116 Janusz Buga, Helena Kassyk-Rokicka
bowym wyrazem może być wariancja i odchylenie standardowe składnika resztowego. Mierniki te obliczmy posługując się następującymi wzorami;
LI
i=i
(4.26)
(4.27)
wariancja S2 (z) =
n - 2
odchylenie standardowe S(z) = i/s2 (z)
Tabl. 19
yt |
yt |
yi-yi=Zj |
A |
19,0 |
17,83 |
1,17 |
1,3689 |
16,8 |
17,98 |
-1,18 |
1,3924 |
17,4 |
18,13 |
-0,73 |
0,5329 |
18,3 |
18,13 |
0,17 |
0,0289 |
17,4 |
18,89 |
-1,49 |
2,2201 |
21,0 |
19,64 |
1,36 |
1,8496 |
20,0 |
19,94 |
0,06 |
0,0036 |
20,8 |
20,10 |
0,70 |
0,4900 |
22,1 |
20,25 |
1,85 |
3,4225 |
21,6 |
21,00 |
0,60 |
0,3600 |
20,4 |
21,45 |
- 1,05 |
1,1025 |
19,7 |
21,60 |
- 1,90 |
3,6100 |
20,1 |
21,91 |
-1,81 |
3,3761 |
26,0 |
22,51 |
3,49 |
12,1801 |
22,9 |
23,12 |
-0,22 |
0,0484 |
22,1 |
23,12 |
-1,02 |
1,0404 |
325,6 |
325,60 |
0,00 |
33,0264 |
Dokonując odpowiednich obliczeń dla prezentowanego przykładu (tabl. 19) oraz podstawiając odpowiednie liczby do wzorów (4.26) i (4.27) otrzymujemy:
S(z) = V2,359 £1,54,
co oznacza, że średnia zmienność odsetka mieszkańców posiadających samochody, w badanych szestnastu województwach, z tytułu działania innych czynników, poza wysokością produktu krajowego brutto, wynosi 1,54%.
Opisową miarą dopasowania prostej do danych empirycznych jest również współczynnik determinacji liniowej r2. W tym przypadku za punkt wyjścia przyjmujemy podział całkowitej zmienności (odchylenia) empirycznej wartości yj względem y na dwa składniki:
y, - y = (9i - y) + (yj - 9 i) dla każdego i = 1,2,n.
Zapisaną równość odczytujemy w następujący sposób: całkowita zmienność (łączne odchylenie) wartości cechy Y względem y równa
się sumie zmienności cechy Y wyjaśnionej regresją (tu liniową) względem cechy X (f(xi)) oraz zmienności Y, która nie została wyjaśniona regresją Y względem cechy X (są to wartości składnika resztowego Zj).
Podnosząc do kwadratu wyrażenia obu stron równości i sumując je dla wszystkich badanych jednostek (i = 1, 2,n), otrzymujemy:
n
n
n
i=l
i=l
i=l
(4.28)
co odczytujemy: na całkowitą sumę kwadratów odchyleń wartości cechy Y od ich średniej (y) składa się suma kwadratów odchyleń wartości cechy Y wyjaśnionych regresją Y względem X (pierwszy składnik po prawej stronie równości) i suma kwadratów odchyleń wartości cechy Y nie wyjaśnionych regresją względem cechy X (drugi składnik).
Porównując sumę kwadratów odchyleń wyjaśnioną regresją do całkowitej sumy kwadratów odchyleń, otrzymujemy współczynnik determinacji liniowej r2: