Obraz1

nia takie noszą nazwę glikozydów (O-glikozydów, dla podkreślenia, że reszta cukrowa połączona jest z podstawnikiem poprzez tlen), a wiązanie je łączące nosi nazwę wiązania O-glikozydowego a lub (3, zależnie od tego, który anomer cukru tworzy acetal. W ten sposób tworzą się cząsteczki di- i polisacharydów.

Cukry proste mogą także wchodzić w reakcje z aminami; utworzone w ten sposób połączenia noszą ogólną nazwę N-glikozydów (reszta cukrowa połączona jest z podstawnikiem poprzez azot), a wiązanie nazywane jest N-glikozydowym. Takimi wiązaniami połączone są w kwasach nukleinowych cząsteczki rybozy (lub dezoksyrybozy) z pierścieniami puryn lub pi-rymidyn.

1. Właściwości aldehydów

1.1. Otrzymywanie urotropiny

Jest to reakcja nukleofilowego przyłączania amoniaku. Jej produkt zależy od użytego aldehydu. Aldehyd mrówkowy ogrzewany z amoniakiem tworzy pierścieniowy związek - uro-m    tropinę (heksametylenotetraamina).

6 CH₂0 + 4 NH₃ -> (CH₂)₆N₄ + 6 H₂0

urotropina

W środowisku kwaśnym urotropina ulega hydrolizie, uwalniając z powrotem metanal i wodę. Reakcja ta jest podstawą stosowania urotropiny w zakażeniach bakteryjnych układu moczowego. Urotropina jest tutaj tzw. pro-Iekiem, tzn. związkiem, który staje się lekiem dopiero po osiągnięciu

z krwiobiegiem właściwego narządu lub tkanki (w tym przypadku układu moczowego). Podawana w iniekcji urotropina nie ulega zmianom w pH osocza krwi bliskim obojętnemu, natomiast w kwaśnym środowisku kanalików nerkowych i przewodu moczowego rozkłada się, wydzielając formaldehyd działający bakteriobójczo w stężeniu 20 mg/ml, a więc stężeniu toksycznym dla człowieka w jego układzie krwionośnym.

Odczynniki:    roztwór formaliny

stężony NH4OH

Wykonanie: Do parowniczki wlać 5 ml roztworu formaliny i dodawać stopniowo 2 ml stężonego NH4OH. Uzyskany roztwór zagęścić na łaźni wodnej (lub delikatnie ogrzewając na siatce nad palnikiem). Po odparowaniu wody pojawia się biały osad urotropiny.

1.2. Reakcja z odczynnikiem Schiffa

Odczynnik Schiffa (nie mylić z zasadą Schiffa!) jest to bezbarwny roztwór tzw. kwasu fuksynosiarkawego utworzonego przez połączenie czerwonofioletowego barwnika - fuksyny z kwasem siarkowym (IV). Dodany do takiego odczynnika aldehyd reaguje z nukleofilem, jakim jest siarczan (IV), uwalniając w ten sposób barwną fuksynę.

6