CCF20091202008

Dla podkreślenia ścisłego związku każdej techniki statystycznej z odpowiednim poziomem pomiaru stosujemy w tym podręczniku system określenia tego poziomu przy omawianiu kolejnych procedur statystycznych. W statystyce zwyczaj stosuje się zwykle metody przeznaczone dla silnych typów pomiaru (zwykle skal interwałowych), tylko gdy dane empiryczne faktycznie to usprawiedliwiają. W naukach społecznych zauważa się jednak tendencję przeciwną. Matematycy liczą się z założeniami przyjmowanymi przez poszczególne modele statystyczne, lecz socjologowie w swym dążeniu do „naukowości” często posługują się silnymi metodami statystycznymi bez względu na ich założenia. Jednym z niebezpieczeństw wynikających z posługiwania się podręcznikiem statystyki jak książką kucharską jest właśnie stosowanie metod niedostatecznie zrozumianych. Nie sposób przesadnie podkreślić zasadę, te przy stosowaniu każdej techniki statystycznej należy zdawać sobie sprawę z założeń przez nią przyjmowanych. Dlatego właśnie pierwsze pytanie badacza podejmującego analizę danych empirycznych powinno dotyczyć poziomu pomiaru.

Nasza dyskusja nad różnymi poziomami pomiaru z pewnością nie była zbyt obszerna. Krótki przegląd tego podręcznika unaoczni czytelnikowi, że nadzwyczaj ważne jest rozróżnienie między skalami nominalnymi, porządkowymi i interwałowymi. Po bliższym zapoznaniu różnych technik statystycznych warto powrócić do tego rozdziału. Dla uzyskania pełnej jasności w tej sprawie warto też sięgnąć do dodatkowej literatury.

Ważniejsze pojęcia wprowadzone w niniejszym rozdziale

♦Definicja operacyjna Skala ilorazowa Skala interwałowa Skala porządkowa

LITERATURA

1.    F. Adler, Operational Definitions in Sociology, „American Journal of Sociojogy” 1947, t. 52, s. 438-444.

2.    P. W. Bridgman, The Logic of Modern Physics, New York 1938, s. 1-39.

3.    M. R. Cohen i E. Nageł, An Introduction to Logic Scientific Method, New York 1934, rodź. 12 i 15.

4. C. H. Coombs, H. RaifFa i R. M. Thrall, Some Views on Mathematical Models and Measurement T/teory, „Psychological Review” 1954, t. 61, s. 132-144.

5.    C. Hf. Coombs, Theory and Methods of Social Measurement, w: L. Festinger i D. Katz (red.), Research Methods on the Behavioral Sciences, New York 1953, s. 471-535.

6.    G. A. Lundberg, Foundations of Sociology, New York 1953, s. 471-535.

7.    F. S. C. Northrop, The Logic of Sciences and the Humanities, New York 1947, rozdz. 5-7.

8.    A. R. Radcliffe-Brown, A Natural Science of Socięty, Glencoe 111. 1957, s. 28--42.

9.    C. Sellitz, M. Jahoda, M. Deutsch, S. W. Cook, Research Methods in Social Relations, New York 1959, rozdz. 5 i 10.

10.    V. L. Senders, Measurement and Statistics, New York 1958, rozdz. 2.

11.    S. S. Stevens, Mathematics, Measurement and Psychophysics, w: S. S. Stevens (red.), Handbook of Experimental Psychology, New York 1951, s. 1-49.

12.    S. A. Stouffer i in., Measurement andPrediction, Princeton N. 1.1950, rozdz. 1 i 3.