Re exposure of DSC03291

Istnienie dwóch odrębnych grup ludności powodowało różne komplikacje dla władzy państwowej. Już w okresie królestwa ważne było przede wszystkim pełne ^ciągnięcie plebejuszów do służby wąjskowej. Celom tym miała służyć reforma wojskowa, którą tradycja przypisuje etruskiemu królowi Serwiussowi Tulluszo-wL Miał on podzielić całą wolną ludność Rzymu — niezależnie od pochodzenia -na 5 majątkowych. Armię rzymską zorganizowano na podstawie tego podziału; podstawową jednostką była centuria (łac. centum - jttnT). Pierwsza klasa majątkowa, składająca się z najbogatszych obywateli, wystawiała 80 centurii piechoty i 18 centurii jazdy, następne klasy tworzyły po 20 do 30 centurii. Jednostki te (łącznie 193) nabrały w okresie republiki również charakteru politycznego. gdy zaczęto zwoływać zgromadzenie centurialne {comitia centuriata). Głosowano na nim nie bezpośrednio, a według centurii.

Tradycyjna wersja o reformach Serwiusza Tuliusza zawiera wiele anachronizmów. Chociaż jest w pełni możliwe, że zasadniczą) reformy wąjskowąj, opartej na cenzusie mąjątkowyro, dokonał król Serwiuss Tuliusz, to jednak niektóre jej elementy raąją cechy okresu znacznie późniejszego. Dotyczy to zwłaszcza podziału na klasy mąjątkowe według systemu pieniężnego (dochód obliczano w asach). Rzym królewski nie miał jeszcze wtasnąj monety. Również comitia centuriata są tworem późniejszym. Reforma wąjskowa Serwiusza Tuliusza oparła się na piechocie na wzór greckiąj falangi. Ciężką piechotę tworzyli przede wszystkim zamożni plebejusze. Zmalało natomiast znaczenie patryęjuszowskiąj jazdy. Duże znaczenie miało wprowadzenie przez Serwiusza Tuliusza podziału terytorialnego Rzymu na 4 tribus, nisiaWno od przynależności rodowej. Oprócz tych 4 tribus miejskich powstała pewna liczba tribus więjskich i zwiększała się ona w miarę rozszerzania terytoriom państwa rzymskiego. Według tradycji panowało w Rzymie siedmiu królów: Bomalns, Sabińczyk Kuma Pompiliusz, Tullus Hostiliusz 1 Ankus Marąjusz oraz trzech władców związanych z etruską dynastią Tarkwini uszów: Tarkwininsz Stary, Serwiuaz Tuliusz i Tarkwiniusz Pyszny. Trzej ostatni są uznawani przeć ogół historyków za postacie historyczne.

POCZĄTKI REPUBLIKI RZYMSKIEJ. WALKA PATRYCJUSZÓW Z PLEBEJUSZAMI

Tradycja rzymska związana z początkami republiki jest zagmatwana i podlegała transformacjom w okresach późniejszych. Z rokiem 509/508 p.n.e. tradycja ta wiąże kilka faktów: zakończenie budowy świątyni Jowisza Kapitolińskie-go, reformę kalendarza i wprowadzenie urzędników eponimicznych (określających rok), obalenie królestwa i wprowadzenie republiki Dwa pierwsze wydarzenia nie budzą wątpli wośd i mogą być uważane za pierwszą pewną datę w historii Rzymu. Należy jednak zaznaczyć, że urzędnikami eponimicznymi niekoniecznie musieli być od razu konsulowie, jak twierdzą autorzy rzymscy. Możliwe, że pierwotnie najwyższym urzędnikiem był pretor. Inna werąja tradycji greckiej przekazała informację, że w ostatnich latach VI w. nąjechał Rzym Porsenna, władca etruskiego miasta-państwa Kluzjum. Wygnał on Tarkwiniusza Pysznego i traktował Rzym jako bazę w walkach o hegemonię w Lacjum. Dopiero po ustąpieniu Porsenny z Rzymu ustalił się ostatecznie ustrój republikański.

Zmiana ustroju w Rzymie z monarchicznego na republikański nie przyniosła poprawy w sytuacji plebejuszów, wręcz przeciwnie - wyraźnieją pogorszyła. Na początku republiki niektóre rody plebąjskie były jeszcze dopuszczane do sprawowania konsulatu. Około 486 r. nastąpiło jednak zamknięcie stanu patrycj uszów, a plebejusze zostali pozbawieni zasadniczych przywilejów politycznych: czynnego i biernego prawa wyborczego (ius suffragii i ius honorum) i społecznych: prawa zawierania małżeństw z patryąjuszami (ius conubii; to prawo awycsąjowe potwierdziło formalnie prawo XII tablic) oraz prawa pełnego posiadania i nabywania ziemi (ius commercii).

Plebejusze nie tworzyli grupy jednolitej ekonomicznie; bogata część piebsu była zainteresowana przede wszystkim w zdobydu równouprawnienia politycznego, głównym jej celem było wywalczenie dostępu do urzędów. Natomiast podstawowe masy plebejuszów pragnęły uzyskać nadziały gruntów i dostęp do wspólnego z patrycjuszami eksploatowania terenów sleml publicznej (ager publicus). Tereny te znacznie się powiększały w miarę podbojów rzymskich na terenie Laęjum. Rzymianie w wyniku zwycięskich wojen konfiskowali pokonanym VSlub nawet    gruntów zamieniając je na własność ludu rzymskiego czyli agtr pubłi-

423