CCF20100407008

Ogólna charakterystyka i podstawowe parametry pyłów

Warunki te spełniają filtry membranowe produkowane z mieszaniny nitro- i acetylocelulozy.

Identyfikacja i zliczanie włókien o średnicach mniejszych od zdolności rozdzielczej mikroskopu optycznego (około 0,1 ąm) jest możliwe tylko za pomocą transmisyjnego albo scaningowego mikroskopu elektronowego.

Najwyższe dopuszczalne stężenia pyłów

Z higienicznego punktu widzenia, celem określania wartości stężeń pyłów jest stwierdzenie, czy nie przekraczają one wartości przyjętych za najwyższe dopuszczalne stężenia (NDS). Typowo przewlekły charakter działania biologicznego wszystkich pyłów spowodował, że przyjętą w świecie zasadą jest ustalenie najwyższych dopuszczalnych wartości stężeń pyłu w środowisku pracy jako średnich ważonych dla 8-godzinnego dnia pracy. Aktualnie obowiązujące w Polsce wartości NDS dla pyłów (tabl. 10.1-1) są zawarte w obwieszczeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 17.5.1995 r.

Przy określaniu wartości NDS, dla znacznej grupy pyłów, istotnym parametrem jest zawartość wolnej krystalicznej krzemionki w pyle całkowitym i pyle re-spirabilnym.

Oznaczenie zawartości wolnej krystalicznej krzemionki jest oparte na wykorzystaniu metod chemicznych, czyli na przeprowadzeniu nierozpuszczalnej wolnej krzemionki w rozpuszczalny krzemian alkaliczny (stapianie z węglanami), który tworzy z molibdenianem amonu zabarwiony na żółto kompleks krzemowo-molibdenianowy dający się przeprowadzić w tzw. błękit molibdenowy za pomocą odczynników o właściwościach redukujących.

Obydwa barwne kompleksy krzemowo-mołibdenowe mogą być podstawą kolorymetrycznych metod oznaczania wolnej krzemionki w pyle. Wolna krystaliczna krzemionka może być oznaczana metodami fizycznymi. Wykorzystuje się w tym celu dyfrakcyjne widma rentgenowskie lub widma w zakresie podczerwieni.

Analiza widm rentgenowskich oraz widm IR umożliwia także mineralogiczną analizę pyłu (identyfikację faz krystalicznych), niezbędną w tych przypadkach, kiedy chodzi o rozróżnienie wysokotemperaturowych odmian wolnej krzemionki (krystobalit, trydymit) od kwarcu lub o identyfikację rodzaju azbestu obecnego w pyle.

Zawartość wolnej krystalicznej krzemionki w różnych pyłach jest następująca:

-    od 70% do 100%: w pyłach kwarcu, krzemienia, piasku kwarcowego, kwar-cytu, piaskowca kwarcytowego, łupków kwarcytowych;

-    od 10% do 70%: w pyłach granitu, łupków mikowych, surowca skaleniowego, mulowca, iłu, łupków ilastych, popiołu węgla brunatnego, kaolinu, gliny, fluorytu, bazaltu, kredy piszącej, łupków ogniotrwałych, magnezytu, gipsu, węgla brunatnego, popiołu węgla kamiennego, wapienia, dolomitu, boksytu;

-    poniżej 10%: w pyłach cegły magnezytowej, cementu, korundu, karborun-du, szkła krzemionkowego, wełny szklanej, mosiądzu, miedzi, tworzyw sztucznych (bez wolnej krystalicznej krzemionki, azbestu lub talku).