20 Janusz Buga, Helena Kassyk-Rokicka
materiału liczbowego może zaistnieć potrzeba jego zaprezentowania w formie szeregu rozdzielczego punktowego, bądź z przedziałami klasowymi. Prześledźmy kwestią na konkretnym przykładzie dotyczącym struktury gospodarstw domowych według liczby osób w gospodarstwie.
Tabl. 5. Gospodarstwa domowe w roku 1998
Liczba osób w gospodarstwie domowym |
Liczba gospodarstw w tysiącach |
1 |
2188 |
2 |
2673 |
3 |
2427 |
4 |
2632 |
5 |
1171 |
6 |
514 |
7 i więcej |
365 |
Ogółem |
11970 |
Źródło: Rocznik Statystyczny GUS
Prezentacja szeregu rozdzielczego punktowego (każda odmiana cechy jest wyrażona jedną liczbą) daje ogólny pogląd na strukturę gospodarstw domowych według liczby osób w gospodarstwie, jednak w tej postaci o strukturze gospodarstw można mówić tylko w kategoriach ogólnych. Np. najwięcej gospodarstw z liczby 11970 tys. składa się z dwóch lub czterech osób. Natomiast najmniej gospodarstw miało siedem i więcej osób. Taka werbalna charakterystyka jest uciążliwa i może' być niekiedy mało dokładna. Dlatego wygodniej byłoby zastosować bardziej dokładne pomiary, dzięki którym uzyskanoby wyniki umożliwiające klarowną interpretację. Szereg rozdzielczy zawarty w tablicy 5 podaje informacje o liczbie gospodarstw domowych, w których znajdują się od 1 do co najmniej 7 osób. Populacja badanych gospodarstw wg tej cechy składa się z 11970 tys. gospodarstw. Przyjmiemy następujące oznaczenia:
Xi - odmiana (wariant) cechy o numerze i (i = 1,2,..., 7),
ni - liczba jednostek populacji mających odmianę cechy o numerze i,
n — liczebność populacji,
k - liczba odmian (wariantów) cechy (liczba klas).
Wskaźnikiem struktury wis lub częstością występowania danej odmiany cechy, nazywamy stosunek liczby jednostek posiadających daną wartość cechy do ogólnej liczby jednostek badanej populacji (najczęściej badaną populacją jest część populacji generalnej zwana próbą). Tak więc:
w i =— i=l,2, ...,k n
k
przy czym ^ w; = 1 oraz 0 < w; < 1.
i=i
Wskaźnik struktury nazywamy również liczebnością względną, frakcją lub odsetkiem. Często, ze względu na łatwość interpretacji wskaźnika struktury, wyrażamy go w procentach. Wykorzystując dane zawarte w tablicy 5 obliczymy wskaźniki struktury gospodarstw domowych.
Tabl. 6. Szereg rozdzielczy liczby osób w gospodarstwach domowych w roku 1998 (w tys.)
Warianty cechy |
Liczba osób w gospodarstwie domowym |
Liczba gospodarstw |
Wskaźnik struktury |
Procentowy wskaźnik struktury |
i |
Xi |
ni |
Wj |
Wi -100 |
1 |
1 |
2188 |
0,183 |
18,3 |
2 |
2 |
2673 |
0,223 |
22,3 |
3 |
3 |
2427 |
0,203 |
20,3 |
4 |
4 |
2632 |
0,220 |
22,0 |
5 |
5 |
1171 |
0,098 |
9,8 |
6 |
6 |
514 |
0,043 |
4,3 |
7 i więcej |
7 |
365 |
0,030 |
3,0 |
(Jgółem |
X |
11970 |
1,000 |
100,0 |