Warunki naturalne nie tłumaczą w dostatecznym stopniu, dlaczego włośnie mlasto-państwo (civito») Rzym odegrało tak wielką rolą w historii i doprowadziło do powitanie najtrwalszego w dziejach starożytnych Imperium. Samo to pąjęde jest tworem rzymskim, a powstało poprzez rozszerzenie terminu imperium (oznacza zakres władzy urzędnika wyższej rangi) na zarządzane przez niego terytorium, powiększające się w wyniku ustawicznych wojen. Pasmo podbojów rzymskich objęło nąjpierw Italię (do 264 r. p.n.e.), następnie zaś doprowadziło do stworzenia potężnego Imperium w centrum basenu Morza Śródziemnego, sikającego w Europie granic na wielkich rzekach, Benie i Dunaju, i obejmujące nswetBrytanlę na północy. W trakcie tych podbojów wykształcił się imperializm rzymski, którego podstawy tworzyła doskonała armia i zainteresowanie większości społeczeństwa przyłączeniem nowych terytoriów do Baymo. Początki miasta-•państwa Rzymu były dość skromne,, ale jego położenie w centrum Balii, blisko Ujścia Tybru, stwarzało mu korzystne warunki rozwoju.
Pięcie geograficzne antycznej Italii nie pokrywa się całkowicie ze współczesnymi Włochami. Italia obejmowała tylko właściwy Półwysep Apeniński bez żyz-nej Niziny Nadpadańskiej zwanej Galią Przedalpejaką {Gołłia Cisalpina). Dopiero pod koniec l w. p.n.e., za czasów Augusta, ta część Galii została włączona organizacyjnie do Italii.
Italią miała korzystne połoZenie w środku basenu Morza Śródziemnego; jej naturalne przedłużenie stanowiła Sycylia tworząc jakby pomost w kierunku Afiyl& Centralne położenie Italii w basenie Mona Śródziemnego predestynowało ją na najważniejszy ośrodek handlowy świata antycznego. Przeszkodę w osiągnięciu tąj pozycji stanowiła jednak słabo rozwinięta linia brzegowa; zwłaszcza na wybrzeżu wschodnim brakowało na ogół naturalnych portów, często terenyprzy-brzeżne byty bagniste. Część wschodnia 1 zachodnia Balii, oddzielone pasmem Apeninów, dość znacznie aięróśnity. Większa ilość opadów sprzyjała rozwojowi rolnictwa w części zachodniej, gdzie znajdowały aię żyzne niziny Kampanii 1-Ła? cjum oraz pagórkowata Etruria. W części wschodnią) pas nizinny był wąski (makaimum 30 km); jedyną większą nizinę stanowiła Apulia na południu półwy-*pu. Wybrzeże zachodnie było ukształtowane korzystniąj dla Żeglugi zwłaszcza w Kampanii; tutąj Grecy założyli porty Neapol i Puteoli. Sami Rzymianie pmez ćhiiszy okres nie wykazywali zainteresowań morskich będąc zawsze przede WMyztkim ludem rolniczym. ? - j||j§|