32 Janusz Buga, Helena Kassyk-Rokicka
Przykład 2.4
Zaobserwowano, że w ciągu ośmiu godzin pracownik A potrzebował na wykonanie detalu 6 minut, pracownik B - 8 minut, natomiast pracownik C - 10 minut. Ile czasu, przeciętnie biorąc, potrzebują ci pracownicy na wykonanie jednego detalu.
Rozwiązanie
Stosując wzór (2.4) otrzymujemy
3 n n •
XH = 1 ~f = 7-7 “““•
— H---1--
6 8 10
Gdybyśmy zastosowali średnią arytmetyczną, wówczas wynik byłby;
a więc różny od wyniku, który otrzymaliśmy wyżej.
Przykład 2.5
Samochód ciężarowy rozwożący towary z hurtowni do sklepów przebył trasę 10 km z prędkością 40 km/godz., natomiast wracając do hurtowni jechał z prędkością 60 km/godz. Jaka była średnia prędkość samochodu?
Rozwiązanie
Zauważymy, że w przykładzie n = 2, gdyż są dwie obserwacje -dwie trasy po 10 km. Tak więc;
2 2 240 ,D1 ; 4
xH = —-j- = —= —= 48 krn/8odz-
40 + 60 120
Przykład 2.6
W hurtowni wartość trzech artykułów A, B, C o określonej cenie jednostkowej kształtowała się następująco:
Artykuł |
Cena jednostkowa (W Zł) Xi |
Wartości artykułów (w zł) Xin} |
A |
5 |
30 |
B |
10 |
50 |
C |
20 |
120 |
Jaka była przeciętna cena jednostkowa trzech artykułów?
Średnia cena trzech analizowanych artykułów wyniosła 11,8 zł. 2.3.3. Średnia geometryczna
Średnią geometryczną n liczb jest pierwiastek stopnia n z iloczynu łych liczb. Wykorzystywana jest ona często do badania takich zbiorowości, w których wartości jednostek są przedstawiane w liczbach względnych. Należy podkreślić, że średnia geometryczna jest mniej wrażliwa na wartości skrajne - ekstremalne, aniżeli średnia arytmetycz-mi.
Średnią geometryczną wyznaczamy wg wzoru:
xg = ^x, *x2-...-xn (2.6)
lub wykorzystując skrócony symbol iloczynu II
x
8
Przykład 2.7
I .udność pewnego miasta w trzech kolejnych okresach wynosiła odpowiednio: 6 tys., 8 tys., 10 tys. osób. Należy obliczyć przeciętny przy-Mm! względny ludności:
8 10 10-a, — = 1,33 x, = — = 1,25.
‘6 2 8
x„ -
30 + 50 + 120 200
30 50 120
5 + 10 + 20
17
= 11,8 zł