna także mogą mieć wpływ na wyniki oznaczeń HbAlc niezależnie od glikemii. W dużym międzynarodowym bada-niu mającym na celu określenie związku między odsetkiem HbAlc a średnim stężeniem glukozy we krwi. zasugerowano, że relacja ta jest inna u Afroamerykanów niż u rasy białej każdej średniej wartości glikemii odpowiada u nich większy odsetek HbAlc.¹-' Opisaliśmy również zależność między rasą i przynależnością etniczną a odsetkiem HbAlc u osób z nieprawidłową tolerancją glukozy w badaniu DPP (Diabetes Prevention Program) oraz u osób z niedawno rozpoznaną cukrzycą typu 2 nieleezonych farmakologicz-nie w badaniu ADOPT (A Diabetes Outcome Progression Trial).²⁰-²¹ Stwierdziliśmy, że odsetki HbAlc były znacząco większe u Afroamerykanów. I ,atynosów. Azjatów oraz osób innych ras i z innych grup etnicznych, w porównaniu z rasą białą,